Λουτρό Χανίων
Συντεταγμένες: 35°11′53″N 24°04′48″E / 35.1981°N 24.08°E
Το Λουτρό (επίσημο: το Λουτρόν) είναι παραθαλάσσιο χωριό της κοινότητας Ανωπόλεως του δήμου Σφακίων στην περιφερειακή ενότητα Χανίων της Κρήτης.[1][2] Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 56 κατοίκους.[3]
| Λουτρό | |
|---|---|
.JPG) | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Χανίων |
| Δήμος | Σφακίων |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Χανίων |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 730 11 |
| Τηλ. κωδικός | 28250 |
-02.jpg)
Γεωγραφία Επεξεργασία
Το Λουτρό βρίσκεται στις νότιες ακτές της Κρήτης, ανάμεσα στην Αγία Ρουμέλη και τη Χώρα Σφακίων. Στα βόρεια υψώνονται τα Λευκά Όρη. Βρίσκεται περίπου 70 χιλιόμετρα νότια από τα Χανιά. Το Λουτρό είναι κτισμένο αμφιθεατρικά στον ανατολικό μύχο ενός κολπίσκου που σχηματίζει το ακρωτήριο Μούρες ή Μουρί,[4] ενώ στην είσοδο του κόλπου βρίσκεται μία βραχονησίδα. Ο κόλπος, μαζί με το νησάκι σχηματίζουν ένα ασφαλές αγκυροβόλιο για μικρά πλοία, και χρησιμοποιούταν από τους Σφακιανούς όταν ο καιρός ήταν κακός.[5] Στα ανατολικά του χωριού βρίσκονται οι παραλίες Κέραμος, Τιμίου Σταυρού (1 χλμ.) και Γλυκά Νερά. Μπροστά από το χωριό υπάρχει άλλη μία μικρή παραλία.[6]
Ιστορία Επεξεργασία
Το Λουτρό βρίσκεται στην ίδια θέση στην οποία ήταν κτισμένη στην αρχαιότητα η πόλη Φοίνιξ, επίνειο της αρχαίας Ανώπολης και της Αράδενας. Το όνομά της ίσως προέρχεται από το φυτό φοίνικας, ο οποίος μάλλον ήταν αυτοφυής εκεί, όπως είναι σήμερα σε άλλες περιοχές της Κρήτης. Ο σημερινός οικισμός πήρε το όνομά του από τους λουτήρες, με νερό από την Ανώπολη. Σήμερα σώζονται λειψάνά τους.[4] Η πόλη αναφέρεται στις πράξεις των Αποστόλων (27, 12).[7] Ο Xριστόφορο Mπουοντελμόντι πέρασε από το Λουτρό το 1415 και ανέφερε στο βιβλίο Descriptio Insule Crete που έγραψε ότι σωζόνταν ερείπια της παλιάς πόλης, ενώ διάφορα αρχιτεκτονικά μέλη είχαν χρησιμοποιηθεί από τους κατοίκους ως οικοδομικά υλικά. Όπως και τα άλλα χωριά της περιοχής των Σφακίων, το Λουτρό δεν αναφέρεται στις ενετικές απογραφές. Ο Βασιλικάτα το αναφέρει το 1630 ως Lutrò, porto de Sfacchià.[4]
Από το Λουτρό φυγαδεύτηκαν μετά την αποτυχημένη επανάσταση του Δασκαλογιάννη (το 1770) 400 γυναικόπαιδα. Κατά την επανάσταση του 1821, στο Λουτρό είχε την έδρα της η Καγκελαρία, η Επαναστατική Επιτροπή που διήθυνε την επανάσταση. Την Καγκελαρία αποτελούσαν ο Ανδρέας Κριαράς, ο πρωτόπαπας των Σφακίων Γεώργιος, ο Χατζής Ιωάννης Πωλιουδάκης, ο Γεώργιος Κουλέτος, ο Νικόλαος Ανδρουλακάκης, ο Ιωσήφ Παπαδάκης, ο Στρατής Βουρδούμπας, ο Ιωσήφ Παπαδάκης και ο Αναγνώστης Ψαρουδάκης. Το κτίριο που συνεδρίαζαν σώζεται μέχρι σήμερα. Το 1821 αποβιβάστηκε στο Λουτρό ο γενικός έπαρχος της Κρήτης Μιχαήλ Κομνηνός Αφεντούλιεφ. Κατά την επανάσταση του 1866, στο Λουτρό αποβιβάστηκε ο Ιωάννης Ζυμβρακάκης με 272 εθελοντές από το ατμόπλοιο Πανελλήνιον.[8] Το 1868 οι Τούρκοι κατασκεύασαν πάνω από το Λουτρό ένα Κουλέ ώστε να καταπνίξουν την επανάσταση και να υποτάξουν τους Σφακιανούς.[9]
Το Λουτρό κατά το παρελθόν ήταν ο χειμερινός τόπος διαμονής των κατοίκων της Ανώπολης, της οποίας αποτελεί επίνειο, και έτσι ονομαζόταν Κατώπολη. Το 1834, στο Λουτρό ζούσαν 3 οικογένειες. Ο πλοίαρχος Spratt αναφέρει στο έργο του Travles and Researches in Crete (II, 249) ότι στο Λουτρό το 1859 υπήρχαν 15 σπίτια. Το 1881 δεν αναφέρεται, ενώ το 1900 είχε 123 κατοίκους.[4]
Πληθυσμός σύμφωνα με τις απογραφές Επεξεργασία
| Απογραφή | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 85[4] | 70[4] | ; | 55[4] | ; | 22[4] | 61[4] | ; | 81 | 56 |
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 39. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 269.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10901 (σελ. 427 του pdf)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Σπανάκης, 1993, σελ. 486
- ↑ Λουτρό loutro.gr
- ↑ «Λουτρό». cretanbeaches.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Σπάνακης, 1993, σελ. 797
- ↑ Σπανάκης 1993, σελ. 487
- ↑ «Κουλές Λουτρού». cretanbeaches.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2014.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Στέργιος Σπανάκης (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης.