Μάνθος Οικονόμου
Ο Μάνθος Οικονόμου (Κουκούλι Ζαγορίου, 1754 - Μέτσοβο, 1820) ήταν Έλληνας Φιλικός, ιδιαίτερος γραμματέας και σύμβουλος του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Εκτελέστηκε το 1820 από τα οθωμανικά στρατεύματα.
| Μάνθος Οικονόμου | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1754 Κουκούλι Ιωαννίνων |
| Θάνατος | 1820 Μέτσοβο |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Φιλικός |
Βιογραφία Επεξεργασία
Γεννήθηκε το 1754 στο Κουκούλι Ζαγορίου[1] και αργότερα μετέβη στα Ιωάννινα όπου σπούδασε[2]. Χάρη στις ικανότητές του προσλήφθηκε ως γραμματικός στην υπηρεσία του Αλή Πασά όταν εκείνος ανέλαβε διοικητής των Ιωαννίνων και κατάφερε να αναδειχθεί σε έναν από τους διαπρεπέστερους συμβούλους του[1][3].
Σύμφωνα με μια εκδοχή, το 1807 έσωσε από βέβαιο θάνατο τον Οικονόμο εξ Οικονόμων όταν εκείνος βρισκόταν αιχμάλωτος στα Ιωάννινα[4]. Την περίοδο 1817 - 1819, ο Οικονόμου συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις με τους Άγγλους την αγορά της Πάργας για λογαριασμό του Αλή. Παράλληλα, προσπάθησε να μεταπείσει[5] τους κατοίκους της Πάργας, που φοβούμενοι τον Αλή πασά, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να καταφύγουν στα Επτάνησα, ή τουλάχιστον να πετύχει την μείωση του αριθμού των προσφύγων ώστε να μειωθεί και το ποσό της αποζημίωσης που υποχρεούτο να καταβάλει ο πασάς. Μάλιστα, για να το πετύχει, φέρεται να επιχείρησε να δωροδοκήσει, χωρίς επιτυχία, τις αστυνομικές αρχές της Πάργας[6][7]. Το ίδιο έτος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον αδελφό του Χριστόδουλο[8] και αργότερα προέβη με τη σειρά του στη μύηση του διερμηνέα και συμβούλου του Αλή πασά, Σπύρου Κολοβού[4]. Κατά τον πόλεμο του Αλή Πασά με την Πύλη, ο Οικονόμου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αυτομόληση σημαντικών οπλαρχηγών του Αλή, όπως ο Ομέρ Βρυώνης, ο Ταχήρ Αμπάζης, ο Άγος Βασιάρης κ.ά., προς τα σουλτανικά στρατεύματα[9]. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Κουτσονίκα, υπήρξε συνεννόηση με τους Ισμαήλ Πασόμπεη και Δράμαλη που κινούνταν κατά των Ιωαννίνων[10].
Φοβισμένος πως ενδεχόμενη αποκάλυψη των ενεργειών του θα οδηγούσε σε σίγουρο θάνατό του, αυτομόλησε και ο ίδιος καταφεύγοντας στο Μέτσοβο όπου σκόπευε να συναντηθεί με τον παλιό γνωστό του Ισμαήλ Πασόμπεη[11] με σκοπό να προσφέρει σε αυτόν τις υπηρεσίες του. Εκεί όμως, πιάστηκε αιχμάλωτος από την εμπροσθοφυλακή του Δράμαλη και έπειτα από ανάκριση εκτελέστηκε τον Αύγουστο του 1820, όντας πιθανότατα θύμα της προσωπικής αντιπαλότητας μεταξύ Πασόμπεη και Δράμαλη[12].
Υστεροφημία Επεξεργασία
Ο Μάνθος Οικονόμου παρουσιάζεται θετικά από μια μερίδα Ηπειρωτών, κυρίως, ιστορικών και συγγραφέων: συγκεκριμένα, ο Ιωάννης Λαμπρίδης τον χαρακτηρίζει ως ευεργέτη του Ζαγορίου καθώς μερίμνησε από τη θέση του στη διαφύλαξη των προνομίων που απολάμβανε η περιοχή[13], ενώ ο Σπυρίδων Αραβαντινός υποστηρίζει μεταξύ άλλων πως η δράση του Οικονόμου ωφέλησε τους συμπολίτες του και βοήθησε το έργο της Φιλικής Εταιρείας[14]. Θετική είναι και η άποψη του Δημητρίου Καμπούρογλου, όπως αυτή είναι διατυπωμένη στο λήμμα που επιμελήθηκε ο ίδιος στη Σύγχρονο Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη για τον Οικονόμου[2].
Αντίθετα, ο Τρύφων Ευαγγελίδης, τον αναφέρει ως ραδιούργο καθώς και ένα από τα «βδελυρά όργανα» του Αλή[7], ενώ ανάλογη αρνητική θέση εκφράζει και η αναφορά των Ντουβάλ και Μουστοξύδη[15].
Πατραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Σπ. Π. Αραβαντινού, Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων Σπυρίδωνος Κουσουλίνου, Εν Αθήναις, 1895, σελ. 461.
- ↑ 2,0 2,1 Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, τόμος 19ος, σελ. 12.
- ↑ Παναγιώτου Αραβαντινού, Χρονογραφία της Ηπείρου, Εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις, 1856, τόμος Α΄, σελ. 328.
- ↑ 4,0 4,1 Σπ. Π. Αραβαντινού, 1895, σελ. 462.
- ↑ Amaury Duval - Ανδρέας Μουστοξύδης, Έκθεσις των γεγονότων όσα συνέβησαν πριν και μετά την παραχώρησιν της Πάργας - Σύγγραμμα εκδοθέν εν Παρισίοις γαλλιστί κατά το 1820 έτος Νυν δε μεταφρασθέν υπό Ιωάννου Βερβιτσιώτου, Τυπογραφείον Ερμής Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, Εν Κερκύρα, 1851, σελ. 37 - 38.
- ↑ Σπ. Π. Αραβαντινού, 1895, σελ. 260.
- ↑ 7,0 7,1 Τρύφωνος Ε. Ευαγγελίδου, Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή Σατράπου της Ηπείρου ( 1741 - 1822 ), Εκδοτικόν Κατάστημα Π. Ζανουδάκη, Εν Αθήναις, 1896, σελ 641.
- ↑ Ιωάννου Φιλήμονος, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής Επαναστάσεως, 1859, Α', σελ. 328 και 405.
- ↑ Σπ. Π. Αραβαντινού, 1895, σελ. 295.
- ↑ Λάμπρου Κουτσονίκα, Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Τύποις του "Ευαγγελισμού" Δ. Καρακατζάνη, Εν Αθήναις, 1863, τόμος πρώτος, σελ. 178 - 179.
- ↑ Τρύφωνος Ε. Ευαγγελίδου, 1896, σελ. 668.
- ↑ Σπ. Π. Αραβαντινού, 1895, σελ. 295 - 296.
- ↑ Ιωάννου Λαμπρίδου, Ζαγοριακά οις προσετέθησαν και τινά περί Ηπείρου, Εκ του Τυπογραφείου της Αυγής, Εν Αθήναις, 1870, σελ. 107, 132 - 133.
- ↑ Σπ. Π. Αραβαντινού, 1895, σελ. 461 - 462.
- ↑ Amaury Duval - Ανδρέας Μουστοξύδης, 1851, σελ. 38.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Παναγιώτου Αραβαντινού, Χρονογραφία της Ηπείρου, Εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις, τόμος Α',1856.
- Σπ. Π. Αραβαντινού, Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων Σπυρίδωνος Κουσουλίνου, Εν Αθήναις, 1895.
- Τρύφωνος Ε. Ευαγγελίδου, Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή Σατράπου της Ηπείρου ( 1741 - 1822 ), Εκδοτικόν Κατάστημα Π. Ζανουδάκη, Εν Αθήναις, 1896.
- Λάμπρου Κουτσονίκα, Γενική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Τύποις του "Ευαγγελισμού" Δ. Καρακατζάνη, Εν Αθήναις, 1863.
- Ιωάννου Λαμπρίδου, Ζαγοριακά οις προσετέθησαν και τινά περί Ηπείρου, Εκ του Τυπογραφείου της Αυγής, Εν Αθήναις, 1870.
- Amaury Duval - Ανδρέας Μουστοξύδης, Έκθεσις των γεγονότων όσα συνέβησαν πριν και μετά την παραχώρησιν της Πάργας - Σύγγραμμα εκδοθέν εν Παρισίοις γαλλιστί κατά το 1820 έτος Νυν δε μεταφρασθέν υπό Ιωάννου Βερβιτσιώτου, Τυπογραφείον Ερμής Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, Εν Κερκύρα, 1851.
- Ιωάννου Φιλήμονος, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής Επαναστάσεως, τόμος Α', 1859.
- Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη,τόμος 19ος.