Μάρλον Μπράντο
Ο Μάρλον Μπράντο (Marlon Brando, Jr., 3 Απριλίου 1924 - 1 Ιουλίου 2004) ήταν Αμερικανός ηθοποιός. Θεωρείται ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς όλων των εποχών. Οι εξαιρετικές του υποκριτικές ικανότητες φάνηκαν σε ταινίες που σκηνοθέτησε ο Ελία Καζάν την δεκαετία του 1950, όπως το Λεωφορείον ο Πόθος και Το λιμάνι της αγωνίας. Το δραματικό ύφος του ωραίου, ασυμβίβαστου και καταστρεπτικού ή αυτοκαταστροφικού νέου, που εισήγαγε ο Μπράντο, επηρέασε πολλούς μεταγενέστερους Αμερικανούς ηθοποιούς, όπως ο Τζέιμς Ντην, ο Πωλ Νιούμαν και ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον έχει κατατάξει τέταρτο στη λίστα με τους 25 μεγαλύτερους άνδρες σταρ όλων των εποχών.[15][16]
ΒιογραφίαΕπεξεργασία
Ο Μπράντο γεννήθηκε στην Ομάχα της πολιτείας Νεμπράσκα των ΗΠΑ στις 3 Απριλίου του 1924. Το 1935, οι γονείς του χώρισαν και ο μικρός Μπράντο μαζί με τα δύο του αδέλφια ακολούθησε τη μητέρα του στη Σάντα Άνα της Καλιφόρνια. Το 1937, οι γονείς του συμφιλιώθηκαν και εγκαταστάθηκαν στο Λίμπερτυβιλ κοντά στο Σικάγο.[17]
Προικισμένος με έμφυτο υποκριτικό ταλέντο, αλλά και ατίθασος ως μαθητής, ο Μπράντο πήγε στην Νέα Υόρκη για να σπουδάσει ηθοποιία στο New School και κατόπιν στο Actors' Studio, που διηύθυναν ο Λι Στράσμπεργκ και η Στέλλα Άντλερ.[18]
Το 1944 ανέλαβε τον πρώτο του μεγάλο ρόλο στη δραματική θεατρική κωμωδία Θυμάμαι τη Μαμά, που παίχτηκε στο Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης. Η παράσταση απέτυχε οικονομικά, αλλά οι κριτικές για τον Μπράντο ήταν ιδιαιτέρως καλές. Το 1947, ανέλαβε τον ρόλο του Στάνλεϋ Κοβάλσκι στο θεατρικό δράμα του Τένεσι Ουίλιαμς Λεωφορείον ο Πόθος, σε σκηνοθεσία του Ελία Καζάν.[19]
Το 1950 ο Μπράντο έκανε το ντεμπούτο του στη μεγάλη οθόνη αναλαμβάνοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία του Φρεντ Τσίνεμαν, Το Κορμί μου σου Ανήκει.
Το 1951, ο Μπράντο υποδύθηκε τον Στάνλεϋ Κοβάλσκι στην κινηματογραφική μεταφορά του Λεωφορείον ο Πόθος, πάλι σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν. Για τον ρόλο αυτό, καθώς και για τους πρωταγωνιστικούς του ρόλους στις ταινίες Βίβα Ζαπάτα! (1952) και Ιούλιος Καίσαρ (1953), ο Μπράντο προτάθηκε για το βραβείο Όσκαρ. Τελικά, ο Μπράντο τιμήθηκε με Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου το 1954 για τον ρόλο του Τέρρυ Μαλλόυ στην ταινία του Ελία Καζάν Το λιμάνι της αγωνίας.[20]
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και καθ' όλη την δεκαετία του 1960, ο Μπράντο πρωταγωνίστησε σε μέτριες έως κακές ταινίες που δεν ανταποκρίνονταν στο υποκριτικό του ταλέντο. Η επιστροφή του Μπράντο σε σημαντικούς ρόλους έγινε με τις ταινίες του Φράνσις Φορντ Κόπολα Ο Νονός[21] (1972) και Αποκάλυψη, Τώρα! (1979). Για τον ρόλο του Βίτο Κορλεόνε στον Νονό, ο Μπράντο τιμήθηκε με το βραβείο Όσκαρ αλλά αρνήθηκε να παραλάβει το βραβείο, παραχωρώντας το βήμα σε μια εκπρόσωπο των Ινδιάνων για διαμαρτυρία όσον αφορά την κακομεταχείριση των αυτοχθόνων Ινδιάνων των ΗΠΑ.[22] Μία άλλη ταινία στην οποία πρωταγωνίστησε ο Μπράντο και η οποία προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις κριτικών για τον ερωτισμό της, ήταν το Το Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι (1972) σε σκηνοθεσία του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι.[23]
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Μπράντο ανέλαβε ρόλους και πάλι σε μέτριες έως κακές ταινίες, με εξαίρεση τις ταινίες Μια σκληρή λευκή εποχή[24] (1989, υποψ. για Όσκαρ β' ανδρικού ρόλου) και Ντον Χουάν ΝτεΜάρκο (1995).[25]
Η προσωπική ζωή του Μπράντο υπήρξε το ίδιο ταραγμένη με την επαγγελματική του ζωή. Πάλεψε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και για την αποκατάσταση των αυτοχθόνων Ινδιάνων των ΗΠΑ. Παντρεύτηκε τρεις φορές και απέκτησε έντεκα παιδιά, από τις συζύγους του, τις ερωμένες του καθώς και από υιοθεσία. Αγάπησε με πάθος την Ταϊτή και έζησε εκεί για ένα μεγάλο μέρος της ζωής του. Τον Μάιο του 1990, ο πρωτότοκος γιος του Μπράντο, ο Κριστιάν, δολοφόνησε τον εραστή της ετεροθαλούς αδελφής του, Τσεγιέν. Αργότερα ο Κριστιάν καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 ετών, ενώ η Τσεγιέν αυτοκτόνησε σε ηλικία 25 ετών, τον Απρίλιο του 1995.[26]
Φορτωμένος με υπέρογκα χρέη και υπέρβαρος, ο Μάρλον Μπράντο έπασχε από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και καρκίνο του ήπατος. Απεβίωσε την 1η Ιουλίου του 2004 στο Ιατρικό κέντρο Ρόναλντ Ρήγκαν του UCLA, λόγω αναπνευστικής ανεπάρκειας από πνευμονική ινωμάτωση με επισωρευτική καρδιακή ανεπάρκεια, στην ηλικία των 80 ετών.[27]
Φιλμογραφία[28]Επεξεργασία
Θεατρικές παραστάσειςΕπεξεργασία
| Έτος | Τίτλος | Ρόλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| 1953 | Arms and the Man | Σέρτζιους | Τελευταία παράσταση |
| 1947 | Λεωφορείον ο Πόθος | Στάνλευ Κοβάλσκι | |
| 1946 | Αντιγόνη | Αγγελειοφόρος | |
| Candida | Γιουτζήν Μάρτσμπανκς | ||
| A Flag Is Born | Ντέιβιντ | ||
| Truckline Café | Σέιτζ ΜακΡι | Πρώτη συνεργασία με Ελία Καζάν και Καρλ Μάλντεν
Πρώτη μεγάλη εμφάνιση στο Μπρόντγουεϊ | |
| 1944 | I Remember Mama | Νελς | Ντεμπούτο στο Μπρόντγουεϊ |
Κινηματογραφικές ταινίεςΕπεξεργασία
| Έτος | Ελληνικός τίτλος | Πρωτότυπος τίτλος | Ρόλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| 2001 | The Score | The Score | Μαξ | |
| 1998 | Το... Χρήμα στο Λαιμό σου! | Free Money | ||
| 1997 | Ο Γεναίος | The Brave | ΜακΚάρθι | |
| 1996 | Το νησί του Δρ. Μορό | The Island Of Dr. Moreau | Δρ. Μορό | Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor Υποψηφιότητα—Golden Raspberry Award for Worst Screen Couple |
| 1995 | Ντον Χουάν ΝτεΜάρκο | Don Juan DeMarco | Δρ. Τζακ Μίκλερ | |
| 1992 | Christopher Columbus: The Discovery | Christopher Columbus: The Discovery | Τομάς ντε Τορκεμάντα | Υποψηφιότητα—Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor |
| 1990 | Ο Αρχάριος | The Freshman | Καρμίν Σαμπατίνι | |
| 1989 | Μια σκληρή λευκή Εποχή | A Dry White Season | Ίαν ΜακΚένζι | Tokyo International Film Festival Award for Best Actor Υποψηφιότητα—Όσκαρ Δεύτερου Ανδρικού Ρόλου |
| 1980 | Η Μυστική Φόρμουλα | The Formula | Άνταμ Στάιφελ, Πρόεδρος Titan Oil | Υποψηφιότητα—Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor |
| 1979 | Αποκάλυψη, Τώρα! | Apocalypse Now | Συνταγματάρχης Γουόλτερ Ε. Κερτζ | |
| 1978 | Σούπερμαν | Superman | Jor-El | |
| 1976 | Οι Φυγάδες του Μιζούρι | The Missouri Breaks | Ρόμπερτ Ε. Λη Κλέιτον | |
| 1972 | Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι | Last Tango in Paris | Πωλ | Υποψηφιότητα—Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου |
| Ο Νονός | The Godfather | Δον Βίτο Κορλεόνε | Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου (αρνήθηκε, αλλά το αποδέχτηκε ιδιωτικά αργότερα)
Golden Globe Award for Best Actor – Motion Picture Drama
| |
| Ο Άνθρωπος της Νύχτας | The Nightcomers | Πήτερ Κουίντ | Υποψηφιότητα—BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role | |
| 1969 | Burn! | Burn! | Σερ Γουίλιαμ Γουόκερ | |
| 1968 | Η Νύχτα της Επόμενης Μέρας | The Night of the Following Day | Σοφέρ | |
| Candy | Candy | Γκρίντλ | ||
| 1967 | Ανταύγειες σε Χρυσά Μάτια | Reflections in a Golden Eye | Σμηναγός Ουέλντον Πέντερτον | |
| Η Κόμισσα απ'το Χόνγκ Κονγκ | A Countess from Hong Kong | Όντγκεν Μίερς | ||
| 1966 | Appaloosa | The Appaloosa | ||
| Η Καταδίωξη | The Chase | Σερίφης Κάλντερ | ||
| 1965 | Μοριτούρι | Morituri | Ρόμπερτ Κρέιν | |
| 1964 | Ιστορίες του Κρεβατιού | Bed Time Story | Φρέντυ Μπένσον | |
| 1963 | Ο Κακός Αμερικανός | The Ugly American | Πρέσβης Χάρισον Κάρτερ ΜακΓουάιτ | |
| 1962 | Η Ανταρσία του Μπάουντι | Mutiny on the Bounty | Φλέτσερ Κρίστιαν | |
| 1961 | Η εκδίκηση είναι δική μου | One-Eyed Jacks | Ρίο | |
| 1960 | Ο Φυγάς | The Fugitive Kind | Βάλενταϊν "Σκέικσκιν" Ξαβιέρ | |
| 1958 | Ο Χορός των Καταραμένων | The Young Lions | Κρίστιαν Ντιέστι | |
| 1957 | Σαγιονάρα | Sayonara | Σμηναγός Λόυντ "Έις" Γκρούβερ | Υποψηφιότητα—Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου |
| 1956 | Αυγουστιάτικο Φεγγάρι | The Teahouse of the August Moon | Σακίνι | |
| 1955 | Μάγκες και κούκλες | Guys and Dolls | Σκάι Μάστερσον | |
| 1954 | Ντεζιρέ, το Λουλούδι ενός Θρόνου | Desirée | Ναπολέον Βοναπάρτης | |
| Το λιμάνι της αγωνίας | On the Waterfront | Τέρυ Μαλόυ | Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου | |
| 1953 | Ο Ατίθασος | The Wild One | Τζόνυ Στράμπλερ | |
| Ιούλιος Κάισαρ | Julius Caesar | Μάρκος Αντώνιος | Υποψηφιότητα—Όσκαρ Πρώτου Ανδρικού Ρόλου | |
| 1952 | Βίβα Ζαπάτα! | Viva Zapata! | Εμιλιάνο Ζαπάτα | Υποψηφιότητα—Όσκαρ Πρώτου Ανδρικού Ρόλου |
| 1951 | Λεωφορείον ο Πόθος | A Streetcar Named Desire | Στάνλεϋ Κοβάλσκι | Υποψηφιότητα—Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου
Υποψηφιότητα—New York Film Critics Circle Award for Best Actor |
| 1950 | Το κορμί μου σου ανήκει | The Men | Κένεθ "Κεν" Ουίλτσεκ/"Μπαντ" |
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: «Marlon Brando». (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12309876k. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Marlon-Brando-Jr. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 (Αγγλικά) Find A Grave. 9026023. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12309876k. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 «Freebase» (Αγγλικά)
- ↑ Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2021.
- ↑ m
.imdb .com /name /nm0660327 /trivia. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2022. - ↑ www
.theatreworldawards .org /past-recipients .html. - ↑ 12,0 12,1 www
.goldenglobes .com /person /marlon-brando. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2023. - ↑ www
.emmys .com /bios /marlon-brando. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2023. - ↑ walkoffame
.com /marlon-brando /. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2023. - ↑ «AFI's 100 YEARS…100 STARS». American Film Institute (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ Aduol, Mark. «Diversity at the Oscars – how far have we come?». felixonline.co.uk (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Σαν σήμερα έρχεται στην ζωή ο Μάρλον Μπράντο». Alfavita. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Η Θεσσαλονίκη κάνει αφιέρωμα στον Μάρλον Μπράντο». www.penna.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «10 πράγματα που δεν γνωρίζατε για τον Μάρλον Μπράντο». Perpetual Magazine - Life & Style For The Everyday Man (στα Αγγλικά). 22 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «AFI|Catalog». catalog.afi.com. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ Rawlings, Nate (2012-03-14). «Brando and the Cue Cards | The Anniversary You Can’t Refuse: 40 Things You Didn’t Know About The Godfather» (στα αγγλικά). Time. ISSN 0040-781X. https://entertainment.time.com/2012/03/15/the-anniversary-you-cant-refuse-40-things-you-didnt-know-about-the-godfather/slide/brando-and-the-cue-cards/. Ανακτήθηκε στις 2020-03-13.
- ↑ «'I promised Brando I would not touch his Oscar': the secret life of Sacheen Littlefeather». the Guardian (στα Αγγλικά). 3 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2022.
- ↑ «Apple TV». Apple TV. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ A Dry White Season, http://www.imdb.com/title/tt0097243/, ανακτήθηκε στις 2020-03-13
- ↑ Don Juan DeMarco (1994) - IMDb, http://www.imdb.com/title/tt0112883/fullcredits, ανακτήθηκε στις 2020-03-13
- ↑ «Η σκανδαλώδης ερωτική ζωή του Μάρλον Μπράντο - Η αδυναμία και στα δύο φύλα - Πώς τον εκδικήθηκε η μόνη γυναίκα που ερωτεύτηκε - ΦΩΤΟ - ΒΙΝΤΕΟ». www.enikos.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Actor Marlon Brando Dead at 80» (στα αγγλικά). Fox News. 2004-07-02. http://www.foxnews.com/story/2004/07/02/actor-marlon-brando-dead-at-80.html. Ανακτήθηκε στις 2016-11-24.
- ↑ Jokinen, Pauli (19 Ιουλίου 2004). «Marlon Brandon muistokirjoitus • Artikkelit». Film-O-Holic.com (στα Φινλανδικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020.
Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία
Μάρλον Μπράντο στην IMDb