Μάρτιν Ριτ
Ο Μάρτιν Ριτ (Νέα Υόρκη, 2 Μαρτίου 1914 – Σάντα Μόνικα, Καλιφόρνια, 8 Δεκεμβρίου 1990) ήταν Αμερικανός σκηνοθέτης του κινηματογράφου, ο οποίος διακρίθηκε για τις κοινωνικά ευαίσθητες ταινίες του.
Μάρτιν Ριτ | |
---|---|
![]() | |
Γενικές πληροφορίες | |
Όνομα στη μητρική γλώσσα | Martin Ritt |
Γέννηση | 2 Μαρτίου 1914 Μανχάταν, Νέα Υόρκη |
Θάνατος | 8 Δεκεμβρίου 1990 Σάντα Μόνικα, Καλιφόρνια |
Αιτία θανάτου | καρδιοαγγειακή νόσος |
Χώρα πολιτογράφησης | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Μητρική γλώσσα | Αγγλικά |
Σπουδές | Πανεπιστήμιο Σαιν Τζονς, Νέα Υόρκη |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | ηθοποιός, σκηνοθέτης, παραγωγός |
Αξιοσημείωτο έργο | Άγριος σαν θύελλα (1963), Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο (1965), Η βιτρίνα (1976), Νόρμα Ρέι (1979) |
Περίοδος ακμής | 1950 - 1990 |
Αξιώματα και βραβεύσεις | |
Βραβεύσεις | βραβείο BAFTA καλύτερης Βρετανικής ταινίας (1967) |
![]() | |
Από το θέατρο στην τηλεόραση
ΕπεξεργασίαΟ Μάρτιν Ριτ γεννήθηκε στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης το 1914 από γονείς Ρωσοεβραίους μετανάστες[1]. Σε νεανική ηλικία, ασχολήθηκε με το θέατρο και την τηλεόραση. Όταν ο πρόεδρος Φράνκλιν Ρούσβελτ εκλέχθηκε στην προεδρία των ΗΠΑ, ο Ριτ εργάστηκε για το Ομοσπονδιακό Έργο Θεάτρου (Federal Theatre Project, 1935-1939). Εκεί συναναστράφηκε με αριστερούς διανοουμένους και στράφηκε πολιτικά προς τον μαρξσιμό, αν και ποτέ δεν έγινε μέλος κάποιου κόμματος. To 1937, μεταπήδησε στο «Ομαδικό Θέατρο» (Group Theatre, 1931-1941), όπου έγινε φίλος με τον Ηλία Καζάν.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπηρέτησε στην Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία και συμμετείχε ως ηθοποιός σε θεατρικές παραστάσεις για την εμψύχωση του αμερικανικού λαού. Μετά τον πόλεμο, και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950, ασχολήθηκε με την σκηνοθεσία και παραγωγή τηλεοπτικών έργων. Όμως ακροδεξιοί κύκλοι τον κατηγόρησαν ως φιλοκομμουνιστή και το όνομά του μπήκε στην λεγόμενη «μαύρη λίστα» του Χόλιγουντ. Γι' αυτό το κανάλι CBS αρνήθηκε να του ανανεώσει το συμβόλαιο συνεργασίας το 1951. Κατόπιν δεν μπόρεσε να ξαναεργαστεί στην τηλεόραση[2].
Κινηματογραφικός σκηνοθέτης
ΕπεξεργασίαΤα επόμενα πέντε χρόνια δίδαξε υποκριτική στο Άκτορς Στούντιο του Ηλία Καζάν, στην Νέα Υόρκη. Το 1957, καθώς η αντικομμουνιστική υστερία είχε αρχίσει να υποχωρεί, ο Ριτ σκηνοθέτησε την κοινωνική ταινία χαμηλού κόστους Η άκρη της πόλης ή Έσπασα τα δεσμά μου (Edge of the City), με πρωταγωνιστές τον Σίντνεϊ Πουατιέ και τον Τζον Κασσαβέτη. Η ταινία έγινε δεκτή με θετικές κριτικές γιατί για πρώτη φορά παρουσιάζονταν έναν χαρακτήρας Αφροαμερινού ισότιμος με έναν χαρακτήρα λευκού[3].
Ακολούθησαν άλλες 25 περίπου ταινἰες[1], όπως:
- Μακρύ καυτό καλοκαίρι ή Πόθοι στην κάψα του καλοκαιριού (Long Hot Summer, 1958), με τον Πολ Νιούμαν και την Τζοάν Γούντγουορντ
- Η μαύρη ορχιδέα (The Black Orchid, 1958), με την Σοφία Λόρεν και τον Άντονι Κουίν
- Αγαπηθήκαμε στο Παρίσι (Paris Blues, 1961), με τον Πολ Νιούμαν και τον Σίντνεϊ Πουατιέ
- Άγριος σαν θύελλα (Hud, 1963), με τον Πολ Νιούμαν και τον Μέλβιν Ντάγκλας
- Ο βιασμός (The outrage, 1964), με τον Πολ Νιούμαν και την Κλερ Μπλουμ
- Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο (The Spy Who Came In from the Cold, 1965), βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Τζον Λε Καρρέ, με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον και την Κλερ Μπλουμ
- Όμπρε (Hombre, 1967), με τον Πολ Νιούμαν και τον Φρέντρικ Μαρτς
- Σάντα Μάμα (The Brotherhood, 1968), με τον Κερκ Ντάγκλας και την Ειρήνη Παπά
- Εκεί που δεν φτάνει ο ήλιος (The Molly Maguires, 1969), με τον Ρίτσαρντ Χάρις και τον Σον Κόνερι
- Η μεγάλη λευκή ελπίδα (The Great White Hope, 1970), με τον Τζέιμς Ερλ Τζόουνς και την Τζέιν Αλεξάντερ
- Φως στο σκοτάδι (Conrack, 1974), με τον Τζον Βόιτ στον ρόλο του Κόνρακ
- Η βιτρίνα (The Front, 1976), με τον Γούντι Άλεν
- Το τελευταίο λεπτό της αγωνίας (Casey's Shadow, 1978), με τον Γουόλτερ Ματάου
- Νόρμα Ρέι (Norma Rae, 1979), με την Σάλι Φιλντ στον ομώνυμο ρόλο
- Ένα ελεύθερο ζευγάρι ἠ Λεωφόροι και μονοπάτια (Back Roads, 1981), με την Σάλι Φιλντ και τον Τόμι Λι Τζόουνς
- Επιστροφή στη ζωή (Cross Creek, 1983), με την Μέρι Στίνμπεργκεν
- Τρεις για το δρόμο (Murphy's Romance, 1985), με την Σάλι Φιλντ και τον Τζέιμς Γκάρνερ
- Σε αντίστροφη μέτρηση (Nuts, 1987), με την Μπάρμπαρα Στρέιζαντ και τον Ρίτσαρντ Ντρέιφους
- Στάνλεϊ και Άιρις (Stanley and Iris, 1990), με την Τζέιν Φόντα και τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Αυτή ήταν και η τελευταία ταινία του Ριτ.
Αναγνώριση
ΕπεξεργασίαΣύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Britannica, «οι κύριοι χαρακτήρες στις ταινίες του Ριτ τείνουν να είναι ἀνθρωποι μοναχικοί ή περιθωριακοί των οποίων η ηθική ακαταστασία τούς φέρνει σε αντίθεση με αμφίβολες αξίες της κοινωνίας»[4]. Κατά την ίδια πηγή, «ο Ριτ δεν ανέπτυξε ποτέ ένα ξεχωριστό οπτικό στυλ, αλλά οι μαρξιστικές του βάσεις είναι ορατές σε πολλά από τα καλύτερα έργα του»[4].
Κατά μία άλλη άποψη, «σε όλες του τις ταινίες, ο Μάρτιν Ριτ, υπερασπίστηκε τις δημοκρατικές ιδέες με έναν βαθύ ουμανισμό, μέσα στα ιδεολογικά πλαίσια της αμερικανικής αριστεράς»[5].
Μεταξύ άλλων, ο Ριτ βραβεύθηκε με τον Χρυσό Λέοντα Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας για την ταινία Άγριος σαν θύελλα (1963), με το Βραβείο Καλύτερης Βρετανικής Ταινίας BAFTA για το έργο Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο (1965), και με το Μεγάλο Τεχνικό Βραβείο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών για την ταινἰα Νόρμα Ρέι (1979).
Πέθανε από καρδιαγγειακή νόσο στην Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας στις 8 Δεκεμβρίου 1990[6].
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Jackson 1994.
- ↑ Cook 2002.
- ↑ Miller 2000.
- ↑ 4,0 4,1 Barson 2021.
- ↑ Ανώνυμος 2018.
- ↑ Flint 1990.
Πηγές
Επεξεργασία- Ανώνυμος (13 Μαρτίου 2018). «Αφιέρωμα στον κινηματογράφο των δημιουργών: Μ. Ριτ, Ζ. Γιμού, Κ. Κισλόφσκι, Γ. Όζου». aflavita.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2021.
- Barson, Michael (26 Φεβρουαρίου 2021). «Martin Ritt». Encyclopedia Britannica (britannica.com). Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2021.
- Cook, Bruce (2002). «Norma Ray's big daddy». Στο: Miller, Gabriel, επιμ. Martin Ritt Interviews. Jackson, MS: University Press of Mississippi. σελίδες 53–62. ISBN 9781578064342.
- Flint, Peter B. (11 December 1990). «Martin Ritt, director, dead at 76; maker of socially conscious films». The New York Times: B16. https://www.nytimes.com/1990/12/11/obituaries/martin-ritt-director-dead-at-76-maker-of-socially-conscious-films.html. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2021.
- Jackson, Carlton (1994). Picking Up the Tab: The Life and Movies of Martin Ritt. Bowling Green, OH: Bowling Green State University Press. ISBN 0-87972-671-7.
- Miller, Gabriel (2000). The Films of Martin Ritt: Fanfare for the Common Man. Jackson, MS: University Press of Mississippi. ISBN 9781578062775.