Η Μάχη της Βρωμοπηγάδας διεξήχθη μεταξύ των Οθωμανών Τούρκων και των Μανιατών το 1770. Η θέση της μάχης ήταν σε μια πεδιάδα ανάμεσα στις πόλεις του Σκουταρίου και του Παρασυρού. Η μάχη τελείωσε με νίκη της ελληνικής πλευράς.

Μάχη της Βρωμοπηγάδας
Χρονολογία1770
ΤόποςΒρωμοπηγάδα
ΈκβασηΝίκη των Μανιατών
Αντιμαχόμενοι
Τούρκοι
Έλληνες
Ηγετικά πρόσωπα
Έξαρχος Γρηγοράκης, Ζανέτος Γρηγοράκης
Δυνάμεις
16.000 άνδρες
3.000 άνδρες, 2.000 γυναίκες

Προανάκρουσμα Επεξεργασία

Μετά την ήττα των Βενετών από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στον Έβδομο Βενετοτουρκικό Πόλεμο (1714-18), η Πελοπόννησος ξαναγύρισε στα οθωμανικά χέρια. Ωστόσο, η αυτόνομη Μάνη, που αρνήθηκε να δεχθεί την οθωμανική κυριαρχία κατά την πρώτη οθωμανική κατοχή της Πελοποννήσου, αρνήθηκε και πάλι να δεχθεί την οθωμανική διοίκηση. Οι Μανιάτες, μέσω ενός πράκτορα που είχαν στη Ρωσία, άρχισαν να συνωμοτούν με την Αικατερίνη Β' της Ρωσίας και τον Αλέξιο Ορλώφ. Το 1770 συμφωνήθηκαν οι όροι και ένας ρωσικός στόλος έπλευσε προς το Αιγαίο και στην πορεία του προς τη Μάνη, κατέστρεψε ένα οθωμανικό στόλο στη Ναυμαχία του Τσεσμέ.

Μετά την αρχική επιτυχία, τα Ορλωφικά έληξαν σε αποτυχία. Οι διαφωνίες μεταξύ του Ρώσου ηγέτη, Ορλώφ και του ηγέτη των Μανιατών, Ιωάννη Μαυρμιχάλη (Σκυλόγιαννης ο Τουρκοφάγος) , οδήγησαν στον διαχωρισμό των στρατών. Ο στρατός του Ιωάννη υπέστη μια καταστροφική ήττα στο Ριζόμυλο της Μεσσηνίας εναντίον του οθωμανικού στρατού, με μόνο τον Ιωάννη να επιβιώνει. Εν τω μεταξύ, ο ρωσικός στρατός που δεν είχε μακροπρόθεσμα κέρδη υποχώρησε. Οι Οθωμανοί, εν τω μεταξύ, είχαν εξαπολύσει μισθοφόρους Αλβανούς Μουσουλμάνους (γνωστοί και ως Τουρκαλβανοί)[1] στην Ελλάδα. Λεηλατούσαν στο διάβα τους προς την Αττική, πριν επιτεθούν στην Πελοπόννησο, όπου έσφαξαν Έλληνες αμάχους πολίτες, προς εκδίκηση για τις σφαγές και τις καταστροφές ιδιοκτησιών που διέπραξαν οι Χριστιανικές δυνάμεις εναντίον Μουσουλμάνων πολιτών.[2]

Πραγματοποίησαν αρκετές εισβολές στη Μάνη, αλλά όλες αποκρούστηκαν με βαριές απώλειες. Αυτή η σειρά ηττών εξαγρίωσε τον Οθωμανό Πασά της Πελοποννήσου, τον Χατζί Οσμάν, ο οποίος συγκέντρωσε στρατό 16.000 ανδρών και εισέβαλε στη Μάνη. Κρατήθηκε πίσω για δώδεκα ημέρες στη Καστανίτσα, αλλά αφού κατέλαβε τους πύργους, προχώρησε παράκτια προς το Σκουτάρι, όπου για άλλη μια φορά καθυστέρησε από πύργο. Ο πύργος αυτός φυλασσόταν από δεκαπέντε άνδρες που κράτησαν τον οθωμανικό στρατό επί τρεις ημέρες, έως ότου ο πύργος ανατινάχτηκε.

 
Ναυμαχία της Χίου (Chesma), από τον Ιβάν Αϊβαζόφσκι (1848).

Μάχη Επεξεργασία

Εν τω μεταξύ, μια Μανιάτικη δύναμη αποτελούμενη από 3.000 άνδρες και 2.000 γυναίκες, υπό τις εντολές του Έξαρχου Γρηγοράκη και του ανιψιού του, Ζανέτου Γρηγοράκη, είχε συγκεντρωθεί στους λόφους πάνω από την πόλη του Παρασυρού, που ήταν γνωστοί ως Τρικέφαλοι και είχαν οχυρωθεί. Ο Χατζί, εν τω μεταξύ, είχε προχωρήσει με το στρατό του στη Βρωμοπηγάδα (μια πεδιάδα που βρισκόταν μεταξύ του Παρασυρού και του Σκουταρίου) και από εκεί έστειλε απεσταλμένους απαιτώντας την παράδοση των Μανιατών. Ωστόσο, οι Μανιάτες δίσταζαν να στείλουν απεσταλμένους τους, διότι εάν η απάντηση ήταν αρνητική, ο Χατζί θα τους εκτελούσε.

Τρεις ηλικιωμένοι, δύο ιερείς και ένας πολίτης προσφέρθηκαν εθελοντικά και πήγαν στο τουρκικό στρατόπεδο. Όταν έφτασαν στο στρατόπεδο, πήγαν στον πασά και χωρίς να υποκλιθούν τον ρώτησαν τι ήθελαν από τους φτωχούς και ελεύθερους Μανιάτες. Ο πασάς ζήτησε από τους Μανιάτες να δώσουν... παιδιά δέκα καπετάνιων ως ομήρους. Όλα τα όπλα σας και κάθε χρόνο φόρο ανά κεφάλι επειδή επιτεθήκατε εναντίον του Σουλτάνου με τους Ρώσους, τους εχθρούς μας. Οι απεσταλμένοι των Μανιατών απάντησαν: Προτιμούμε να πεθάνουμε παρά να σας δώσουμε τα όπλα και την ελευθερία μας. Δεν πληρώνουμε φόρους επειδή η γη μας είναι φτωχή. Ο Χατζί, εξοργισμένος από την απάντησή τους, τους αποκεφάλισε και ακρωτηρίασε, πριν βάλει τα κεφάλια τους σε πασσάλους.

Όταν οι Μανιάτες είδαν τη μοίρα των απεσταλμένων τους, αποφάσισαν πως να νικήσουν τους Οθωμανούς. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, μια δύναμη 1.500 Μανιατών υπερφαλάγγισε τις οθωμανικές θέσεις και πλησίασε από την πίσω πλευρά των Τούρκων. Εν τω μεταξύ, η κύρια δύναμη των Μανιατών επιτέθηκε στους Οθωμανούς καθώς κοιμόντουσαν. Οι Οθωμανοί, έκπληκτοι από τη νυχτερινή αυτή επίθεση, άρχισαν να το σκάνε, αλλά κόπηκαν από τους Μανιάτες στο πίσω μέρος τους έχοντας απώλειες πάνω από 10.000 . Οι υπόλοιποι 6.000 Τούρκοι κατάφεραν να υποχωρήσουν στο Μυστρά.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Νικολάου, Γεώργιος (1997). «Islamisations et Christianisations dans le Peloponnese (1715- 1832)». didaktorika.gr (Universite des Sciences Humaines - Strasbourg II): 313. doi:10.12681/eadd/8139. http://hdl.handle.net/10442/hedi/8139. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015. «Il est à signaler que dans ces contrées s'étaient installés, probablement vers 1715 et après 1770, des Albanais musulmans (Turcalbanais), qui furent l'un des facteurs de diffusion de l'islam.». 
  2. Γέλαβιτς, Μπαρμπάρα. History of the Balkans (στα Αγγλικά). Cambridge. σελ. 78. ISBN 9780521274593. 

Πηγές Επεξεργασία

  • Πίτερ Γκρίνχαλ και Έντουαρντ Ελιόπουλος. Βαθιά στη Μάνη: Ταξίδι στο νότιο άκρο της Ελλάδας. Λονδίνο: Trinity Press, 1985. (ISBN 0-571-13524-2) ISBN 0-571-13524-2
  • Κυριάκος Κάσσης. Ιστορία της Μάνης. Αθήνα: Presoft, 1979.