Μάχη του Λατέμα Νεκ

Η Μάχη του Λατέμα Νεκ (αγγλ.: Battle of Latema Nek) ήταν μία μάχη κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στην Εκστρατεία της Ανατολικής Αφρικής.

Μάχη του Λατέμα Νεκ
Εκστρατείας Ανατολικής Αφρικής (ΑΠΠ)
Χρονολογία	11-12 Μαρτίου 1916
Τόπος	Περιφέρεια Κιλιμαντζάρο, Τανζανία
Έκβαση	Βρετανική νίκη
Αντιμαχόμενοι
Γερμανική Αυτοκρατορία ! Γερμανική Αυτοκρατορία Γερμανική Ανατολική Αφρική Βρετανική Αυτοκρατορία ! Βρετανική Αυτοκρατορία Ένωσης Νοτίου Αφρικής Ροδεσία
Ηγετικά πρόσωπα
Ταγματάρχης Georg Kraut Βρετανική Αυτοκρατορία ! Βρετανική Αυτοκρατορία Ταξίαρχος Wilfrid Malleson Βρετανική Αυτοκρατορία ! Βρετανική Αυτοκρατορία Ταξίαρχος Michael Tighe
Δυνάμεις
1.500–2.000 άνδρες 3+ οπλοπολυβόλα Βρετανική Αυτοκρατορία ! Βρετανική Αυτοκρατορία 5 Τάγματα
Απώλειες
70+ φονευθέντες 270 άνδρες φονευθέντες, τραυματίες ή αγνοούμενοι

Ιστορικό

Μετά από τη Μάχη της Σαλαΐτα (Battle of Salaita), ο Συνταγματάρχης Πάουλ φον Λέτοβ-Φόρμπεκ, διοικητής των Γερμανικών δυνάμεων στην Ανατολική Αφρική, αναδιοργάνωσε τα οχυρωματικά έργα στα βόρεια της αποικίας εν αναμονή άλλης επίθεσης. Οι θέσεις στη Σαλαΐτα είχαν εγκαταληφθεί και οι Γερμανικές δυνάμεις κινήθηκαν νοτίως προς τους Λόφους Λατέμα-Ρεάτα (Latema-Reata Hills) – που ορθώνονταν καθοδόν προς το Κάχε (Kahe). Τα νέα οχυρωματικά έργα επανδρώθηκαν στις 8 Μαρτίου από τον Ταγματάρχη Georg Kraut, που ηγείτο της Γερμανικής άμυνας στη Σαλαΐτα, με 1.500–2.000 Schutztruppe και Γερμανούς αξιωματικούς. Εκτός από το γεγονός ότι υπήρχαν τώρα δύο λόφοι για επίθεση (με το Νεκ ανάμεσά τους), τα προβλήματα που αντιμετώπιζε ο Ταξίαρχος Wilfrid Malleson ήταν παρόμοια με αυτά στη Σαλαΐτα. Οι λόφοι ήταν καλυμμένοι με πυκνούς θάμνους, οι οποίοι γίνονταν ακόμα πυκνότεροι όσο ανέβαινε κανείς υψηλότερα στους λόφους. Οι πεδιάδες γύρω από τους λόφους δεν προσέφεραν κάλυψη, που σήμαινε πως οποιαδήποτε επιτιθέμενη δύναμη θα δεχόταν δολοφονικά πυρά από ψηλά.

Η Πρώτη Επίθεση

Η επίθεση στη Λατέμα άρχισε στις 11.45 π.μ.. Ο Ταξίαρχος Wilfrid Malleson, έχοντας νωπή ακόμα την ήττα από τη Σαλαΐτα, είχε στη διάθεσή του για την επιχείρηση, την 1η Ταξιαρχία Ανατολικής Αφρικής (1st East African Brigade), αποτελούμενη από τους:

• Ορεινούς Ανιχνευτές του Μπέλφηλντ (Belfield's Mounted Scouts)
• Ορεινό Λόχο Πεζικού (Mounted Infantry Company)
• υπ' αριθμ. 6 και 8 Πεδινές Πυροβολαρχίες (Nos. 6 and 8 Field Batteries)
• 134η Βαριά Πυροβολαρχία (Κορνουάλης) [Οβιδοβόλα] (134th (Cornwall) Heavy Battery, Royal Garrison Artillery) [Howitzers]
• 2ο Σύνταγμα Ροδεσίας (2nd Rhodesia Regiment)
• 3α Αφρικανικά Τυφέκια του Βασιλιά (3rd King's African Rifles)
• 130οί Μπαλούχοι του Βασιλέως Γεωργίου (130th King George's Own Baluchis)
• Μια συστοιχία πολυβόλου από τους Πιστούς Βόρειους του Λάκασάϊρ (A machine gun battery of the Loyal North Lancashires)
• Λόχο Εθελοντών Οπλοπολυβόλων (Volunteer Machine Gun Company)

Ο Malleson διέταξε τους άντρες του να κάνουν μετωπική επίθεση στο Λόφο Λάτεμα (Latema Hill). Ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε πλευρική επίθεση εκτροπής λόγω της πυκνότητας του εδάφους στις πλευρές του πεδίου μάχης, ειδικά προς τα νότια – που καλύπτονταν από βάλτο. Οι Μπαλούχοι και τα 3α Αφρικανικά Τυφέκια του Βασιλιά, στάλθηκαν στην επίθεση – κρατώντας τα δεξιά και τα αριστερά αντίστοιχα – έχοντας στην εφεδρεία το 2ο Σύνταγμα Ροδεσίας. Αυτή ήταν η πρώτη δράση όπου τα 3α Αφρικανικά Τυφέκια του Βασιλιά πολέμησαν ως μία ενότητα. Το πεζικό υποστηριζόταν από το πυροβολικό, το οποίο έβαλε κατά των Γερμανικών θέσεων από μία απόσταση περίπου 2.750 μ. (3.000 yds). Ωστόσο, προτού φθάσουν τις εχθρικές γραμμές, οι Βρετανοί αναγκάστηκαν να οπισθοχωρήσουν μετά από τα έντονα πυρά των τυφεκίων, αυτομάτων οπλοπολυβόλων και των μικρού διαμετρήματος πυροβόλων. Καθώς μαινόταν η επίθεση, ο Βρετανός διοικητής Στρατηγός Malleson ζήτησε να απαλλαγεί των καθηκόντων του, λόγω σοβαρής ασθένειας. Ο Διοικητής του Πεδίου Μάχης (Theatre Commander) Γιαν Σματς συναίνεσε και ο ικανός Ταξίαρχος (Brigadier General) Michael Tighe ήρθε προς αντικατάστασή του. Στις 2 μ.μ. η επίθεση συνεχίστηκε σε ανοιχτό επίπεδο έδαφος, αλλά κρατήθηκε σε περίπου 910 μ. (1.000 yds) από τις Γερμανικές θέσεις.

Η Δεύτερη Επίθεση

Στις 4 μ.μ. το 5ο Σύνταγμα Νοτιοαφρικανών (5th South African Regiment) έφτασε ως εφεδρεία στην Ταβέτα (Taveta). Ο νεοδιορισμένος διοικητής Ταξίαρχος Tighe διέταξε μία δεύτερη επίθεση να ξεκινήσει στις 5 μ.μ.. Αυτή τη φορά, οι Ροδεσιανοί προηγήθηκαν μαζί με τα Αφρικανικά Τυφέκια του Βασιλιά, οι 130οί Μπαλούχοι προστάτευαν τη δεξιά πτέρυγα. Πρόσθετες ενισχύσεις – η 9η και η 15η Πεδινές Πυροβολαρχίες – στάλθηκαν αμέσως στη δράση προς υποστήριξη της επίθεσης. Οι επιτιθέμενες δυνάμεις για άλλη μια φορά δεν κατάφεραν να επιτύχουν τον στόχο τους, υπέστησαν απώλειες στις οποίες περιλαμβανόταν και ο διοικητής των Αφρικανικών Τυφεκίων του Βασιλιά, Αντισυνταγματάρχης B.R. Graham. Μερικοί μεμονωμένοι θύλακες των επιτιθέμενων, έφτασαν στην κορυφή κατά τη διάρκεια του συσσωρευμένου σκότους, αλλά τελικά αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν από τις Γερμανικές αντεπιθέσεις. Για να στηρίξει τις επιτιθέμενες μονάδες, ο Tighe διέταξε το μισό από το 5ο σύνταγμα της Νότιας Αφρικής στη μάχη. Παρά τις ενισχύσεις, τα στρατεύματα της Αντάντ αναγκάστηκαν και πάλι να οπισθοχωρήσουν. Ο Σματς απάντησε, θέτοντας το 7ο Νοτιοαφρικανικό Σύνταγμα υπό τη διοίκηση του Tighe. Το 7ο, έφτασε τον Tighe περί τις 8 μ.μ. και καταρτίστηκε ένα νέο σχέδιο. Τα δύο συντάγματα της Νότιας Αφρικής, που ήταν τα πιο φρέσκα διαθέσιμα στρατεύματα, θα επιτίθεντο στο Νεκ τη νύχτα – με τις ξιφολόγχες τους σταθεροποιημένες.

Η Τρίτη Επίθεση

Το τρίτο και τελευταίο κύμα ξεκίνησε στις 9:15 μ.μ. και αμέσως αντιμετώπισε τα ίδια προβλήματα με τις προηγούμενες προσπάθειες κατάληψης του Νεκ, που επιδεινώθηκαν από την έλλειψη φωτός. Το 5ο Σύνταγμα ηγήθηκε της επίθεσης με το 7ο να ακολουθεί λίγο πιο πίσω. Αυτή τη φορά οι Νοτιοαφρικανοί κατάφεραν να ανέβουν και στους δύο λόφους έως ότου ο εχθρός έμεινε στο ίδιο το Νεκ – εδώ η προέλαση εμποδίστηκε. Στη σύγχυση του σκοταδιού, μεγάλος αριθμός ανδρών χάθηκε – υποχώρησε πίσω στις αρχικές του θέσεις για να ενταχθεί ως εφεδρεία, στην 1η Ταξιαρχία Ανατολικής Αφρικής. Την ίδια στιγμή άνδρες των Αφρικανικών Τυφεκίων του Βασιλιά και οι Ροδεσιανοί, που είχαν χωριστεί από τις μονάδες τους σε προηγούμενες επιθέσεις και βρίσκονταν ακόμα στους λόφους, επανεντάχθηκαν στην επίθεση. Ο αντισυνταγματάρχης Φριθ (Freeth) (με 18 άνδρες) και ο ταγματάρχης Τόμσον (Thompson) (με 170 άνδρες) κράτησαν στις κορυφές Λατέμα (Latema) και Ρεάτα (Reata). Ο Tighe μη δυνάμενος να παρακολουθήσει τα γεγονότα της μάχης, φοβούμενος δε μεγάλες απώλειες και πιθανή αντεπίθεση, στις 4:20 π.μ. διέταξε υποχώρηση. Ωστόσο, καθώς οι περίπολοι έφτασαν στο Νεκ για να διατάξουν την υποχώρηση, βρήκαν τον Φρίθ και τον Τόμσον να διοικούν τα ύψη και τους Γερμανούς σε πλήρη υποχώρηση. Ο Σματς διέταξε το 8ο Νοτιοαφρικανικό Σύνταγμα στο πεδίο για να εδραιώσει τη θέση.

Επακόλουθο

Μετά τη μάχη οι Γερμανοί υποχώρησαν στη Λίμνη Κάχε (Lake Kahe) για να προετοιμάσουν περαιτέρω άμυνες. Τόσο στον Φριθ όσο και στον Τόμσον, τους απονεμήθηκε το Τάγμα Διακεκριμένης Υπηρεσίας (Distinguished Service Order) για τον καθοριστικό τους ρόλο στη συμπλοκή. Ο στρατηγός Tighe διατήρησε τη διοίκηση της 2ης Μεραρχίας ως αντικαταστάτης του Mallesonsere.

Σημειώσεις

Παραπομπές σημειώσεων

Βιβλιογραφία

• (Αγγλικά) Ross Anderson, The Forgotten Front 1914–1918: The East African Campaign (Tempus Publishing Ltd, 2004)
• (Αγγλικά) Hew Strachan, The First World War in Africa (Oxford University Press, 2004)
• (Αγγλικά) Lt.Col H. Moyse-Bartlett, The King's African Rifles (Gale & Polden Ltd, 1956)
• (Αγγλικά) Henry Fitz Maurice Stacke, Military Operations: East Africa, Volume 1 (Library of the University of Michigan, 1941)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• (Αγγλικά) A Machine Gunner's Odyssey Through German East Africa: The Diary of E S Thompson
• (Αγγλικά) Jan Smuts' campaign dispatches