Μέγαρο Ακαδημίας Αθηνών

κτίριο στην Αθήνα

Το Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών είναι νεοκλασικό κτήριο επί της οδού Πανεπιστημίου στην Αθήνα, το οποίο στεγάζει την Ακαδημία Αθηνών, σπουδαίο επιστημονικό ίδρυμα της Ελλάδας. Το μαρμάρινο μέγαρο οικοδομήθηκε χάρη σε μεγάλη χορηγία στην οποία προέβη ο Σίμων Σίνας το 1856, και για τον λόγο αυτό αρχικά ήταν γνωστό ως «Σιναία Ακαδημία». Σχεδιάστηκε από τον Δανό αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν, θεμελιώθηκε το 1859 και ολοκληρώθηκε είκοσι έξι χρόνια αργότερα, το 1885, ενώ παραδόθηκε επίσημα στην Ελληνική Κυβέρνηση το 1887, χωρίς όμως να έχει ακόμη ιδρυθεί η Ακαδημία για την οποία προοριζόταν το Μέγαρο.

Μέγαρο Ακαδημίας Αθηνών
Χάρτης
Γενικές πληροφορίες
ΑρχιτεκτονικήΝεοκλασική
ΔιεύθυνσηΠανεπιστημίου 28
Γεωγραφικές συντεταγμένες37°58′47″N 23°44′1″E
Διοικητική υπαγωγήΑθήνα
ΤοποθεσίαΑθήνα
ΧώραΕλλάδα
Έναρξη κατασκευής1856
Ολοκλήρωση1885
ΚατάστασηΛειτουργική
ΧρήσηΑκαδημία Αθηνών
ΈνοικοιΑκαδημία Αθηνών
ΙδιοκτήτηςΕλληνικό κράτος
ΔιαχειριστήςΑκαδημία Αθηνών
Τεχνικές λεπτομέρειες
Όροφοι1
Σχεδιασμός και κατασκευή
ΑρχιτέκτοναςΘεόφιλος Χάνσεν
Προστασίααρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
Ιστότοπος
www.academyofathens.gr
Commons page Πολυμέσα

Η Ακαδημία Αθηνών, με στόχους, μεταξύ άλλων, την καλλιέργεια των Επιστημών, των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών, και την επιστημονική υποστήριξη βασικών κλάδων της οικονομίας, ιδρύθηκε τελικά το 1926 και το ίδιο έτος εγκαταστάθηκε στο Μέγαρο της Ακαδημίας, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά την παράδοση του οικοδομήματος. Το Μέγαρο στέγασε το Νομισματικό Μουσείο για πενήντα χρόνια, από το 1890 μέχρι το 1940, καθώς και το Βυζαντινό Μουσείο και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους για αρκετά χρόνια από το 1894.

Ιστορικό του Μεγάρου Επεξεργασία

Η δωρεά Επεξεργασία

Η ιστορία του κτηρίου αρχίζει το 1856 με την μεγάλη δωρεά του Σίμωνος Σίνα προς το ελληνικό κράτος με σκοπό την ανέγερση κτηρίου στο οποίο θα στεγαζόταν «Ακαδημία». Μέχρι την ολοκλήρωση του Μεγάρου το 1885, εννέα χρόνια μετά τον θάνατο του Σίνα το 1876, το συνολικό κόστος της ανέγερσης θα έφθανε το ποσό των τριών εκατομμυρίων χρυσών δραχμών. Η Ακαδημία ονομάστηκε «Σιναία» προς τιμήν του ευεργέτη της.[1]

Ο σχεδιασμός και η ανέγερση Επεξεργασία

 
Αναπαράσταση[νεκρός σύνδεσμος] της Ακαδημίας, 1887

Το κτήριο σχεδιάστηκε το 1859, τρία χρόνια μετά την δωρεά του Σίνα, από τον Δανό αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν.[1] Είναι ένα από το τα τρία μέρη της «Αθηναϊκής Τριλογίας» του νεοκλασικισμού[2], μαζί με το κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, που βρίσκεται στα αριστερά του, και το μέγαρο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στα αριστερά του Πανεπιστημίου. Το κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών είχε ήδη σχεδιαστεί από τον μεγαλύτερο αδελφό του Κρίστιαν Χάνσεν και ολοκληρωθεί το 1864[3], ενώ το κτήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης, που αρχικά ονομαζόταν «Μουσείο», σχεδιάστηκε αργότερα από τον Θεόφιλο και εγκαινιάστηκε το 1901.

Ο θεμέλιος λίθος του Μεγάρου τέθηκε το 1859 σε λαμπρή τελετή στην οποία παρέστη κι εκφώνησε λόγο ο Βασιλιάς Όθων. Κατά την ανοικοδόμηση όμως του Μεγάρου, παρουσιάστηκαν αρκετές δυσκολίες, όπως η διακοπή των εργασιών το διάστημα 1864-1868 και ο θάνατος του Σίμωνος Σίνα το 1876, μετά τον οποίο την ευθύνη για τη συνέχιση των εργασιών ανέλαβε η χήρα του Ιφιγένεια. Οι εργασίες ανέγερσης του νεοκλασικού Μεγάρου ολοκληρώθηκαν τελικά το 1885.

Στις 20 Μαρτίου του 1887,ο αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλλερ, ως πληρεξούσιος των κληρονόμων του Σίμωνος Σίνα, παρέδωσε στον τότε Πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη την Σιναία Ακαδημία.[1]

Η πρώτη περίοδος του Μεγάρου (1887-1926) Επεξεργασία

 
Η Ακαδημία Αθηνών στις αρχές του 20ού αιώνα.
 
Η Ακαδημία Αθηνών γύρω στο 1900

Κατά την παραλαβή από την Πολιτεία το 1887 του νεόκτιστου νεοκλασικού Μεγάρου, δεν είχε ακόμη ιδρυθεί Ακαδημία, η οποία θα στεγαζόταν στον χώρο, όπως επιθυμούσε ο Σίμων Σίνας. Δύο μέρες μετά την τελετή παράδοσης, στον χώρο της Σιναίας Ακαδημίας έλαβε χώρα η πρώτη επιστημονική εκδήλωση με την οποία εορτάζονταν τα 50 χρόνια από την ίδρυση της Ιατρικής Εταιρείας.[1]

Τρία χρόνια αργότερα, το 1890, στο Μέγαρο της Ακαδημίας βρήκε στέγη το Νομισματικό Μουσείο. Ειδικότερα, η νομισματική του συλλογή μεταφέρθηκε στην ανατολική πτέρυγα του κτηρίου, όπου και οργανώθηκε η πρώτη έκθεση νομισμάτων. Το Νομισματικό Μουσείο θα παρέμενε στην ανατολική πτέρυγα μέχρι και το 1940. Τότε, η διευθύντριά του Ειρήνη Βαρούχα φρόντισε, δεδομένης της εμπλοκής της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πολέμο, ώστε οι πολύτιμες συλλογές νομισμάτων να μεταφερθούν για λόγους ασφαλείας στο Μέγαρο της Τράπεζας της Ελλάδος, στην απέναντι πλευρά της οδού Πανεπιστημίου.[4]

Το 1914, εγκαταστάθηκε στην Σιναία Ακαδημία το Βυζαντινό Μουσείο. Το ίδιο έτος μεταφέρθηκαν εκεί και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους.[1]

Η Ακαδημία εγκαθίσταται στο Μέγαρο (1926) Επεξεργασία

Η Ακαδημία Αθηνών ιδρύθηκε με την Συντακτική Απόφαση της 18ης Μαρτίου 1926 με στόχους, μεταξύ άλλων, την καλλιέργεια των Επιστημών, των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών, την έρευνα επί του φυσικού περιβάλλοντος της Ελλάδας, την επιστημονική υποστήριξη και ενίσχυση της Γεωργίας, της Βιομηχανίας και της Ναυτιλίας, καθώς και την γνωμοδότηση επί αποφάσεων της Κυβέρνησης και άλλων Αρχών.[5]

Η εγκατάσταση της Ακαδημίας στο μαρμάρινο μέγαρο τον Μάρτιο του 1926 θα συνοδευόταν από διάφορα πρακτικά προβλήματα. Όπως σημείωσε αργότερα ο τότε Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών Σίμος Μενάρδος, κατά την παραλαβή του οικοδομήματος από τον τότε Διευθυντή των Γενικών Αρχείων του Κράτους, στην οποία ήταν παρόντες και ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Φωκίων Νέγρης, αλλά και οι ποιητές Γεώργιος Δροσίνης και Κωστής Παλαμάς, πληροφορήθηκαν από τον τέως φρουρό «κάτι το ἀπροσδόκητον»: ότι η στέγη έσταζε, και ότι το κυριότερο φωτιστικό και θερμαντικό μέσον που διέθετε το μέγαρο ήταν «εκείνη η ζωγραφιστή δάδα του Προμηθέως».[1]

 
Το άγαλμα της θεάς Αθηνάς

Περιγραφή του Μεγάρου Επεξεργασία

 
Το άγαλμα του θεού Απόλλωνα, προστάτη των τεχνών

Το Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών, όπως αναφέρει η ίδια η Ακαδημία, είναι «το σημαντικότερο έργο του Χάνσεν» και «κατά τη γνώμη των ειδικών, το ωραιότερο νεοκλασικό οικοδόμημα του κόσμου».[1] Πηγή έμπνευσης του αρχιτέκτονα ήταν η κλασική αρχιτεκτονική του αθηναϊκού 5ου αιώνα, όπως εμφανίζεται με τα μνημεία της Ακροπόλεως. Τα γλυπτά του αετώματος του Μεγάρου και τα δύο αγάλματα του Απόλλωνα και της Αθηνάς, όπως και το μεγαλύτερο μέρος του πλούσιου γλυπτικού διάκοσμου, είναι έργα του γλύπτη Λεωνίδα Δρόση.[6]

Μπροστά στην είσοδο σε βάθρο στέκουν οι ανδριάντες του Σωκράτη και του Πλάτωνα. Δεξιά και αριστερά της εισόδου βρίσκονται δύο κίονες πολύ πιο ψηλοί από το κτίριο. Επάνω στους κίονες στέκει στα αριστερά ο μουσικός Απόλλων που κρατάει λύρα, και στα δεξιά η πολιούχος Αθηνά με όλη την πανοπλία της. Στο κεντρικό αέτωμα απεικονίζεται η Γέννηση της Αθηνάς, ενώ στα πλάγια η Αθηνά ως προστάτιδα των τεχνών. Στην κεντρική αίθουσα, πολυτελώς διακοσμημένη, στέκει ανδριάντας του μεγάλου ευεργέτη της Ακαδημίας Σίμωνος Σίνα, και γύρω από αυτόν οκτώ εικόνες από τον μύθο του Προμηθέα.

Αίθουσα τελετών Επεξεργασία

Ο ζωγραφικός διάκοσμος της αίθουσας τελετών  της Ακαδημίας Αθηνών αποτελεί έργο του Αυστριακού ζωγράφου Christian Griepenkerl (1839-1916), μαθητή του μεγάλου ζωγράφου Karl Rahl (1812-1865) ο οποίος ήταν Καθηγητής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Βιέννης. Το εικονογραφικό σύνολο που πραγματοποιήθηκε την διετία 1878-1880, έχει ως θέμα τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου και σχετίζεται με την ιδέα που επικρατούσε κατά τον 19ο αιώνα για τις Ακαδημίες ως φορείς της σοφίας και του φωτός.

 
Η αίθουσα τελετών

Το έργο αποτελείται από οκτώ παραστάσεις. Συγκεκριμένα, ξεκινώντας από την πρώτη παράσταση από αριστερά εικονίζεται η μητέρα του Προμηθέα Θέμις, να προφητεύει την κλοπή της φωτιάς και τα δεινά του γιου της. Η δεύτερη απεικονίζει τον Προμηθέα  που με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς πάει να πάρει τη φωτιά και το φως από τον Ήλιο. Η τρίτη εικονίζει την δημιουργία του ανθρώπου από τον Προμηθέα και την προσπάθειά του να τον ζωογονήσει με τη φωτιά. Στην τέταρη απέναντι από την θύρα της εισόδου εικονίζεται η Τιτανομαχία και η νίκη των Θεών του Ολύμπου έναντι των Τιτάνων. Στην πέμπτη ο Προμηθέας πυρφόρος, προσφέρει τη φωτιά στους ανθρώπους. Στην έκτη εμφανίζεται ο Προμηθέας δεσμώτης στον Καύκασο με τον αετό να κατατρώει το συκώτι του. Στην έβδομη ο Προμηθέας απελευθερώνεται από τον Ηρακλή. Στην όγδοη ο Ηρακλής ανεβάζει τον Προμηθέα στον Όλυμπο όπου τον υποδέχονται οι Θεοί.[7]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 «Το κτήριο της Ακαδημίας Αθηνών | Academy of Athens». www.academyofathens.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2017. 
  2. «Ακαδημία Αθηνών». Αρχείο Νεοτέρων Μνημείων. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2014. 
  3. «Πανεπιστήμιο Αθηνών». Αρχείο Νεοτέρων Μνημείων. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2014. 
  4. «Ιστορία του Νομισματικού Μουσείου». ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2014. 
  5. «Σκοπός | Academy of Athens». www.academyofathens.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2017. 
  6. «Εξωτερικό του Μεγάρου». ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2017. 
  7. «Εσωτερικό». Ακαδημία Αθηνών. 4 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Συντεταγμένες: 37°58′48″N 23°44′03″E / 37.9801°N 23.7341°E / 37.9801; 23.7341