Μέδουσα (μυθολογία)

Μέδουσα
Οικογένεια
Σύντροφος	Ποσειδώνας
Τέκνα	Χρυσάωρ; Πήγασος
Γονείς	Φόρκυς και Gorgon και Κητώ
Αδέλφια	Σθενώ; Ευρυάλη
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Η Μέδουσα στην ελληνική μυθολογία αναφέρεται ως μία από τις τρεις Γοργόνες. Από τις τρεις αυτές αδελφές η Μέδουσα ήταν η θνητή. Το άλλο της όνομα ήταν Γοργώ, που σημαίνει άγρια ματιά.

Ο μύθοςΕπεξεργασία

Κεφάλι Μέδουσας σε μια Ετρουσκική σαρκοφάγο (4ος αιώνας π.Χ.). Περούτζα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ούμπρια.

Σύμφωνα με τον Ησίοδο, ήταν κόρη του Φόρκυ ή Φορκέα και της Κητούς, αδελφή των Γοργόνων Σθενώ και Ευρυάλη, και των Γραιών Δεινώ, Ενυώ και Πεφρηδώ, ήταν στην αρχή Κενταύρισσα.

Κατά τη μεταγενέστερη ρωμαϊκή εκδοχή του μύθου από τον Οβίδιο, ήταν πανέμορφη ιέρεια της Αθηνάς που ο Ποσειδώνας τη βίασε μεταμορφωμένος σε άλογο, στον ιερό χώρο της Αθηνάς. Η θεά, εξοργισμένη με το γεγονός, δεν μπορούσε να έρθει σε ρήξη με τον Ποσειδώνα και έτσι ξέσπασε πάνω στη Μέδουσα. Την μεταμόρφωσε σε απεχθές τέρας, που αντί για μαλλιά είχε φίδια. Η ασχήμια της ήταν τέτοια, που όποιος την κοιτούσε στο πρόσωπο πέτρωνε. Σύμφωνα όμως με τον προγενέστερο ελληνικό μύθο δεν τη βίασε ο Ποσειδώνας αλλά η Μέδουσα «ξάπλωσε με τον Ποσειδώνα σε λιβάδι γεμάτο λουλούδια»^[1] και δεν υπάρχει το στοιχείο της «τιμωρίας» της από την Αθηνά.

Τελικά, σύμφωνα με την εκδοχή του Ησίοδου, τη σκότωσε ο Περσέας με την βοήθεια της Αθηνάς προκειμένου να προστατέψει τη μητέρα του, Δανάη, από τον Πολυδέκτη. Από το θαυματουργό αίμα της, που θεωρούνταν ότι μπορούσε να γιατρέψει ή να σκοτώσει τους ανθρώπους, γεννήθηκε το φτερωτό άλογο Πήγασος και ο ήρωας Χρυσάωρ. Το κεφάλι της, το περίφημο «Γοργόνειο», το παρέλαβε η θεά από τον ήρωα και το επέθεσε στην ασπίδα της, επειδή το κεφάλι της, ακόμη και νεκρό, πέτρωνε όποιον το κοίταζε. Πριν από τον Ησίοδο όμως κανείς δεν είχε συνδέσει τη Μέδουσα με τον Περσέα και δεν υπήρχε πουθενά το στοιχείο του αποκεφαλισμού της. Για παράδειγμα, ενώ η Οδύσσεια και η Ιλιάδα αναφέρουν τόσο τη Μέδουσα όσο και τον Περσέα, πουθενά δεν τους συνδέουν.

Η Μέδουσα και ειδικά το κεφάλι της, που ονομάζονταν γοργόνειο, χρησιμοποιούνταν από πολύ παλιά ως προστασία και αποτροπαϊκό σύμβολο και γι' αυτό χρησιμοποοιούνταν ως ακροκέραμο σε ναούς και σπίτια αλλά και ως διακόσμηση σε πανοπλίες, όπλα, ασπίδες, άρματα και διάφορα αντικείμενα.

Σύμφωνα με τον ΗσίοδοΕπεξεργασία

Γοργούς θ᾽, αἳ ναίουσι πέρην κλυτοῦ Ὠκεανοῖο
275 ἐσχατιῇ πρὸς νυκτός, ἵν᾽ Ἑσπερίδες λιγύφωνοι, Σθεννώ τ᾽ Εὐρυάλη τε Μέδουσά τε λυγρὰ παθοῦσα· ἡ μὲν ἔην θνητή, αἱ δ᾽ ἀθάνατοι καὶ ἀγήρῳ, αἱ δύο· τῇ δὲ μιῇ παρελέξατο Κυανοχαίτης ἐν μαλακῷ λειμῶνι καὶ ἄνθεσιν εἰαρινοῖσι. 280 τῆς ὅτε δὴ Περσεὺς κεφαλὴν ἀπεδειροτόμησεν,

ἐξέθορε Χρυσάωρ τε μέγας καὶ Πήγασος ἵππος. ^[2]

Και τις Γοργόνες γέννησε που κατοικούν στην άκρη του ξακουστού Ωκεανού,
στις εσχατιές, κοντά στη νύχτα, όπου και οι Εσπερίδες μένουν οι γλυκύφωνες, τη Σθεννώ, την Ευρυάλη και τη Μέδουσα που έπαθε συμφορά ολέθρια. Γιατί αυτή ήταν θνητή, ενώ οι άλλες δυο αγέραστες κι αθάνατες. Μ᾽ αυτήν κοιμήθηκε ο Μαυρομάλλης σε μαλακό λιβάδι και μες στα άνθη τα εαρινά. 280Κι όταν της έκοψε απ᾽ το λαιμό την κεφαλή ο Περσέας,
ξεπήδησε ο μέγας Χρυσάωρ κι ο Πήγασος το άλογο.

Σύμφωνα με τον ΌμηροΕπεξεργασία

Στον Όμηρο το έπος αποφεύγει όσο μπορεί οτι αντιβαίνει στους νόμους της φύσης, για αυτό και δεν αναφέρεται οτι το κεφάλι της μέδουσας πέτρωνε όποιον τον κοίταζε, αλλά ότι προκαλούσε τρόμο και φυγή όταν το αντίκριζαν οι θνητοί ( Ιλιάδας Ε, Ρ.)

τῇ δ᾽ ἐπὶ μὲν Γοργὼ βλοσυρῶπις ἐστεφάνωτο
δεινὸν δερκομένη, περὶ δὲ Δεῖμός τε Φόβος τε. τῆς δ᾽ ἐξ ἀργύρεος τελαμὼν ἦν· αὐτὰρ ἐπ᾽ αὐτοῦ κυάνεος ἐλέλικτο δράκων, κεφαλαὶ δέ οἱ ἦσαν τρεῖς ἀμφιστρεφέες, ἑνὸς αὐχένος ἐκπεφυυῖαι. 40 κρατὶ δ᾽ ἐπ᾽ ἀμφίφαλον κυνέην θέτο τετραφάληρον ἵππουριν· δεινὸν δὲ λόφος καθύπερθεν ἔνευεν. εἵλετο δ᾽ ἄλκιμα δοῦρε δύω, κεκορυθμένα χαλκῷ, ὀξέα· τῆλε δὲ χαλκὸς ἀπ᾽ αὐτόφιν οὐρανὸν εἴσω λάμπ᾽· ἐπὶ δ᾽ ἐγδούπησαν Ἀθηναίη τε καὶ Ἥρη, 45

τιμῶσαι βασιλῆα πολυχρύσοιο Μυκήνης. ^[3]

Στον γύρον ήταν η Γοργώ με τ᾽ άγριο κοίταγμά της
τρομακτικόν και ολόγυρα με την Φυγήν ο Φόβος. Τον τελαμώνα είχε αργυρόν· και δράκοντας επάνω εστρέφετο από χάλυβα, και τρεις από τον μόνον 40λαιμόν φυτρώνουν κεφαλές αντίστροφα γυρμένες. Με κράνος τετραφάληρον την κεφαλήν του σκέπει και με την χήτην σείετο φρικτός επάν᾽ ο λόφος. Επήρε δύο κοφτερά κοντάρια χαλκοφόρα κι η λάμψις απ᾽ τες άκρες των κτυπούσε στον αιθέρα. 45Τότ᾽ εβροντήσαν η Αθηνά κι η Ήρα να τιμήσουν
των πολυχρύσων Μυκηνών τον μέγαν βασιλέα.

Δείτε επίσηςΕπεξεργασία

Μέδουσα του Ροντανίνι
Ο αστεροειδής 149 Μέδουσα (149 Medusa), που ανακαλύφθηκε το 1875, πήρε το όνομά του από τη μυθική αυτή μορφή.
Η Κραυγή της Μέδουσας: Από τον μύθο στη μουσική", Χαρίκλεια Τσοκανή, επιμέλεια σειράς: Δήμος Κουβίδης, Αλεξάνδρεια, 2006. ISBN 960-221-350-7, ISBN-13 978-960-221-350- http://libsearch.teiep.gr/Record/00494612
Μέδουσα, από τα μάτια της γοργόνας, Σκεύη Φιλίππου 2010 - ISBN: 1976867606 - https://www.goodreads.com/en/book/show/37922930
Museo archeologico nazionale dell’Umbria