Η Mέρι Μπεργκ (Mary Berg, γεννήθηκε ως Μίριαμ Βάτενμπεργκ [Miriam Wattenberg]) (10 Οκτωβρίου 1924[α] - Απρίλιος 2013) ήταν επιζήσασα του Γκέτο της Βαρσοβίας και συγγραφέα ενός ημερολογίου του Ολοκαυτώματος, το οποίο περιέχει τις προσωπικές της καταχωρήσεις που γράφτηκαν μεταξύ 10 Οκτωβρίου 1939 και 5 Μαρτίου 1944, κατά τη διάρκεια της κατοχής της Πολωνίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.[4]

Μέρι Μπεργκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Mary Berg (Αγγλικά)
Γέννηση10  Οκτωβρίου 1924[1]
Λοτζ[2][1]
ΘάνατοςΑπριλίου 2013[1]
Γιορκ[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας
βιογράφος
καλλιτέχνιδα[2]

Ζωή Επεξεργασία

Ο πατέρας της Μέρι Μπεργκ, Σάγια (Σρούελ, Στάνλεϊ) Βάτενμπεργκ, ήταν ιδιοκτήτης τοπικής γκαλερί στο προπολεμικό Λοτζ. Η μητέρα της, Λένα (η νόμιμη σύζυγός του), ήταν Αμερικανίδα πολίτης που κατοικούσε στη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία. Οι γονείς της Λένα Βάτενμπεργκ, ο Κος και η Κα Μπένο Ζολ, ήταν η οικογένεια Ζολοταρέφσκι (αργότερα Zol) του Λονγκ Μπραντς στο Νιου Τζέρσεϊ. Η Μέρι είχε μια αδερφή, την Άννα. Οι αδελφές απέκτησαν την αμερικανική ιθαγένεια λόγω της εθνικότητας της μητέρας τους.[5]

Κατά τη διάρκεια της εισβολής στην Πολωνία από τη ναζιστική Γερμανία, η οικογένεια μετεγκαταστάθηκε στη Βαρσοβία από το Λοτζ. Λόγω της αμερικανικής τους σύνδεσης, πριν από την εκκαθάριση του γκέτο (Μεγάλη Επιχείρηση της Βαρσοβίας), οι αδελφές και οι γονείς τους κρατήθηκαν στη φυλακή Πάβιακ τον Ιούλιο του 1942. Άκουσαν τους πυροβολισμούς και τις κραυγές των Εβραίων της Βαρσοβίας που μεταφέρονταν στο Umschlagplatz, όπου φορτώθηκαν σε τρένα και μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα για το θάνατό τους. Είχαν περιορισμένη επαφή με φίλους και μερικούς από τους Πολωνούς συγγενείς τους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, καθώς όλοι τους προσπαθούσαν να αποφύγουν την απέλαση. Τον Ιανουάριο του 1943, η Μέρι και η οικογένειά της μεταφέρθηκαν στο Βιτέλ της Γαλλίας, ένα στρατόπεδο κράτησης με Βρετανούς και Αμερικανούς πολίτες και άλλους που διέφυγαν προσωρινά από το θάνατο.[6]

Την 1η Μαρτίου 1944,[7] επιβιβάστηκαν σε τρένο για τη Λισαβόνα. Μετά την αναχώρησή τους, πολλοί από τους κρατούμενους του Βιτέλ, συμπεριλαμβανομένης της συγκατοίκου της Μέρι, μεταφέρθηκαν πίσω στην Πολωνία για τους θανάτους τους στο Άουσβιτς. Στη Λισαβόνα, η οικογένεια Μπέργκ επιβιβάστηκε στο υπερωκεάνιο SS Gripsholm για το ταξίδι στην Αμερική. Τα απομνημονεύματα της, Γκέτο της Βαρσοβίας, περιγράφει τα χρόνια της στο γκέτο και τους μήνες της στη φυλακή Πάβλακ και στο Βιτέλ.[8] Έφτασε στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Μάρτιο του 1944, σε ηλικία 19 ετών. Τα απομνημονεύματα της κυκλοφόρησαν σε αμερικανικές εφημερίδες το 1944, καθιστώντας τα μία από τις πρώτες αναφορές του Ολοκαυτώματος που γράφτηκε στα αγγλικά.[6]

Δημοσίευση Επεξεργασία

Τον Ιούνιο του 1944, ο εκδοτικός οίκος Dial Press αρνήθηκε να δημοσιεύσει το χειρόγραφο λέγοντας ότι η αγορά πλημμύριζε βιβλία σχετικά με στρατόπεδα συγκέντρωσης και ναζιστικές διώξεις.[9] Το βιβλίο εκδόθηκε τελικά από τον Λ.Μ. Φίσερ τον Φεβρουάριο του 1945, αλλά η έκδοση σταμάτησε τη δεκαετία του 1950.[10] Αναδημοσιεύτηκε το 2006 από την Oneworld Publications ως Το ημερολόγιο της Μέρι Μπεργκ: μεγαλώνοντας στο γκέτο της Βαρσοβίας ((ISBN 1851685855) /(ISBN 978-1851685851)) και ξανά την 1η Απριλίου 2009.[11][12]

Ύστερα χρόνια Επεξεργασία

Δεν ξέρουμε με σιγουριά τι συνέβη στους λίγους φίλους και τους δύο θείους που άφησε η Μέρι που ήταν ακόμα ζωντανοί όταν έφυγε. Υποσχέθηκε να κάνει ό,τι μπορούσε για να «σώσει εκείνους που θα μπορούσαν να σωθούν και να εκδικηθεί εκείνους που ταπεινώθηκαν τόσο πικρά στις τελευταίες στιγμές τους. Και όσοι αλέστηκαν σε τέφρα, θα τους βλέπω πάντα ζωντανούς. Θα πω τα πάντα...».[13] Η Μέρι ήταν ενεργή στο να διηγείται την ιστορία του γκέτο της Βαρσοβίας μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950, στο ραδιόφωνο και έκανε εμφανίσεις για να δημοσιοποιήσει αυτό που σήμερα ονομάζουμε Ολοκαύτωμα. Μετά από αυτό, έπεσε από τη δημόσια θέα. Αρνήθηκε αποφασιστικά να συμμετάσχει δημόσια σε οποιεσδήποτε εκδηλώσεις που σχετίζονται με το Ολοκαύτωμα, προστατεύοντας με ζήλο το απόρρητό της. Δεν θα έδινε άδεια για να αναδημοσιεύσει το ημερολόγιό της, αν και αναδημοσιεύτηκε ούτως ή άλλως επειδή ο εκδότης και μεταφραστής της, Σ.Λ. Σνάιντερμαν, κατείχε τα πνευματικά δικαιώματα. Έζησε για πολλά χρόνια στην Γιορκ της Πενσυλβάνιας, όπου παντρεύτηκε τον Ουίλιαμ Πέντιν και ήταν γνωστή ως Μέρι Πέντιν. Ήταν κάπως αντικοινωνική, καθώς οι γείτονές της δεν ήξεραν ότι ήταν Εβραία, πόσο μάλλον ότι είχε ζήσει τις φρίκες του γκέτο της Βαρσοβίας. Οι γνωστοί συγγενείς της, οι οποίοι κατάγονταν από την αδερφή της, Άννα, η οποία παντρεύτηκε έναν παθολόγο, τον Λέον Υοίλιαμς Πάουελ Τζ.. και απέκτησε τέσσερα παιδιά,[5] είτε αρνήθηκαν να παράσχουν είτε αρνήθηκαν νέες ή πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με την Μπεργκ, οπότε λίγα είναι γνωστά για τα χρόνια της στις Ηνωμένες Πολιτείες.[14][15]

Η Μέρι Μπεργκ Πέντιν πέθανε στο Γιορκ Υόρκη της Πενσυλβάνια τον Απρίλιο του 2013, σε ηλικία 88 ετών.[16] Η ταυτότητά της ανακαλύφθηκε μετά το θάνατό της όταν ένας έμπορος αντικών μερικής απασχόλησης αγόρασε το λεύκωμά της σε μια πώληση ακινήτων επειδή ενδιαφερόταν για τις φωτογραφίες της με αεροσκάφη. Αργότερα, μετά από αίτημα ενός από τους ανιψιούς της Μέρι, δώρισε το υλικό στο Μουσείο Μνημείων του Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ, όπου είναι τώρα διαθέσιμο στο διαδίκτυο.[17][18] Το ημερολόγιό της διασκευάστηκε σε ένα έργο με τίτλο A Bouquet of Alpine Violets από τον Γιαν Κσιζανόφσκι.[19]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb155420706.
  2. 2,0 2,1 (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 127046356. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2020.
  3. Μπεργκ, Μέρι (2006). The diary of Mary Berg : growing up in the Warsaw ghetto  (Newition έκδοση). Oneworld. σελ. 252. ISBN 9781851684724. 
  4. Elisha Colbert, The Diary of Mary Berg: Growing up in the Warsaw Ghetto, slideplayer.com (μέσω ppt download)
  5. 5,0 5,1 Mary Berg profile, jewishgen.org; πρόσβαση την 1η Μαΐου 2017.
  6. 6,0 6,1 Σούεσλερ, Τζένιφερ. «Survivor Who Hated the Spotlight». New York Times. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2014. 
  7. Diary of Mary Berg, page 245.
  8. «Mary Berg: July 10, 1941». holocaustedu.org. Holocaust Memorial Resource and Education Center of Florida. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2014. 
  9. Λόρενς Ουέινμπαουμ, "Niedoszły wydawca dziennika Mary Berg" Zagłada Żydów. Studia i Materiały VI (2010), σελ. 253-255
  10. Ρόζενμπεργκ, Έιμι (17 Ιουλίου 2008). «What Happened to Mary Berg?». Tablet. http://www.tabletmag.com/jewish-news-and-politics/981/what-happened-to-mary-berg. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2013. 
  11. «Catalogue record for "The diary of Mary Berg: growing up in the Warsaw ghetto"». Worldcat. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2013. 
  12. Berg, Mary (2006). The Diary of Mary Berg. Oneworld. σελίδες title page. ISBN 978-1851684724. 
  13. Μπεργκ, Μέρι (2007). The Diary of Mary Berg. Οξφόρδη, Η.Β.: Oneworld. σελ. 249. ISBN 978-1-85168-472-4. 
  14. Αργκέντο, Μάικ (27 Δεκεμβρίου 2014). «Holocaust diary author lived in York County for years». Washington Times. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2017. 
  15. Ρόζενμπεργκ, Έιμι (17 Ιουλίου 2008). «What Happened to Mary Berg?». Tabletmag.com. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2017. 
  16. "Survivor who hated the spotlight", nytimes.com, November 11, 2014.
  17. «The Mary Berg Collection». U.S. Holocaust Memorial Museum. 
  18. The Warsaw diary of Mary Berg, corrietenboomhaarlem.typepad.com; πρόσβαση στις 29 Απριλίου 2017.
  19. «Holocaust Theater Catalog». Εθνικό Ίδρυμα Εβραϊκού Θεάτρου στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2019. 

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Ο Σ.Λ. Σνάιντερμαν, ο οποίος επιμελήθηκε το ημερολόγιο της Μπεργκ, δηλώνει ότι γεννήθηκε στις 20 Απριλίου 1924, αλλά εικάζει ότι η Μπεργκ χρησιμοποίησε μια ψευδή ημερομηνία γέννησης επειδή απαγορευόταν να έχει κάποιος τα ίδια γενέθλια με τον Αδόλφο Χίτλερ (20 Απριλίου 1889) και ότι χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο «Μπεργκ» ίσως για να προστατεύσει τυχόν επιζώντες συγγενείς στην Ευρώπη, αφού το ημερολόγιό της δημοσιεύθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.[3]