Βικιπαίδεια

Μέτωπο Απελευθέρωσης Βορείου Ηπείρου

Αυτό το λήμμα αφορά αντιστασιακή οργάνωση που εδρασε στην Βόρεια Ήπειρο κατά την διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Για τρομοκρατική οργάνωση που έδρασε την δεκαετίου του 1990 στην Αλβανία, δείτε: MABH (τρομοκρατική οργάνωση).

Το Μέτωπο Απελευθέρωσης Βορείου Ηπείρου (MABH), ήταν βραχύβια αντιστασιακή[1][2][3] οργάνωση που έδρασε στον γεωγραφικό χώρο της Βορείου Ηπείρου κατά την διάρκεια της ιταλικής και γερμανικής κατοχής της Αλβανίας από τον Άξονα (1941-1944). Η οργάνωση τελικά διαλύθηκε από τους Αλβανούς εθνικιστές της Μπάλι Κομπετάρ και τους αντιστασιακούς του αλβανικού Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου, του Ενβέρ Χότζα.[4] Είχε σχέσεις με τον ΕΔΕΣ, ενώ οι δοσιλογικές κυβερνήσεις Αλβανίας και Ελλάδας προσπάθησαν ανεπιτυχώς να αποκτήσουν σύνδεση μαζί της ενάντια στον "κομμουνιστικό κίνδυνο".[5]

Ίδρυση Επεξεργασία

Με την αποχώρηση του ελληνικού στρατού από την Βόρειο Ήπειρο (Απρίλιος 1941), σημειώθηκαν βιαιότητες στην περιοχή, από ομάδες ατάκτων ενόπλων καθώς και ιταλικού στρατού. Το Μάιο του 1942 οργανώθηκαν τα πρώτα αντάρτικα τμήματα από Βορειοηπειρώτες στην περιοχή του Δέλβινου, επικεφαλής των οποίων ήταν δύο ντόπιοι αξιωματικοί του ελληνικού στρατού, οι Σπυρίδων Λύτος και Ιωάννης Βίδελης και οι δύο από τη Λεσινίτσα. Τον ίδιο μήνα βορειοηπειρώτικα αντάρτικα οργανώθηκαν και σε άλλες περιοχές: Δρόπολη, Ριζά, Χειμάρρα, Αυλώνας, Λιούντζη, Πωγώνι, Λεσκοβίκι, Κορυτσά. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου στα Τίρανα, σε συγκέντρωση εκπροσώπων της ελληνικής μειονότητας, συγκροτήθηκε η ΜΑΒΗ.[6] Επικεφαλής της ΜΑΒΗ τίθεται ο Βασίλειος Σαχίνης, άλλα βασικά στελέχη της ήταν οι Ηλίας Κώνστας, Γιώργος Τάσος, Σπύρος Ντάσιος, ο Χειμαριώτης εισαγγελέας Αναστάσιος Κοκκαβέσης.[7] Το αρχηγείο του Μ.Α.Β.Η. ήταν ο Άγιος Δημήτριος, η κεντρική εκκλησία του χωριού Γλύνα Βορείου Ηπείρου.

Στόχος και πεδίο δράσης Επεξεργασία

Κύριος στόχος της ήταν η προστασία των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου και, λόγω των διάφορων αντάρτικων και δοσίλογων οργανώσεων που δρούσαν εκείνη την περίοδο στην ευρύτερη περιοχή ανεξέλεγκτα λόγω της έλλειψης κάποιας κρατικής αρχής για την προστασία των πολιτών.[6]

Οι κύριες περιοχές δράσης της ΜΑΒΗ ήταν η περιοχή του Δέλβινου, της Δρόπολης, της Χειμάρρας, του Βούρκου (η ευρύτερη περιοχή των Αγίων Σαράντα), των Ριζών και της Ζαγοράς (περιοχή κοντά στην Πρεμετή).

Σχέση με την ελληνική αντίσταση Επεξεργασία

Το ΜΑΒΗ διατηρούσε κοινό σύνδεσμο με τον Εθνικό Δημοκρατικό Ελληνικό Σύνδεσμο (ΕΔΕΣ), ο οποίος συνελήφθη από τον Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό (ΕΛΑΣ), με συνέπεια ο τελευταίος να μεταβιβάσει πληροφορίες σχετικά με τη δραστηριότητα της ΜΑΒΗ στο αντίστοιχο αλβανικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο.[8] Στα χωριά των Ριζών και του Βούρκου, Άγιος Ανδρέας και Αλύκο[9] υπήρχαν ένοπλες ομάδες υπό τους Θύμιο Λιώλη, Κόκκαλη, Παππά και Πήλιο οι οποίες υποστηριζόμενες από τον ΕΔΕΣ, ήλεγχαν από το Φθινόπωρο του 1943 την περιοχή. Αν και αρχικά οι ένοπλοι αυτοί συνεργάστηκαν με την αλβανική εθνική αντίσταση αλλά και με τις προσκείμενες στο αλβανικό κομμουνιστικό κόμμα ελληνικές μειονοτικές ομάδες, κατά τα τέλη του 1943 ήρθαν σε σύγκρουση. Συγκεκριμένα, το ένοπλο σώμα του Πήλιου αφοπλίστηκε κοντά στα χωριά της Λεσινίτσας ενώ στις αρχές του 1944, ο Θύμιος Λιώλης με το τάγμα «Θανάσης Ζήκος», το οποίο αποτελείτο από Βορειοηπειρώτες προσκείμενους στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αλβανικό Στρατό, ήρθαν σε σύγκρουση στη Δίβρη. Λίγο καιρό αργότερα, ο Θύμιος Λιώλης και οι υπόλοιποι οπλαρχηγοί εγκατέλειψαν τα εδάφη της Βόρειας Ηπείρου και κατέφυγαν στις δυνάμεις του ΕΔΕΣ στην Ελλάδα.[10]

Όμως, η πλειοψηφία της ελληνικής μειονότητας παρέμεινε σταθερά προσανατολισμένη στο αλβανικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο με τουλάχιστον 1500 αντάρτες.[11]

Σταδιακό τέλος της δράσης Επεξεργασία

Ο Σαχίνης αντιδρούσε με τις διαμαρτυρίες του στους Ιταλούς για υπόθαλψη της αλβανικής καταπίεσης προς τους τοπικούς ελληνικούς πληθυσμούς.[12] Στις 17 Νοεμβρίου 1943, ο αρχηγός της ΜΑΒΗ, Βασίλειος Σαχίνης, συλλαμβάνεται από άτομα της οργάνωσης του Εμβέρ Χότζα στο Αργυρόκαστρο, οι οποίοι κατόπιν εντολής, αφού τον βασανίζουν για να αποσπάσουν πληροφορίες, τον εκτελούν. Στις 3 Δεκεμβρίου δολοφονείται ο επικεφαλής της οργάνωσης στην περιοχής Χειμάρρας, Γεώργιος Μπολάνος. Ακολούθησε η καταστροφή του χωριού Γλὐνα, στην περιοχή Αργυροκάστρου που αποτελούσε βάση της ΜΑΒΗ.[εκκρεμεί παραπομπή] Από τον Δεκέμβριο του 1944 ενεργό ρόλο αναλαμβάνει ο Γρηγόριος Λαμποβιτιάδης, γιατρός από το Αργυρόκαστρο.

Τελικά, η οργάνωση διαλύθηκε ύστερα από σειρά έντονων συγκρούσεων με τις ναζιστικές δυνάμεις, αλλά ταυτόχρονα και με τους Αλβανούς εθνικιστές της Μπάλι Κομπετάρ. Ως αποτέλεσμα, η δράση της ΜΑΒΗ έπαψε να υφίσταται και κατά το στάδιο της αποχώρησης του Άξονα από τον περιοχή δεν έπαιξε κανένα ρόλο στο τοπικά πολιτικά δρώμενα.[1] Με το τέλος του πολέμου επιβλήθηκε το Εθνικοαπελευθερωτικό μέτωπο του Ένβερ Χότζα στην Αλβανία.[1]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Πηγές Επεξεργασία

  • Γεωργίου Β. (2001) Βόρειος Ήπειρος: Η συνεχιζόμενη εθνική τραγωδία, Εκδόσεις Ρήγα, Αθήνα 2001.
  • Γκιζέλης Γ. (1992) Το Βορειοπηρωτικό Ζήτημα - Ανάλυση και Κριτική των Ιστορικών Γεγονότων και της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής, Αθήνα 1992.
  • Γκούβελη Λ. Παππά Γ. (1986) Άγνωστες Ιστορικές Στιγμές από το δράμα της Β.Ηπείρου, Έκδοση Επιτροπής Βορειοηπειρωτικού Αγώνα Ιωαννίνων, Γιάννενα 1986.
  • Καντάνης Α. Ανδρουτσόπουλος Γ. (2001), Υπόμνημα επί του Βορειοηπειρωτικού Ζητήματος, Αθήνα 2001.
  • Κεντρική Επιτροπή ΒορειοηπειρωτικούΑγώνα (1966) Σύντομη Πολιτική Ιστορία του Βορειοπηρειτικού Ζητήματος, Αθήνα 1966.
  • Κραψίτη Β. (1988), Το Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα, Αθήνα 1988.
  • Κώνστας Ηλ. (1951) Το Βορειοπηρειτικό Ζήτημα, Αθήνα 1951.
  • Albania's Captives. Pyrrhus Ruches. Argonaut, 1965. (αγγλικά)

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Winnifrith, T.J. (2002). Badlands - borderlands : a history of Northern Epirus /Southern Albania. London: Duckworth. σελ. 167. ISBN 9780715632017. Also active, but mainly in the North, was a party friendly to King Zog, and more importantly a pro-Greek northern Epirote resistance movement which fared ill against more powerful opponents. In Albania Hoxha's partisans prevailed. 
  2. ↑ James Pettifer The Greek Minority in Albania in the Aftermath of Communism Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., p. "It is not clear to what extent MAVI was a significant political and paramilitary formation rather than merely a fanatical splinter group. At the time, the Albanian government claimed that Greek army and secret police personnel were involved in the attacks. The name is adopted from the wartime Northern Epirot organisation which fought as a separate resistance group against the Axis in 1943. It was destroyed in vicious fighting with the German occupiers and the Albanian nationalist forces of the Balli Kombetar, and it played no part in the final liberation of the country.
  3. ↑ ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ‒ ΑΛΒΑΝΙΑΣ, Ηλίας Γ. Σκουλίδας...ΒΑΛΚΑΝΙΑ 1913-2011 ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΘΥΕΛΛΕΣ ΚΑΙ ΧΙΜΑΙΡΕΣ Συγγραφέας: ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟΕκδότης: ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, εταιρία Μακεδονικών Σπουδών σελ 217
  4. ↑ «Συνέχειες και ασυνέχειες στις ελληνοαλβανικές σχέσεις: η ελληνική πολιτική σε περιφερειακές εντάσεις Ηλίας Γ. Σκουλίδας» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2015. 
  5. ↑ Σκουλιδάς ό.π, Πρέπει να επισηµανθεί ότι ακόµη και οι κυβερνήσεις «δωσιλόγων» στην Ελλάδα και Αλβανία επιχείρησαν, χωρίς αποτέλεσµα ωστόσο, να έλθουν σε επαφή µεταξύ τους, στις αρχές του 1944, σε µία απόπειρα να αντιµετωπίσουν τον ανερχόµενο «κοµµουνιστικό κίνδυνο»
  6. ↑ 6,0 6,1 Αρχεία Εθνικής Αντιστάσεως (1941-1944). Γενικό Επιτελείο Στρατού, Διεύθυνση Ιστορίας, 1998.
  7. ↑ Γεωργίου Β. (2001) Βόρειος Ήπειρος: Η συνεχιζόμενη εθνική τραγωδία, Αθήνα 2001, Εκδόσεις Ρήγας, σελ. 316
  8. ↑ Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος (2003). Ιστορία της Ηπείρου: Από τις Αρχές της Οθωμανοκρατίας ως τις Μέρες μας. Ηρόδοτος. σελ. 736. ISBN 9789609533218. Ο σύνδεσμος του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Στρατού (ΕΔΕΣ) με το ΜΑΒΗ αποκόπηκε από τον ΕΛΑΣ (στο τμήμα της Ηπείρου που βρίσκεται σήμερα στην ελληνική επικράτεια) με αποτέλεσμα να συλληφθεί ο Βορειοηπειρώτης πατριώτης Γιάννης Γκινάλης και να αποκαλυφθούν... 
  9. ↑ Βρίσκονται μεταξύ των Αγίων Σαράντα και του Δελβίνου.
  10. ↑ Μενέλαος Δαλιάνης, Η εθνική αντίσταση της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία (1940-1944), εκδόσεις Ιωλκός, 2000, σελ 110, 114, 128, 140, 145 - 146. Κατά τον συγγραφέα, ο οποίος ανήκε στους προσκείμενους στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αλβανικό Στρατό, Βορειοηπειρώτες, οι συγκεκριμένες ομάδες συνδέονταν απευθείας με τον ΕΔΕΣ και δεν είχαν σχέση με τη ΜΑΒΗ.
  11. ↑ Η ελληνική µειονότητα της Αλβανίας σήµερα Λάµπρος Μπαλτσιώτης ∆ρ Σύγχρονης Ιστορίας την στάση της µειονότητας στην περίοδο της Κατοχής, όταν, σε αντίθεση µε άλλες µειονότητες των Βαλκανίων-και όχι µόνο-, συντάχθηκε ενάντια στις ∆υνάµεις Κατοχής και στο πλευρό των αριστερών αντάρτικων σωµάτων ιστοσελίδα http://www.latsis-foundation.org/content/actions/action_337/inline/ell/actionInline_337_55532351d72e8.pdf Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine.
  12. ↑ Κολτσίδα Αθηνά. Η Εκπαίδευση στη Βόρεια Ήπειρο κατά την Ύστερη Περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αρχειοθετήθηκε 2014-01-13 στο Wayback Machine. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διδακτορική διατριβή σελ 228


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μέτωπο_Απελευθέρωσης_Βορείου_Ηπείρου&oldid=10480654"