Το Μακτάμπ (αραβικά: مكتب‎‎)[1] ή Μακταμπέχ (αραβικά: مكتبة‎‎)[2] ή Μακταμπχανέχ (περσικά: مکتبخانه‎‎) (άλλες μεταγραφές περιλαμβάνουν τις μακτέμπ, μεκτέμπ, μεκτέπ),επίσης γνωστό ως Κουτάμπ (αραβικά: الكتَّاب‎‎ Kottāb )[3], που σημαίνει "σχολείο", είναι αραβική λέξη που σημαίνει δημοτικό σχολείο. Αν και χρησιμοποιούταν κατά κύριο λόγο για τη διδασκαλία ανάγνωσης, γραφής, γραμματικής και Ισλαμικών σπουδών στα παιδιά όπως το Κίρα'ατ (απαγγελία Κορανίου). Άλλα πρακτικά και θεωρητικά θέματα επίσης διδάσκονταν συχνά. Μέχρι τον 20ο αιώνα, τα μακτάμπ ήταν διαδεδομένο μέσο μαζικής εκπαίδευσης σε μεγάλο μέρος του Ισλαμικού κόσμου.

Το Μακτάμπ αναφέρεται μόνο δημοτικά σχολεία στα αραβικά. Ο Μακτάμπ χρησιμοποιείται στα περσικά Νταρί στο Αφγανιστάν ως ισοδύναμος όρος για το σχολείο, συμπεριλαμβανομένων τόσο των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων σχολείων. Ο Αβικέννας χρησιμοποιούσε τη λέξη μακτάμπ με την ίδια έννοια.

Τα Μακτάμπ ή κουτάμπ είναι μια παλιομοδίτικη μέθοδος εκπαίδευσης στην Αίγυπτο και τις χώρες με Μουσουλμανική, στις οποίες ο σείχης διδάσκει μια ομάδα φοιτητών που κάθονται μπροστά του στο έδαφος. Το πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει το Ισλάμ και τα Κορανικά Αραβικά, αλλά επικεντρωνόταν κυρίως στην απομνημόνευση του Κορανίου. Με την ανάπτυξη των σύγχρονων σχολείων, ο αριθμός των κουτάμπ έχει μειωθεί. Η λέξη κουτάμπ σημαίνει "συγγραφείς", ενώ ο πληθυντικός είναι ο katatīb / katātīb.

Στη κοινή χρήση στα Σύγχρονα αραβικά, η λέξη μακτάμπ σημαίνει "γραφείο", ενώ η μακταμπάχ σημαίνει "βιβλιοθήκη" ή "(τόπος) μελέτης" και κουτάμπ είναι πληθυντική λέξη που σημαίνει "βιβλία".[4]

Ιστορία Επεξεργασία

Στον μεσαιωνικό Ισλαμικό κόσμο, ένα δημοτικό σχολείο ήταν γνωστό ως μακτάμπ, το οποίο χρονολογείται τουλάχιστον από τον 10ο αιώνα. Όπως οι μεντρεσέδες (που αναφέρονται στην ανώτερη εκπαίδευση), το μακτάμπ συχνά συνδεόταν με ένα τζαμί. Κατά τον 16ο αιώνα, οΣουνίτης Ισλαμικός νομικός Ιμπν Χατζάρ αλ-Χαϊταμί συζήτησε τα σχολεία Μακτάμπ.[5] Σε απάντηση ενός αιτήματος από ένα συνταξιούχο Σιίτη Ισλαμιστή δικαστή που διοικούσε ένα δημοτικό σχολείο Μακτάμπ για τα ορφανά, ο αλ-Χαϊταμί εξέδωσε φετφά που περιέγραφε μια δομή της εκπαίδευσης μακτάμπ που εμπόδιχε οποιαδήποτε φυσική ή οικονομική εκμετάλλευση των εγγεγραμμένων ορφανών.[6]

Τον 11ο αιώνα, ο περίφημος Πέρσης ισλαμικός φιλόσοφος και δάσκαλος Ιμπν Σίνα (γνωστός ως Αβικέννας στη Δύση) έγραψε ένα κεφάλαιο για το μακτάμπ με τίτλο "Ο Ρόλος του Δασκάλου στην Εκπαίδευση και την Ανατροφή των Παιδιών" σε ένα βιβλίο του, ως οδηγός για τους εκπαιδευτικούς που εργάζονται στα σχολεία μακτάμπ. Έγραψε ότι τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα αν διδάσκονται σε τάξεις αντί των μεμονωμένων μαθημάτων από ιδιωτικούς δασκάλους, και έδωσε μια σειρά από λόγους υποστηρίζοντας τη θέση του, επικαλούμενος την αξία του ανταγωνισμού και άμιλλας μεταξύ των μαθητών, καθώς και τη χρησιμότητα των ομαδικών συζητήσεων. Ο Ιμπν Σίνα περιέγραφε το πρόγραμμα σπουδών του σχολείου μακτάμπ σε κάποια λεπτομέρεια, περιγράφοντας τα προγράμματα σπουδών των δύο σταδίων της εκπαίδευσης σε ένα σχολείο μακτάμπ.[7]

Πρωτοβάθμια εκπαίδευση Επεξεργασία

Ο Ιμπν Σίνα έγραψε ότι τα παιδιά θα πρέπει να αποστέλλονται σε ένα σχολείο μακτάμπ από την ηλικία των 6 ετών και θα πρέπει να διδάσκονται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση μέχρι να φτάσουν την ηλικία των 14. Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, έγραψε ότι έπρεπε να διδαχθούν το κοράνι, την Ισλαμική μεταφυσική, τη γλώσσα, τη λογοτεχνία, την Ισλαμική ηθική και χειρωνακτικές δεξιότητες (ο όρος θα μπορούσε να αναφέρεται σε μια ποικιλία πρακτικών δεξιοτήτων).

Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Επεξεργασία

Ο Ίμπν Σίνα αναφέρεται στην φάση δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της σχολικής εκπαίδευσης μακτάμπ ως περίοδο ειδίκευσης, όπου οι μαθητές θα πρέπει να αρχίσουν να αποκτούν χειρωνακτικές δεξιότητες, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση. Γράφει ότι τα παιδιά μετά την ηλικία των 14 ετών θα πρέπει να λάβουν μια επιλογή για να επιλέξουν και να ειδικευτούν σε θέματα που ενδιαφέρονται, όπως η ανάγνωση, οι χειρωνακτικές δεξιότητες, η λογοτεχνία, το κήρυγμα, η ιατρική, η γεωμετρία, το εμπόριο, η χειροτεχνία, ή οποιοδήποτε άλλο θέμα ή το επάγγελμα που θα ενδιαφέρονταν να επιδιώξουν για μια μελλοντική καριέρα. Έγραψε ότι αυτό ήταν ένα μεταβατικό στάδιο και ότι πρέπει να υπάρξει ευελιξία ως προς την ηλικία αποφοίτησης των μαθητών, καθώς και ο συναισθηματικός τομέας και τα επιλεγμένα θέματα του μαθητή πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Παιδεία Επεξεργασία

Στους μεσαιωνικούς χρόνους, το Χαλιφάτο παρατήρησε αύξηση στην παιδεία, έχοντας το υψηλότερο ποσοστό αλφαβητισμού του Μεσαίωνα, συγκρίσιμο με την παιδεία της κλασικής Αθήνας στην αρχαιότητα.[8] Η εμφάνιση των ιδρυμάτων μακτάμπ και μεντρεσέδων έπαιξαν βασικό ρόλο στα σχετικά υψηλά ποσοστά αλφαβητισμού του μεσαιωνικού Ισλαμικού κόσμου.[9]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Google Translator, Maktab (Arabic: مكتب): Office, https://translate.google.com/#ar/en/%D9%85%D9%83%D8%AA%D8%A8, ανακτήθηκε στις November 1, 2013 
  2. Google Translator, Maktabeh (Arabic: مكتبة): Library or (place of) Study, https://translate.google.com/#ar/en/%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%A9, ανακτήθηκε στις November 1, 2013 
  3. Google Translator, Al Kottab (Arabic: الكتَّاب): The Book, https://translate.google.com/#ar/en/%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%AA%D9%8E%D9%91%D8%A7%D8%A8%E2%80%8E, ανακτήθηκε στις November 1, 2013 
  4. M. S. Asimov, Clifford Edmund Bosworth (1999), The Age of Achievement: Vol 4, Motilal Banarsidass, σελ. 34–5, ISBN 81-208-1596-3 
  5. Francis Robinson (2008), «Review: Law and Education in Medieval Islam: Studies in Memory of Professor George Makdisi, Edited by Joseph E. Lowry, Devin J. Stewart and Shawkat M. Toorawa», Journal of the Royal Asiatic Society (Cambridge University Press) 18 (01): 98–100, doi:10.1017/S1356186307007912 
  6. R. Kevin Jaques (2006), «Review: Law and Education in Medieval Islam: Studies in Memory of Professor George Makdisi, Edited by Joseph E. Lowry, Devin J. Stewart and Shawkat M. Toorawa», Journal of Islamic Studies (Oxford University Press) 17 (3): 359–62, doi:10.1093/jis/etl027 
  7. M. S. Asimov, Clifford Edmund Bosworth (1999), The Age of Achievement: Vol 4, Motilal Banarsidass, σελ. 33–4, ISBN 81-208-1596-3 
  8. Andrew J. Coulson, Delivering Education, Hoover Institution, σελ. 117, http://media.hoover.org/documents/0817928928_105.pdf, ανακτήθηκε στις 2008-11-22 
  9. Edmund Burke (June 2009), «Islam at the Center: Technological Complexes and the Roots of Modernity», Journal of World History (University of Hawaii Press) 20 (2): 165–186 [178–82], doi:10.1353/jwh.0.0045 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  • Μακτάμπ στην Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα