Ο Μαμαντού Ταντζά (Tandja Mamadou[3], 1938-2020) ήταν πολιτικός του Νίγηρα και υπήρξε πρόεδρος της χώρας από το 1999 ως την ανατροπή του σε πραξικόπημα το 2010. Υπήρξε πρόεδρος του Εθνικού Κινήματος για την Ανάπτυξη της Κοινωνίας (MNSD) από το 1991 ως το 1999 και διεκδίκησε ανεπιτυχώς την προεδρία στις εκλογές του 1993 και του 1996, για να εκλεγεί το 1999. Παράλληλα με την προεδρία της χώρας του, υπηρέτησε επίσης ως πρόεδρος της Δυτικοαφρικανικής Οικονομικής Κοινότητας από το 2005 ως το 2007.

Τάντζα Μαμαντού
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Mamadou Tandja (Φουλά)
Γέννηση20  Ιουλίου 1938[1]
Μενέ-Σορόα
Θάνατος24  Νοεμβρίου 2020[2]
Νιαμέυ
Χώρα πολιτογράφησηςΝίγηρας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςFula
Γαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
στρατιωτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαNational Movement for the Development of Society
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαPresident of Niger (1999–2010)
μέλος της Εθνοσυνέλευσης του Νίγηρα
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία Επεξεργασία

Πρώτα χρόνια Επεξεργασία

Γεννήθηκε το 1938[4] στη Μαϊνέ Σορόα και λέγεται ότι είναι από τη φυλή Φούλα, όμως έχει προέλευση από τους Κανουρί. Είναι ο πρώτος Πρόεδρος στη χώρα που δεν ανήκει στη φυλή Χάουσα ή Τζέρμα[5]

Πραξικόπημα 1974 Επεξεργασία

Έλαβε μέρος στο πραξικόπημα του 1974, το οποίο έφερε στην εξουσία το Σεϊνί Κουντσέ[6][7][8] και έγινε μέλος του Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου. Επί προεδρίας του Κουντσέ ήταν υπουργός Εσωτερικών (από τις 10 Σεπτεμβρίου του 1979 ως τις 31 Αυγούστου του 1981)[9][10] και πρεσβευτής στη Νιγηρία, από το 1988 ως το Μάρτιο του 1990. Επίσης έγινε νομάρχης στην επαρχία Μαραντί το 1976[8] Από το 1981 ως το Μάρτιο του 1988 υπηρέτησε ως νομάρχης στο διαμέρισμα Ταχούα. Το Μάρτιο του 1990 ανέλαβε ξανά υπουργός Εσωτερικών, αξίωμα που διατήρησε για ένα έτος.[8] Το Νοέμβριο του 1991 εξελέγη ηγέτης του κυβερνώντος κόμματος (Εθνικό Κίνημα για Ανάπτυξη και Δημοκρατία, Mouvement National pour la Societé de Développement, MNSD) από το συνέδριο του κόμματος[11][12]

Εκλογές 1993 και 1996 Επεξεργασία

Το 1993 διεκδίκησε το αξίωμα του προέδρου στις εκλογές εκείνης της χρονιάς. Στον πρώτο γύρο, που διεξήχθη το Φεβρουάριο έλαβε 34,22% των ψήφων. Έχασε στο δεύτερο γύρο από το Μαχαμάν Ουσμάν, με 45,58% των ψήφων.[13] Ο Ταντζά παραδέχθηκε την ήττα του και συνεχάρη το νικητή των εκλογών. Ο Ταντζά έλαβε μέρος σε αντικυβερνητική διαδήλωση εναντίον του συνασπισμού που κυβερνούσε τη χώρα στις 16 Απριλίου του 1994 και συνελήφθη μαζί με άλλα 90 άτομα.[12]

Ήταν επίσης υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές που έγιναν στις 7-8 Ιουλίου του 1996 από το νέο καθεστώς του στρατιωτικού Ιμπραχίμ Μπάρε Μαϊνασαρά, ο οποίος κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα ανατρέποντας τον πρόεδρο Ούσμανε, στις 27 Ιανουαρίου της ίδιας χρονιάς. Στις εκλογές του 1996 ο Μαμαντού έλαβε 15,6% και ήρθε τρίτος.[13] Τη δεύτερη ημέρα της ψηφοφορίας τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό για δύο εβδομάδες, μαζί με τους υπόλοιπους υποψηφίους της Αντιπολίτευσης[14] Έπειτα από τη διεξαγωγή μιας αντικυβερνητικής διαδήλωσης στις 11 Ιανουαρίου του 1997, ο Ταντζά συνελήφθη μαζί με τον Ούσμανε και τον πρώην πρωθυπουργό Μαχαμαντού Ισουφού και κρατήθηκαν ως τις 23 Ιανουαρίου.[15]

Εκλογές 1999 και πρώτη θητεία Επεξεργασία

Τον Απρίλιο του 1999 ο Μαϊνασαρά δολοφονήθηκε και ανέλαβε νέα στρατιωτική κυβέρνηση με αρχηγό τον Νταούντα Μαλάμ Γουανκέ. Η χούντα αυτή υποσχέθηκε τη διεξαγωγή εκλογών εντός ενός έτους. Στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 17 Οκτωβρίου και στις 24 Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς. Ο Ταντζά προηγήθηκε στον πρώτο γύρο με 32% των ψήφων και αναδείχθηκε τελικός νικητής λαμβάνοντας 59,89% στο δεύτερο γύρο, νικώντας τον αντίπαλό του, Ισουφού.[13][16] Στον δεύτερο γύρο είχε και την υποστήριξη του Ούσμανε.[16] Το κόμμα MNSD κέρδισε τις πιο πολλές έδρες στις ταυτόχρονες (με τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών) βουλευτικές εκλογές, το Νοέμβριο του 1999.[13] Ο ίδιος ο Ταντζά εξελέγη βουλευτής με το MNSD στην εκλογική περιφέρεια της Ντίφα, παρότι η έδρα του καταλήφθηκε από τον επιλαχόντα, Νασούρου Σαμάιλα, λόγω της παράλληλης εκλογής του Ταντζά στο αξίωμα του προέδρου.[17] Ορκίστηκε πρόεδρος και ανέλαβε καθήκοντα στις 22 Δεκεμβρίου του 1999.[13] Διόρισε πρωθυπουργό τον Χαμά Αμαντού τον Ιανουάριο του 2000.[18]

Ο νέος πρόεδρος εστίασε στην οικονομική ανάπτυξη και διαπραγματεύτηκε με ενώσεις από δημόσιες υπηρεσίες και ξένους δωρητές. Πολλοί δεν ενέκριναν τα μέτρα του Ταντζά για τη μείωση των κυβερνητικών δαπανών. Το 2001 έγιναν βίαιες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας από φοιτητές στο πανεπιστήμιο της Νιαμέ εναντίον της μείωσης των κυβερνητικών επιχορηγήσεων. Στις 31 Ιουλίου του 2002 στασίασαν στρατιώτες από την Ντίφα, απαιτώντας καλύτερες συνθήκες αμοιβής και διαβίωσης. Λίγες ημέρες μετά οι ταραχές επεκτάθηκαν και στην πρωτεύουσα.[19] Τελικά η ανταρσία κατεστάλη από τον στρατό.[20][21][22]

Εκλογές 2004 και δεύτερη προεδρική θητεία Επεξεργασία

Στις 16 Νοεμβρίου του 2004 ο Ταντζά προηγήθηκε στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών με 40,7% των ψήφων.[13] Όπως και το 1999, ο Ισουφού ήταν δεύτερος και αναμετρήθηκε στον τελικό γύρο με τον Ταντζά στις 4 Δεκεμβρίου. Ο τελευταίος επανεξελέγη πρόεδρος λαμβάνοντας ποσοστό 65,53% των ψήφων έναντι 34,47% για τον αντίπαλό του.[13][23] Και οι 4 ηττημένοι υποψήφιοι του πρώτου γύρου υποστήριξαν τον Ταντζά στον τελικό γύρο.[24][25] Ορκίστηκε για δεύτερη συνεχή θητεία στις 21 Δεκεμβρίου σε τελετή στο στάδιο Κουντσέ, στη Νιαμέ. Την ορκωμοσία του παρακολούθησαν άλλοι 6 Αφρικανοί πρόεδροι.[26]

Παρά τις φημολογίες για πιθανή συνταγματική τροποποίηση ώστε να διεκδικήσει και τρίτη προεδρία το 2009, ο Ταντζά δήλωσε σε συνέντευξη στην εφημερίδα Le Monde, που δημοσιεύτηκε στις 6 Οκτωβρίου του 2007 ότι σκόπευε να παραιτηθεί μετά τη λήξη της δεύτερης προεδρικής του θητείας.[27] Ωστόσο, στις 21 Δεκεμβρίου του 2008, έγινε μεγάλη πορεία μπροστά από την Εθνοσυνέλευση στη Νιαμέ από οπαδούς του προέδρου, οι οποίοι ζήτησαν την επέκταση της προεδρικής θητείας του Ταντζά για τρία έτη, ώστε να τερματιστεί το Δεκέμβριο του 2012. Μεταξύ αυτών που έλαβαν μέρος στη διαδήλωση ήταν και ο πρωθυπουργός, Σεϊνί Ουμαρού.[28] Η Αντιπολίτευση απέρριψε την πρόταση με έντονο τρόπο και οι οπαδοί της έκαναν διαδήλωση διαμαρτυρίας λίγες ημέρες αργότερα.[29]

Τελικά, στις 27 Μαρτίου του 2009 ο ίδιος ο πρόεδρος σε συνέντευξη Τύπου στη Νιαμέ, στη διάρκεια συνάντησης με τον πρόεδρο Νικολά Σαρκοζύ της Γαλλίας, απέρριψε το ενδεχόμενο να τροποποιήσει το Σύνταγμα ώστε να διεκδικήσει και τρίτη προεδρική θητεία.[30]

Στις 4 Μαΐου του 2009 ο Μαμαντού Ταντζά θεμελίωσε ένα νέο εργοστάσιο εξόρυξης ουρανίου στα βόρεια της χώρας, το οποίο είναι το μεγαλύτερο στην αφρικανική ήπειρο και το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο.[31] Ο πρόεδρος παρέτεινε για τρεις μήνες κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στα βόρεια του Νίγηρα στις 23 Μαΐου του 2009, εξαιτίας της δράσης ανταρτών Τουαρέγκ.[32]

Ο Ταντζά διέλυσε το κοινοβούλιο στις 26 Μαΐου του 2009 σε έναν τελευταίο ελιγμό να παρατείνει την προεδρική του θητεία, λίγο μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου που έκρινε παράνομη την πιθανή διεξαγωγή δημοψηφίσματος με σκοπό την αλλαγή του Συντάγματος ώστε να επιτραπεί η επανεκλογή του προέδρου για τρίτη θητεία.[33]

Στις 26 Ιουνίου του 2009 ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα κυβερνούσε με διατάγματα.[34] Τρεις ημέρες μετά διέλυσε το Συνταγματικό Δικαστήριο,[35] επειδή δεν επέτρεπε στον Ταντζά να προχωρήσει στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για αλλαγή του συντάγματος ώστε ο ίδιος να μπορεί να διεκδικήσει και τρίτη θητεία. Η αντιπολίτευση καταδίκασε τις ενέργειες αυτές. Ο Ταντζά διόρισε δικούς του δικαστές και εγκαινίασε νέο Συνταγματικό Δικαστήριο, ενώ στις 4 Ιουλίου επιβεβαίωσε την ημερομηνία διεξαγωγής του δημοψηφίσματος για τις 2 Αυγούστου. Στις 5 Ιουλίου δεκάδες χιλιάδες άτομα διαδήλωσαν στη Νιαμέι, εναντίον του προέδρου.[36]

Το δημοψήφισμα διεξήχθη κανονικά στις 4 Αυγούστου του 2009 και η αντιπολίτευση δεν έλαβε μέρος. Τρεις ημέρες μετά ανακοινώθηκε από την εκλογική επιτροπή ότι το 92,5% των ψηφισάντων στο συνταγματικό δημοψήφισμα ενέκρινε την παράταση της προεδρικής θητείας για άλλα τρία χρόνια. Η συμμετοχή ανήλθε στο 68,3%.[37] Στις 18 Αυγούστου θεσπίστηκε το νέο Σύνταγμα.

Βουλευτικές εκλογές 2009 Επεξεργασία

Στις βουλευτικές εκλογές, οι οποίες διεξήχθησαν στις 20 Οκτωβρίου 2009, παρά τις αντιδράσεις και με χαμηλή συμμετοχή, κέρδισε το κυβερνών κόμμα MNSD του προέδρου Ταντζά. Η αντιπολίτευση δεν έλαβε μέρος και εξασφάλισε πάνω από τις μισές επί συνόλου 113 εδρών στο κοινοβούλιο.[38] Λίγο μετά τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας η συμμετοχή του Νίγηρα στην Οικονομική Κοινότητα των Χωρών της Δυτικής Αφρικής (ECOWAS) ανεστάλη και ο ίδιος ο οργανισμός δεν αναγνώρισε τα αποτελέσματα.[39]

Ανατροπή σε πραξικόπημα 2010 Επεξεργασία

Στις 18 Φεβρουαρίου 2010 σε επιτυχημένο πραξικόπημα ο Μαμαντού ανατράπηκε. Συγκεκριμένα, υπήρξαν πυροβολισμοί κοντά στο προεδρικό μέγαρο στη Νιαμέι και αναφέρθηκαν τουλάχιστον 10 νεκροί και αρκετοί τραυματίες.[40] Ωστόσο, η χούντα διέψευσε εκείνον τον απολογισμό και έκανε λόγο για μόνο τρεις νεκρούς.[41] Ο πρόεδρος Ταντζά αιχμαλωτίστηκε από αντάρτες του στρατού κατά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου της κυβέρνησης.[42] Τέσσερις στρατιώτες σκοτώθηκαν, ενώ ο Ταντζά και τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου κρατούνται σε σημείο κοντά στο προεδρικό μέγαρο.[43] Ζητήθηκε από την γαλλική κυβέρνηση να παραμείνουν στα σπίτια τους οι Γάλλοι πολίτες της Νιαμέι .[44]

Οι δρόμοι της νιγηρικής πρωτεύουσας εκκενώθηκαν και το εθνικό ραδιοφωνικό δίκτυο Voix du Sahel συνέχισε να εκπέμπει[45] χωρίς αρχικά να μεταδώσει την είδηση για την απόπειρα πραξικοπήματος, παρά έπαιζε παραδοσιακή μουσική.[46]

Επικεφαλής των πραξικοπηματιών ήταν ο Ταγματάρχης Αντάμου Χαρούνα και το κρατικό ραδιόφωνο άρχισε να μεταδίδει στρατιωτικά εμβατήρια.[43] Η ισχύς του Συντάγματος ανεστάλη και σχηματίστηκε στρατιωτικό συμβούλιο (Ανώτατο Συμβούλιο για την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας), με πρόεδρο όχι τον Χαρούνα, αλλά το συνταγματάρχη Σαλού Τζιμπό, ο οποίος ανέλαβε ντε φάκτο αρχηγός κράτους. Η χούντα ελευθέρωσε όλα τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου που είχαν συλληφθεί στις 20 Φεβρουαρίου και υποσχέθηκε τη διεξαγωγή εκλογών, χωρίς όμως να προσδιορίσει πότε θα διενεργηθούν.[41]

Θάνατος Επεξεργασία

Ο Ταντζά υπέφερε από μια ασθένεια τα τελευταία χρόνια της ζωής του και ταξίδεψε στη Γαλλία, τη Γερμανία και το Μαρόκο, προκειμένου να νοσηλευτεί. Απεβίωσε στη Νιαμέι σε ηλικία 82 ετών στις 24 Νοεμβρίου 2020.[47]

Σημειώσεις και παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 (Γερμανικά) Munzinger Personen. 00000023606. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. news.trust.org/item/20201124200328-xkyze.
  3. To όνομά του μερικές φορές αναφέρεται ως Mamadou Tandja, που όμως δε χρησιμοποιείται από το Υπουργείο Εξωτερικών.
  4. Meyers Lexikon Online[νεκρός σύνδεσμος], προσπελάστηκε στις 20 Μαΐου του 2007.
  5. Country Reports on Human Rights Practices — 2003: Niger Αρχειοθετήθηκε 2012-01-13 στο Wayback Machine., U.S. State Department Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor, 25 Φεβρουαρίου 2004.
  6. "Tandja wins second term as president in historic first for country", IRIN, 8 Δεκεμβρίου 2004.
  7. Idy Barou, "Niger's leader - haunted by hunger", BBC News, 15 Αυγούστου 2005.
  8. 8,0 8,1 8,2 "M. Tandja Mamadou, le nouveau président du Niger" Αρχειοθετήθηκε 2007-09-27 στο Wayback Machine., Afrique Express, No. 197, 28 Νοεμβρίου 1999 (Γαλλικά).
  9. "Oct 1979 - Government Reorganization", Keesing's Record of World Events, Volume 25, October, 1979 Niger, Page 29884.
  10. "Mar 1982 - Government Changes - Other Internal and External Developments", Keesing's Record of World Events, Volume 28, March, 1982 Niger, Page 31404.
  11. Myriam Gervais, "Niger: Regime Change, Economic Crisis, and Perpetuation of Privilege", in Political Reform in Francophone Africa (1997), ed. John F. Clark and David E. Gardinier, pages 100–102.
  12. 12,0 12,1 Jibrin Ibrahim and Abdoulayi Niandou Souley, "The rise to power of an opposition party: the MNSD in Niger Republic", Unisa Press, Politeia, Vol. 15, No. 3, 1996.
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 Εκλογές στο Νίγηρα, African Elections Database.
  14. "Niger: A major step backwards", 16 Οκτωβρίου 1996.
  15. "Harassment of Government Opponents has Become Systematic", Amnesty International (UNHCR.org), 1η Μαΐου 1997.
  16. 16,0 16,1 "RAPPORT DE LA MISSION D’OBSERVATION DES ELECTIONS PRESIDENTIELLES ET LEGISLATIVES DES 17 OCTOBRE ET 24 NOVEMBRE 1999" Αρχειοθετήθηκε 2005-10-18 στο Wayback Machine., democratie.francophonie.org (Γαλλικά).
  17. Κατάλογος εκλεγέντων το 1999 ανά εκλογική περιφέρεια, ιστότοπος της Εθνοσυνέλευσης (αρχείο 2004) (Γαλλικά).
  18. Niger: Country Report on Human Rights Practices, 2000 Αρχειοθετήθηκε 2009-03-12 στο Wayback Machine., U.S. Department of State, 23 Φεβρουαρίου 2001.
  19. "Mutineers detain prefect, mayor and other dignitaries", IRIN, 1η Αυγούστου 2002.
  20. Troops put down Niger mutiny", BBC.co.uk, 9 Αυγούστου 2002.
  21. "Security measures relaxed in Diffa", IRIN, 23 Σεπτεμβρίου 2002.
  22. "State of alert threatens independent media - RSF", IRIN, 7 Αυγούστου 2002.
  23. "RAPPORT DE LA MISSION D’OBSERVATION DES ELECTIONS PRESIDENTIELLES ET LEGISLATIVES DES 16 NOVEMBRE ET 4 DECEMBRE 2004" Αρχειοθετήθηκε 2007-06-22 στο Wayback Machine., democratie.francophonie.org (Γαλλικά).
  24. "Incumbent wins Niger presidential poll", afrol News, 8 Δεκεμβρίου 2004.
  25. "Présidentielle au Niger: un quatrième parti, le RDP, soutient la candidature de Mamadou Tandja au second tour" Αρχειοθετήθηκε 2011-07-18 στο Wayback Machine., Xinhua, 23 Νοεμβρίου 2004 (Γαλλικά).
  26. "Mamadou Tandja investi en présence de six chefs d'Etats africains", AFP (Jeuneafrique.com), 21 Δεκεμβρίου 2004 (Γαλλικά).
  27. "Le président Tandja s'engage à quitter le pouvoir en 2009" Αρχειοθετήθηκε 2012-07-19 at Archive.is, Panapress (Afriquenligne.fr), 6 Οκτωβρίου 2007 (Γαλλικά).
  28. "Nigerien mass rally calls for extension of presidential mandate", Xinhua, 22 Δεκεμβρίου 2008.
  29. "Thousands protest in Niger against extension of Tandja's rule", AFP, 27 Δεκεμβρίου 2008.
  30. BBC News, Niger leader rejects third term , 27 Μαρτίου 2009.
  31. Niger's president opens work on new uranium plant AFP, 4 Μαΐου 2009.
  32. AFP, Niger extends state of emergency in Tuareg north, 23 Μαΐου 2009.
  33. Niger leader dissolves parliament, Al Jazeera, 25 Μαΐου 2009.
  34. Ελευθεροτυπία, Με διατάγματα η διακυβέρνηση στο Νίγηρα, 26 Ιουνίου 2009.
  35. Niger's Power Struggle Heats Up[νεκρός σύνδεσμος], Associated Press, 30 Ιουνίου 2009.
  36. 1000s protest Tandja referendum[νεκρός σύνδεσμος],News 24, 5 Ιουλίου 2009.
  37. Καθημερινή Αρχειοθετήθηκε 2012-08-04 at Archive.is, 7 Αυγούστου 2009.
  38. Reuters Africa[νεκρός σύνδεσμος], 22 Οκτωβρίου 2009.
  39. "Regional bloc ejects Niger, to reject poll results: official", AFP, 20 Οκτωβρίου 2009.
  40. "Niger's military coup is condemned by France and Africa", BBC News, 19-02-2010.
  41. 41,0 41,1 in.gr[νεκρός σύνδεσμος] Ελεύθερα τα μέλη της κυβέρνησης του Νίγηρα που συνελήφθησαν στο πραξικόπημα , 20 Φεβρουαρίου 2010.
  42. "Niger leader Mamadou Tandja 'held by soldiers'", BBC News, 18 Φεβρουαρίου 2010.
  43. 43,0 43,1 Reuters, Niger president held by troops: military sources, 18 Φεβρουαρίου 2010.
  44. "Attempted coup under way against President Tandja", France24, 18 Φεβρουαρίου 2010.
  45. Djibril Saidou, "Niger Capital's Streets Empty After Palace Shooting", Bloomberg, 18 Φεβρουαρίου 2010.
  46. Scott Stearns, "Reports: Soldiers Have Taken Niger President"[νεκρός σύνδεσμος], VOA News, 18 Φεβρουαρίου 2010.
  47. Mamane, Dalatou (24 Νοεμβρίου 2020). «Niger's former President Mamadou Tandja dies at age 82» (στα αγγλικά). ABC News. https://abcnews.go.com/International/wireStory/nigers-president-mamadou-tandja-dies-age-82-74386679. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2020.