Μαρκ Κλάτενμπεργκ

Άγγλος διαιτητής ποδοσφαίρου

Ο Μαρκ Κλάτενμπεργκ (αγγλικά: Mark Clattenburg, γενν. στις 13 Μαρτίου 1975)[2] είναι Άγγλος πρώην διαιτητής ποδοσφαίρου.

Μαρκ Κλάτενμπεργκ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση13  Μαρτίου 1975
Consett
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο
Ύψος186 εκ.
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά
ΣπουδέςCramlington Learning Village
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδιαιτητής ποδοσφαίρου[1]
Περίοδος ακμής2000
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαδιαιτητής της FIFA
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Κλάτενμπεργκ είναι πρώην μέλος της Πρέμιερ Λιγκ και της Ποδοσφαιρικής Ένωσης της Κομητείας Ντάραμ και επίσης πρώην διαιτητής της FIFA. Έχει διαιτητεύσει διάφορους αξιοσημείωτους αγώνες, συμπεριλαμβανομένου του Τελικού του ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ 2015-16 και του Τελικού του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2016. Ο Κλάτενμπεργκ θεωρείται ένας από τους πιο διακεκριμένους Ευρωπαίους διαιτητές της γενιάς του.[3]

Σταδιοδρομία Επεξεργασία

Πρώιμη σταδιοδρομία Επεξεργασία

Ο Κλάτενμπεργκ ασχολήθηκε με τη διαιτησία το 1990 ως μέρος του Βραβείου του Δούκα του Εδιμβούργου και έγινε βοηθός διαιτητής στη Νόρδερν Φούτμπολ Λιγκ σε ηλικία 18 ετών και αργότερα διαιτητής σε αυτό το πρωτάθλημα. Έγινε διαιτητής και βοηθός διαιτητής στη Νάσιοναλ Λιγκ το 1999, αλλά προήχθη γρήγορα στον Εθνικό Κατάλογο Διαιτητών της Φούτμπολ Λιγκ το 2000.[2] Είχε υπηρετήσει μόνο ένα χρόνο ως βοηθός - ένα ρεκόρ που μοιράστηκε με τον Στιβ Μπέινς - αλλά η προοπτική εξέλιξής του οδήγησε σε ταχύτερη προώθηση. Ο πρώτος του αγώνας στη Φούτμπολ Λιγκ (σε ηλικία μόλις 25 ετών - ένα ρεκόρ μετά τον πόλεμο) ήταν μεταξύ της Τσέστερφιλντ και της Γιορκ Σίτι στις 12 Αυγούστου 2000, με την Τσέστερφιλντ να κερδίζει 4-1.[4] Ο Κλάτενμπεργκ ήταν ο τέταρτος διαιτητής στον τελικό πλέι-οφ της τρίτης κατηγορίας 2001-02 και στον τελικό του Τσάλεντζ Τρόφι 2002-03.[5]

Τη σεζόν 2002–03, ο Κλάτενμπεργκ επελέγη για να διαιτητεύσει δύο ημιτελικούς πλέι οφ - την ισοπαλία με 1-1 στην[6] Πρώτη Κατηγορία μεταξύ της Νότιγχαμ Φόρεστ και της Σέφιλντ Γιουνάιτεντ στο Σίτι Γκράουντ στις 10 Μαΐου 2003[7] και την εντός έδρας νίκη στον επαναληπτικό αγώνα της Κουίνς Παρκ Ρέιντζερς επί της Όλνταμ στο Λόφτους Ρόουντ στις 14 Μαΐου 2003, η οποία έφερε τη Ρέιντζερς στον τελικό.[8]

Στις 15 Μαΐου 2004, διαιτήτευσε τον πρώτο ημιτελικό πλέι οφ της Πρώτης Κατηγορίας 1 μεταξύ της Ίπσουιτς και της Γουέστ Χαμ στο Πόρτμαν Ρόουντ, στον οποίο οι γηπεδούχοι κέρδισαν με 1-0.[9] Ακολούθησε ο τελικός των πλέι οφ της Τρίτης Κατηγορίας στο Στάδιο Μιλένιουμ του Κάρντιφ στις 31 Μαΐου 2004 μεταξύ της Μάνσφιλντ και της Χάντερσφιλντ, στον οποίο κέρδισε η Χάντερσφιλντ στα πέναλτι με 4-1, ύστερα από την ολοκλήρωση του αγώνα με 0-0 στην παράταση.[10] Επίσης, το 2004, έγινε διαιτητής της Select Group στην Πρέμιερ Λιγκ[2] και έκανε το ντεμπούτο του σε αυτό το επίπεδο στην εκτός έδρας νίκη της Έβερτον με 3-1 εναντίον της Κρίσταλ Πάλας στις 21 Αυγούστου της ίδιας χρονιάς.

Επαγγελματική σταδιοδρομία Επεξεργασία

 
Ο Κλάτενμπεργκ στον τελικό του Λιγκ Καπ Αγγλίας 2011-12.

Ο Κλάτενμπεργκ έγινε διαιτητής της FIFA το 2006, σε ηλικία 30 ετών, δύο χρόνια αφού έγινε επαγγελματίας.[11] Διαιτήτευσε τον αγώνα προς τιμή του Άλαν Σίρερ στις 11 Μαΐου 2006. Είναι οπαδός της Νιούκασλ Γιουνάινεντ και ως εκ τούτου δεν διαιτήτευε επίσημους αγώνες της Νιούκασλ.[12] Στις 9 Σεπτεμβρίου 2006, διαιτήτευσε έναν προκριματικό αγώνα για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα U17 του 2007 στο Στάδιο Γκράντσκι των Σκοπίων μεταξύ της πΓΔΜ και της Δανίας, που έληξε με νίκη 3-0 για τους φιλοξενούμενους.[13]

Ο Κλάτενμπεργκ ορίστηκε και για τους δύο τελικούς αγώνες του Λιγκ Καπ Νέων 2006-07, μεταξύ της Λίβερπουλ και της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ο πρώτος στο Άνφιλντ στις 16 Απριλίου 2007, τον οποίο κέρδισε η Γιουνάιτεντ με 2-1 και στη συνέχεια στο Όλντ Τράφορντ στις 26 Απριλίου 2007, τον οποίο κέρδισε η Λίβερπουλ με 1–0. Με το συνολικό σκορ ισόπαλο, η Λίβερπουλ κέρδισε στη διαδικασία των πέναλτι με 4–3.[14]

Στις 6 Αυγούστου 2008, διαιτήτευσε τον πρώτο του αγώνα στο ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ, την εκτός έδρας νίκη της Φενέρμπαχτσε με 5-0 επί της MTK Βουδαπέστης. Ο επόμενος αγώνας του Κλάτενμπεργκ στο Τσάμπιονς Λιγκ πραγματοποιήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2010, όταν διαιτήτευσε την εντός έδρας νίκη της Οσέρ με 2-1 επί του Άγιαξ.

Έρευνα για χρέη Επεξεργασία

Το καλοκαίρι του 2008, ο Κλάτενμπεργκ ορίστηκε ως διαιτητής του Κομιούνιτι Σιλντ εκείνου του έτους, με βοηθούς τους Ντέιβ Ρίτσαρντσον και Ίαν Γκόσλινγκ και τέταρτο διαιτητή τον Άντρε Μάρινερ.[15] Ωστόσο, ο Κλάτενμπεργκ τέθηκε αργότερα σε αναστολή, εν αναμονή έρευνας σχετικά με φερόμενα χρέη από εταιρείες με τις οποίες είχε συνδεθεί.[16] Ο αγώνας του Κομιούνιτι Σιλντ μεταξύ της Πόρτσμουθ και της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ πραγματοποιήθηκε στο Στάδιο Γουέμπλεϊ, με τον Πίτερ Γουόλτον ως αντικαταστάτη διαιτητή.[17]

Μετά την έρευνα για την προσωπική του ζωή και τα επιχειρηματικά του χρέη, το διοικητικό όργανο των διαιτητών απέβαλε τον Κλάτενμπεργκ, επικαλούμενο παραβίαση της σύμβασης. Ο Κλάτενμπεργκ αρνήθηκε όλους τους ισχυρισμούς και άσκησε έφεση κατά της απόφασης.[18] Στις 18 Φεβρουαρίου 2009, το Διοικητικό Συμβούλιο των Διαιτητών Επαγγελματικών Αγώνων επανέφερε τον Κλάτενμπεργκ ως διαιτητή της Select Group. Ωστόσο, έπρεπε να υπηρετήσει οκτώ μήνες αναστολής, ξεκινώντας από την αρχική του ημερομηνία αναστολής στις 6 Αυγούστου 2008. Με την επιστροφή του από την αναστολή την τελευταία ημέρα της σεζόν της Πρέμιερ Λιγκ, ο Κλάτενμπεργκ διαιτήτευσε τον αγώνα μεταξύ της Μάντσεστερ Σίτι και της Μπόλτον - τον μόνο εγχώριο αγώνα του εκείνης της σεζόν.

2010–2012 Επεξεργασία

Ο Κλάτενμπεργκ συμμετείχε σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο ως τέταρτος αξιωματούχος για τον αγώνα για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2010 μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Ρωσίας στο Μπακού στις 14 Οκτωβρίου 2009.

Έχει διαιτητεύσει προκριματικούς αγώνες για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Τον Σεπτέμβριο του 2010, διαιτήτευσε την ισοπαλία με 4-4 μεταξύ της Πορτογαλίας και της Κύπρου, για τα προκριματικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 2012. Ωστόσο, ο πρώτος του αγώνας Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος ήταν η εντός έδρας νίκη της Δανίας με 4-0 εναντίον του Λιχτενστάιν, για τα προκριματικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 2008.

Ο Κλάτενμπεργκ ορίστηκε να διαιτητεύσει τον Τελικό του Λιγκ Καπ 2012 μεταξύ της Λίβερπουλ και της Κάρντιφ Σίτι στο Στάδιο Γουέμπλεϊ στις 26 Φεβρουαρίου 2012. Η Λίβερπουλ κέρδισε στα πέναλτι με 3-2, μετά την παράταση που τελείωσε 2-2. Έδειξε κίτρινη κάρτα σε τρεις παίκτες κατά τη διάρκεια του αγώνα και σπάνια χρειάστηκε να συμμετέχει σε τυχόν αμφιλεγόμενες στιγμές.[19]

Ορίστηκε στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2012 ως επιπρόσθετος βοηθός διαιτητή σε μία ομάδα με επικεφαλής τον Χάουαρντ Γουέμπ.[20] Ο Κλάτενμπεργκ επιλέχθηκε επίσης ως ένας από τους διαιτητές για το τουρνουά ποδοσφαίρου ανδρών των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012.[21] Διαιτήτευσε έναν αγώνα της φάσης ομίλων μεταξύ της Αιγύπτου και της Νέας Ζηλανδίας στο Όλντ Τράφορντ, ένα προημιτελικό μεταξύ της Σενεγάλης και του Μεξικού και τον τελικό για το χρυσό μετάλλιο μεταξύ της Βραζιλίας και του Μεξικού.

Ο Κλάτενμπεργκ διαιτήτευσε τον πρώτο προημιτελικό του Τσάμπιονς Λιγκ 2012-13 στις 2 Απριλίου 2013 μεταξύ της Μπάγερν Μονάχου και της Γιουβέντους, μετά τον οποίο ο πρώην παίκτης της Μπάγερν, Πάουλ Μπράιτνερ, επαίνεσε τον Κλάτενμπεργκ που άφησε τον αγώνα να έχει ροή. Η Μπάγερν κέρδισε τον αγώνα με 2-0.[22]

Καταγγελία της Τσέλσι για ακατάλληλη γλώσσα Επεξεργασία

Στις 28 Οκτωβρίου 2012, η Τσέλσι υπέβαλε επίσημη καταγγελία στην Ποδοσφαιρική Ομοσποδνία Αγγλίας εναντίον του Κλάτενμπεργκ για υποτιθέμενη χρήση «ακατάλληλης γλώσσας» του προς τον Τζον Όμπι Μίκελ κατά τη διάρκεια του αγώνα εναντίον της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.[23] Το Διοικητικό Συμβούλιο των Διαιτητών Επαγγελματικών Αγώνων δήλωσε ότι ο Κλάτενμπεργκ θα συνεργαστεί πλήρως με την έρευνα της Ομοσπονδίας για την καταγγελία.[24][25] Επίσης, ανακοίνωσε ότι δεν θα ορίσει τον Κλάτενμπεργκ σε αγώνα το επόμενο Σαββατοκύριακο, δηλώνοντας ότι ο «έλεγχος [του Κλάτενμπεργκ] θα υπονομεύσει τον αγώνα και θα είναι άδικο για τους συλλόγους και τους υποστηρικτές και των δύο πλευρών.»[26]

Η Μητροπολιτική Αστυνομία ξεκίνησε τη δική της έρευνα για τους ισχυρισμούς, αφού έλαβε καταγγελία από την Εταιρεία Μαύρων Δικηγόρων,[27] αλλά αργότερα την σταμάτησε αφού δεν εμφανίστηκαν θύματα.[28][29][30] Η Ομοσπονδία καθάρισε τον Κλάτενμπεργκ από αδικήματα εννέα ημέρες αργότερα και κατηγόρησε τον Μίκελ για χρήση «απειλητικών και/ή καταχρηστικών και/ή προσβλητικών λέξεων ή/και συμπεριφοράς» έναντι του Κλάτενμπεργκ μετά τον αγώνα.[31] Ο Mikel κρίθηκε ένοχος και έλαβε τιμωρία τριών αγώνων και πρόστιμο 60.000 λιρών.[32]

Ο Κλάτενμπεργκ είπε σε μια δήλωση: «Το να γνωρίζεις ότι ήσουν αθώος για κάτι, αλλά ότι υπήρχε η πιθανότητα να καταστρέψει την καριέρα σου ήταν πραγματικά τρομακτικό. Ελπίζω κανένας διαιτητής να μην χρειαστεί να το περάσει στο μέλλον. Είμαστε περήφανοι για την ακεραιότητα της διαιτησίας σε αυτήν τη χώρα και δεν μπορώ να περιμένω να συμμετάσχω ξανά στο παιχνίδι που με ενδιαφέρει τόσο πολύ.»[33]

Επέστρεψε στο καθήκον ως τέταρτος διαιτητής για έναν αγώνα μεταξύ της Τότεναμ και της Γουέστ Χαμ στις 25 Νοεμβρίου και διαιτήτευσε αγώνα της Πρέμιερ Λιγκ μεταξύ της Νόριτς Σίτι και της Σαουθάμπτον για την πλήρη επιστροφή του στις 28 Νοεμβρίου 2012.[34] Του δόθηκε μαζικό χειροκρότημα από τμήματα και των δύο ομάδων οπαδών στον αγώνα, ο οποίος έληξε με ισοπαλία 1-1 και οι προπονητές και των δύο συλλόγων δήλωσαν αργότερα ότι ήταν «ευχαριστημένοι που τον είδαν πίσω».[35]

2013-2015 Επεξεργασία

Ο Κλάτενμπεργκ διαιτήτευσε το Κομιούνιτι Σιλντ 2013 μεταξύ της Γουίγκαν Αθλέτικ και της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στο Στάδιο Γουέμπλεϊ στις 11 Αυγούστου 2013, στον οποίο η Γιουνάιτεντ κέρδισε με 2-0.[36]

Τον Οκτώβριο του 2014, ο Κλάτενμπεργκ παραιτήθηκε για ένα σαββατοκύριακο μετά από έναν αγώνα της Κρίσταλ Πάλας λόγω τηλεφωνήματος του στον προπονητή Νιλ Γουόρνοκ και για το ταξίδι του στον αγώνα μόνος (οι κανόνες της Πρέμιερ Λιγκ αναφέρουν ότι όλοι οι αξιωματούχοι του αγώνα δεν πρέπει να συμμετέχουν σε καμία συνομιλία με έναν προπονητή μετά από έναν αγώνα και απαιτείται από όλους τους αξιωματούχους να ταξιδεύουν από και προς έναν αγώνα μαζί).[37]

2016 Επεξεργασία

Ο Κλάτενμπεργκ διαιτήτευσε τον Τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας 2016, μεταξύ της Κρίσταλ Πάλας και της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Ο αγώνας πήγε στην παράταση και η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κέρδισε με 2-1.

Ο Κλάτενμπεργκ επελέγη ως ο διαιτητής του τελικού του Τσάμπιονς Λιγκ 2016 μεταξύ της Ρεάλ Μαδρίτης και της Ατλέτικο Μαδρίτης στο Μιλάνο στις 28 Μαΐου.[38] Η Ρεάλ Μαδρίτης κέρδισε τον αγώνα με 5–3 μετά από παράταση και πέναλτι.[39]

Ο Κλάτενμπεργκ διαιτήτευσε σε αρκετούς αγώνες στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2016. Αργά σε έναν αγώνα ομίλου μεταξύ της Τσεχίας και της Κροατίας στο Σαιντ-Ετιέν, οι Κροάτες χούλιγκαν έριξαν καπνογόνα στο γήπεδο και ο Κλάτενμπεργκ ανέστειλε τον αγώνα για αρκετά λεπτά, απομακρύνοντας τους παίκτες από τις φλόγες για να αποφύγουν τον τραυματισμό.[40][41][42][43]

Ο Κλάτενμπεργκ διαιτήτευσε τον Τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2016 μεταξύ της Πορτογαλίας και της Γαλλίας στις 10 Ιουλίου,[44] όπου η Πορτογαλία κέρδισε με 1-0 στην παράταση.

Έξοδος από την Πρέμιερ Λιγκ Επεξεργασία

Στις 16 Φεβρουαρίου 2017, το Διοικητικό Συμβούλιο των Διαιτητών Επαγγελματικών Αγώνων ανακοίνωσε ότι ο Κλάτενμπεργκ εγκατέλειψε τη θέση του ως διαιτητής της Πρέμιερ Λιγκ για αναλάβει ρόλο στη Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία Σαουδικής Αραβίας,[45] αντικαθιστώντας τον Χάουαρντ Γουέμπ ως επικεφαλής διαιτησίας της χώρας.[46]

Κίνα Επεξεργασία

Στις 23 Φεβρουαρίου 2019, ανακοινώθηκε ότι ο Κλάτενμπεργκ είχε προσληφθεί από την Κινεζική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία για να γίνει ένας από τους επαγγελματίες διαιτητές στην Κίνα.[47]

Leagues Leagues Επεξεργασία

Το 2017, ο Κλάτενμπεργκ ανακοινώθηκε ως Πρέσβης για τα Leagues Leagues και συμφώνησε να γίνει επικεφαλής διαιτητής τους[48] ως μέρος αυτού. Ήταν τιμητικός φιλοξενούμενος στον σχηματισμό της Διεθνούς Ομοσπονδίας Socca στο Μπέρμιγχαμ του Ηνωμένου Βασιλείου και διαιτήτευσε τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου 6Χ6 του 2019, όπου η Γερμανία νίκησε την Πολωνία.[49]

Ήταν επίσης εκεί το 2019, καθώς το Παγκόσμιο Κύπελλο διεξήχθη στην Κρήτη,[50] όπου διαιτήτευσε με τον Μπόμπι Μάντλεϊ, πρώην διαιτητή της Πρέμιερ Λιγκ.[51]

Ελλάδα Επεξεργασία

Στις 17 Ιουλίου 2020, ο Κλάτενμπεργκ ορίστηκε ως ο νέος πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Διαιτησίας της Σούπερ Λιγκ 1.[52]

Κατάλογος αξιοσημείωτων αγώνων Επεξεργασία

Στατιστικά καρτών Επεξεργασία

Σεζόν Αγώνες Σύνολο κίτρινων Κίτρινες ανά αγώνα Σύνολο κόκκινων Κόκκινες ανά αγώνα
2000–01 24 67 2.79 4 0.17
2001–02 33 103 3.12 6 0.18
2002–03 35 135 3.86 8 0.23
2003–04 34 104 3.06 2 0,06
2004–05 28 83 2.96 5 0.18
2005–06 24 81 3.38 4 0.17
2006–07 42 166 3.95 3 0,07
2007–08 39 124 3.18 10 0.26
2008–09 2 0 0,00 0 0,00
2009–10 42 105 2.50 5 0.12
2010–11 40 123 3.08 7 0.18
2011–12 36 115 3.19 8 0,22
2012–13 36 104 2.89 6 0.17
2013–14 42 145 3.45 6 0.13
2014–15 47 172 3.66 5 0.11
2015–16 46 162 3.52 7 0.15
2016–17 26 90 3.46 4 0.15
Σύνολο 576 1879 3.26 90 0.16
Πηγή: Soccerbase

Προσωπική ζωή Επεξεργασία

Ο Κλάτενμπεργκ πήγε σχολείο στο Κοινοτικό Λύκειο Κράμλινγκτον και επιλέχθηκε να παίξει ποδόσφαιρο για αυτό, καθώς και για το Σάουθ Νορθάμπερλαντ. Είναι διαζευγμένος από τη σύζυγό του με την οποία ζούσε στο Τσέστερ-λε-Στριτ και είχαν έναν γιο κατά τη διάρκεια του γάμου τους.[53] Τον Αύγουστο του 2016, ο Κλάτενμπεργκ έκανε τατουάζ τα λογότυπα του ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ και του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 2016 στο χέρι του, για να θυμάται τους τελικούς των δύο διοργανώσεων που διαιτήτευσε εκείνο το έτος.[54]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. (πολλαπλές γλώσσες) Transfermarkt. 383. Ανακτήθηκε στις 4  Απριλίου 2022.
  2. 2,0 2,1 2,2 «Referee Profiles». The Football League. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2015. 
  3. https://www.telegraph.co.uk/football/2016/12/28/mark-clattenburg-named-best-referee-world/
  4. Clattenburg's First League Match Αρχειοθετήθηκε 2007-10-01 στο Wayback Machine.: at soccerbase.com
  5. FA Trophy Final 2003, fourth official: TheFA.com.
  6. Nottm Forest v. Sheffield Utd[νεκρός σύνδεσμος], 2003 Division One play-off semi-final first leg: soccerbase.com website.
  7. Nottm Forest v. Sheffield Utd[νεκρός σύνδεσμος], 2003 Division One play-off semi-final first leg: soccerbase.com website.
  8. QPR v. Oldham[νεκρός σύνδεσμος], 2003 Division Two play-off semi-final second leg: soccerbase.com website.
  9. Ipswich v. West Ham Αρχειοθετήθηκε 2004-12-24 στο Wayback Machine., 2004 Division One play-off semi-final first leg: soccerbase.com website.
  10. Mansfield v. Huddersfield Αρχειοθετήθηκε 2008-05-20 στο Wayback Machine., 2004 Division Three play-off final: soccerbase.com website.
  11. Interview: Guardian Unlimited website.
  12. «Face to face: Mark Clattenburg». icNewcastle. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουνίου 2012. https://web.archive.org/web/20120601004412/http://icnewcastle.icnetwork.co.uk/0200sport/sport/tm_headline%3Dface-to-face-mark-clattenburg%26method%3Dfull%26objectid%3D14878721%26page%3D4%26siteid%3D50081-name_page.html. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2015. 
  13. European Under-16 Championship qualifying match, FYR Macedonia v. Denmark, 2006: αρχείο PDF στον επίσημο ιστότοπο της UEFA.com.
  14. Second leg of the FA Youth Cup Final: match report at TheFA.com Official website.
  15. «Shield referee confirmed». The Football Association. 23 Ιουνίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2008. 
  16. «Walton to referee Shield». The Football Association. 7 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2008. 
  17. «Ref Clattenburg hit by suspension». BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 7 Αυγούστου 2008. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/7546968.stm. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2008. 
  18. Σιμς, Πολ (28 Ιανουαρίου 2009). «Clattenburg sacked as referee told career is over for breach of contract». The Daily Mail (Λονδίνο). http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-1130055/EXCLUSIVE-Clattenburg-sacked-referee-told-career-breach-contract.html. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2009. 
  19. Γουίντερ, Χένρι (27 Φεβρουαρίου 2012). «Cardiff City 2 Liverpool 2; Liverpool win on penalties». Daily Telegraph (London). https://www.telegraph.co.uk/sport/football/competitions/league-cup/9103560/Cardiff-City-2-Liverpool-2-Liverpool-win-on-penalties-match-report.html. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2012. 
  20. «Euro 2012 Referees» (PDF). UEFA. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2012. 
  21. «Olympic Football Tournaments - Appointment of Match Officials» (PDF). FIFA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 28 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2012. 
  22. Paul Breitner: So verteidigt er Franck Ribéry, Abendzeitung, 3 Απριλίου 2013.
  23. «CHELSEA STATEMENT». chelseafc.com. 29 Οκτωβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2012. 
  24. «Mark Clattenburg: Chelsea make complaint against referee». BBC Online. BBC Sport. 29 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2012. 
  25. «Referee Mark Clattenburg accused as Chelsea make complaint over language». Sky Sports News. 29 Οκτωβρίου 2012. http://www1.skysports.com/football/news/11668/8203692/Referee-Mark-Clattenburg-accused-as-Chelsea-make-complaint-over-language. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2012. 
  26. Γουίλσον, Τζέρεμι (29 Οκτωβρίου 2012). «Referee Mark Clattenburg stood down from next Premier League matches as FA launches probe into racism claims». The Daily Telegraph (Λονδίνο). https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/chelsea/9640954/Referee-Mark-Clattenburg-stood-down-from-next-Premier-League-matches-as-FA-launches-probe-into-racism-claims.html. 
  27. «Police launch probe into ref race storm... but did a Chelsea player threaten to 'break the legs' of Clattenburg during showdown?». Daily Mail (Λονδίνο). 30 Οκτωβρίου 2012. http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-2225172/Mark-Clattenburg-latest-Chelsea-player-Ill-break-leg-threat-John-Terry-claims.html. 
  28. Κέλσο, Πολ (13 Νοεμβρίου 2012). «Mark Clattenburg investigation into alleged comments made to Chelsea players dropped by the police». Daily Telegraph (Λονδίνο). https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/chelsea/9676045/Mark-Clattenburg-investigation-into-alleged-comments-made-to-Chelsea-players-dropped-by-the-police.html. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2012. 
  29. Χάιτνερ, Ντέιβιντ (13 Νοεμβρίου 2012). «Police drop investigation into Mark Clattenburg over racism claim». The Guardian (Λονδίνο). https://www.theguardian.com/football/2012/nov/13/police-mark-clattenburg-chelsea-abuse. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2012. 
  30. «Mark Clattenburg: Police drop investigation into referee». The Guardian. 13 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2012. 
  31. «Mark Clattenberg is cleared by FA as Chelsea's Mikel is charged». BBC. 22 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2012. 
  32. «John Mikel Obi banned for Mark Clattenburg threats». BBC. 6 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2012. 
  33. «Referee Mark Clattenburg's statement in full». BBC. 22 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2012. 
  34. «Mark Clattenburg: Norwich boss Chris Hughton welcomes him back». BBC. 26 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2012. 
  35. «Mark Clattenburg welcomed back to Premier League refereeing». BBC. 29 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2012. 
  36. Στάινμπεργκ, Τζέικομπ (11 Αυγούστου 2013). «Manchester United v Wigan: Community Shield – as it happened». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2017. 
  37. «Mark Clattenburg: Premier League drop referee after Ed Sheeran gig». BBC Sport. 29 Οκτωβρίου 2014. https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/29813870. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2016. 
  38. «Mark Clattenburg to take charge of Champions League final». Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2016. 
  39. Sport, Neil Johnston BBC. «Real Madrid 1-1 Atletico Madrid (5-3 pens)». Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2016. 
  40. «VIDEO: Chaos at Euro 2016 as flare explodes in steward's face after Croatian fans hurl fireworks» (στα αγγλικά). The Independent. 17 Ιουνίου 2016. http://www.independent.ie/sport/soccer/euro-2016/video-chaos-at-euro-2016-as-flare-explodes-in-stewards-face-after-croatian-fans-hurl-fireworks-34811187.html. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2016. 
  41. Χάντερ, Άντι (17 Ιουνίου 2016). «Czech Republic comeback marred by Croatia flare and fan incidents». The Guardian. https://www.theguardian.com/football/2016/jun/17/croatia-czech-republic-euro-2016-match-report. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2016. 
  42. Μπράουν, Λουκ (17 Ιουνίου 2016). «Czech Republic 2 Croatia 2, Euro 2016: Czechs grab late draw in game overshadowed by crowd violence». The Daily Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/football/2016/06/17/czech-republic-vs-croatia-euro-2016---live/. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2016. 
  43. «Uefa to act after Croatia fan fights and flares mar Czech Republic draw». The Guardian. 17 Ιουνίου 2016. https://www.theguardian.com/football/2016/jun/17/croatia-czech-republic-flares-match-euro-2016. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2016. 
  44. «Clattenburg named referee for UEFA EURO 2016 final». UEFA.com. Union of European Football Associations. 8 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2016. 
  45. «PGMOL statement on Mark Clattenburg». Premier League. 16 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2017. 
  46. Τέιλορ, Λουίζ (4 Δεκεμβρίου 2017). «Mark Clattenburg leaves Premier League to ‘educate’ Saudi Arabia referees». The Guardian. https://www.theguardian.com/football/2017/feb/16/mark-clattenburg-premeir-league-saudi-arabia. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2017. 
  47. «坚持根本遵循 深化足球改革 推动联赛发展——2019赛季中超、中甲联赛动员大会召开» (στα κινεζικά). CFA.com. 23 Φεβρουαρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-04. https://web.archive.org/web/20200804050329/http://www.thecfa.cn/zyls1/20190223/26375.html. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019. 
  48. https://www.expressandstar.com/sport/football/2019/07/20/big-interview-game-of-cards-and-tattoos-for-ref-mark-clattenburg/
  49. https://www.facebook.com/kleinfeldfussball/
  50. https://soccafederation.com/gallery/
  51. https://soccafederation.com/news/
  52. «ΚΕΔ: Νέος αρχιδιαιτητής ο Μαρκ Κλάτενμπεργκ». www.sport24.gr. 17 Ιουλίου 2020. 
  53. Taylor, Louise (30 October 2012). «Mark Clattenburg: high flyer who courted controversy on and off field». The Guardian. https://www.theguardian.com/football/2012/oct/29/mark-clattenburg-referee-chelsea-allegations. Ανακτήθηκε στις 5 October 2015. 
  54. Singer, Jonny (3 August 2016). «Clatt's tatts: Referee Mark Clattenburg gets Euro 2016 and Champions League finals inked on his arm as permanent reminder of his biggest games». The Daily Mail. http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-3721379/Mark-Clattenburg-gets-tattoos-Euro-2016-Champions-League-finals.html. Ανακτήθηκε στις 29 January 2017. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Προκάτοχος
2008
  Βίκτορ Κάσαϊ
Ολυμπιακοί Αγώνες - Ποδόσφαιρο ανδρών Διαιτητής τελικού
2012
  Μαρκ Κλάτενμπερκ
Διάδοχος
2016
  Αλιρέζα Φαγάνι
Προκάτοχος
2015
  Τζουνέιτ Τσάκιρ
ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ Διαιτητής τελικού
2016
  Μαρκ Κλάτενμπερκ
Διάδοχος
2017
  Φέλιξ Μπριχ
Προκάτοχος
2012
  Πέδρο Προένσα
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Διαιτητής τελικού
2016
  Μαρκ Κλάτενμπερκ
Διάδοχος
TBA