Μαρουάν Β΄
Ο Μαρουάν ιμπν Μωάμεθ ιμπν Μαρουάν ή Μαρουάν Β΄ (περί το 691 - 6 Αυγούστου 750) ήταν ο 14ος και τελευταίος Χαλίφης στο Χαλιφάτο των Ομεϋαδών (744 - 6 Αυγούστου 750). Την περίοδο του Χαλιφάτου του κυριαρχούσαν ισχυροί εμφύλιοι πόλεμοι με αποτέλεσμα να ακολουθήσει η Επανάσταση των Αββασιδών που επέφερε την πτώση της δυναστείας των Ομεϋαδών.
| Μαρουάν Β΄ | |
|---|---|
 | |
| Περίοδος | 745-750 |
| Προκάτοχος | Ιμπραήμ |
| Διάδοχος | Κανένας |
| Γέννηση | πριν το 710 |
| Θάνατος | 750 |
| Θρησκεία | Ισλάμ |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Πρώτα χρόνια
ΕπεξεργασίαΟ Μαρουάν ήταν γιος του Μωάμεθ ιμπν Μαρουάν ενός από τους γιους του 4ου Χαλίφη Μαρουάν Α΄ και ετεροθαλούς αδελφού του 5ου Χαλίφη Αμπντ αλ-Μαλίκ ιμπν Μαρουάν.[1][2] Η μητέρα του δεν ήταν Αραβικής καταγωγής, πιθανότατα καταγόταν από τους Κούρδους, είχε μείνει έγκυος πριν έρθει σε επαφή με τον Μωάμεθ δημιουργώντας υποψίες ότι δεν ήταν δικό του το παιδί.[3] Μερικές πηγές αναφέρουν ότι ο Μωάμεθ την είχε αιχμαλωτίσει την εποχή της εξέγερσης του Άμπντ Αλλάχ Ιμπν Αλ-Ζούμπαϊρ πριν την σύλληψη της, την χρησιμοποίησε ως δούλη ή μαγείρισσα. Το όνομα της μητέρας του δεν είναι γνωστό, οι πηγές την καταγράφουν ως "Ουμμ Μαρουάν" που μεταφράζεται ως "μητέρα του Μαρουάν". Ο Χαλίφης Ισάμ ιμπν Αμπντ αλ-Μαλίκ τον διόρισε κυβερνήτη της Αρμενίας (735-736), επιτέθηκε στην Γεωργία (735-736), την λεηλάτησε και κατέκτησε τρία κάστρα των Αλανών, ακολούθησαν περισσότερες επιδρομές (739-740). Την περίοδο που έμαθε τα νέα για την ανατροπή του Ουαλίντ Β΄ αντέδρασε έντονα, είχε προτείνει να διατηρήσουν την ασφάλεια και την ειρήνη στους Ομεϋάδες αλλά τον αγνόησαν στην Δαμασκό. Ο Γιαζίντ Γ΄ εισήλθε στην Δαμασκό και τον ανέτρεψε με πραξικόπημα.[4] Ο Μαρουάν Β΄ που επέβλεπε για πολλά χρόνια τις εκστρατείες στην Βυζαντινή αυτοκρατορία σκέφτηκε να διεκδικήσει για τον εαυτό του το Χαλιφάτο όταν πέθανε ο Ουαλίντ Β΄ αλλά μια εξέγερση των Καλμπί τον ανάγκασε να βρεθεί σε αναμονή. Ο Γιαζίντ Γ΄ τον διόρισε κυβερνήτη στην Άνω-Μεσοποταμία, εγκαταστάθηκε στην Χαρράν την οποία κατείχαν οι Καϊσίτες.[5] Την σύντομη περίοδο που ήταν Χαλίφης ο Γιαζίντ Γ΄ παρέμεινε στην περιοχή και δεν διεκδίκησε το Χαλιφάτο.
Χαλιφάτο
Επεξεργασία
Ο Γιαζίντ Γ΄ επέμενε έντονα να ανατρέψει τον Ουαλίντ Β΄, ο Μαρουάν είχε αρνηθεί αλλά στην συνέχεια μετά την ανατροπή δήλωσε την πίστη του στον νέο Χαλίφη. Ο Γιαζίντ Γ΄ πέθανε πρόωρα και όρισε διάδοχο του τον αδελφό του Ιμπραήμ ιμπν αλ-Ουαλίντ. Ο Μαρουάν επανάφερε τα δικά του δικαιώματα, τον ανέτρεψε σύντομα και ανέβηκε ο ίδιος στο Χαλιφάτο ως Μαρουάν Β΄.[6] Ο Ιμπραήμ δραπέτευσε, κατόπιν ζήτησε από τον Μαρουάν εγγύηση της προσωπικής του ασφάλειας, ο Μαρουάν το δέχτηκε και ο Ιμπραήμ συνόδευσε τον νέο Χαλίφη στην κατοικία του στην Ρεσάφα. Ο Μαρουάν Β΄ όρισε τους δύο του γιους Ουμπαϊντάλα και Αμπντουλάχ κληρονόμους του στο Χαλιφάτο, κατόπιν προσπάθησε να επιβάλει την εξουσία του με την βία. Η εσωτερική διχόνοια είχε πάρει ωστόσο μεγάλες διαστάσεις, το μίσος απέναντι στους Ομεϋάδες ήταν έντονο, ιδιαίτερα στο Ιράκ και το Ιράν. Οι Αββασίδες είχαν κερδίσει μεγάλη υποστήριξη και ο Μαρουάν Β΄ αναγκάστηκε να αφοσιωθεί αποκλειστικά όσο ήταν Χαλίφης στις εμφύλιες διενέξεις.
Ο Μαρουάν Β΄ κατέλαβε μετά από σφοδρή πολιορκία 10 μηνών την Χομς. Οι Χαριζίτες εξεγέρθηκαν υπό την ηγεσία του Αλ-Νταχάκ, νίκησαν τις Συριακές δυνάμεις και εισήλθαν στην Κούφα. Ο Σουλεϊμάν ιμπν Χισάμ εξεγέρθηκε κατά του Μαρουάν Β΄ αλλά συνετρίβη, συμμάχησε κατόπιν με τους Χαριζίτες αλλά ηττήθηκε ξανά στην Μοσούλη. Ο Αλ-Καϊμπαρί διάδοχος του Αλ-Νταχάκ αρχικά απέκρουσε τον στρατό του Χαλίφη, εισήλθε στο στρατόπεδο του και κάθισε στο χαλί του, έπεσε ωστόσο στην μάχη μαζί με τον στρατό του. Ο Μαρουάν Β΄ καταδίωξε τον διάδοχο του Σάιμπαν και τον Σουλεϊμάν στην Μοσούλη, τον καταδίωξε έξι μήνες και τους ανάγκασε να δραπετεύσουν. Ο Σαϊμπάν κατέφυγε στο Μπαχρέιν όπου σκοτώθηκε, ο Σουλεϊμάν κατέφυγε στην Ινδία. Στο Χουρασάν υπήρχε επίσης εσωτερική εξέγερση αφού ο κυβερνήτης των Ομεϋαδών Νασρ ιμπνγ Σαγιάρ βρέθηκε αντιμέτωπος με ταραχές υπό τους Αλ-Χαρίτ και Αλ-Κιρμανί, ξεκίνησε μεταξύ τους συγκρούσεις. Την ίδια εποχή έφτασαν οι απεσταλμένοι των Αββασιδών, κυριαρχούσε θρησκευτικός ενθουσιασμός και η προσδοκία για την άνοδο των Αββασιδών στο Χαλιφάτο ως Μεσσίες. Στο Ραμαζάνι (16 Μαΐου 747 – 14 Ιουνίου 747) οι Αββασίδες εξεγέρθηκαν, ο Νασρ ιμπνγ Σαγιάρ έστειλε εναντίον τους τον συντηρητή του Γιαζίντ. Ο Γιαζίντ αιχμαλωτίστηκε από τους Αββασίδες, όταν ελευθερώθηκε επέστρεψε στον Νασρ και του δήλωσε ότι έμεινε τόσο ενθουσιασμένος με τους Αββασίδες που ήθελε να ενωθεί μαζί τους. Οι μάχες συνεχίστηκαν στο Χουρασάν και οι Αββασίδες κέρδιζαν συνέχεια έδαφος, ο Νασρ ιμπνγ Σαγιάρ αρρώστησε τελικά και πέθανε σε ηλικία 85 ετών (9 Νοεμβρίου 748)
Πτώση
ΕπεξεργασίαΟ Μαρουάν Β΄ προχώρησε σε εκστρατεία στην Αίγυπτο με στόχο να αντιμετωπίσει την "Επανάσταση του Μπαμπουριάν" στην οποία είχαν εξεγερθεί οι Κόπτες, η εκστρατεία ήταν αποτυχημένη.[7] Την ίδια εποχή υπέστη μια συντριπτική ήττα στην "μάχη του Ζαμπ", στις όχθες του Μεγα Ζαμπ από τον μελλοντικό πρώτο Χαλίφη των Αββασιδών Αλ-Σαφάχ, 300 μέλη της δυναστείας των Ομεϋαδών έπεσαν στην μάχη. Ο Μαρουάν Β΄ τράπηκε σε φυγή, μέσω της Ιορδανίας και της Παλαιστίνης έφτασε στην Αίγυπτο, εκεί συνελήφθη και εκτελέστηκε (6 Αυγούστου 750). Οι γιοι του Ουμπαϊντάλα και Αμπντάλα δραπέτευσαν στην Ερυθραία, ο Αμπντάλα έπεσε εκεί σε μάχη. Η μεγάλη ήττα στην "μάχη του Ζαμπ" σήμανε την λήξη της δυναστείας των Ομεϋαδών, σχεδόν όλα τα μέλη της οικογένειας εκτελέστηκαν. Ο Αμπντ αλ-Ραχμάν Α΄ εγγονός του Ισάμ ιμπν Αμπντ αλ-Μαλίκ ήταν ο μόνος που διασώθηκε, δραπέτευσε στην Ισπανία και ίδρυσε το Εμιράτο της Κόρδοβας στην Αλ-Άνταλους (756).[8] Παρέμεινε στην εξουσία για 32 χρόνια και οι απόγονοί του κυβέρνησαν το μεγαλύτερο μέρος της Ιβηρικής Χερσονήσου για σχεδόν τρεις αιώνες. Ο Μαρουάν Β΄ περιγράφεται με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, μπλε μάτια, μεγάλη γενειάδα που ήταν λευκή δεν την έβαφε με Χένα, είχε μέτριο ύψος και μεγάλο κεφάλι.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Zetterstéen (1993), σ. 408
- ↑ Donner (2014), σ. 110
- ↑ Women and the State in Early Islam (1942), σ. 361
- ↑ Theophilus. Quoted Robert Hoyland, Seeing Islam as Others Saw It (Darwin Press, 1998), 660
- ↑ Hawting 2000, σσ. 96–97
- ↑ Dionysius of Telmahre apud Hoyland, 661 n 193
- ↑ Gabra 2003, σ. 116
- ↑ Chambers Biographical Dictionary, (ISBN 0-550-18022-2), σ. 2.
Πηγές
Επεξεργασία- Blankinship, Khalid Yahya, ed. (1989). The History of al-Ṭabarī, Volume XXV: The End of Expansion: The Caliphate of Hishām, A.D. 724–738/A.H. 105–120. SUNY Series in Near Eastern Studies. Albany, New York: State University of New York Press.
- Gabra, Gawdat (2003). "The Revolts of the Bashmuric Copts in the Eighth and Ninth Centuries". In W. Beltz (ed.). Die koptische Kirche in den ersten drei islamischen Jahrhunderten. Institut für Orientalistik, Martin-Luther-Universität. pp. 111–119. Archived from the original on 22 March 2020.
- Hillenbrand, Carole, ed. (1989). The History of al-Ṭabarī, Volume XXVI: The Waning of the Umayyad Caliphate: Prelude to Revolution, A.D. 738–744/A.H. 121–126. SUNY Series in Near Eastern Studies. Albany, New York: State University of New York Press.
- Kennedy, Hugh (2004). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (Second ed.). Harlow: Longman.
- Sir John Glubb, "The Empire of the Arabs", Hodder and Stoughton, London, 1963
- Syed Ameer Ali, "A Short History of the Saracens", Macmillan and co., London, 1912
- Williams, John Alden, ed. (1985). The History of al-Ṭabarī, Volume XXVII: The ʿAbbāsid Revolution, A.D. 743–750/A.H. 126–132. SUNY Series in Near Eastern Studies. Albany, New York: State University of New York Press.
- Hawting, Gerald R. (2000). The First Dynasty of Islam: The Umayyad Caliphate AD 661–750 (Second ed.). London and New York: Routledge.