Περίκλειστο κράτος

Περίκλειστο ονομάζεται το κράτος που δεν διαθέτει διέξοδο στη θάλασσα, δηλαδή σε κάποιον από τους πέντε ωκεανούς και τις θάλασσές τους ή σε κάποια από τις τέσσερις μεγάλες κλειστές θάλασσες (Μεσόγειος, Μαύρη Θάλασσα, Βαλτική και Περσικός Κόλπος).

  Περίκλειστα κράτη και ενκλάβια.

  Διπλά μεσόγεια κράτη.

Το περίκλειστο κράτος δεν πρέπει να συγχέεται με το περίκλειστο έδαφος (ενκλάβιο) - το δεύτερο είναι τμήμα ενός κράτους που βρίσκεται αποκομμένο εντός ξένων κρατών (π.χ. το Καμπιόνε ντ'Ιτάλια της Ιταλίας).

Σήμερα υπάρχουν 44 περίκλειστα κράτη. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και κάποια που έχουν πρόσβαση σε μεγάλες αλμυρές λίμνες που συμβολικά αποκαλούνται θάλασσες (π.χ το Καζακστάν στην Κασπία), καθώς και άλλα που διαθέτουν διέξοδο στη θάλασσα αλλά μόνο μέσω πλωτών ποταμών (όπως η Ουγγαρία μέσω του Δούναβη).

Ανάμεσα στα παραπάνω υπάρχουν και δύο, το Λίχτενσταϊν και το Ουζμπεκιστάν, τα οποία αποκαλούνται «διπλά περίκλειστα» διότι όχι μόνο είναι περίκλειστα, αλλά και συνορεύουν μόνο με άλλα περίκλειστα κράτη.

Τα περίκλειστα κράτη αποτελούν ειδική περίπτωση του Δικαίου της Θάλασσας. Σύμφωνα με τη σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας, τα περίκλειστα κράτη πρέπει να έχουν δίοδο προς τη θάλασσα μέσω γειτονικών τους, παρακτίων κρατών, μέσω συμφωνίας μεταξύ τους.

Κατάλογος ανά ήπειρο

Τα περισσότερα περίκλειστα κράτη βρίσκονται:

• Στην Αφρική, συνολικά 16, η οποία λόγω των διαφορετικών εθνικοτήτων και του ανάγλυφου της ηπείρου, δημιουργούνται συνεχώς νέες χώρες.
• Στην Ευρώπη υπάρχουν 14, τα οποία είναι κυρίως στην Κεντρική Ευρώπη και τα Βαλκάνια, αλλά έχουν την δυνατότητα στο δίκαιο της Θάλασσας επειδή πολλές έχουν πλωτούς ποταμούς όπως τον Δούναβη, τον Μολδάβα και τον Ρήνο.
• Στην Ασία υπάρχουν 12, εκ των οποίων ορισμένες έχουν την δυνατότητα στο δίκαιο της Θάλασσας επειδή πολλές έχουν πλωτούς ποταμούς και μεγάλες λίμνες όπως την Κασπία Θάλασσα.
• Στην Νότια Αμερική υπάρχουν μόνο 2.
• Στην Ωκεανία δεν υπάρχουν περίκλειστες χώρες, διότι είναι η περιοχή αποκλειστικά νησιά, όπως αντίστοιχα και στην Ανταρκτική, η οποία δεν έχει κράτη, παρά μόνο διεκδικήσεις χωρών, είναι χαρακτηρισμένη προστατευόμενη περιοχή με την Συνθήκη της Ανταρκτικής, και δεν κατοικείται.
• Παλαιότερα ορισμένες χώρες στην λίστα όπως παράδειγμα η Βολιβία, το Νότιο Σουδάν, η Αιθιοπία και η Σερβία διέθεταν θάλασσα, άλλα τις έχασαν, επειδή: η Βολιβία έδωσε τις παράκτιες περιοχές της στην Χιλή το 1898, και έχασε την έξοδο, η Αιθιοπία και το Νότιο Σουδάν έχασαν τις παράκτιες περιοχές τους από την ανεξαρτησία της Ερυθραίας το 1993, αλλά και από την ανεξαρτησία του Νότιου Σουδάν το 2011 από το Σουδάν, και η Σερβία αντίστοιχα έχασε την έξοδο της στην θάλασσα, λόγω της διάλυσης της Σερβία και Μαυροβούνιο, το 2006.
• Επίσης χώρες όπως ο Νίγηρας, η Μπουρκίνα Φάσο, το Τσαντ, η Αρμενία, η Λευκορωσία, η Αυστρία, η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Βόρεια Μακεδονία, επίσης διέθεταν ή είχαν έξοδο στο παρελθόν σε θάλασσα ως μέρος χωρών που διαλύθηκαν, με κάποιες μάλιστα να είναι και αρκετά μακριά σε μεγάλες θάλασσες όπως η Μεσόγειος Θάλασσα και η Βαλτική Θάλασσα και Ωκεανούς όπως ο Ατλαντικός Ωκεανός και ο Ινδικός Ωκεανός. Παράδειγμα η Γαλλική Δυτική Αφρική, η Σοβιετική Ένωση, η Αυστροουγγαρία και η Γιουγκοσλαβία.
• Κάποιες μάλιστα χαρακτηρίστηκαν με Διεθνείς συνθήκες που υπεγράφησαν ως «οι μεγάλες ανάπηρες», επειδή έχασαν την έξοδο τους σε διεθνή ύδατα και ακτογραμμή. Παράδειγμα η Ουγγαρία, με την Συνθήκη του Τριανόν, το 1919, και τον Διαμελισμό της Αυστροουγγαρίας.
• Τέλος λιγοστά κράτη όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Δημοκρατία του Κονγκό, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη, η Ιορδανία, το Τόγκο, το Μπενίν ακόμα και η Σλοβενία, μπορούν να χαρακτηριστούν λανθασμένα ως Περίκλειστα κράτη, αλλά δεν είναι, επειδή έχουν λίγα χιλιόμετρα ακτογραμμής σε Θάλασσα ή Ωκεανό, παρά την ιδιαίτερη γεωγραφία των συγκεκριμένων χωρών.

Αμερική

• Βολιβία
• Παραγουάη

Ασία

• Αφγανιστάν (το Αφγανιστάν διαθέτει μόνο δύο λίμνες γλυκού νερού, σε τεράστια έκταση γης, αλλά είναι πολύ μακριά από τον Ινδικό Ωκεανό)
• Καζακστάν (βρέχεται στα δυτικά από την Κασπία Θάλασσα, η οποία είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Γης)
• Κιργιζία
• Λάος (συνορεύει αποκλειστικά με χώρες που έχουν Θάλασσα: την Μιανμάρ, την Ταϊλάνδη, την Καμπότζη, την Κίνα και το Βιετνάμ)
• Μογγολία (συνορεύει αποκλειστικά με χώρες που έχουν Θάλασσα: την Ρωσία και την Κίνα)
• Μπουτάν
• Νεπάλ (είναι υψομετρικά η ορεινότερη περίκλειστη χώρα, επειδή βρίσκεται στο Έβερεστ).
• Ουζμπεκιστάν (Διπλά περίκλειστο κράτος. Έχει σύνορα μόνο με περίκλειστα κράτη: το Καζακστάν, την Κιργιζία, το Τατζικιστάν, το Αφγανιστάν και το Τουρκμενιστάν)
• Τατζικιστάν
• Τουρκμενιστάν (βρέχεται στα δυτικά από την Κασπία Θάλασσα, η οποία είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Γης)

Αφρική

• Αιθιοπία
• Εσουατίνι (συνορεύει αποκλειστικά με χώρες που έχουν Θάλασσα: την Νότια Αφρική και την Μοζαμβίκη)
• Ζάμπια
• Ζιμπάμπουε
• Κεντροαφρικανική Δημοκρατία
• Λεσότο (συνορεύει μόνο με την Νότια Αφρική)
• Μαλάουι
• Μάλι
• Μποτσουάνα
• Μπουρκίνα Φάσο
• Μπουρούντι
• Νίγηρας
• Νότιο Σουδάν
• Ουγκάντα (βρέχεται στα νότια από την Λίμνη Βικτώρια, μια από τις μεγαλύτερες λίμνες της Γης)
• Ρουάντα
• Τσαντ

Ευρώπη

• Άγιος Μαρίνος (συνορεύει μόνο με την Ιταλία. Κοντινότερη Θάλασσα σε αυτόν είναι η Αδριατική Θάλασσα, και μεγαλύτερο λιμάνι, το Ρίμινι της Ιταλίας)
• Αζερμπαϊτζάν (βρέχεται στα ανατολικά από την Κασπία Θάλασσα, η οποία είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Γης. Το Μπακού είναι το μεγαλύτερο παραλίμνιο λιμάνι της χώρας.)
• Ανδόρρα (συνορεύει αποκλειστικά με χώρες που έχουν Θάλασσα: την Γαλλία και την Ισπανία)
• Αρμενία
• Αυστρία (η Αυστρία έχει κοντινότερη Θάλασσα σε αυτή την Αδριατική Θάλασσα, και μεγαλύτερο λιμάνι την Τεργέστη, τα οποία ανήκουν στην Ιταλία, και οι δυο χώρες έχουν κάνει ειδική συμφωνία για εμπορικές συναλλαγές για το λιμάνι της Τεργέστης, επειδή η Αυστρία δεν έχει Θάλασσα)
• Βατικανό (συνορεύει μόνο με την Ιταλία. Κοντινότερη Θάλασσα στο Παπικό κράτος είναι η Μεσόγειος Θάλασσα, και μεγαλύτερο λιμάνι, η Τσιβιταβέκια της Ιταλίας)
• Βόρεια Μακεδονία (η Βόρεια Μακεδονία έχει κοντινότερη Θάλασσα σε αυτή το Αιγαίο Πέλαγος, και μεγαλύτερο λιμάνι την Θεσσαλονίκη, τα οποία ανήκουν στην Ελλάδα, και οι δυο χώρες έχουν κάνει ειδική συμφωνία για εμπορικές συναλλαγές για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, επειδή η Βόρεια Μακεδονία δεν έχει Θάλασσα)
• Ελβετία
• Λευκορωσία (συνορεύει αποκλειστικά με χώρες που έχουν Θάλασσα: την Ρωσία, την Πολωνία, την Λιθουανία, την Λετονία και την Ουκρανία)
• Λίχτενσταϊν (Διπλά περίκλειστο κράτος. Έχει σύνορα μόνο με περίκλειστα κράτη: την Ελβετία και την Αυστρία. Ο Ρήνος διαθέτει παραποτάμια λιμάνια.)
• Λουξεμβούργο (συνορεύει αποκλειστικά με χώρες που έχουν Θάλασσα: το Βέλγιο, την Γαλλία και την Γερμανία)
• Μολδαβία (συνορεύει αποκλειστικά με χώρες που έχουν Θάλασσα: την Ρουμανία και την Ουκρανία. Ο Δνείστερος διαθέτει παραποτάμια λιμάνια)
• Ουγγαρία (Η Βουδαπέστη έχει παραποτάμιο λιμάνι στον Δούναβη)
• Σερβία (Το Βελιγράδι έχει παραποτάμιο λιμάνι στον Δούναβη)
• Σλοβακία (Η Μπρατισλάβα έχει παραποτάμιο λιμάνι στον Δούναβη)
• Τσεχία (Η Πράγα έχει παραποτάμιο λιμάνι στον Μολδάβα)

Μη αναγνωρισμένα διεθνώς Περίκλειστα κράτη

• Αρχείο:Flag of Παλαιστίνη.svg Δυτική Όχθη (το μεγαλύτερο κομμάτι του Κράτους της Παλαιστίνης δεν έχει διέξοδο στην Μεσόγειο Θάλασσα, παρά μόνο η Λωρίδα της Γάζας)
• Κοσσυφοπέδιο (αναγνωρίζεται από μερίδα χωρών)
• Νότια Οσσετία (αναγνωρίζεται μονάχα από τις Ρωσία, Νικαράγουα, Βενεζουέλα και λίγες ακόμα)
• Υπερδνειστερία (δεν αναγνωρίζεται από καμία χώρα)