Μετίς (Καναδάς)
Οι Μετίς (Métis) είναι φυλή μιγάδων της Βορείου Αμερικής, προήλθαν από τις επιμειξίες των Αυτόχθονων ιθαγενών πληθυσμών που ζούσαν σε ιστορικές περιοχές όπως το Οντάριο, την Βρετανική Κολομβία και τα Βορειοδυτικά Εδάφη.[1][2][3][4] Η ιστορία και ο πολιτισμός τους είναι κοινή με τους Ιθαγενείς πληθυσμούς της Αμερικής οι οποίοι αναμείχθηκαν με Ευρωπαϊκούς πληθυσμούς ιδιαίτερα από την Αγγλία την Γαλλία και την Σκωτία. Η εθνογένερση τους έγινε στα μέσα του 18ου αιώνα, διακρίθηκαν από τους υπόλοιπους με το εμπόριο γούνας στην Βόρεια Αμερική.[5][6] Οι Μετίς του Καναδά σύμφωνα με την Απογραφή του 2021 καταγράφονται στους 624.220 κατοίκους.[7] Το Σύνταγμα του 1982 καταγράφει επίσημα τους Μετίς, τα Πρώτα Έθνη και τους Ινουίτ ως τους τρεις ιθαγενείς πληθυσμούς της Βόρειας Αμερικής.[8] Η ορολογία "Μετίς" αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη κοινότητα που αποτελούν το "Έθνος Μετίς", ζούν γύρω από την κοιλάδα του Κόκκινου Ποταμού. Οι Γάλλοι έποικοι έκτισαν στην περιοχή το Κόκκινο Οχυρό (γαλλ. Fort Rouge) (1738), ο στόχος τους ήταν να το χρησιμοποιήσουν ως σταθμό για το εμπόριο Γούνας αλλά αργότερα το εγκατέλειψαν. Οι μιγάδες των Γάλλων με τους ιθαγενείς οργανώθηκαν τον 19ο αιώνα ως αυτόνομη κοινότητα γύρω από την κοιλάδα του Κόκκινου Ποταμού στο σημερινό Γουίνιπεγκ και έγιναν γνωστοί ως "Μετίς του Κόκκινου Ποταμού".[9][10][11] Οι Μετίς επαναστάτησαν εναντίον της κεντρικής κυβέρνησης του Καναδά υπό την ηγεσία του Λουί Ριέλ (1869) με αίτημα την αναγνώριση τους. Η επανάσταση επέφερε την επόμενη χρονιά (1870) την αναγνώριση της επαρχίας Μανιτόμπα ως η πρώτη που ιδρύθηκε από τους ιθαγενείς πληθυσμούς, λίγο αργότερα συστάθηκε επίσημα ο Δήμος του Γουίνιπεγκ (1873).[12]
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΗ ιστορία των Μετί αρχίζει στα μέσα του 17ου αι., όταν κυνηγοί γαλλικής καταγωγής άρχισαν να εξερευνούν τον κεντρικό και δυτικό Καναδά προς αναζήτηση θηραμάτων. Επειδή αυτοί οι κυνηγοί ζούσαν μακριά από τους λιγοστούς τότε οικισμούς ευρωπαίων εποίκων, άρχισαν να παίρνουν για συζύγους αυτόχθονες γυναίκες από τις φυλές Κρι, Οτζίμπουα, Σωλτώ και Μενομίνι.[13] Αργότερα, βρετανοί έποικοι — κυρίως Σκωτσέζοι — συνέχισαν τους μεικτούς γάμους με αυτόχθονες γυναίκες, αλλά σε μικρότερη έκταση. Έτσι προέκυψε η φυλή των μιγάδων Μετί, οι οποίοι συνέχισαν να ζουν, όπως και οι γνήσιοι αυτόχθονες, από το κυνήγι και το εμπόριο γούνας. Η γλώσσα που μιλούσαν οι Μετί, η Μιτσίφ (Michif ή Mitchif: παραφθορά της λέξης Métis), ήταν ένα αμάλγαμα τοπικών γλωσσών των αυτοχθόνων με τα αγγλικά και κύρια βάση τα γαλλικά. Το θρήσκευμα των Μετί ήταν ο καθολικισμός.[14]
Στα μέσα του 19ου αι., ευρωπαίοι έποικοι άρχισαν να εξαπλώνονται στις περιοχές δυτικά από το Οντάριο, για να μετατρέψουν τα λιβάδια και τα δάση όπου κυνηγούσαν οι αυτόχθονες και οι Μετί σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Το 1869, οι αυτόχθονες και οι Μετί της σημερινής Μανιτόμπας, βλέποντας να χάνουν συνεχώς τις περιοχές που ήλεγχαν, ξεσηκώθηκαν εναντίον της ομοσπονδιακής κυβέρνησης του Καναδά. Η επανάσταση του 1869 έμεινε στην ιστορία ως η "Επανάσταση του Κόκκινου Ποταμού". Με ηγέτη τον Λουί Ριέλ, οι επαναστάτες απαίτησαν η περιοχή τους να ανακηρυχθεί επαρχία της Καναδικής Συνομοσπονδίας, η οποία είχε δημιουργηθεί μόλις δύο χρόνια νωρίτερα (1867).[15] Οι επαναστάτες κατέλαβαν το Οχυρό Γκάρρυ, στην τοποθεσία όπου τώρα βρίσκεται η Γουίνιπεγκ, και σχημάτισαν προσωρινή κυβέρνηση. Όταν στην περιοχή κατέφθασε στρατός από το Οντάριο, η επαναστατική κυβέρνηση κατέρρευσε και ο Ριέλ κατέφυγε στις ΗΠΑ. Όμως, προκειμένου να κατευνάσει τα πνεύματα, η κυβέρνηση του Καναδά αναγκάστηκε να δημιουργήσει την επαρχία της Μανιτόμπας.
Η δημιουργία της Μανιτόμπας δεν είχε το αποτέλεσμα που επιθυμούσαν οι επαναστάτες Μετί. Όλο και περισσότεροι έποικοι — κυρίως αγγλόφωνοι προτεστάντες — συνέχισαν να συρρέουν στα λιβάδια της νέας επαρχίας, ενώ οι Μετί και οι αυτόχθονες περιορίζονταν στα πιο δύσβατα μέρη βορειοδυτικά από την Μανιτόμπα. Τελικά, το 1885, πάλι με ηγέτη τον Λουί Ριέλ, οι Μετί ξεσηκώθηκαν σε μια νέα επανάσταση που ονομάστηκε η Βορειοδυτική Επανάσταση. Οι επαναστάτες δημιούργησαν την Προσωρινή Κυβέρνηση του Σασκάτσουαν και, με την πολύ ενεργή συμπαράσταση άλλων αυτοχθόνων, πέτυχαν μερικές σημαντικές νίκες κατά του Καναδικού Στρατού. Όμως, ο ισχυρότερος καναδικός Στρατός σύντομα ανέτρεψε την κατάσταση. Στις 15 Μαΐου του 1885, οι επαναστάτες ηττήθηκαν στην μάχη του Μπατός (Batoche) και οι πιο πολλοί πιάστηκαν αιχμάλωτοι, μεταξύ των οποίων και ο Λουί Ριέλ. Ο Ριέλ και άλλοι οκτώ επαναστάτες καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέσθηκαν διά απαγχονισμού (ο Ριέλ απαγχονίσθηκε στις 16 Νοεμβρίου του 1885).[16] Μετά την ήττα, οι Μετί και οι αυτόχθονες σύμμαχοί τους πήραν ξανά τον δρόμο της εξορίας προς τα βόρεια σε περιοχές που ήταν ακόμα απόμακρες για τους ευρωπαίους εποίκους.
Σημερινή κατάσταση
Επεξεργασία
Σήμερα, οι Μετί είναι διάσπαρτοι στον κεντρικό και δυτικό Καναδά, ενώ ένα μικρό ποσοστό από αυτούς κατοικεί στις βόρειες Ηνωμένες Πολιτείες, όπως π.χ. στη Βόρεια Ντακότα και στη Μοντάνα. Ο πληθυσμός τους εκτιμάται από 300.000 έως 700.000 άτομα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2001, στον Καναδά κατοικούν 292.300 Μετί, αριθμός που αντιστοιχεί στο 1,5% του πληθυσμού της χώρας.[17] Οι περισσότεροι Μετί κατοικούν στην Αλμπέρτα (66.000), στη Μανιτόμπα (57.000) και στο Οντάριο (48.000).
Οι Μετί είναι καθολικοί στο θρήσκευμα, αλλά μόνον περίπου 1.000 άτομα της φυλής εξακολουθούν να μιλούν την παραδοσιακή τους γλώσσα Μιτσίφ, που είναι κατά βάση γαλλική. Σήμερα η μεγάλη πλειονότητα των Μετί μιλά κυρίως τα αγγλικά. Πάντως, τα τελευταία χρόνια γίνεται μια συστηματική προσπάθεια για την διάσωση της παράδοσης και της γλώσσας των Μετί.
Το καναδικό Σύνταγμα του 1982 αναγνωρίζει τους Μετί ως «αυτόχθονο λαό» της χώρας, γεγονός που τους επιτρέπει να έχουν ορισμένα προνόμια όσον αφορά τα δικαιώματα στο κυνήγι, στην εκμετάλλευση φυσικών πόρων, κ.λπ. στις περιοχές όπου κατοικούν. Από το 1983, οι Μετί έχουν το δικό του Εθνικό Συμβούλιο (Métis National Council), μια ιδιότυπη κυβέρνηση που διαχειρίζεται θέματα που αφορούν την φυλή των Μετί.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Kermoal, N.; Andersen, C. (2021). Daniels v. Canada: In and Beyond the Courts. University of Manitoba Press. σ. 45
- ↑ https://www.rupertsland.org/about/what-is-ruperts-land/
- ↑ Andersen, C. (2014). Métis: Race, Recognition, and the Struggle for Indigenous Peoplehood. UBC Press – Rupertsland Centre for Métis Research in the Faculty of Native Studies at the University of Alberta. σ. 108
- ↑ https://www.metisnation.ca/about/about-us
- ↑ https://teaching.usask.ca/indigenoussk/import/metis_history.php
- ↑ Rea, J. E.; Scott, J. (2017) [2006]. "Manitoba Act". The Canadian Encyclopedia
- ↑ https://www150.statcan.gc.ca/t1/tbl1/en/tv.action?pid=9810026501
- ↑ https://www150.statcan.gc.ca/n1/daily-quotidien/171025/dq171025a-eng.htm?indid=14430-1&indgeo=0
- ↑ https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/metis
- ↑ https://www.cbc.ca/news/canada/nova-scotia/the-controversial-rise-of-the-eastern-metis-where-were-these-people-all-this-time-1.4680105
- ↑ https://www.cbc.ca/news/indigenous/metis-national-council-identity-forum-1.5964535
- ↑ https://www.metisnation.ca/about/about-us
- ↑ Russell M. Lawson; Benjamin A. Lawson, eds. (11 October 2019). Race and Ethnicity in America: From Pre-contact to the Present [4 volumes]. ABC-CLIO. σ. 127
- ↑ James Minahan (2013). Ethnic Groups of the Americas: An Encyclopedia. ABC-CLIO. σ. 241
- ↑ Thomas, Lewis H. (2016) [1982]. "Riel, Louis (1844–85)". Dictionary of Canadian Biography. Τομ. 11 (1881–1890). University of Toronto / Université Laval. Retrieved November 15, 2018
- ↑ https://web.archive.org/web/20081122114930/http://www.edu.gov.mb.ca/k12/iru/library_publications/bibliographies/louis_riel-02-2008.pdf
- ↑ https://www150.statcan.gc.ca/n1/daily-quotidien/171025/t001a-eng.htm
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Métis National Council — Εθνικό Συμβούλιο των Μετί (στα αγγλικά).
- Métis Community of Eastern Canada — Κοινότητα των Μετί του Ανατολικού Καναδά.
- The Métis — Από το Μουσείο του Πολιτισμού του Καναδά (στα αγγλικά).
- Les Métis — Από το Μουσείο του Πολιτισμού του Καναδά (στα γαλλικά).
- Métis - The Kids' Site of Canadian Settlement — Από την Βιβλιοθήκη και τα Αρχεία του Καναδά (στα αγγλικά).
- Les Métis - Les premières communautés canadiennes à la portée des jeunes — Από την Βιβλιοθήκη και τα Αρχεία του Καναδά (στα γαλλικά).