Μονή Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού
Συντεταγμένες: 34°59′32.3″N 32°49′48.7″E / 34.992306°N 32.830194°E
H Μονή Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού είναι ορθόδοξο μοναστήρι το οποίο βρίσκεται κοντά στον Καλοπαναγιώτη, στην κεντρική περιοχή του όρους Τροόδους στην Κύπρο, στις όχθες του Σέτραχου. Ανήκει στους τοιχογραφημένους ναούς του όρους Τροόδος, οι οποίοι έχουν χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από το 1985.[1]
| Μονή Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | μοναστήρι |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 34°59′32″N 32°49′49″E |
| Θρήσκευμα | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Διοικητική υπαγωγή | Καλοπαναγιώτης |
| Χώρα | Κύπρος |
| Προστασία | τμήμα μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς (από 2001) |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε, με πιθανότερο τα τέλη της Ενετικής κυριαρχίας στην Κύπρο.[2] Η μονή σήμερα δεν είναι ενεργή, αλλά είναι επισκέψιμη για το κοινό και έχει δημιουργηθεί επίσης συλλογή εικόνων.
Κτιριακό σύμπλεγμα Επεξεργασία
Το κτιριακό συγκρότημα ήταν μέρος ενός παλιού μοναστηριού αφιερωμένου στον Άγιο Ιωάννη Λαμπαδίστη, έναν τοπικό άγιο. Το συγκρότημα περιλαμβάνει τρεις εκκλησίες (Άγιος Ιωάννης Λαμπαδίστης, Άγιος Ηρακλείδιος και ένα λατινικό παρεκκλήσι) και έναν νάρθηκα, τα οποία στεγάζονται κάτω από κοινή στέγη με πλάκες. Ανήκει στις εκκλησίες με στέγης του Τροόδους. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται από τον 13ο έως τον 16ο αιώνα.
Το καθολικό είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ηρακλείδιο, τον πρώτο επίσκοπο Ταμάσου, ο οποίος λέγεται ότι χειροτονήθηκε από τους αποστόλους Παύλο και Βαρνάβα το 45 μ.Χ. στις όχθες του Σέτραχου. Είναι στο ρυθμό του τετράστυλου εγγεγγραμμένου σταυροειδή με τρούλο. Χρονολογείται από τον 11ο αιώνα μ.Χ. και είναι το παλαιότερο τμήμα της μονής.[2] Σε μια τοιχογραφία του 14ου αιώνα, οι Ρωμαίοι στρατιώτες που οδηγούν τον Ιησού στη σταύρωση απεικονίζονται ως δυτικοί ιππότες. Της ίδιας περιόδου είναι οι τοιχογραφίες στην κόγχη, ο Βαρλαάμ, οι αρχαίοι Έλληνες σοφοί και η Θεοτόκος Βλαχερνίτισσα. Άλλες τοιχογραφίες του καθολικού που ξεχωρίζουν είναι ο Παντοκράτορας στον τρούλο, με τους Προφήτες και τους Ευαγγελιστές, η Θυσία του Αβραάμ, η Σταύρωση, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, η Ανάληψη του Χριστού και η Δέηση, οι οποίες χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα.
Στη βόρεια πλευρά του ναού βρίσκονται δύο παρεκκλήσια. Το παλαιότερο είναι αφιερωμένο στον Άγιου Ιωάννη Λαμπαδιστή, χτίστηκε τον 12ο αιώνα και ξαναχτίστηκε στις αρχές του 18ου αιώνα, με αποτέλεσμα να διατηρούνται ελάχιστες παλιές τοιχογραφίες, σε δύο στρώματα. Γύρω στο 1500 ζωγραφίστηκε το «Λατινικό Παρεκκλήσι», με παραστάσεις από τον Ακάθιστο Ύμνο. Όταν οι τρεις μάγοι φεύγουν από τα ανατολικά, ένας άγγελος δείχνει το αστέρι. Πρόκειται για ένα αριστούργημα μεταβυζαντινής, ιταλικής, τρισδιάστατης ζωγραφικής. Μια τέλεια ισορροπία επιτυγχάνεται με τις δύο τολμηρές φιγούρες με τα φρυγικά καπέλα τους, που περπατούν σε αντίθετες κατευθύνσεις.[3] Ο νάρθηκας κοσμείται με τοιχογραφίες του 15ου αιώνα, με χαρακτηριστικότερες τις παραστάσεις της Δευτέρας Παρουσίας, ο Ιησούς και η Σαμαρείτις και η Θαυμαστή αλιεία.
Πέρα από τις τοιχογραφίες, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα εικονοστάσια της μονής. Στο καθολικό, το τέμπλο χρονολογείται από τον 14ο-15ο αιώνα, αλλά υπέστη και τροποποιήσεις τον επόμενο αιώνα, ενώ το εικονοστάσι στον Άγιο Ιωάννη Λαμπαδιστή χρονολογείται από τον 17ο ή 18ο αιώνα και τα βημόθυρα από τον 19ο αιώνα. Στα εικονοστάσια έχουν ενσωματωθεί εικόνες που χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα. Επίσης, ανάμεσα στα δύο παρεκκλήσια βρίσκεται αργυρεπίχρυση λειψανοθήκη όπου φυλάσσεται η κάρα του Ιωάννη του Λαμπαδιστή. Η λειψανοθήκη ήταν δωρεά του αρχιεπισκόπου Νικηφόρου.[2]
Φωτοθήκη Επεξεργασία
-
Γενική άποψη της μονής -
Ο νάρθηκας του ναού -
Το λατινικό παρεκκλήσι ή παρεκκλήσι του Ακάθιστου Ύμνου -
Ο τρούλος του καθολικού
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ (Αγγλικά) UNESCO World Heritage Centre. «Painted Churches in the Troodos Region». whc.unesco.org. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Παπαγεωργίου 2007
- ↑ Stylianou & Stylianou 1997, σελ. 313
Πηγές Επεξεργασία
- (Αγγλικά) Stylianou, Andreas· Stylianou, Judith A. (1997). «The monastery of St. John Lampadistis». The Painted Churches of Cyprus (PDF) (2η έκδοση). Λευκωσία, Κύπρος: A.G. Leventis Foundation. σελ. 292-320. ISBN 996356030X. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2020.
- Παπαγεωργίου, Αθανάσιος (2007). Η μονή του Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού στον Καλοπαναγιώτη. Λευκωσία: Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου. ISBN 978-9963-42-800-7.