Μονογραφία (monograph), έννοια προερχόμενη από τις λέξεις μόνο- και γράφω-, είναι η εξειδικευμένη επιστημονική ή ερευνητική, ενδελεχής μελέτη, η οποία συντάσσεται από έναν αναγνωρισμένου κύρους ερευνητή ή τεχνοκράτη ή επιστήμονα. Κάθε μονογραφία πραγματεύεται, σε βάθος, ένα θέμα κατά τρόπο ολοκληρωμένο και πλήρως διεξοδικό.[1][2] Με βάση την ελληνική νομοθεσία για τα ΑΕΙ (ν. 4957/2022, άρθρο 143), επιστημονική μονογραφία νοείται το ώριμο έργο ενός ερευνητή το οποίο αφορά στην επιστημονική μελέτη, προαγωγή και μετεξέλιξη ενός ειδικού θέματος, και στο οποίο είναι εμφανής -από τη διεθνή βιβλιογραφία- η ερευνητική συνεισφορά του συγγραφέα.[3]

Οι μονογραφίες είναι σπάνιες εκδόσεις και δεν πρέπει να συγχέονται με τις ερευνητικές εργασίες (papers) ή τα άρθρα ανασκόπησης (reviews). Συχνά, μονογραφίες θεωρούνται και εκείνες μόνον οι διδακτορικές διατριβές που εκπονούνται σε ένα πεδίο, σε ένα γνωστικό αντικείμενο, σε πολύ μεγάλο βάθος. Σχεδόν πάντα, κάθε μονογραφία εκπονείται από ένα μόνο άτομο, συνηθέστατα με μεγάλη εμπειρία και γνώση.

Το θέμα της μονογραφίας είναι ειδικό και εξαιρετικά εξειδικευμένο (λ.χ. στα αγγλικά: How the human body uses Vitamin D). Περιέχει μεγάλο αριθμό βιβλιογραφικής έρευνας και καταγραφής όλων των σχετικών δημοσιεύσεων, έργων ή ερευνών που έχουν υλοποιηθεί για το εξειδικευμένο θέμα, σε παγκόσμια κλίμακα, ούτως ώστε να περιέχει όλες τις διαφορετικές θεωρίες ή απόψεις, ή τυχόν λοιπά επιστημονικά πορίσματα. Πρέπει να μην αφήνει κενά, ή αδιευκρίνιστα και ανεξέταστα σημεία του εν λόγω θέματος. Συνεπώς, μια μονογραφία μοιάζει με ένα άρθρο ανασκόπησης (review paper) αλλά είναι κάτι πολύ πιο εμπεριστατωμένο.[4][5]

Κάθε μονογραφία δύναται να εκδοθεί ως άρθρο σε μία μοναδική και ενιαία έκδοση, εξ’ ολοκλήρου και αυτοτελώς. Στα πανεπιστήμια, η σύνταξη και εκπόνηση μιας (ακαδημαϊκής) μονογραφίας θεωρείται ως πολύ σημαντικό επίτευγμα (academic achievement).

Αντίθετα, στη βιβλιοθηκονομία, μονογραφία σημαίνει κάτι άλλο και απλά δεν αντιπροσωπεύει τον ουσιαστικό και κυριολεκτικό όρο της έννοιας Μονογραφία, όπως περιγράφτηκε. Σημαίνει δηλ. μια οποιαδήποτε μη περιοδική έκδοση, η οποία συμπληρώνεται με ένα μοναδικό τόμο ή ένα συγκεκριμένο και προκαθορισμένο αριθμό τόμων. Έτσι, διαφέρει από μια περιοδική έκδοση, όπως είναι τα περιοδικά, οι επετηρίδες και οι εφημερίδες.[6]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. https://www.nup.ac.cy/wp-content/uploads/2014/03/Type-Writings.pdf
  2. Campbell, Robert· Pentz, Ed· Borthwick, Ian (2012). Academic and Professional Publishing. ISBN 978-1-78063-309-1. '[M]onograph' has become a generic term for a book that is not of a reference type, is of primary material and which may be multi-authored, single-authored, or an edited collection. 
  3. «Το ΦΕΚ του νόμου 4957/ 2022 (Α΄) για τα ΑΕΙ». esos.gr. 21 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2023.  Νόμος 4957, άρθρο 143, παρ. 7
  4. https://global.oup.com/academic/pdf/perspectives-on-the-value-and-purpose-of-the-monograph
  5. Elliott, Michael A. (2015-12-17). «The Future of The Monograph in the Digital Era: A Report to the Andrew W. Mellon Foundation» (στα αγγλικά). Journal of Electronic Publishing 18 (4). doi:10.3998/3336451.0018.407. ISSN 1080-2711. https://doi.org/10.3998/3336451.0018.407. 
  6. «What is a monograph? - PUL Quick Answers». faq.library.princeton.edu. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2024. 

Βλέπε επίσης

Επεξεργασία