Μουρνέ Ρεθύμνης

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 35°12′30″N 24°31′7″E / 35.20833°N 24.51861°E / 35.20833; 24.51861

Η Μουρνέ είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Αγίου Βασιλείου, στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Απέχει 34 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και 4 από το Σπήλι. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 500 μ.,[2] σε μικρή αβαθή κοιλάδα. Το όνομα του χωριού προέρχεται από το φυτό μουριά.[3]

Μουρνέ
Μουρνέ is located in Greece
Μουρνέ
Μουρνέ
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα[1]
ΠεριφέρειαΚρήτης
Περιφερειακή ΕνότηταΡεθύμνης
ΔήμοςΑγίου Βασιλείου
Δημοτική ΕνότηταΛάμπης
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΚρήτη
ΝομόςΡεθύμνης
Πληθυσμός176 (2011)

Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία

Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Murnea στην επαρχία Αγίου Βασιλείου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Murnea με 121 κατοίκους και 18 οφειλόμενες αγγαρείες, ενώ μνεία στο χωριό κάνει και ο Βασιλικάτα το 1630, με την ονομασία Murnea. Στην οθωμανική απογραφή του 1659 αναφέρεται ως Murnye, με 22 σπίτια.[2] Στις ενετικές απογραφές αναφέρονται και άλλοι οικισμοί της περιοχής, οι οποίοι πλέον έχουν εγκαταλειφθεί. Αυτοί είναι οι Χαντάκι, Μαυρίκη, Λαγκά, Λάκκος, Ντιπλοχώρι και Επίζυγος. Ο Λάκκος και το Ντιπλοχώρι συνέχισαν να κατοικούνται επί Τουρκοκρατίας.[3] Αναφέρονται τελευταία φορά στην απογραφή του 1928.[4]

Στην απογραφή του 1881 η Μουρνέ υπάγονταν στον δήμο Λάμπης και είχε αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, 380 κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 462 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Στην απογραφή του 1920 είχε οριστεί έδρα όμωνυμου αγορικού δήμου.[2] Το 1925 η Μουρνέ ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας, μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, όταν το χωριό προσαρτήθηκε στον Δήμο Λάμπης.[5] Από το 2010 έγινε πάλι έδρα κοινότητας του Δήμου Αγίου Βασιλείου.

Από την Μουρνέ κατάγονταν ο ιατρός Γιώργης Αγγελιδάκης.[6]


Δείτε: Κοινότητα Μουρνές

Απογραφές πληθυσμού Επεξεργασία

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:

Απογραφή 1900 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός[2] 462 470 522 546 448 404 281 250 291 176

Σημεία ενδιαφέροντος Επεξεργασία

 
Ο ναός της Αγίας Ειρήνης

Εντός του χωριού βρίσκονται ο ναός της Αγίας Ειρήνης και ο ναός του Αγίου Γεωργίου, στο νεκροταφείο, αμφότεροι τοιχογραφημένοι. Ο ναός της Αγίας Ειρήνης είναι δίκλιτος, αλλά τοιχογραφίες σώζονται μόνο στο βόρειο κλίτος. Ο Ιωάννης Σπαθαράκης τις χρονολογεί στις αρχές του 14ου αιώνα. Διακρίνονται οι μετωπικοί ιεράρχες στο ιερό, όπως ο Άγιος Βλάσιος.[7] Οι τοιχογραφίες του Αγίου Γεωργίου χρονολογούνται την ίδια εποχή και εντάσσονται στο επαρχιακό στυλ. Χαρακτηριστικό των τοιχογραφιών είναι έντονες μαύρες γραμμές στα περιγράμματα και στα μάτια και οι λεπτές άσπρες. Οι τοιχογραφίες στον ναό περιλαμβάνουν σκηνές από το μαρτύριο του Αγίου Γεωργίου και σκηνές από τη Δευτέρα Παρουσία, όπως αυτή όπου η θάλασσα αποδίδει τους νεκρούς της. Ανάμεσα στις υπόλοιπες τοιχογραφίες ξεχωρίζει η απεικόνιση του Αγίου Διομήδη μέσα σε στηθάριο με κόκκινο υπόβαθρο λόγω της σπανιότητάς της. Δίπλα απεικονίζεται και οι άλλοι Άγιοι Ανάργυροι, οι Άγιοι Κοσμάς, Δαμιανός και Παντελεήμονας.[8]

Έξω από το χωριό βρίσκεται ο ναός της Αγίας Μαρίνας. Οι τοιχογραφίες του ναού φέρουν σημάδια φθοράς και ο Ιωάννης Σπαθαράκης της χρονολογεί στο 1300. Περιλαμβάνει σκηνές από τη ζωή της Αγίας Μαρίνας. Ο Παντοκράτορας, ο οποίος απεικονίζεται στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας του ιερού απεικονίζεται αυστηρός με λίγες γραμμές και χρώματα. Το κεφάλι είναι σχεδόν όλο ίδιου χρώματος με τα χαρακτηριστικά να αποδίδονται διαφορετικές φωτεινότητες αυτού του χρώματος.[9] Στη θέση Δενδρικά βρίσκεται ο τοιχογραφημένος ναός της Παναγίας.[3] Στο εγκαταλελειμμένο χωριό Ντιπλοχώρι σώζεται ο ερειπωμένος ναός της Παναγίας. Εντός του ναού σώζεται κτητορική επιγραφή η οποία αναφέρει ότι ανακαινίστηθηκε και τοιχογραφήθηκε από τον κυρ Λεοντάκι Τρουλινό, τη σύζυγό του Άννα και τα παιδιά τους το ςϡΚΕ (=6925=1417).[10]

Στη θέση Μαλαθρέ, βορειοδυτικά από το Ντιπλοχώρι, βρίσκονται τα ερείπια της μονής του Αγίου Γεωργίου. Σύμφωνα με την παράδοση κτίστηκε στη θέση παλαιότερου ναού, με 101 πόρτες και παράθυρα. Σώζεται ο τοιχογραφημένος ναός του Αγίου Γεωργίου, με δύο στρώματα τοιχογραφιών. Από τις τοιχογραφίες ξεχωρίζουν οι τιμωρίες των κολασμένων και η Ανάσταση των Νεκρών, η οποία βρίσκεται στο θόλο του ναού. Τα υπόλοιπα κτίρια της μονής σώζονται σε ερειπιώδη κατάσταση.[2]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 556. 
  3. 3,0 3,1 3,2 «Μουρνέ». www.agios-vasilios.gr. Δήμος Αγίου Βασιλείου. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019. 
  4. Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελίδες 457, 587. 
  5. «Μουρνέ (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2019. 
  6. Γιώργης Θ. Αγγελιδάκης: Κάθε αναπτυξιακό έργο έχει και τη δική του συμβολή
  7. Σπαθαράκης, Ιωάννης (1999). Βυζαντινές τοιχογραφίες Νομού Ρεθύμνου. Ρέθυμνο: Μίτος. σελ. 100. ISBN 960-7857-02-X. 
  8. Σπαθαράκης, Ιωάννης (1999). Βυζαντινές τοιχογραφίες Νομού Ρεθύμνου. Ρέθυμνο: Μίτος. σελίδες 102–103. ISBN 960-7857-02-X. 
  9. Σπαθαράκης, Ιωάννης (1999). Βυζαντινές τοιχογραφίες Νομού Ρεθύμνου. Ρέθυμνο: Μίτος. σελ. 101. ISBN 960-7857-02-X. 
  10. Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 587.