Μπεσκίντι

Μπεσκίντι
Οροσειρά	d:Q1997432
Χώρες	Πολωνία, Ουκρανία, Σλοβακία και Τσεχία
	wikidata (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 49°25′N 20°15′E / 49.417°N 20.250°E / 49.417; 20.250

Τα Μπεσκίντι ή Όρη Μπεσκίντι (πολωνικά: Beskidy, τσεχικά: Beskydy, σλοβακικά: Beskydy, ρουθηνικά: Бескиды, Beskydŷ, ουκρανικά: Бескиди, Beskydy) είναι μια σειρά από οροσειρές στα Καρπάθια, που εκτείνονται από την Τσεχία στα δυτικά κατά μήκος των συνόρων της Πολωνίας με τη Σλοβακία μέχρι την Ουκρανία στα ανατολικά.^[1]

Το ψηλότερο βουνό των Μπεσκίντι είναι το Όρος Μπάμπια, στα 1.725 μέτρα.

Ετυμολογία Επεξεργασία

Η προέλευση του ονόματος beskydy δεν έχει αποδειχθεί οριστικά. Έχει προταθεί μια θρακική ή ιλλυρική καταγωγή, ωστόσο, μέχρι στιγμής, καμία θεωρία δεν έχει υποστηριζόμενη πλειοψηφία μεταξύ των γλωσσολόγων. Η λέξη εμφανίζεται σε πολλά ορεινά ονόματα σε όλα τα Καρπάθια και τις παρακείμενες περιοχές των Βαλκανίων, όπως το αλβανικό bjeshkë. Σύμφωνα με τους γλωσσολόγους Τσάμπεϊ και Όρελ, πιθανότατα προέρχεται από το πρωτο-αλβανικό «beškāi tāi» (που σημαίνει τα ορεινά βοσκοτόπια)^[2]. Το σλοβακικό όνομα Beskydy αναφέρεται στα πολωνικά Όρη Μπιεστσάντι, το οποίο δεν είναι συνώνυμο για ολόκληρα τα Μπεσκίντι, αλλά μία μόνο οροσειρά, που ανήκει στα Ανατολικά Μπεσκίντι. Σύμφωνα με μια άλλη γλωσσολογική θεωρία, μπορεί να σχετίζεται με το μεσαίο κάτω γερμανικό beshêt, beskēt, που σημαίνει λεκάνη απορροής.^[3]

Ιστορικά, ο όρος χρησιμοποιήθηκε για εκατοντάδες χρόνια για να περιγράψει την οροσειρά που χώριζε το παλιό Βασίλειο της Ουγγαρίας από το παλιό Βασίλειο της Πολωνίας. Το 1269, τα Μπεσκίντι ήταν γνωστά με το λατινικό όνομα «Beschad Alpes Poloniae» («Όρη Μπεσκίντι της Πολωνίας»).^[4]

Ορισμός Επεξεργασία

Τα Μπσκίντι έχουν περίπου 600 χιλιόμετρα μήκος και 50-70 χιλιόμετρα πλάτος. Στέκονται κυρίως κατά μήκος των νότιων συνόρων της Ελάσσονος Πολωνίας με τη βόρεια Σλοβακία και εκτείνονται μέχρι τις περιοχές της Μοραβίας και της Τσεχικής Σιλεσίας της ανατολικής Τσεχίας και της Ρουθηνίας των Καρπαθίων στη δυτική Ουκρανία. Τμήματα σχηματίζουν τον ευρωπαϊκό υδροκρίτη, που χωρίζει τις λεκάνες υδάτων Όντερ και Βιστούλα στο βορρά από την Ανατολική Σλοβακική Πεδιάδα, όπου μέρος της Μεγάλης Ουγγρικής Πεδιάδας αποστραγγίζεται από τον ποταμό Δούναβη.

Γεωλογικά, όλοι τα Μπεσκίντι βρίσκονται εντός των απώτερων Δυτικών Καρπαθίων και των απώτερων Ανατολικών Καρπαθίων. Στα δυτικά ξεκινούν από το φυσικό πέρασμα της Πύλης της Μοραβίας, η οποία τα χωρίζει από τα Ανατολικά Σουδητικά Όρη, συνεχίζουν ανατολικά σε μια ζώνη στα βόρεια των Όρεων Τάτρα και καταλήγουν στην Ουκρανία. Αμφισβητείται ο ανατολικός τερματισμός των Μπσκίντι. Σύμφωνα με παλαιότερες πηγές, τα Μπεσκίντι καταλήγουν στην πηγή του ποταμού Τίσα, ενώ νεότερες πηγές δηλώνουν ότι τα Μπεσκίντι τελειώνουν στο Πέρασμα Ουζότσκι στα σύνορα Πολωνίας-Ουκρανίας.

Υποδιαιρέσεις Επεξεργασία

Δυτικό τμήμα των Δυτικών Μπεσκίντι, επισημασμένο με κόκκινο χρώμα και με ετικέτα «E».

Βόρειο τμήμα των Δυτικών Μπσκίντι, επισημασμένο με κόκκινο χρώμα και ετικέτα «F».

Ανατολικό τμήμα των Δυτικών Μπεσκίντι, επισημασμένο με κόκκινο χρώμα και ετικέτα «H».

Κεντρικό τμήμα των Δυτικών Μπεσκίντι, επισημασμένο με κόκκινο χρώμα και ετικέτα «G».

Πολλές παραδόσεις, γλώσσες και εθνικότητες έχουν αναπτύξει αλληλεπικαλυπτόμενες παραλλαγές για τα τμήματα και τα ονόματα των οροσειρών Μπεσκίντι.

Δυτικά Μπεσκίντι
Κεντρικά Μπεσκίντι
Ανατολικά Μπεσκίντι

Υποδομή Επεξεργασία

Τα Μπεσκίντι είναι σήμερα πλούσια σε δάση και γαιάνθρακα. Στο παρελθόν ήταν πλούσια σε σιδηρομετάλλευμα, με σημαντικά φυτά στην Οστράβα και στο Τρσινέτς.

Υπάρχουν πολλά τουριστικά αξιοθέατα, όπως ιστορικές ξύλινες εκκλησίες (βλ. Ξύλινες εκκλησίες της νότιας Ελάσσονος Πολωνίας, Ξύλινες εκκλησίες στα Σλοβακικά Καρπάθια και Ξύλινες εκκλησίες της Ουκρανίας) και τα ολοένα και πιο δημοφιλή χιονοδρομικά κέντρα.

Ορισμένες περιβαλλοντικές ομάδες υποστηρίζουν έναν μικρό αλλά αυξανόμενο πληθυσμό αρκούδων, λύκων και λύγκων στο οικοσύστημα των Όρεων Μπεσκίντι. Τα Κεντρικά Μπεσκίντι περιλαμβάνουν το εθνικό πάρκο των Όρεων Μπάμπια της Πολωνίας και τη γειτονική σλοβακική περιοχή προστατευόμενου τοπίου της Χόρνα Οραβά.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

↑ Εγκυκλοπαίδεια της Ουκρανίας: Μπεσκίντι
↑ Τσάμπεϊ, E. (1976). Studime Gjuhësore I, Studime Etimologjike në Fushë të Shqipes, A-O. Priština: Rilindja, σελ. 68
↑ Ζμπίγκνιεφ Γκόουανμπ. The Origins of the Slavs: A Linguist's View. Slavica Publishers, Inc., 1992 σελ. 342. "The Germanic etymology of Bieszczad // Beskid was proposed by prof. Jan Michał Rozwadowski (1914:162, etc). He derives the variant beščad from Germc. biskaid, which is represented by MLG besche (beskêt) Trennung and by Scandinavian bêsked, borrowed from [...]"
↑ Καζίμιες Ζαζίτσκι, Ζμπίγκνιεφ Γκουοβατσίνσκι (1986): Μπιεστσάντι (σελ. 7)

Πηγές Επεξεργασία

Φόλνταβαρι, Γκάμπορ Ζ. (1988). Geology of the Carpathian Region. Σιγκαπούρη: World Scientific Publishing Company.
Κοντράτσκι, Γέζι (1977). Regiony fizycznogeograficzne Polski. Βαρσοβία: Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας.
Κοντράτσκι, Γέζι (1989). Problemy standaryzacji nazw geograficznych. Βαρσοβία: Ινστιτούτο Γεωγραφίας και Χωρικής Οργάνωσης PWN.
Κοντράτσκι, Γέζι (2000) [1998]. Geografia regionalna Polski (2. έκδοση). Βαρσοβία: Επιστημονικός εκδότης PWN.
Τασενκέβιτς, Λίντια (2009). «Polonynas: Highlands Pastures in the Ukrainian Carpathians». Grasslands in Europe: Of High Nature Value. Ζέιστ: KNNV Publishing. σελίδες 203–208.
Filip Świstuń, Galicyjskie Beskidy i Karpaty Lesiste: Zarys orograficzn, Ζέσουφ 1876.