Βικιπαίδεια

Νέα Φιλαδέλφεια

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 38°2′6″N 23°44′17″E / 38.03500°N 23.73806°E / 38.03500; 23.73806

Αυτό το λήμμα αφορά το προάστιο της Αθήνας. Για άλλες σύγχρονες ή αρχαίες τοποθεσίες με το ίδιο όνομα, δείτε: Φιλαδέλφεια.

Η Νέα Φιλαδέλφεια είναι έδρα του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας, ο οποίος εντάσσεται στην περιφέρεια του Κεντρικού Τομέα της Αθήνας στην Αττική[1]. Είναι επίσης η έδρα της Αθλητικής Ένωσης Κωνσταντινουπόλεως.

Νέα Φιλαδέλφεια Αττικής
Nea Filadelfia Lavriou street.JPG
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Νέα Φιλαδέλφεια Αττικής
38°2′6″N 23°44′17″E
DE Neas Filadelfias.svg
ΧώραΕλλάδα
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας
Υψόμετρο110 μέτρα
Πληθυσμός22.584
Ταχ. κωδ.143 xx
Τηλ. κωδ.210
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ιστορικά ΣτοιχείαΕπεξεργασία

 
Πύλη του Άλσους Νέας Φιλαδελφείας προς την οδό Αδάνων

Το προηγούμενο όνομα της περιοχής ήταν Ποδονίφτης, από το ομώνυμο ρέμα που τη διαρρέει. Μέχρι την εγκατάσταση των προσφύγων η περιοχή ήταν καταπράσινη, με αμπελώνες και ελαιώνες, πολλές μικρές αγροικίες και ένα μικρό χωριό με 120 κατοίκους το 1920. Στην περιοχή του Κόκκινου Μύλου υπήρχαν πολλοί μύλοι, που τροφοδοτούνταν με νερό από τον Κηφισό.

Το 1924 η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων ξεκίνησε την οικοδόμηση του προσφυγικού συνοικισμού, προκειμένου να δώσει στέγη σε πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Τον Ιούλιο του 1927 εγκαταστάθηκαν οι πρώτες οικογένειες Μικρασιατών από τα προσφυγικά των Αμπελοκήπων, μετά από μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε τις παράγκες όπου έμεναν. Τους παραχωρήθηκαν καινούργια διαμερίσματα στον συνοικισμό που οικοδομήθηκε εδώ. Το χτίσιμο ξεκίνησε το 1923 βάσει σχεδίου αγγλικής κωμόπολης και ολοκληρώθηκε σε τρία χρόνια. Τα σπίτια ήταν με κεραμοσκεπές και μικρό κήπο το καθένα. Οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες κατάγονταν κυρίως από τη Σμύρνη και δευτερευόντως από την Κωνσταντινούπολη και τα Βουρλά της Ιωνίας.[2]

Τα πρώτα χρόνια δεν υπήρχε ρεύμα, ύδρευση, σχολεία, δρόμοι, πλατείες ή συγκοινωνία. Ο συνοικισμός χτίστηκε από το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας σε απαλλοτριωμένη έκταση, που ανήκε στον Πανάγιο Τάφο, την επονομαζόμενη Δονοράδες.

Ως Νέα Φιλαδέλφεια αναφέρεται επίσημα το 1928 να προσαρτάται στο δήμο Αθηναίων[3]. Ονομάστηκε έτσι σε ανάμνηση της πόλης «Φιλαδέλφεια» της Μικράς Ασίας. Έχει έκταση 2 τ.χλμ. και μέσο υψόμετρο 110 μέτρα. Το 1931 η Νέα Φιλαδέλφεια συνδέθηκε με την Αθήνα με γραμμή λεωφορείου, ενώ μετά από λίγα χρόνια λειτούργησε η σιδηροδρομική σύνδεση της περιοχής με το κέντρο της Αθήνας και τον Πειραιά, μέσω της σιδηροδρομικής γραμμής Λαυρίου - Αγίων Αναργύρων. Μελλοντικά προβλέπεται σταθμός μετρό της γραμμής 4 κοντά στο γήπεδο της ΑΕΚ[4]. Θεωρείται ωραίο προάστιο, καθώς έχει αρκετό πράσινο, στο οποίο συμβάλλουν τα πάρκα που έχει η περιοχή και το Άλσος. Μετά από το σεισμό του 1999 ο προσφυγικός συνοικισμός προστατεύεται ως παραδοσιακός οικισμός με προεδρικό διάταγμα[5]. Το 2001 το κτίριο ιδιοκτησίας Φωτεινής Ζαφειροπούλου, στην οδό Μοσχονησίων 8, χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και ως έργο τέχνης[6]. Ως μνημεία έχουν χαρακτηριστεί η καμινάδα του πρώην εργοστασίου «Μπριτάννια» και το κέλυφος του κυρίως κτηρίου, της καμινάδας και του λεβητοστασίου του πρώην εργοστασίου «Βαμβακουργία»[7]. Στην Νέα Φιλαδέλφεια βρίσκεται και το Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού «Φιλιώ Χαϊδεμένου», το οποίο εγκαινίασε το 1999 ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.

ΓεωγραφίαΕπεξεργασία

Η περιοχή της Νέας Φιλαδέλφειας βρίσκεται στα βορειοδυτικά προάστια της Αθήνας. Από τις αρχές του περασμένου αιώνα η αστική ανάπτυξη περιόρισε σημαντικά τους πνεύμονες πρασίνου της πρωτεύουσας. Το Άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας παραμένει σημαντικός πνεύμονας πρασίνου της περιοχής και ένας από τους μεγαλύτερους της Αθήνας, με πλούσια ορνιθοπανίδα. Η δημιουργία του Άλσους άρχισε το 1914, τον Φεβρουάριο του 1956 εγκρίθηκε η κατασκευή λίμνης, το 1959 θεμελιώθηκε ο δημοτικός κινηματογράφος που βρίσκεται στην είσοδό του, το 1976 δημιουργήθηκε το Τουριστικό Περίπτερο. Από το 1955 έως το 1996 λειτούργησε υποτυπώδης Ζωολογικός Κήπος. Στον χώρο του άλσους φιλοξενείται και το γραφικό εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής. Το Άλσος καλύπτει έκταση περίπου 420 στρεμμάτων[8]. Συνορεύει με τους δήμους Αχαρνών και Μεταμόρφωσης από τη βόρεια πλευρά, με το δήμο Αγίων Αναργύρων - Καματερού από τη δυτική πλευρά, με το δήμο Νέας Ιωνίας από την ανατολική πλευρά και με το δήμο Αθηναίων από τη νότια πλευρά.

Μουσείο Μικρασιατικού ΕλληνισμούΕπεξεργασία

Το Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού «Φιλιώ Χαϊδεμένου» στεγάζει ιστορικά κειμήλια από τη Μικρά Ασία, όπως φορεσιές, βιβλία, έγγραφα, χρηστικά αντικείμενα, τα οποία δώρισαν Μικρασιάτες. Η περισυλλογή των κειμηλίων άρχισε το 1991 με τη φροντίδα της Μικρασιάτισσας Φιλιώς Χαϊδεμένου.[9][10]

 
Παγκόσμιο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ελληνισμού Διασποράς

ΕκπαίδευσηΕπεξεργασία

Η Νέα Φιλαδέλφεια έχει οκτώ Δημοτικά σχολεία, τρία Γυμνάσια, τρία γενικά Λύκεια και δυο επαγγελματικά Λύκεια.Τώρα (από τις αρχές του 2019) κτίζεται ένα νέο σχολικό συγκρότημα που βρίσκεται απέναντι από το μεγάλο σχολικό συγκρότημα του πρώην Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκείου. Το 2022 παραδόθηκε προς χρήση και λειτουργεί το 3ο Λύκειο και από τον Σεπτέμβριο του 2023 αναμένεται να παραδοθεί προς χρήση και να λειτουργήσει και το 3ο Γυμνάσιο της πόλης.

ΑθλητισμόςΕπεξεργασία

Η ΑΕΚ ιδρύθηκε στο κέντρο της Αθήνας το 1924 και μετακόμισε στη Νέα Φιλαδέλφεια κατά τον πρώτο εποικισμό του συνοικισμού προσφύγων της Νέας Φιλαδέλφειας το καλοκαίρι του 1927. Είναι μια από της ιστορικότερες ομάδες της Ελλάδας. Το στάδιο Νίκος Γκούμας φιλοξενούσε την ΑΕΚ από το 1930, αλλά έχοντας υποστεί κάποιες ζημιές από το σεισμό του 1999 το στάδιο κατεδαφίστηκε το 2003, έχοντας συνεχίσει τη λειτουργία του με κάποιους περιορισμούς το διάστημα 1999-2003. Η ΑΕΚ από τότε χρησιμοποιούσε ως έδρα το Ολυμπιακό στάδιο (Ο.Α.Κ.Α). Από τον Οκτώβριο του 2022, αγωνίζεται στο καινούργιο γήπεδο στην Νέα Φιλαδέλφεια με την επωνυμία Αγιά Σοφιά.

Ο Ιωνικός Νέας Φιλαδέλφειας ιδρύθηκε το 1930.[11] Αργότερα ιδρύθηκαν επίσης ο ΑΟΝΦ και άλλα σωματεία.

ΠληθυσμόςΕπεξεργασία

Έτος Πληθυσμός
1981 25.320
1991 25.261
2001 24.112
2011 25.734
2021 25.198

ΚλίμαΕπεξεργασία

Η Νέα Φιλαδέλφεια παρουσιάζει Μεσογειακό κλίμα με ήπιους χειμώνες και εξαιρετικά θερμά καλοκαίρια. Η περιοχή της Νέας Φιλαδέλφειας φημίζεται για τα πολύ ζεστά καλοκαίρια και σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ) σημειώνει την υψηλότερη μέση μέγιστη θερινή θερμοκρασία στην επικράτεια για την περίοδο 1955 - 1997.[12] Στις 26 Ιουνίου 2007 ο Α.Μ.Σ Φιλαδέλφεια της Ε.Μ.Υ σημείωσε 47.5 °C [13] τιμή η οποία είναι Ευρωπαϊκό ρεκόρ για τον μήνα Ιούνιο.[14][15] Για την νεότερη περίοδο 1991-2020 η Νέα Φιλαδέλφεια σημειώνει μέση μέγιστη θερμοκρασία Ιουλίου τους 34.8°C ενώ κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα φτάνει τους 35.1°C.[16]

Κλιματικά δεδομένα Νέας Φιλαδέλφειας (1955-2010)
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Μέση Μέγιστη °C (°F) 12.6 13.6 16.0 20.3 26.2 31.4 33.8 33.6 29.2 23.5 18.1 14.1 22,70
Μέση Μηνιαία °C (°F) 8.8 9.3 11.3 15.3 21.0 26.0 28.3 27.8 23.4 18.4 13.7 10.2 17,79
Μέση Ελάχιστη °C (°F) 5.4 5.5 6.9 9.9 14.2 18.7 21.3 21.2 17.6 13.8 10.0 6.9 12,62
Υετός mm (ίντσες) 53,9 43 41,8 28,5 20,5 9,1 7 6,7 19,4 48,8 61,9 71,2 411,8
Πηγή: http://www.hnms.gr [17]



  • Εργατικός οικισμός

  • Τεχνητή λίμνη στο άλσος

  • Παραδοσιακός οικισμός

  • Αστική γειτονιά

  • Πεζόδρομος

  • Γειτονιά

  • Τεχνητή Λίμνη του Άλσους

ΠροσωπικότητεςΕπεξεργασία

  • Έλενα Ναθαναήλ, Ηθοποιός (απεβ.)
  • Σταύρος Ξενίδης , Ηθοποιός (απεβ.)
  • Καίτη Παπανίκα , Ηθοποιός (απεβ.)
  • Χρηστάκης, Τραγουδιστής (απεβ.)
  • Χρήστος Γκούνης, Αξιωματικός Ε.Σ. (απεβ.)
  • Σάββας Σταματιάδης, Δήμαρχος (απεβ.)
  • Κωνσταντίνος Στεργίου, Αρτοζαχαροπλάστης (απεβ.).
  • Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντίνος ΣΤ ( απεβ. )
  • Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Παπαδόπουλος ( απεβ.)
  • Σπύρος Πομώνης, Ποδοσφαιριστής ΑΕΚ (απεβ.)
  • Εύα Κοταμανίδου, Ηθοποιός (απεβ.)

ΠαραπομπέςΕπεξεργασία

  1. ↑ «Γενικά στοιχεία | Δήμος Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας». www.dimosfx.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  2. ↑ «Η Πόλη». ΠΠΙΕΔ | Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2023. 
  3. ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2019. 
  4. ↑ «Μια ανάσα απ' την «Αγια-Σοφιά – Opap Arena» θα φτάσει το μετρό». Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2021. 
  5. ↑ ««Ομορφη πόλη», στη Νέα Φιλαδέλφεια, Του Γιωργου Λιαλιου | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2019. 
  6. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2019. 
  7. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2019. 
  8. ↑ «Το Άλσος | Δήμος Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας». www.dimosfx.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2019. 
  9. ↑ «Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού "Φιλιώ Χαϊδεμένου"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2018. 
  10. ↑ Σίγησε η φωνή-καταγγελία για τη Μικρασιατική Καταστροφή – σε ηλικία 107 ετών έφυγε από τη ζωή η Φιλιώ Χαϊδεμένου - Καθημερινή 07.06.2007
  11. ↑ «Ιστορία». www.handball.ionikosnf.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2023. 
  12. ↑ «Heatwave» (PDF). H.N.M.S. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2018. 
  13. ↑ «47.5°C στη Νέα Φιλαδέλφεια». Nea Filadelfeia Heat. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2018. 
  14. ↑ «Summer 2017» (PDF). H.N.M.S. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2018. 
  15. ↑ «History of Nea Filadelfeia H.N.M.S station». Meteoclub. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2018. 
  16. ↑ «30 year period summer statistics of Nea Filadelfeia». Meteoclub. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2018. 
  17. ↑ «Climate: Nea Filadelfia, Attiki (Greece)». Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νέα_Φιλαδέλφεια&oldid=10033739"