Νίκος Δημητράτος
Ο Νίκος Δημητράτος (1894-1944) ήταν σοσιαλιστής ηγέτης, από τα ιδρυτικά στελέχη του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του, την περίοδο 1918-1922) και δικηγόρος.
| Νίκος Δημητράτος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1894 |
| Θάνατος | 1944 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | δικηγόρος |
Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Ο Νίκος Δημητράτος γεννήθηκε στην Κεφαλονιά το 1894. Αδερφός του ήταν ο μετέπειτα μεταξικός υπουργός Εργασίας Αριστείδης Δημητράτος και ξάδερφός του ο επίσης σοσιαλιστής ηγέτης Παναγής Δημητράτος. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έγινε δικηγόρος. Στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΕΚΕ ήταν επικεφαλής της αριστερής πτέρυγας του κόμματος και εξελέγη Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής, θέση που διατήρησε για τρία περίπου χρόνια. Το 1924 έχοντας προσχωρήσει στις θέσεις της σοσιαλδημοκρατίας διαγράφηκε από το κόμμα. Στη συνέχεια θα προσπαθήσει για τη δημιουργία ενός σοσιαλιστικού κόμματος, χωρίς όμως επιτυχία. Από το 1927 και μετά θα ιδιωτεύσει ασκώντας το επάγγελμα του δικηγόρου. Έζησε το υπόλοιπο της ζωής του στην Αθήνα και πέθανε το 1944.
Ένταξη στο ΣΕΚΕ Επεξεργασία
Μεγάλωσε στην Κεφαλονιά με σοσιαλιστικές ιδέες κι όταν ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Νομική Σχολή, αναδείχτηκε σε βασικό στέλεχος της "Σοσιαλιστικής Ένωσης" (ιδρυτής ήταν ο Παναγής Δημητράτος) και της "Σοσιαλιστικής Νεολαίας Αθηνών" (επικεφαλής ήταν ο Δημοσθένης Λιγδόπουλος).
Εμπνεόμενος από την Οκτωβριανή Επανάσταση προσχώρησε στην κομμουνιστική ιδεολογία και έλαβε ενεργά μέρος στο Ιδρυτικό Συνέδριο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ), το Νοέμβριο του 1918. Εξελέγη στην πρώτη -πενταμελή τότε- Κεντρική Επιτροπή του ΣΕΚΕ[1] και έγινε Γραμματέας της στο πλαίσιο της συλλογικής ηγεσίας του κόμματος. Το 1920 το Εθνικό Συμβούλιο του ΣΕΚΕ αποφάσισε να αναλάβει ο Νίκος Δημητράτος τη νεοϊδρυθείσα θέση του Γενικού Γραμματέα[2].
Την εποχή εκείνη ο Νίκος Δημητράτος ανήκε στην αριστερή πτέρυγα του ΣΕΚΕ μαζί με τους Δημοσθένη Λιγδόπουλο, Σπύρο Κουμιώτη, Μιχάλη Οικονόμου και Μιχάλη Σιδέρη, και ήταν υπέρ της μπολσεβικοποίησης του κόμματος, δηλαδή της οργάνωσής του κατά τα επαναστατικά λενινιστικά πρότυπα ώστε "στις κατάλληλες συνθήκες να εκπληρώσει την ιστορική του αποστολή", δηλαδή να ανατρέψει τις αστικές κυβερνήσεις και να καταλάβει την εξουσία. Ταυτόχρονα αντιτασσόταν σε κάθε αστική κυβέρνηση, είτε βενιζελική είτε αντιβενιζελική[3].
Αγώνας για την ένταξη του ΣΕΚΕ στην Κομμουνιστική Διεθνή Επεξεργασία
Ο Ν. Δημητράτος μαζί με τους Δ. Λιγδόπουλο, Σ. Κουμιώτη, Μ. Οικονόμου και Μ. Σιδέρη, που αποτελούσαν την αριστερή πτέρυγα του ΣΕΚΕ, θα πρωτοστατήσουν για την οργανική σύνδεση του κόμματος με την Κομμουνιστική Διεθνή (ΚΔ), που είχε ιδρυθεί το Μάρτιο του 1919 στη Μόσχα. Μετά την αποτυχημένη προσπάθεια σύνδεσης με την ΚΔ, με τη δολοφονία των Λιγδόπουλου - Αλεξάκη τον Οκτώβρη του 1920, ο Δημητράτος και οι υπέρμαχοι της σύνδεσης θα επανέλθουν και το θέμα της ένταξης θα είναι στην πρώτη γραμμή του κόμματος.
Ο Δημητράτος θα εκπροσωπήσει το ΣΕΚΕ στο 3ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς στη Μόσχα τον Ιούνιο του 1921 μαζί με τους Παστιά Γιατσόπουλο και Γιώργο Γεωργιάδη. Ως επικεφαλής της τριμελούς αντιπροσωπείας του ΣΕΚΕ ο Δημητράτος στην ομιλία του είπε: "Η αστική τάξη της χώρας μάς πολεμάει με όλα τα μέσα. Επιδιώκει να εξοντώσει το κόμμα μας, γιατί βλέπει σ' αυτό τον εχθρό που με την πάλη του αποκαλύπτει στο λαό τα εγκλήματα που διαπράττει η ελληνική αστική τάξη σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους καπιταλιστές και ιμπεριαλιστές"[4].
Απομάκρυνση από την ηγεσία του ΣΕΚΕ Επεξεργασία
Η φιλοβασιλική κυβέρνηση της Ηνωμένης Αντιπολίτευσης, που προήλθε από τις εκλογές της 1ης Νοέμβρη του 1920, το Νοέμβριο του 1921 θα προβεί σε φυλακίσεις των ηγετικών στελεχών του ΣΕΚΕ και της διεύθυνσης του Ριζοσπάστη, για «τη διάδοση ηττοπαθών συνθημάτων». Έτσι ο Ν. Δημητράτος μαζί με πολλά ηγετικά στελέχη το Νοέμβριο του 1921 θα κλειστούν στις φυλακές Συγγρού. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την απορρύθμιση του κόμματος, μια συνεχή διαδοχή στην ηγεσία του και την αναβολή της οριστικής ένταξης του ΣΕΚΕ στην Κομμουνιστική Διεθνή.
Εντούτοις, οι σκληρές διώξεις εις βάρος των μελών του ΣΕΚΕ ώθησαν τον Νίκο Δημητράτο, από τη μία να καταγγείλει την αστική τάξη της χώρας ως εγκληματική και υποτακτική των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων[5], αλλά από την άλλη να υποστηρίξει τη θέση της «μακράς νομίμου υπάρξεως», με τη μετατροπή του σε μεταρρυθμιστικό κόμμα, εγκαταλείποντας τον επαναστατικό προσανατολισμό του κόμματος και τη γραμμή της μπολσεβικοποίησης και προσχωρώντας σε σοσιαλδημοκρατικές θέσεις, υποστηρίζοντας ακόμα και τη συνεργασία με τα αστικά κόμματα[6]. Το κόμμα, υποστηρίζει, «έχει ανάγκη μακράς νομίμου υπάρξεως, εφόσον διανύει περίοδον οργανώσεως και προπαγάνδας, και υπό το πνεύμα τούτο πρέπει να εννοούνται και να εφαρμόζονται οι αποφάσεις της Γ΄ Διεθνούς στην Ελλάδα»[7]. Toν Φεβρουάριο του 1922 στη θέση του Γενικού Γραμματέα τον αντικατέστησε ο Γιάννης Κορδάτος.
Η διαγραφή του από το κόμμα Επεξεργασία
Ο Ν. Δημητράτος, εξαιτίας των ρεφορμιστικών του θέσεων, διαγράφηκε από το κόμμα το 1924 ως οπορτουνιστής (καιροσκόπος με μικροαστικές αντιλήψεις). Μετά τη διαγραφή του από το κόμμα μαζί με τον Αβραάμ Μπεναρόγια κ.ά. θα οργανώσουν το 1924 τη «Συγκεντρωτική Ομάδα του ΣΕΚΕ» για ν’ ανατρέψουν την υπεραριστερή (αριστερίστικη) στροφή του κόμματος και να επανέλθει η μετριοπαθής θέση της «μακράς νομίμου υπάρξεως». Η προσπάθειά τους απέτυχε με συνέπεια η ομάδα αυτή να διαλυθεί.
Αργότερα, θα πάρει μέρος στην «Εργατική Σοσιαλιστική Ένωση», που είχαν ιδρύσει οι Γιώργος Γεωργιάδης και Αριστοτέλης Σίδερης (πρώην σοσιαλιστής βουλευτής και ιδρυτικό επίσης μέλος του ΣΕΚΕ), στοχεύοντας στη δημιουργία σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Όπως όλες οι σχετικές κινήσεις ήταν κι αυτή βραχύβια. Αυτό τον ώθησε στο να εγκαταλείψει την πολιτική του δράση και να ασχοληθεί με τη δικηγορία. Ως δικηγόρος ανέλαβε αρκετές εργατικές υποθέσεις[8]. Συνέχισε μέχρι το θάνατό του να ανήκει στην ευρύτερη Αριστερά. Πέθανε στην Αθήνα την περίοδο της γερμανικής κατοχής, μάλλον το 1944.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' Τόμος, (2012), σελ.95
- ↑ Στο ίδιο, σελ.105
- ↑ Στο ίδιο, σελ.119
- ↑ Στο ίδιο, σελ.126
- ↑ Στο ίδιο σελ.126-127
- ↑ Λ. Μπόλαρης (2008), σελ.74
- ↑ Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' Τόμος (2012), σελ.127
- ↑ Αλέξανδρος Δάγκας, Το κράτος κατά του κομμουνισμού, Συλλογή πληροφοριών από τις υπηρεσίες Ασφαλείας, 1927, Επίκεντρο, σελ.81
Πηγές Επεξεργασία
1. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
2. ΣΕΚΕ, Οι επαναστατικές ρίζες της Αριστεράς στην Ελλάδα, Λέανδρος Μπόλαρης, εκδόσεις Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, Αθήνα 2008
3. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1978
4. Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα, τόμος Β2 1922-1940 ο Μεσοπόλεμος, εκδόσεις Βιβλιόραμα, Αθήνα 2003