Νίκος Περέλης

Ο Νίκος Περέλης είναι Έλληνας σκηνοθέτης του θεάτρου, ιδρυτής και διευθυντής θεατρικών σκηνών. Γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1940, σπούδασε στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου, στο Πανεπιστήμιο LAVAL του Κεμπέκ και παρακολούθησε ειδικά σεμινάρια σε πολλές χώρες. Σκηνοθέτης 150 έργων από το 1965 (στο Εθνικό Θέατρο, στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στην Επίδαυρο, στο Ηρώδειο, στον Λυκαβηττό, στο Άρμα Θέσπιδος, στα Δημοτικά Θέατρα και σε σκηνές ελεύθερου θεάτρου, καθώς και στο εξωτερικό).

Νίκος Περέλης
Ο θεατρικός σκηνοθέτης και συγγραφέας Νίκος Περέλης.
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Νίκος Περέλης (Ελληνικά)
Γέννηση	1940 Μυτιλήνη
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Σπουδές	Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και Πανεπιστήμιο Λαβάλ
Ιδιότητα	σκηνοθέτης
Σχετικά πολυμέσα

Ξεκίνησε ως συνιδρυτής του θεάτρου Νέας Ιωνίας, το 1965 και στη διάρκεια της δικτατορίας, εντός των επιτρεπόμενων περιθωρίων, προσπάθησε να δημιουργήσει θεατρικό αντίλογο, που παρά την αποδοχή της κριτικής και του κοινού, φιμώθηκε (θεατρική ομάδα Κύκλος - θέατρο 70).

Μικρή ανάσα στο θέατρο Τέχνης του Κ. Κουν και καταφυγή στο Κεμπέκ του Καναδά όπου    σπούδασε (παν/μιο LAVAL) δίδαξε (στο Κονσερβατουάρ) και σκηνοθέτησε αρχαίο δράμα («Τρωάδες», σε μετάφραση Σαρτρ και «Εκάβη» του Ευριπίδη, σε μετάφραση Γκυ Ζενέ) και νεοελληνικά έργα («Μουσικοί» του Γ. Σκούρτη, μετάφραση Ρένα Κοντογιάννη και «Χάσαμε τη θεία στοπ» του Γ. Διαλεγμένου, μετάφραση Ζακ Μπουσάρ). Η δημιουργία του «Theatre Populaire de L’ Ave. du Park» στο Μόντρεαλ, με τη συνεργασία Ελλήνων φοιτητών και γαλλόφωνων καλλιτεχνών, ήταν ένας ισχυρός πολιτισμικός αντίλογος ενάντια στην δικτατορία, που δεν την άφησε αδιάφορη. Οι παραστάσεις του έδωσαν το στίγμα της καταπίεσης και της βαναυσότητας στη χώρα μας. Συνεργάστηκε, επίσης, με το Radio Centreville, όπου σε μόνιμη εκπομπή μετέδωσε νεοελληνικά κείμενα, ποίηση και θέατρο (Ρίτσος, Βάρναλης, Σολωμός, Κεχαΐδης, Κάλβος κ.α.)

Το 1977 επέστρεψε στην Ελλάδα και συνεργάστηκε με το Κρατικό θέατρο Βόρειας Ελλάδας, όπου σκηνοθέτησε τον «Κύκλο με την κιμωλία» του Μπρέχτ, τον «Χορό του Λοχία Μασγκρέηβ» του Άρντεν, τους Παλαιστές του Καρρά, τα «Παντρολογήματα» του Γκόγκολ, το «Ένας μήνας στην εξοχή» του Τουργκένιεφ κ.α.

Στη συνέχεια σκηνοθέτησε στο Εθνικό Θέατρο την «Ανάκριση» του Πέτερ Βάις, την «Εκάβη» του Ευριπίδη, στους «Δεσμούς» της Ασπ. Παπαθανασίου, στο Ηρώδειο (φεστιβάλ Αθήνας) την «Ιφιγένεια στην Ταυρίδα» με την Έλσα Βεργή, στο Φεστιβάλ Επιδαύρου τον «Ιππόλυτο» με το Εθνικό Θέατρο, την «Ταραντέλα» του Σκαρπέτα στο θέατρο Καισαριανής κ.α.

Σκηνοθέτησε αρχαίο δράμα (κυρίως έργα του Ευριπίδη) στην Επίδαυρο, Ηρώδειο, Λυκαβηττό, στο Κεμπέκ, στην Αρχαία αγορά, στην Πειραματική του Εθνικού Θεάτρου, στο Φεστιβάλ Φιλίππων-θάσου (Τρωάδες-Εκάβη-Ιφιγένεια στην Αυλίδα-Ιφιγένεια στην Ταυρίδα, Ορέστης, Ηλέκτρα, Ιππόλυτος) και σε επαρχιακές περιοδείες.

Το 1983 δημιούργησε το «θέατρο 3ns Σεπτεμβρίου» στο κέντρο της Αθήνας, (έργα Στρίντμπεργκ, Ίψεν, Μολιέρου, Γουέσκερ, Περέλη κ.α.) και το 1984 ανέλαβε, παράλληλα, το Δημοτικό θέατρο Πάτρας και  το 1987-1990 το Δημοτικό θέατρο Ιωαννίνων, όπου προσπάθησε να ανακατατάξει το εργασιακό και καλλιτεχνικό επίπεδο και να στρέψει την παρακμιακή ρουτίνα, σε δημιουργικούς στόχους. (Λεπτομέρειες στο βιβλίο του «Ο Κώδικας της Μάσκας» εκδόσεις Προσκήνιο 2010). Στα Δημοτικά θέατρα σκηνοθέτησε Σαίξπηρ, Ευριπίδη, Αναγνωστάκη κ.α.

Δίδαξε θέατρο στο Κονσερβατουάρ του Κεμπέκ, στη Σχολή Κατσέλη, στη Σχολή του ΚΘΒΕ, στο εργαστήρι του Εθνικού και στη Σχολή Βεάκη.

Παρά τα φαινόμενα, ως ηθοποιός έπαιξε σποραδικά και κατ’ εξαίρεση: τον Μπόργκμαν (Ίψεν) στην Πειραματική του Εθνικού Θεάτρου, τον Κρόγκσταντ (Νόρα-Ίψεν) στο θέατρο της 3ns Σεπτεμβρίου, τον Χαμ (Τέλος του παιχνιδιού-Μπέκετ) στο θέατρο Πολιτεία, τον Στόκμαν (Εχθρός του Λαού-Ίψεν) στο θέατρο της Ημέρας, τον Αδάμ (4 εποχές-Γουέσκερ) στο θέατρο 3ns Σεπτεμβρίου.

Το 1995 πρότεινε στο Εθνικό Θέατρο τη δημιουργία της ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΣΚΗΝΗΣ, που με τον «ΑΔΕΙΟ ΧΩΡΟ» και το «ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΗΘΟΠΟΙΩΝ» απετέλεσαν (για πρώτη φορά στην ιστορία του Εθνικού Θεάτρου) μια τρισυπόστατη υποδομή άσκησης, έρευνας και δημιουργίας, νέων, κυρίως, θεατρανθρώπων, με την συνεργασία έμπειρων δασκάλων (Πανεπιστημιακοί, σκηνοθέτες, θεατρολόγοι, γλωσσολόγοι, συγγράφεις, κριτικοί, κ.α.). Με την πρωτοβουλία του και τη διευθυντική του ιδιότητα, για πέντε χρόνια, στήριξε και ανέδειξε το εγχείρημα σε θεσμικό επίπεδο, μέχρι το 2001, όταν η γνωστή γάγγραινα το αποστείρωσε, αντικαθιστώντας το μ’ έναν «θίασο παραστάσεων», διατηρώντας ως καρύκευμα τη δομή και τους στόχους του. (περισσότερες πληροφορίες στο βιβλίο «Υπόγειος χώρος» εκδόσεις Προσκήνιο).

Συνοπτικά

Δημιούργησε την Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου (1996) και τη διήυθυνε μέχρι το 2001. Διευθυντής στα Δημοτικά θέατρα Πάτρας ('84-'85) και Ιωαννίνων ('88-'90). Δημιούργησε το “Θέατρο 3ης Σεπτεμβρίου” ('83-'93), την “Αυλαία Τέχνης” (1968), το “Θέατρο 70”, τον “Κύκλο” (1971), το “Theatre de l' Avenue du Park” (Μόντρεαλ 1973). Συνιδρυτής του “Θεάτρου Ν.Ιωνίας” (1965).

Σκηνοθέτησε αρχαίο δράμα στην Επίδαυρο, στο Ηρώδειο, στον Λυκαβηττό, στην Πειραματική του Εθνικού, στο Conservatoire του Κεμπέκ.

Διδασκαλία

Δίδαξε θέατρο στη σχολή Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στο εργαστήρι του Εθνικού Θεάτρου, στη σχολή Κατσέλη, στο Κονσερβατουάρ του Κεμπέκ και στη σχολή Βεάκη. Έγραψε θέατρο (Μπόμπα 1981, Φελάχα Γιουλαλάμ 1983, Αστραπόβροντο 1979, Μοναξιά των σκουληκιών 1994, Το τελευταίο μήνυμα 2005, Η πόλη στον πάτο 2008, Η επιστροφή της Φελάχας 2012) που παίχτηκαν στο Εθνικό, το 3ης Σεπτεμβρίου, στο Εντροπία, στο Αναλυτή, στο θέατρο της ημέρας και σε διάφορα άλλα θέατρα.

Συγγραφικό έργο

Βιβλία

• "Αστραπόβροντο" (Λαϊκό Θέατρο Θεσ/νίκης - 1978)
• "Φελάχα Γιουλαλάμ" (εκδ. Θεμέλιο - 1983)
• "Η μοναξιά των Σκουληκιών" (εκδ. Δωδώνη - 1994)
• "Μπόμπα" (εκδ. Δωδώνη - 1998)
• "Συμβόλαιο τιμής" (εκδ. Δωδώνη - 2000)
• “Υπόγειος χώρος” (εκδ. Προσκήνιο - 2002)
• "Το τελευταίο μήνυμα" (εκδ. Δωδώνη - 2005)
• "Η Χώρα στον πάτο" (εκδ. Δωδώνη - 2007)
• “Ο Κώδικας της Μάσκας” (εκδ. Προσκήνιο - 2010)
• “Θεατρικά έργα Α' και Β' τόμος” (εκδ. Δωδώνη)
• “Η Διαθήκη του Αχιλλέα” (εκδ. Αγγελάκη - 2013)
• “Η επιστροφή της Φελάχας” (εκδ. Αγγελάκη - 2013)
• “Η Πόλη στον πάτο” (εκδ. Αγγελάκη - 2014)
• “Μπόμπα ” (εκδ. Δωδώνη - 2014)
• "Το θέατρο ως κύτταρο παιδείας και πολιτισμού και ως κατανάλωση" (εκδ. Αγγελάκη - 2014)
• Η Σαπφώ της Λέσβου" (εκδ. Αγγελάκη - 2017)
• “Μπόμπα ” (εκδ. Δωδώνη - 2019)
• "Οδυσσέας το λιοντάρι της Ρούμελης" (εκδ. Αγγελάκη - 2021)
• "Ο νόμος της μνήμης" (εκδ. ΟΤΑΝ - 2022)
• "Το Δέντρο της μνήμης" (εκδ. Αγγελάκη - 2023)
• "Μονόπρακτα" (εκδ. Αγγελάκη - 2024)

Μεταφράσεις

• Στρίντμπεργκ “Μητρική Στοργή – Μπροστά στον θάνατο” (εκδ. Δωδώνη)
• Ίψεν “ Όταν εμείς οι νεκροί ξυπνήσαμε” (εκδ. Δωδώνη)
• Γκολντόνι “Ο ψευταράς” (προσαρμογή) (εκδ. Δωδώνη)
• Σκαρπέτα “Ταραντέλλα” (προσαρμογή) (εκδ. Δωδώνη - 2015)
• Στρίντμπέργκ "Ο χορός του θανάτου" (εκδ. Αγγελάκη)
• Άρντεν "Ο χορός του λοχία Μασγκρέηβ" (εκδ. Αγγελάκη)
• Ίψεν "Νόρα" (Ανέκδοτη)
• Ίψεν "Γιον Γκάμπριελ Μπόργκμαν" (εκδ. Αγγελάκη - 2023)
• Τζόϋς "Εξόριστοι" (Δωδώνη)
• Ίψεν “Ο εχθρός του λαού” (προσαρμογή) (εκδ. Αγγελάκη)
• Τσέχωφ "Ο Αρκούδαρος" (προσαρμογή) (εκδ. Αγγελάκη - 2024)

Διακρίσεις

Το 1983 και το 1992 έλαβε από το Υπουργείο Πολιτισμού, το κρατικό βραβείο θεάτρου με τα έργα του «Η φελάχα Γιουλαλάμ» και «Η Μοναξιά των σκουληκιών». Το 2010 τιμήθηκε από την ιδιαίτερη πατρίδα του, με το μετάλλιο της Πόλης.

Είναι μέλος της Εταιρείας Σκηνοθετών και της Εταιρείας Ελλήνων θεατρικών συγγραφέων.

Ως ηθοποιός συμμετείχε σε ελάχιστες παράστασεις, ερμηνεύοντας σημαντικούς ρόλους (Μπόργκμαν – Ίψεν, Κρόγκσταντ – Ίψεν, Στόκμαν – Ίψεν, Χαμ – Μπέκετ κ.α.).

Θεατρικές παραστάσεις

Κατάλογος θεατρικών παραστάσεων που σκηνοθέτησε ο Περέλης.

χρονική περίοδος	παράσταση	εταιρεία παραγωγής	θέατρο
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1979/1980	Οι παλαιστές	Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος	Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1983/1984	Το διπλανό κρεβάτι	Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Ιωαννίνων	περιοδεία
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1985/1986	Η δεσποινίς Τζούλια - Οι δανειστές	Θέατρο 3ης Σεπτεμβρίου	Θέατρο 3ης Σεπτεμβρίου
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1989/1990	Ο ήχος του όπλου	Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Ιωαννίνων	περιοδεία
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 2005/2006	Ο εχθρός του λαού	Η Άλλη Σκηνή	Θέατρο της Ημέρας

Περισσότερες πληροφορίες για κάθε παράσταση εμφανίζονται ενεργοποιώντας τον σύνδεσμο που υπάρχει στο όνομα της κάθε παράστασης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα