Ο Ναός της Εστίας (λατιν. Aedes Vestae) είναι ένα αρχαίο οικοδόμημα στη Ρώμη της Ιταλίας· βρίσκεται στη Ρωμαϊκή Αγορά, κοντά στη Ρέγκια και τον Οίκο των Εστιάδων. Ο ναός είναι αναγνωρίσιμος από τη χαρακτηριστική κυκλική κάτοψή του. Η λατρεία της θεάς ήταν ιδιωτική -στον οίκο- υπόθεση, έτσι το αρχιτεκτόνημα μοιάζει να είναι υπόμνηση της Εστίας. Το σωζόμενο τμήμα του δείχνει, ότι ήταν ένας ναός Ελληνικής αρχιτεκτονικής, με 20 κορινθιακού ρυθμού κίονες, μαρμάρινος με κεντρικό σηκό. Η οροφή στην κορυφή μάλλον είχε οπή εξαερισμού για τη διαφυγή του καπνού.

Ναός της Εστίας στη Ρώμη
Χάρτης
ΕίδοςΡωμαϊκός ναός, αρχαιολογική θέση, αρχαία ρωμαϊκή κατασκευή και ναός[1]
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°53′30″N 12°29′10″E
Διοικητική υπαγωγήΡώμη[2]
ΤοποθεσίαΡωμαϊκό Φόρουμ
ΧώραΙταλία[2]
Commons page Πολυμέσα
Ο ναός της Εστίας στη Ρωμαϊκή Αγορά.

Όλοι οι ναοί της Εστίας ήταν κυκλικοί και είχαν είσοδο στα ανατολικά, για τη σύνδεση της φωτιάς της Εστίας με τον ήλιο, την πηγή της ζωής. Ο ναός της Εστίας αντιπροσωπεύει τη θέση της αρχαίας θρησκευτικής δραστηριότητας αρκετά πίσω, ως τον 7ο αι. π.Χ.: τότε ο Νουμάς Πομπίλιος 2ος βασιλιάς της Ρώμης πιστεύεται, ότι έκτισε τον ναό μαζί με την αρχική Ρέγκια (ανάκτορο) και τον πρώτο Οίκο των Εστιάδων. Γύρω από τον ναό ήταν το ιερό Άλσος, στο οποίο υπήρχε κοιμητήριο για τους ιερείς και τις Εστιάδες.

 
Χάρτης της Ρωμαϊκής Αγοράς. Ο ναός είναι μεταξύ του Οίκου των Εστιάδων, της Ρέγκια, του ναού του Καίσαρα και του ναού του Κάστορα και του Πολυδεύκη.

Ήταν μία από τις πρωιμότερες κατασκευές της Αγοράς, αν και η τωρινή του εκδοχή είναι αποτέλεσμα διαδοχικών οικοδομήσεων. Στον σηκό, αντί ενός λατρευτικού αγάλματος, υπήρχε εστία με την ιερή φλόγα. Ο ναός ήταν το αρχείο για τις νόμιμες διαθήκες και τα έγγραφα των Ρωμαίων συγκλητικών και θρησκευτικών αντικειμένων, όπως το Παλλάδιον. Αυτό ήταν ένα άγαλμα της Μινέρβας και πιστευόταν, ότι το είχε φέρει ο Αινείας από την Τροία. Το άγαλμα το ένοιωθαν ως μία από τις εγγυήσεις για την Αυτοκρατορία (pignora Imperiii), θείες δεσμεύσεις γι' αυτήν. Οι Ρωμαίοι πίστευαν, ότι το ιερό πυρ της Εστίας ήταν στενά συνδεδεμένο με την τύχη της πόλης και η εξάλειψή του εθεωρείτο, ότι θα επέφερε την καταστροφή της πόλης. Κατά την εκτέλεση των εθνικών τον 4ο αι. ο ναός έκλεισε.

 
Πλίνθος με το έμβλημα του Θεοδώριχου του μεγάλου, που βρέθηκε στον ναό της Εστίας. Επιγραφή REG[IS] D[OMI]N[US THEODERIC [...] ROME.

Ανακατασκευές

Επεξεργασία

Ο ναός ξανακτίστηκε πολλές φορές, καθώς είχε πάθει ζημιές πολλάκις. Η πρώτη καταστροφή του ναού ήταν από τους Γαλάτες το 390 π.Χ. Σύμφωνα με τον Οβίδιο η δεύτερη φορά ήταν το 241 π.Χ.: όταν πυρκαγιά έφθειρε το μεγαλύτερο μέρος του ναού, ο Λούκιος Καικίλιος Μέτελλος, που ήταν Μέγιστος Αρχιερέας τότε, έσωσε το Παλλάδιον και σύμφωνα με την παράδοση τυφλώθηκε κατά το συμβάν. Τέτοιες φωτιές συνέβησαν ξανά το 210 π.Χ. και πάλι στις αρχές του 1ου αι. π.Χ.· όμως το κτήριο σώθηκε. Ξανακτίστηκε κατά τις βασιλείες του Αυγούστου και του Νέρωνα. Τελικά κάηκε το 191 μ.Χ. και έπειτα κτίστηκε για τελευταία φορά κατά τη βασιλεία του Σεπτίμιου Σεβήρου.

 
Ο,τι σώζεται από τον ναό. Η αναστύλωση έγινε τη δεκαετία του 1930.

Ο ναός της Εστίας παρέμεινε αξιοσημείωτα άθικτος ως την αναγέννηση. Πάντως το 1549 το κτήριο καταστράφηκε τελείως και τα μάρμαρά του επαναχρησιμοποιήθηκαν σε ναούς και παπικά ανάκτορα. Το τμήμα που στέκεται σήμερα αναστυλώθηκε στη δεκαετία του 1930 κατά τη δικτατορία του Μπενίτο Μουσσολίνι.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 7413. Ανακτήθηκε στις 14  Φεβρουαρίου 2024.
  2. 2,0 2,1 (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 7413. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  • Brockman, Norbert (2011), Encyclopedia of Sacred Places, 1, ABC-CLIO, ISBN 978-1-59884-654-6
  • Gorski, Gilbert J.; Packer, James E. (2015), The Roman Forum: A Reconstruction and Architectural Guide, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-19244-6
  • Howatson, M. C. (2011), The Oxford Companion to Classical Literature (Third ed.), Oxford University Press, ISBN 978-0-19-954855-2