Νικόλαος Λουριώτης

πολιτικός και λόγιος κατά την Επανάσταση του 1821

Ο Νικόλαος Λουριώτης (1783-1832) καταγόταν από την Άρτα. Ήταν λόγιος και πολιτικός που έδρασε κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης. Υπήρξε αρχιγραμματέας της Γερουσίας, φροντιστής της οικονομίας και γραμματεύς επί των Εκκλησιαστικών. Εξέδωσε τις εφημερίδες Αιτωλική και Αχελώος.

Νικόλαος Λουριώτης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1783
Άρτα
Θάνατος1832
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Οθωμανική Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΠολιτικός
ΤίτλοςΑρχιγραμματεύς της Γερουσίας
Οικογένεια
ΤέκναΕπαμεινώνδας Λουριώτης
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΥπουργός Εκκλησιαστικών της Ελλάδας και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως[1]

Πρώτα χρόνια Επεξεργασία

Ο Νικόλαος Λουριώτης γεννήθηκε το 1783 στην Άρτα[2][3] (κατ’ άλλους στα Ιωάννινα[4])[α]. Έμαθε τα πρώτα του γράμματα στα Ιωάννινα και ακολούθως μετέβη στη Γενεύη για περαιτέρω σπουδές. Στη Γενεύη γνώρισε απ’ ό,τι φαίνεται και τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο[2], με τον οποίο διατήρησε στενές σχέσεις κατά τα χρόνια του Αγώνα.

Στη Γενεύη, ο Λουριώτης ασχολήθηκε με το εμπόριο. Παράλληλα, ενόσω βρισκόταν στο εξωτερικό, ήρθε σε επαφή με Έλληνες του «Κύκλου της Πίζας»[2], ενός κύκλου λογίων που ασχολούνταν με την κατάσταση της Ελλάδας.

Κατά την Επανάσταση Επεξεργασία

Μύηση στη Φιλική Εταιρεία Επεξεργασία

Το 1816 ο Λουριώτης επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Άρτα. Περί το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον συγγενή του Χριστόδουλο Λουριώτη[5], ο οποίος ήταν ένας από τους δώδεκα Αποστόλους της Εταιρείας.

Πολιορκία της Άρτας Επεξεργασία

Μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, τον Νοέμβριο του 1821, οι Έλληνες πολιόρκησαν την Άρτα, προσπαθώντας να την καταλάβουν. Εκείνο το διάστημα, ο Λουριώτης έστειλε την οικογένειά του στις Καλαρρύτες για μεγαλύτερη ασφάλεια και μετά από λίγο έφυγε και ο ίδιος από την Άρτα[6], αφήνοντας εκεί τη μητέρα του.

Στις 17 Νοεμβρίου οι Έλληνες εξαπέλυσαν μεγάλη επίθεση εναντίον της Άρτας, στην οποία συμμετείχαν Σουλιώτες με επικεφαλής τους Μάρκο και Νότη Μπότσαρη, Αιτωλοακαρνάνες με αρχηγούς τους Βαρνακιώτη, Ίσκο, Τσόγκα και Μακρή, καθώς και Τουρκαλβανοί που είχαν συμμαχήσει με τους Έλληνες[7]. Η πόλη καταλήφθηκε από τους Έλληνες την ίδια μέρα, αλλά κατάφεραν να την κρατήσουν μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα[8].

Το γεγονός ότι ο στρατός των Ελλήνων δεν ήταν τακτικός, οδήγησε σε πολλές λεηλασίες εκ μέρους κάποιων από αυτούς[9]. Έτσι, λεηλατήθηκε και το σπίτι του Λουριώτη[5].

Στο Μεσολόγγι - Πολιτικά αξιώματα Επεξεργασία

Φεύγοντας από την Άρτα, ο Λουριώτης πήγε στην περιοχή της Αιτωλίας και κατόπιν στο Μεσολόγγι[6]. Εκεί, κατά τη συγκρότηση της Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος, ο ίδιος ορίστηκε αρχιγραμματέας. Επίσης, διορίστηκε φροντιστής της οικονομίας (θέση αντίστοιχη του υπουργού οικονομικών)[5].

Κατά τις πολιορκίες του Μεσολογγίου, ο Λουριώτης βρισκόταν στην πόλη, όπου διετέλεσε φροντιστής του στρατοπέδου. Κατά την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου, ως φροντιστής της οικονομίας, έστειλε 15.000 γρόσια σε μορφή ομολόγων στη Ζάκυνθο για να αγοραστούν όπλα[10]. Μετά τη δεύτερη πολιορκία και την ηρωική Έξοδο, κατάφερε να σωθεί και να μεταβεί στην Πελοπόννησο.

Συνελεύσεις Επεξεργασία

Συνέλευση του 1824 Επεξεργασία

Οικονομικά ζητήματα οδήγησαν στη σύγκληση συνέλευσης των οπλαρχηγών στο Αιτωλικό τον Δεκέμβριο του 1824. Ο Λουριώτης, ως γενικός φροντιστής της οικονομίας, ανέλαβε να λογοδοτήσει και να πληροφορήσει τους οπλαρχηγούς για το πώς είχαν διατεθεί διάφορα χρηματικά ποσά[11].

Παράλληλα, το 1824 οι Ηπειρώτες έστειλαν επιτροπή στο Μεσολόγγι για να διεκδικήσει τα δικαιώματά τους. Η επιτροπή αυτή, ανέθεσε στον -επίσης Ηπειρώτη- Λουριώτη να ταξιδέψει στο εξωτερικό προκειμένου να αναζητήσει οικονομικούς πόρους για να στηριχθεί ο αγώνας τους. Ο Λουριώτης πήγε για αυτό τον σκοπό στην Ιταλία, χωρίς όμως να πετύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα[12].

Γ΄ Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας Επεξεργασία

Ο Λουριώτης συμμετείχε επίσης στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα το 1827, όπου παρευρέθηκε ως πληρεξούσιος των κατοίκων της Άρτας, μαζί με τον Αναγνώστη Μόστρα[13]. Αίτημά τους ήταν η αναγνώριση ισότιμων με τις άλλες περιφέρειες δικαιωμάτων για τους κατοίκους της περιφέρειας της Άρτας[β].

 
Σωθέν φύλλο της χειρόγραφης εφημερίδας "Αιτωλική" που εξέδωσε ο Λουριώτης

Εφημερίδες Επεξεργασία

Ο Λουριώτης θεωρούσε σημαντική την ενημέρωση του λαού και γι’ αυτό προέβη στην έκδοση χειρόγραφων εφημερίδων, κατά το διάστημα της παραμονής του στο Μεσολόγγι. Αρχικά εξέδωσε την εφημερίδα «Αιτωλική», η οποία περιείχε κυρίως πολιτικές ειδήσεις. Το πρώτο φύλλο κυκλοφόρησε στις 10 Αυγούστου 1821, όμως η έκδοση της εφημερίδας δεν διήρκεσε πολύ καιρό[14].

Στη συνέχεια, ο Λουριώτης εξέδωσε τον Φεβρουάριο του 1822 την εφημερίδα «Αχελώος» στο Βραχώρι. Η εφημερίδα αυτή δημοσίευε θέματα σχετικά με τη Διοίκηση και έφερε τον υπότιτλο «Εφημερίς Πολιτική της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος». Και αυτή η εφημερίδα κυκλοφόρησε για σύντομο χρονικό διάστημα και σώζονται μόνο δύο φύλλα της[15].

Επί Καποδίστρια Επεξεργασία

Μετά την άφιξη του Καποδίστρια στην Ελλάδα, ο Λουριώτης ανέλαβε υπευθυνότητες στον τομέα της παιδείας και της εκκλησίας και διορίστηκε γραμματέας (υπουργός) των Εκκλησιαστικών. Ακολουθούσε πιστά την πολιτική του Καποδίστρια, μια στάση που προκάλεσε την εχθρότητα και την αντίθεση πολλών[12].

Θάνατος Επεξεργασία

Τον Μάιο του 1832, ο Λουριώτης είχε σταλεί στην Κόρινθο ως Γενικός Δημοπράτης, για να συγκεντρώσει φόρους. Για τον ίδιο λόγο επισκέφτηκε την Αρκαδία τον Ιούλιο του ίδιου έτους, όμως εκεί επικρατούσαν αναταραχές. Μια ομάδα Βλάχων αντιτάχθηκε στους αντιπροσώπους της κυβέρνησης της περιοχής και τους ανάγκασε να κλεισθούν σε έναν πύργο. Ο Λουριώτης όμως τραυματίστηκε στο πόδι στις 17 Ιουλίου και πέθανε μετά από 16 μέρες. Η νεκρολογία του δημοσιεύτηκε στο τεύχος της 11ης Σεπτεμβρίου 1832 της εφημερίδας «Αθηνά»[6].

Οικογένεια Επεξεργασία

Ο Νικόλαος Λουριώτης ήταν έγγαμος και είχε έναν γιο γεννημένο το 1817, τον Επαμεινώνδα Λουριώτη, μετέπειτα πολιτικό[4].

Ήταν ξάδερφος των αδερφών Ανδρέα και Δημητρίου Λουριώτη. Ο Ανδρέας ήταν Φιλικός και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη σύναψη δανείων της Ελλάδας με χώρες του εξωτερικού. Ο Δημήτριος ήταν απλός στρατιώτης που πολέμησε κατά την Επανάσταση[16].

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Η επικρατέστερη άποψη είναι ότι γεννήθηκε στην Άρτα. Πιθανόν κάποιοι θεώρησαν ότι γεννήθηκε στα Ιωάννινα, επειδή έζησε εκεί κατά τα παιδικά του χρόνια.
  2. Εκείνη την περίοδο φαινόταν πολύ πιθανό από τις διεθνείς εξελίξεις ότι η Ήπειρος, άρα και η Άρτα, δεν θα ανήκε στο ελληνικό κράτος.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. greek_greek.en-academic.com/224031/%CE%9B%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7%CF%82.
  2. 2,0 2,1 2,2 Βράκας (2019), σελ. 10
  3. Καρατζένης (1978), σελ. 81
  4. 4,0 4,1 Βελλιανίτης, σελ. 306
  5. 5,0 5,1 5,2 Βράκας (2019), σελ. 11
  6. 6,0 6,1 6,2 Εφημερίς Αθηνά (1832), σελ. 204
  7. Σφυρόερας (1975), σελ. 187
  8. Καρατζένης (1978), σελ. 14
  9. Καρατζένης (1978), σελ. 10
  10. Βακαλόπουλος (1982), σελ. 177
  11. Βακαλόπουλος (1982), σελ. 807
  12. 12,0 12,1 Βράκας (2019), σελ. 13
  13. Κόκκινος (1974), σελ. 64
  14. Βράκας (2019), σελ. 12
  15. Κουμαριανού (1975), σελ. 584
  16. Καρατζένης (1978), σελ. 80-81

Πηγές Επεξεργασία

  • Βακαλόπουλος, Α. (1982). Ιστορία του Νέου Ελληνισμού: Η μεγάλη ελληνική επανάσταση (1821-1829) – Τόμος 6: Η εσωτερική κρίση (1822-1825). Θεσσαλονίκη.
  • Βελλιανίτης, Θ. Λουριώτης Επαμεινώνδας-Λουριώτης Νικόλαος. Δρανδάκης Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Τόμος 16 (2η έκδοση). Αθήνα: Ο Φοίνιξ.
  • Βράκας, Φ. (2019). Λησμονημένοι Αρτινοί: Μικρή αναφορά σε πέντε ξεχασμένους αρτινούς. Μόναχο (Προσπέλαση 24-04-2022).
  • Καρατζένης, Δ. Φ. (1978). Η Άρτα εις την Επανάστασιν του 1821: Θυσίαι και αγωνισταί. Αθήνα. (Προσπέλαση 24-04-2022).
  • Κόκκινος, Δ. (1974). Η Ελληνική Επανάστασις, Τόμος 6 (έκτη έκδοση). Αθήνα: Μέλισσα.
  • Κουμαριανού, Α. (1975). Ο Τύπος. Ιστορία του ελληνικού έθνους – Τόμος 12: Η ελληνική επανάσταση και η ίδρυση του ελληνικού κράτους (1813-1822) (σελ. 582-587). Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
  • Λυσιμάχου, Φ. (1832). Εφημερίς "Η Αθηνά". Τεύχος 11ης Σεπτεμβρίου 1832. (Προσπέλαση 24-04-2022).
  • Σφυρόερας, Β. (1975). Τοπική επικράτηση της Επαναστάσεως. Ιστορία του ελληνικού έθνους – Τόμος 12: Η ελληνική επανάσταση και η ίδρυση του ελληνικού κράτους (1813-1822) (173-199). Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.