Ντεοντόρο ντα Φονσέκα

πρόεδρος της Βραζιλίας

Ο Μανουέλ Ντεοντόρο ντα Φονσέκα (πορτογαλικά: Manuel Deodoro da Fonseca, 5 Αυγούστου 1827 - 23 Αυγούστου 1892) ήταν Βραζιλιάνος στρατιωτικός και πολιτικός και υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος της Βραζιλίας. Ανέλαβε καθήκοντα μετά από το στρατιωτικό πραξικόπημα που εκθρόνισε τον αυτοκράτορα Πέτρο Β΄ και ανακήρυξε τη δημοκρατία το 1889 καταλύοντας την Αυτοκρατορία της Βραζιλίας και αποχώρησε λίγο μετά τη συμπλήρωση δύο χρόνων από την εκλογή του, το 1891, υπό μεγάλη πολιτική πίεση.[1][2]

Ο Ντεοντόρο ντα Φονσέκα το 1889.
Πρόεδρος της Βραζιλίας
Περίοδος
15 Νοεμβρίου 1889 – 23 Νοεμβρίου 1891
ΠροκάτοχοςΠέτρος Β΄
(ως Αυτοκράτορας)
ΔιάδοχοςΦλοριάνο Πεϊσότο
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση5 Αυγούστου 1827 (1827-08-05)
Θάνατος23 Αυγούστου 1892 (65 ετών)
Πολιτικό κόμμαΑνεξάρτητος
ΣύζυγοςΜαριάνα ντα Φονσέκα
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Φονσέκα γεννήθηκε στις 5 Αυγούστου 1827 και ήταν το τρίτο παιδί μιας μεγάλης στρατιωτικής οικογένειας από τη Βίλα Μανταλένα της Αλαγκόας, μιας πόλης που σήμερα ονομάζεται Μαρεσάλ Ντεοντόρο προς τιμήν του Ντεοντόρο ντα Φονσέκα. Ήταν γιος του Μανουέλ Μέντες ντα Φονσέκα Γκαλβάο (1785-1859) και της συζύγου του Ρόσα Μαρία Παουλίνα ντε Μπάρος Καβαλκάντι (1802-1873). Την εποχή της Αυτοκρατορίας της Βραζιλίας, ο μεγαλύτερος αδελφός του Σεβερίνο Μαρτίνς ντα Φονσέκα διορίστηκε πρώτος βαρώνος της Αλαγκόας. Ένας άλλος αξιοσημείωτος συγγενής του ήταν ο Πορτογάλος ανθρωπιστής Φρανσίσκο ντε Ολάντα (1517-1585), μακρινός θείος του.

Ο Φονσέκα ακολούθησε στρατιωτική σταδιοδρομία, με σημαντικό της σημείο την καταστολή της εξέγερσης Πραϊέιρα στο Περναμπούκο το 1848, που θεωρείται η απάντηση της Βραζιλίας στις αποτυχημένες ευρωπαϊκές φιλελεύθερες επαναστάσεις εκείνου του έτους.[3] Έλαβε, επίσης, μέρος στον Πόλεμο της Παραγουάης (1864-1870), φτάνοντας στον βαθμό του λοχαγού. Το 1884 προήχθη στον βαθμό του στρατάρχη και αργότερα έφτασε στο βαθμό του αρχιστρατήγου. Το προσωπικό του θάρρος, η στρατιωτική του ικανότητα και το ανδροπρεπές προσωπικό του ύφος τον μετέτρεψαν σε εθνική φιγούρα. Ως κυβερνήτης του Ρίο Γκράντε ντο Σουλ, ο Φονσέκα περιστοιχίστηκε από δημοκρατικούς διανοούμενους, όπως ο Μπενζαμέν Κονστάν και ο Ρουί Μπαρμπόσα. Το 1886, έχοντας την πληροφορία ότι η αυτοκρατορική κυβέρνηση διέταξε τη σύλληψη επιφανών δημοκρατικών, ο Φονσέκα μετέβη στο Ρίο ντε Τζανέιρο και ανέλαβε την ηγεσία της στρατιωτικής φατρίας που ήταν υπέρ της κατάργησης της δουλείας.

Ο αυτοκράτορας Πέτρος Β΄ υποστήριζε την κατάργηση της δουλείας για δεκαετίες, απελευθερώνοντας τους δικούς του δούλους το 1840, όμως θεωρούσε ότι η δουλεία έπρεπε να καταργηθεί σταδιακά, ώστε να μη βλάψει τη βραζιλιάνικη οικονομία. Η κόρη του, πριγκίπισσα Ισαβέλλα, κατάργησε τελικώς τη δουλεία ολοκληρωτικά το 1888, κατά τη διάρκεια της τρίτης αντιβασιλείας της (όταν ο πατέρας της απουσίαζε από τη χώρα). Το κύρος του Φονσέκα τον έθεσε επικεφαλής του στρατιωτικού πραξικοπήματος που εκθρόνισε τον αυτοκράτορα Πέτρο στις 15 Νοεμβρίου 1889, στο οποίο διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο οργισμένοι ολιγάρχες που είχαν πληγεί από την κατάργηση της δουλείας. Ο Ντεοντόρο ντα Φονσέκα υπήρξε για σύντομο διάστημα επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης που προχώρησε στη σύσταση συντακτικής εθνοσυνέλευσης για την εκπόνηση ενός νέου συντάγματος για τη Δημοκρατία των Ηνωμένων Πολιτειών της Βραζιλίας. Ωστόσο, βρέθηκε σε σύγκρουση με τους πολιτικούς δημοκρατικούς ηγέτες. Η εκλογή του ως προέδρου της δημοκρατίας, στις 25 Φεβρουαρίου 1891, με μικρή πλειοψηφία, υποστηρίχθηκε μέσω στρατιωτικής πίεσης στο Κογκρέσο.

Η διοίκηση του Φονσέκα, διαιρεμένη από την πολιτική και προσωπική εχθρότητα μεταξύ του προέδρου και του αντιπροέδρου Φλοριάνο Πεϊσότο, γνώρισε έντονη αντιπολίτευση στο Κογκρέσο, το οποίο επέλεξε μια πολιτική αντιπαράθεσης. Κατά τους πρώτους μήνες της προεδρίας του, επέτρεψε στους υπουργούς του να ελέγχουν σχεδόν απεριόριστα τα υπουργεία τους.[4] Αυθαίρετα προεδρικά διατάγματα (όπως η παραχώρηση του λιμένα του Τόρες σε ιδιωτική επιχείρηση και το διάταγμα 528 που άνοιξε τη χώρα σε νέο κύμα μετανάστευσης πέρα των Αφρικανών) και η καταστροφική διεξαγωγή της οικονομικής πολιτικής κατά τη διάρκεια της φούσκας του Ενσιλιαμέντο ενίσχυσαν την πολεμική στο Κογκρέσο και μείωσαν δραστικά τη δημοτικότητα της κυβέρνησης στην κοινή γνώμη. Ταυτόχρονα τα γεγονότα ώθησαν τους δημοκράτες του Νότου να αποσύρουν την υποστήριξή τους προς την κυβέρνηση.[5] Η κατάσταση έφθασε σε τέλμα, όταν ο Φονσέκα διέλυσε το Κογκρέσο και κήρυξε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» στις 3 Νοεμβρίου 1891. Μια ομάδα βουλευτών αντιτάχθηκε σε αυτή την απόφαση και βρήκε υποστήριξη σε υψηλόβαθμους αξιωματικούς του ναυτικού, συμπεριλαμβανομένου του ναυάρχου Κουστόντιο Ζοζέ ντε Μέλο.[6] Ο Ντεοντόρο ντα Φονσέκα διαπίστωσε ότι η χώρα βρισκόταν στο χείλος του εμφυλίου πολέμου και, έτσι, στις 23 Νοεμβρίου 1891 υπέγραψε την παραίτησή του και παρέδωσε την προεδρία στον Φλοριάνο Πεϊσότο.[7]

Απεβίωσε στις 23 Αυγούστου 1892 στο Ρίο ντε Τζανέιρο, σε ηλικία 65 ετών.[8]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Rodrigues, Natália. «Governo de Deodoro da Fonseca (1889-1891) - História». InfoEscola (στα Πορτογαλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2023. 
  2. «Marechal Deodoro da Fonseca - Biografia - UOL Educação». educacao.uol.com.br. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2023. 
  3. Hill, Lawrence F. (1968). «Review of Marshal Deodoro and the Fall of Dom Pedro II.». The Hispanic American Historical Review 48 (1): 167–168. doi:10.2307/2511467. ISSN 0018-2168. https://www.jstor.org/stable/2511467. 
  4. Meznar, Joan E. (1991). «The Brazilian Republic: An Overview». The Americas 48 (2): 273–278. doi:10.2307/1006827. ISSN 0003-1615. https://www.jstor.org/stable/1006827. 
  5. Simmons, Charles Willis (1963). «Deodoro da Fonseca, Fate's Dictator». Journal of Inter-American Studies 5 (1): 45–52. doi:10.2307/165283. ISSN 0885-3118. https://www.jstor.org/stable/165283. 
  6. «AS IDEOLOGIAS DA REVOLTA DA ARMADA» (PDF). uel.br. 
  7. «Marechal Deodoro da Fonseca - Presidentes do Brasil». presidentes-do-brasil.info. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2023. 
  8. «Biografia de Deodoro da Fonseca». eBiografia (στα Πορτογαλικά). 22 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Deodoro da Fonseca στο Wikimedia Commons