Η Οικογένεια Γκίζι ήταν οικογένεια ευγενών από τη Δημοκρατία της Βενετίας με καταγωγή από την Πάντοβα ή την Ακυληία, που κατέκτησε και κυβέρνησε για περίπου δυο αιώνες (13ος - 14ος αιώνας) πολλά νησιά του Αιγαίου ιδιαίτερα την Τήνο και τη Μύκονο.

Κατάκτηση Τήνου, Μυκόνου, Σκοπέλου, Σκύρου και Σκιάθου

Επεξεργασία
 
Η διανομή των νησιών του Αιγαίου στους κατακτητές

Τα δυο αδέλφια μέλη της Οικογένειας Ιερεμίας Γκίζι και Ανδρέας Γκίζι συμμετείχαν στην Δ΄ Σταυροφορία που κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη από τους Βυζαντινούς και δημιούργησε τη Λατινική Αυτοκρατορία (1204). Τα επόμενα χρόνια οι Σταυροφόροι έβαλαν στόχο να κυριεύσουν τις υπόλοιπες περιοχές στον Ελληνικό χώρο, οι αδελφοί Γκίζι προσανατολίστηκαν ιδιαίτερα σε νησιά του Αιγαίου. Το 1207 ο Ανδρέας Γκίζι κατέλαβε την Τήνο και τη Μύκονο και έγινε Κύριος των νησιών σε μια ενωμένη ηγεμονία υπό την ψηλή κυριαρχία του Δουκάτο του Αιγαίου με έδρα τη Νάξο. Την ίδια χρονιά ο αδελφός Ιερεμίας Γκίζι κατέλαβε τη Σκόπελο, τη Σκιάθο και τη Σκύρο και έγινε αντίστοιχα Κύριος των νησιών. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι πολύ πιθανό τα δυο αδέλφια να κατέκτησαν τα νησιά πριν την εκστρατεία του Μάρκου Σανούδου.[1] Τα μέλη της Οικογένειας Γκίζι κυβέρνησαν τα νησιά περίπου δυο αιώνες με τελευταίο εκπρόσωπο τον Γεώργιο Γ΄ Γκίζι (1384–1390) Κύριο της Τήνου και της Μυκόνου, μετά τον θάνατο του (1390) η δυναστεία ξεκληρίστηκε. Τα τελευταία μέλη της οικογένειας είχαν επίσης σημαντικές θέσεις στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας και την Τριτημορία της Εύβοιας.

Αμφισβητούμενη κατοχή της Άνδρου

Επεξεργασία

Ο Βενετός ευγενής Μαρίνο Ντάντολο ανιψιός του Δόγη της Βενετίας και αρχηγού της Δ΄ Σταυροφορίας Ενρίκο Ντάντολο κατέλαβε την ίδια χρονιά την Άνδρο (1207) και έγινε Κύριος του νησιού. Ο Μαρίνο Ντάντολο έκτισε το Μέσα κάστρο της Άνδρου σε νησίδα μπροστά στη Χώρα και το χρησιμοποίησε για κατοικία, επικυρίαρχος του ήταν όπως στα αδέλφια Γκίζι ο Μέγας Δούκας του Αιγαίου Άγγελος Α΄ Σανούδος.[2]. Ο Ιερεμίας Γκίζι κατέλαβε με τη βία την Άνδρο από τον Μαρίνο Δάνδολο και έγινε Κύριος του νησιού (1239). Η Βενετία δεν το δέχτηκε με κανέναν τρόπο παρά το γεγονός ότι ο Μαρίνο Ντάντολο πέθανε αμέσως μετά, τα δυο αδέλφια κλήθηκαν σε απολογία, εξορίστηκαν και έγινε κατάσχεση όλης της περιουσίας τους στη Βενετία. Ο Ιερεμίας παρά τις σκληρές κυρώσεις κράτησε την Άνδρο μέχρι τον θάνατο του (πιθανότερο έτος το 1252). Ο Ανδρέας στη συνέχεια συμφιλιώθηκε με τη Βενετία και έδωσε πίσω το νησί με αντάλλαγμα την ακύρωση των κυρώσεων, η Άνδρος δόθηκε στον Δούκα του Αιγαίου Άγγελο Σανούδο που διόρισε έναν υποτελή του να την κυβερνήσει. Ο Ιερεμίας Γκίζι πέθανε χωρίς γιους, ο συγγενής του Φίλιππος Γκίζι παντρεύτηκε με τη βία την κόρη του Ιζαμπέττα και έγινε ο νέος Αφέντης της Σκοπέλου, της Σκύρου και της Σκιάθου.

Απόκτηση Κέας και Σερίφου

Επεξεργασία
 
Τα σύμβολα της Οικογένειας Γκίζι

Η Κέα και η Σέριφος είχαν κατακτηθεί αρχικά από τους Σταυροφόρους μαζί με τα υπόλοιπα νησιά (1204), ο πρώην Ορθόδοξος αρχιεπίσκοπος Αθηνών Άγιος Μιχαήλ Χωνιάτης ή Ακομινάτος όταν έπεσε η Αθήνα στους Σταυροφόρους εξορίστηκε στην Κέα (1205). Ο Λομβαρδός τυχοδιώκτης Λικάριος που υπηρετούσε τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγο μετά την πτώση της Λατινικής Αυτοκρατορίας ανακατέλαβε τα νησιά από τους Φράγκους (1278). Ακολούθησε ο Βυζαντινό - Ενετικός πόλεμος (1296 - 1302) με νίκη των Βενετών που ανακατέλαβαν τα νησιά (1302). Οι Βενετοί έδωσαν δώρο την Κέα και τη Σέριφο στον Βαρθολομαίο Α΄ Γκίζι γιο και διάδοχο του Ανδρέα Γκίζι λίγο πριν τον θάνατο του (1303). Ο γιος και διάδοχος του Βαρθολομαίου Α΄ Γεώργιος Α΄ Γκίζι κληρονόμησε και τα τέσσερα νησιά.[3][4]

Βαρωνία της Χαλανδρίτσας

Επεξεργασία

Ο Γεώργιος Α΄ Γκίζι παντρεύτηκε μια ανώνυμη κόρη του βαρόνου Γκυ ντε Λα Τρεμουάιγ, με τον θάνατο του πεθερού του κληρονόμησε τη Βαρωνία της Χαλανδρίτσας στο πριγκιπάτο της Αχαΐας (1286) και διορίστηκε Καστελάνος της Καλαμάτας (1292).[3] Την ίδια χρονιά ο Αραγωνέζος Ρουτζέρο ντι Λαούρια ξεκίνησε επιδρομές στην Πελοπόννησο και στα Φραγκοκρατούμενα νησιά του Αιγαίου, έφτασε μέχρι την Πύλο. Ο πρίγκιπας Φλωρέντιος της Αχαΐας απουσίαζε στην Ιταλία και υπήρχε σοβαρός κίνδυνος να καταλάβουν οι Αραγωνέζοι περιοχές του πριγκιπάτου. Ο Γεώργιος συγκέντρωσε 100 ιππότες στην Ανδρούσα και επιτέθηκε στους Αραγωνέζους, στη σύντομη μάχη που ακολούθησαν οι Αχαιοί ηττήθηκαν και ο Γεώργιος συνελήφθη αιχμάλωτος στη Μάχη του Ζόγκλου. Ο Γεώργιος ελευθερώθηκε με 8.000 Υπέρπυρα αμέσως μετά την αναχώρηση του στόλου της Αραγωνίας για τη Γλαρέντζα.[5][6] Ο Γεώργιος Γκίζι παρέμεινε βαρόνος της Χαλανδρίτσας μέχρι τον θάνατο του (1311), έπεσε στη Μάχη του Αλμυρού, όπου είχε σπεύσει να βοηθήσει τον Δούκα των Αθηνών Γκωτιέ Ε΄ του Μπριέν απέναντι στην Καταλανική Εταιρεία (1311). Η Χαλανδρίτσα Αχαΐας δεν κληροδοτήθηκε στους απογόνους του, επόμενος βαρόνος εμφανίζεται ο Νικολά ντε Λα Τρεμουάιγ ένα μέλος της οικογένειας του πεθερού του.

Τριτημορία της Εύβοιας

Επεξεργασία

Μετά τον θάνατο της πρώτης του συζύγου ο Γεώργιος Α΄ Γκίζι παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την Αλίκη νταλε Κάρτσερι κληρονόμο στην Εύβοια και απέκτησε κληρονομικά δικαιώματα στην Τριτημορία της Εύβοιας για τους απογόνους του. Η Αλίκη νταλε Κάρτσερι τριτημόριος της Εύβοιας πέθανε δυο χρόνια μετά τον σύζυγο της (1313).[3][4] Ο γιος τους Βαρθολομαίος Β΄ Γκίζι που ήταν Κύριος της Τήνου και της Μυκόνου από τον πατέρα του (1311) έγινε νέος Τριτημόριος της Εύβοιας από τη μητέρα του (1313). Ο Βαρθολομαίος Β΄ έγινε αργότερα Κοντόσταυλος της Αχαΐας παρότι δεν φαίνεται να κατείχε κτήματα στο Πριγκιπάτο. Το 1320 ο Βαρθολομαίος Β΄ αιχμαλωτίστηκε με άλλους βαρόνους του Πριγκιπάτου στο κάστρο του Αγίου Γεωργίου από τον Δεσπότη του Μυστρά Ανδρόνικο Παλαιολόγο Ασάν, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και παρέμεινε φυλακισμένος τέσσερα χρόνια, ελευθερώθηκε το 1324.[7][8]

Τελευταία χρόνια

Επεξεργασία

Τον Βαρθολομαίο Β΄ Γκίζι διαδέχθηκε ο γιος του Γεώργιος Β΄ Γκίζι (1341), παντρεύτηκε τη Σαδίκ κόρη του Αλφόνσο Φαδρίκ του Ισπανού Αυθέντη των Σαλώνων. Έλαβε προίκα το ήμισυ τού κάστρου τού Σαιντ-Ομέρ στη Θήβα, που το κράτησε ως την καταστροφή του (1334). Ο Γεώργιος Β΄ συμμετείχε στην Α΄ Σταυροφορία της Σμύρνης που πιθανότατα σκοτώθηκε (1352), τον διαδέχθηκε ο ανήλικος γιος του Βαρθολομαίος Γ΄ Γκίζι με κηδεμόνα τη μητέρα του Σαδίκ μέχρι το 1258. Τον Βαρθολομαίο Γ΄ διαδέχτηκε ο γιος του Γεώργιος Γ΄ Γκίζι (1384) που πέθανε χωρίς απογόνους (1390), η δυναστεία ξεκληρίστηκε και τα νησιά μεταβιβάστηκαν στη Δημοκρατία της Βενετίας.

Γενεαλογικό δέντρο της Οικογένειας Γκίζι

Επεξεργασία
 
 
 
 
 
Βαρθολομαίος
ΓΚΙΖΙ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιερεμίας Γκίζι
κύριος Σκιάθου, Σκοπέλου, Σκύρου
 
Ανδρέας Γκίζι
κύριος Τήνου, Μυκόνου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιζαμπέττα
σύζ. Φίλιππος Γκίζι
 
Βαρθολομαίος Α΄ Γκίζι
κύριος Τήνου, Μυκόνου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(κόρη)
σύζ. Πιέτρο νταλλε Κάρτσερι
κύριος 2/3 Ευβοίας
 
Γεώργιος Α΄ Γκίζι
κύριος Τήνου, Μυκόνου,
βαρόνος της Χαλανδρίτσας
1286 - 1311
 
Αλίκη νταλε Κάρτσερι
κυρία 1/2 Ωρεών
ΟΙΚΟΣ ΚΑΡΤΣΕΡΙ
 
Μαρία
σύζ. Μαρτίνος Ζαχαρίας
ηγεμόνας της Χίου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Βαρθολομαίος Β΄ Γκίζι
κύριος Τήνου, Μυκόνου,
τριτημόριος της Εύβοιας
1313 - 1341
 
Αλφόνσο Φαδρίκ
γενικός επίτροπος
του δουκάτου Αθηνών
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Γεώργιος Β΄ Γκίζι
κύριος Τήνου, Μυκόνου,
τριτημόριος της Εύβοιας
1341 - 1352
 
Σιμόνα Φραδρίκ
κυρία του 1/2 Σανταμέριου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Βαρθολομαίος Γ΄ Γκίζι
κύριος Τήνου, Μυκόνου,
1/3 Ευβοίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Γεώργιος Γ΄ Γκίζι
κύριος Τήνου, Μυκόνου,
1/3 Ευβοίας
 

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Saint-Guillain 2006, p. 182.
  2. Νήσος Άνδρος-Ιστορία Αρχειοθετήθηκε 2012-09-10 στο Wayback Machine., ανακτήθηκε 21 Μαΐου 2013
  3. 3,0 3,1 3,2 Bon (1969), pp. 234–235, 459
  4. 4,0 4,1 Setton (1975), p. 12
  5. Bon (1969), p. 167
  6. Miller (1908), pp. 185–186
  7. Bon (1969), σ. 202
  8. Bon (1969), σ. 205
  • Bon, Antoine (1969). La Morée franque. Recherches historiques, topographiques et archéologiques sur la principauté d’Achaïe
  • Guillaume Saint-Guillain, « Les Conquérants de l'Archipel. L'Empire latin de Constantinople, Venise et les premiers seigneurs des Cyclades », dans Gherardo Ortali, *Ghisi, in Ersch and Gruber encyclopedy vol 66
  • Giorgio Ravegnani et Peter Schreiner (dir.), Quarta Crociata. Venezia - Bisanzio - Impero Latino, Venise, Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti, 2006
  • Loenertz, Raymond-Joseph (1975). Les Ghisi, dynastes vénitiens dans l'Archipel (1207-1390) (in French). Florence: Olschki.
  • Miller, William (1908). The Latins in the Levant, a History of Frankish Greece (1204–1566).
  • Ravegnano, Giorgio (2000). "GHISI, Andrea"
  • R.-J. Loenertz, Les Ghisi : dynastes vénitiens dans l'Archipel (1207-1390), Florence, Olschki, 1975
  • Setton, Kenneth M. (1976). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume I: The Thirteenth and Fourteenth Centuries