Βικιπαίδεια

Οικονομία της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου

Η οικονομία της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου κυριαρχείται από τον τομέα των υπηρεσιών (69% του ΑΕΠ το 2007), ο οποίος περιλαμβάνει τον δημόσιο τομέα, το εμπόριο, τον τουρισμό και την εκπαίδευση. Η βιομηχανία συμβάλλει στο 22% του ΑΕΠ και η γεωργία στο 9%.[1] Η οικονομία της ΤΔΒΚ λειτουργεί σε μια ελεύθερη αγορά, με σημαντικό μέρος του διοικητικού κόστους να χρηματοδοτείται από την Τουρκία. Η ΤΔΒΚ χρησιμοποιεί την τουρκική λίρα ως νόμισμά της, η οποία συνδέει την οικονομική της κατάσταση με την οικονομία της Τουρκίας.

Από το 2014, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της ΤΔΒΚ ήταν 15.109 δολάρια ΗΠΑ και το ΑΕΠ ήταν 4,039 δισεκατομμύρια δολάρια. Η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 4,9% το 2014 και 2,8% το 2013, πράγμα που σημαίνει ότι η ΤΔΒΚ αναπτύσσεται ταχύτερα από την Κυπριακή Δημοκρατία.[2][3] Η ΤΔΒΚ σημείωσε οικονομική ανάπτυξη και μείωση της ανεργίας κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010, με το ποσοστό ανεργίας το 2015 να ήταν 7,4%,[4] από 8,3% το 2014.[5] Το ποσοστό πληθωρισμού τον Ιούνιο του 2015 ήταν 3,18%.[6][5][7]

Εμπάργκο, χρέος και ρόλος της Τουρκίας Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Εμπάργκο κατά της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου

Λόγω του διεθνούς καθεστώτος και του εμπάργκο στα λιμάνια της, η ΤΔΒΚ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τουρκική στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη.[8] Όλες οι εξαγωγές και οι εισαγωγές της ΤΔΒΚ πρέπει να πραγματοποιούνται μέσω της Τουρκίας, εκτός εάν παράγονται τοπικά, από υλικά που προέρχονται από την περιοχή (ή εισάγονται μέσω ενός από τους αναγνωρισμένους λιμένες του νησιού) όταν μπορούν να εξαχθούν μέσω ενός από τους νόμιμους λιμένες.

Το συνεχιζόμενο κυπριακό πρόβλημα επηρεάζει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη της ΤΔΒΚ. Η Κυπριακή Δημοκρατία, ως η διεθνώς αναγνωρισμένη οντότητα, έχει ανακηρύξει κλειστά τα αεροδρόμια και τα λιμάνια της περιοχής. Όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ και της ΕΕ σέβονται το κλείσιμο αυτών των λιμένων και αερολιμένων σύμφωνα με τη δήλωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η τουρκική κοινότητα υποστηρίζει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει χρησιμοποιήσει τη διεθνή της θέση για να εμποδίσει τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ της ΤΔΒΚ και του υπόλοιπου κόσμου.[9][10]

Υπάρχουν τριετή προγράμματα χρηματοοικονομικής συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και ΤΔΒΚ. [11] Το 2013 η Τουρκία μετέφερε 430 εκατομμύρια τουρκικές λίρες στον τουρκοκυπριακό προϋπολογισμό, που αποτελεί το 5,7% του ΑΕΠ και το ένα έβδομο του κρατικού προϋπολογισμού. Η βοήθεια από την Τουρκία μειώθηκε από το 7,1% του προϋπολογισμού το 2004. Επιπλέον, το 2013 σημειώθηκε έλλειμμα στον προϋπολογισμό στο 7,2% του ΑΕΠ και πίστωση ύψους 6,6% του ΑΕΠ ελήφθη από την Τουρκία. Μεταξύ του 2004 και του 2013, η ΤΔΒΚ είχε διαρκώς έλλειμμα στον προϋπολογισμό της, με κορύφωση το 14,0% του ΑΕΠ το 2009. Αυτό οδήγησε σε συνεχή δανεισμό από την Τουρκία, φτάνοντας το 12,2% του ΑΕΠ το 2009 το μέγιστο.[12] Τον Δεκέμβριο του 2014, η ΤΔΒΚ είχε συνολικό χρέος 23 εκατομμυρίων τουρκικών λιρών, 7,5 εκατομμύρια λιρών ήταν εξωτερικό χρέος προς την Τουρκία. Αυτό ανερχόταν σε 1,5 φορές το ΑΕΠ. [13]

Οικονομική ανάπτυξη Επεξεργασία

 
Το Υπουργείο Οικονομικών της ΤΔΒΚ

Παρά τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν από την έλλειψη διεθνούς αναγνώρισης, η οικονομία της ΤΔΒΚ αναπτύχθηκε με εντυπωσιακή πρόοδο. Οι ονομαστικοί ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ της οικονομίας το 2001-2005 ήταν 5,4%, 6,9%, 11,4%, 15,4% και 10,6%, αντίστοιχα.[14][15] Ο πραγματικός ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ το 2007 εκτιμάται σε 2%.[1] Αυτή η ανάπτυξη ενισχύθηκε από τη σχετική σταθερότητα της τουρκικής λίρας και από την έκρηξη στον τομέα της εκπαίδευσης και των κατασκευών.

Η ανάπτυξη ενισχύθηκε περαιτέρω από την άφιξη των Βορειοευρωπαίων αγοραστών σπιτιού, επενδύοντας σε βίλες διακοπών. Πάνω από 10.000 Βρετανοί, συμπεριλαμβανομένων των ομογενών αγόρασαν εξοχικές βίλες εκεί για να ζήσουν μόνιμα ή να επισκεφθούν τους καλοκαιρινούς μήνες. Αυτοί οι άποικοι δημιούργησαν πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια μεταξύ 2003 και 2007.

Μελέτες από την Παγκόσμια Τράπεζα δείχνουν ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΤΔΒΚ αυξήθηκε στο 76% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Κυπριακή Δημοκρατία με όρους προσαρμοσμένους στις ΣΔΙΤ το 2004 (22.300 δολάρια ΗΠΑ για την Κυπριακή Δημοκρατία και 16.900 δολάρια ΗΠΑ για την ΤΔΒΚ).[14][15] Οι επίσημες εκτιμήσεις για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε τρέχοντα δολάρια ΗΠΑ ανέρχονται σε 8.095 δολάρια ΗΠΑ το 2004 και 11.837 δολάρια ΗΠΑ το 2006.

Ανάπτυξη Επεξεργασία

 
Λεμόνια στη ΤΔΒΚ. Τα εσπεριδοειδή είναι το προϊόν που η ΤΔΒΚ εξάγει περισσότερο.
 
Ένα πολυτελές ξενοδοχείο στην τουριστική περιοχή Μπάφρα, που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 2010.
 
Έδρα της Τουρκικής Συνεταιριστικής Τράπεζας Λεμεσού στη Βόρεια Λευκωσία, το οικονομικό κέντρο.

Αν και η οικονομία της ΤΔΒΚ έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, εξακολουθεί να εξαρτάται από νομισματικές μεταβιβάσεις από την τουρκική κυβέρνηση. Σύμφωνα με μια συμφωνία του Ιουλίου 2006, η Άγκυρα πρόκειται να παράσχει στη ΤΔΒΚ οικονομική ενίσχυση ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τρία χρόνια (2006-2008).[1] Πρόκειται για μια συνέχεια της συνεχιζόμενης πολιτικής σύμφωνα με την οποία η τουρκική κυβέρνηση διαθέτει περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια ετησίως από τον προϋπολογισμό της για να βοηθήσει στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου των Τουρκοκυπρίων.[16][17][18]

Τουρισμός Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Τουρισμός στην Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου

Ο τουριστικός τομέας της ΤΔΒΚ σημείωσε υψηλά επίπεδα συνεχούς ανάπτυξης. 1,23 εκατομμύρια τουρίστες επισκέφτηκαν τη ΤΔΒΚ το 2013, εκ των οποίων 920.000 ήταν από την Τουρκία. Ο αριθμός των τουριστών διπλασιάστηκε από το 2006, με 570.000 τουρίστες. Τα έσοδα από τον τουρισμό ήταν 616 εκατομμύρια δολάρια, από 390 εκατομμύρια δολάρια το 2009 και 288 εκατομμύρια δολάρια το 2004.[7] Ο αριθμός των τουριστικών καταλυμάτων αυξήθηκε σε 17.000 το 2011.[19]

Τραπεζικές εργασίες Επεξεργασία

Ο τραπεζικός τομέας αυξήθηκε κατά 114% από το 2006 έως το 2011.[19] Η TRNC Development Bank είναι μέλος του Συνδέσμου Χρηματοδοτικών Οργανισμών Ανάπτυξης στην Ασία και τον Ειρηνικό (ADFIAP).[20]

Εξαγωγές και εισαγωγές Επεξεργασία

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου μετρά στατιστικά τα προϊόντα από τη Βόρεια Κύπρο ως προϊόντα προερχόμενα από την Τουρκία.[21]

Το 2014, οι εξαγωγές της ΤΔΒΚ ήταν 130 εκατομμύρια δολάρια, μια αύξηση 11,9% από το 2013 και οι εισαγωγές ήταν 1,51 δισεκατομμύρια δολάρια, μια αύξηση 3,6% από το 2013. Ο κύριος εμπορικός εταίρος είναι η Τουρκία, από το 2014, όπου το 64,7% των τουρκοκυπριακών εισαγωγών προέρχεται από αυτήν και το 58,5% των τουρκοκυπριακών εξαγωγών προς την Τουρκία. Οι χώρες της Μέσης Ανατολής είναι ο προορισμός του 30,3% των τουρκοκυπριακών εξαγωγών και το μερίδιό τους στις εξαγωγές της ΤΔΒΚ έχει αυξηθεί σημαντικά, φτάνοντας μόνο το 17,8% το 2006. Το μερίδιο των εξαγωγών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκε σημαντικά από 15,0% το 2006 στο 6,2% το 2014, ενώ οι εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν 15,5% του συνόλου των εισαγωγών.

Ο γεωργικός τομέας είναι η πηγή της συντριπτικής πλειονότητας των εξαγόμενων αγαθών. Το 2013, το 32,4% των εξαγόμενων προϊόντων ήταν ακατέργαστα γεωργικά προϊόντα και το 50,8% μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα. Το 8,7% των εξαγωγών ήταν ορυκτά, το 3,0% ήταν ένδυση και το 5,1% άλλα βιομηχανικά προϊόντα. Τα ακατέργαστα εσπεριδοειδή από μόνα τους αποτελούσαν το 19,1% όλων των εξαγωγών.[22] Τα σημαντικότερα εξαγόμενα προϊόντα, με βάση τα έσοδα που παράγουν, είναι γαλακτοκομικά προϊόντα, εσπεριδοειδή, ρακί, συμπυκνωμένα εσπεριδοειδή, κοτόπουλα και πατάτες.[23]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 CIA - The World Factbook - Cyprus: scroll down to section entitled Economy of the area administered by Turkish Cypriots
  2. ↑ «KKTC» (στα Τουρκικά). Turkish Ministry of Economy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2015. 
  3. ↑ «Political deal may boost Cypriot economy». Daily Sabah. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2015. 
  4. ↑ «KKTC'de işsizlik %7.4». Kıbrıs. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2016. 
  5. ↑ 5,0 5,1 «En yüksek işsizlik oranı Güzelyurt'ta» (στα Τουρκικά). Kıbrıs Postası. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2015. 
  6. ↑ «2008=100 TEMEL YILI TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİNİN 2015 HAZİRAN AYI SONUÇLARI» (PDF). State Planning Organization. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2015. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Economic and Social Indicators 2013. TRNC State Planning Organization. σελίδες 2–3. 
  8. ↑ «Universities: Little accord on the island - Higher, Education - The Independent». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιανουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2008. 
  9. ↑ «Foreign aid fungibility and military spending: The case of North Cyprus». Defence and Peace Economics 25: 499–508. doi:10.1080/10242694.2013.763628. 
  10. ↑ «The Impact of Military Spending on Economic Growth: The Case of North Cyprus». Defence and Peace Economics 22: 555–562. doi:10.1080/10242694.2011.562370. 
  11. ↑ «Türkiye'den KKTC'ye 2015'in ilk üç ayında ne kadar yardım gitti?» (στα Τουρκικά). T24. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2015. 
  12. ↑ Economic and Social Indicators 2013. TRNC State Planning Organization. σελίδες 21–23. 
  13. ↑ «Maliye Bakanı Mungan bütçeyi sundu» (στα Τουρκικά). Yeni Düzen. 8 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2015. 
  14. ↑ 14,0 14,1 Cyprus after Accession: Thinking Outside the Box – Background Documents, University of Oxford, European Studies Centre, Workshop on Cyprus 10–11 March 2006
  15. ↑ 15,0 15,1 General information about North Cyprus: Economy Αρχειοθετήθηκε 2014-03-18 στο Wayback Machine., web site of Unistar Investments Ltd., Bellapais, North Cyprus
  16. ↑ Turkey, N. Cyprus sign economic development deal Αρχειοθετήθηκε 2009-01-25 στο Wayback Machine., Hurriyet Turkish Daily News, 4 May 2007.
  17. ↑ Feridun, Mete (2014) Foreign aid fungibility and military spending: the case of North Cyprus. Defence and Peace Economics, 25 (5). pp. 499-508. ISSN 1024-2694 (Print), 1476-8267 (Online) (doi:10.1080/10242694.2013.763628)
  18. ↑ Feridun, Mete, Sawhney, Bansi and Shahbaz, Muhammad (2011) The impact of military spending on economic growth: the case of North Cyprus. Defence and Peace Economics, 22 (5). pp. 555-562. ISSN 1024-2694 (print), 1476-8267 (online) (doi:10.1080/10242694.2011.562370)
  19. ↑ 19,0 19,1 Zaman Newspaper 01 Sept 2011 Αρχειοθετήθηκε November 7, 2013, στο Wayback Machine.
  20. ↑ ADFIAP Αρχειοθετήθηκε 2021-01-19 στο Wayback Machine. Northern Cyprus DB is a member
  21. ↑ «Moving Borders: Russia's Creative Entry into the World Trade Organization (WTO)». Daniel Warner, Alternatives: Global, Local, Political, 2014, Vol. 39(2) 90-107, page105. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2020. 
  22. ↑ Economic and Social Indicators 2013. TRNC State Planning Organization. σελ. 27. 
  23. ↑ «Dış Ticaret» (στα Τουρκικά). Turkish Ministry of Economy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2015. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Οικονομία_της_Τουρκικής_Δημοκρατίας_της_Βόρειας_Κύπρου&oldid=10507930"