Οτσάκιβ

Οτσάκιβ
; Σημαία	; Έμβλημα
	Οτσάκιβ 46°37′7″N 31°32′21″E
Χώρα	Ουκρανία
Διοικητική υπαγωγή	Mykolaiv Raion
Ίδρυση	1492
Έκταση	1.249 km²
Υψόμετρο	37 μέτρα
Πληθυσμός	13.927 (1 Ιανουαρίου 2021)
Ταχ. κωδ.	57500–57014
Ζώνη ώρας	UTC+02:00 (επίσημη ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 46°37′7″N 31°32′21″E / 46.61861°N 31.53917°E / 46.61861; 31.53917

Το Οτσάκιβ γνωστό και ως Οτσάκοβ (ουκρανικά: Очаків‎‎, ρωσικά: Очаков‎‎, κριμαϊκά ταταρικά: Özü‎‎, ρουμανικά: Oceacov‎‎ και Vozia, και Αλέκτορ (Ἀλέκτορος στα ελληνικά) είναι μια μικρή πόλη στην περιφέρεια Μικολάιβ (περιοχή) της νότιας Ουκρανίας. Λειτουργώντας ως το διοικητικό κέντρο του Οτσάκιν ράιον ( περιοχή), η ίδια η πόλη δεν ανήκει στο ράιον και έχει οριστεί ως πόλη περιφερειακής σημασίας. Ο εκτιμώμενος πληθυσμός της πόλης ανέρχεται σε 13,927 κατοίκους (2021).

Για πολλά χρόνια το φρούριο της πόλης χρησίμευε ως πρωτεύουσα της οθωμανικής επαρχίας (γιαλέτ).

Γεωγραφία Επεξεργασία

Η πόλη βρίσκεται ακριβώς στις εκβολές του Δνείπερου, στις όχθες του ποταμού Δνείπερου-Βουγκ. Ανάμεσα στο ακρωτήριο Οτσάκιβ (βόρεια όχθη) και τη σούβλα Κίνμπουρν (νότια όχθη) υπάρχουν μόνο 3,6 χιλιόμετρα. Τα φρούρια Οτσάκιβ και Κίνμπουρν έλεγχαν την είσοδο του Δνείπερου και του Μπουγκ.

Ιστορία Επεξεργασία

Ίδρυση και ονόματα Επεξεργασία

Ο Σιγισμούνδος φον Χερμπερστάιν τοποθετεί το «Oczakow» (σημερινό «Οτσάκιβ») στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας (Ponti Evxini) στον χάρτη του του 1549.

Ο χάρτης του 1720 του Γιόχαν Μπάπτιστ Χόμαν όπου ο Oczakow είναι επίσης γνωστό ως Dziarcrimenda

Η λωρίδα γης, στην οποία βρίσκεται σήμερα το Οτσάκιβ, κατοικούνταν από Θράκες και Σκύθες στην αρχαιότητα. Ήταν γνωστό ως μέρος της Μεγάλης (δηλ. ευρωπαϊκής) Σκυθίας. Τον 7ο και 6ο αιώνα π.Χ., Έλληνες άποικοι είχαν ιδρύσει μια εμπορική αποικιακή πόλη, με το όνομα Αλέκτωρ, κοντά στις θρακικές ακτές. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές δείχνουν επίσης ότι κοντά στην περιοχή βρισκόταν η παλιά μιλησιακή (αρχαία ελληνική) αποικία της Ολβίας Ποντικής. Υποτίθεται ότι οι ίδιες ελληνικές αποστολές εγκαταστάθηκαν στον Αλέκτωρ.

Τον 1ο αιώνα π.Χ., ο Αλέκτωρ έγινε ρωμαϊκή αποικία και μέρος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Η περιοχή αποτελούσε μέρος του χώρου στον οποίο έλαβε χώρα η εθνογένεση των Ρουμάνων και ήταν επίσης γενικότερα τόπος διέλευσης πολλών μεταναστών και φυλών. Ως αποτέλεσμα των μεταναστεύσεων, η πόλη έπεσε και οι κάτοικοι ζούσαν σε μικρούς οικισμούς χτισμένους στις όχθες των ποταμών Μπουγκ και Δνείπερου.

Κατά τον Μεσαίωνα ο τόπος ονομάστηκε Βόζια από τους Ρουμάνους. Το όνομα υποτίθεται ότι προέρχεται από ένα φυτό γνωστό στα ρουμανικά ως bozii ή bozia (Sambucus ebulus), ένα φαρμακευτικό βότανο, που βρίσκεται συχνά εκεί. Η επικράτεια ήταν μέρος της κυριαρχίας των Μπρόντιτσι. Έπεσε στην κυριαρχία των Τατάρων την εποχή της εισβολής των Μογγόλων στην Ευρώπη.

Ο Αλέξανδρος Α' ο Καλός, ηγεμόνας της Μολδαβίας (ρ. 1400–1432), και ο σύμμαχός του Βίτοβτ ή Βυτάουτας, Μέγας Δούκας της Λιθουανίας (ρ. 1392–1430), απελευθέρωσαν την επικράτεια Βόζια και χτίστηκε ένα φρούριο πάλι κοντά στα ερείπια του Αλέκτωρ. Αργότερα το οχυρό θα αναφέρεται στα ρωσικά χρονικά ως Ντάσεφ.

Τον 14ο αιώνα οι αδερφοί Σεναρέγκα, Γενοβέζοι έμποροι και πολεμιστές, είχαν εγκαταστήσει ένα κάστρο στη θέση Λέριτσι, πολύ κοντά στην πόλη Βόζια. Ήταν ένα καλό σημείο για το εμπόριο με Ρουμάνους και Τάταρους, αλλά η παρέμβαση της οικογένειας Σεναρέγκα στις εσωτερικές υποθέσεις της Μολδαβίας έκανε τους Μολδαβούς από την Τσετάτεα Άλμπα (σημερινό Μπιλχορόντ-Ντνιστρόβσκι) να τους πάρουν το κάστρο το 1455.

Το 1492, οι Τάταροι της Κριμαίας πήραν τη Βόζια από τους Μολδαβούς και την ονόμασαν Όζου-Καλέ (Özü-Cale), που κυριολεκτικά σήμαινε «φρούριο του Δνείπερου». Το όνομα έμοιαζε επίσης πολύ με το τότε ρουμανικό Βόζια. Εκείνη την εποχή, η πόλη αναφερόταν επίσης ως Κάρα-Κέρμαν (Kara-Kerman) ("Μαύρη πόλη") ως αντίθετο με το Τσετάτεα Άλμπα ("Λευκή πόλη", εξ ου και η συνώνυμη ονομασία ως Άκ-Κερμαν), που επίσης το έλαβαν οι Τάταροι και ο τουρκικός στρατός από τους πάλαι ποτέ Μολδαβούς ηγεμόνες τους.

Το 1493, το φρούριο καταλήφθηκε από τους Κοζάκους του Μποχντάν Γκλίνσκι. Λόγω της στρατηγικής του θέσης, το φρούριο ήταν τόπος διαμάχης για μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ της Μολδαβίας, του συμμάχου της Μολδαβίας Ζαποριζιακού Σιτς, της Πολωνο-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Σε μεταγενέστερη ημερομηνία έγινε το κέντρο ενός οθωμανικού σαντζακίου, που περιλάμβανε το Χατζηντερέχ (σήμερα Οβιντιόπολ), το Χαντζήμπεϊ (Οδησσό) και το Ντουμποσάρι, καθώς και περίπου 150 χωριά, και την επαρχία Σιλίστρα, που μερικές φορές ονομάζεται επαρχία Όζι, στην οποία ανήκε. Το Χαντζήμπεϊ έγινε το ίδιο αργότερα κέντρο σαντζακιών.

Το 1600 ο Μιχάι Βιτεαζούλ (Μιχαήλ ο Γενναίος), Πρίγκιπας της Βλαχίας, πήρε τον έλεγχο της πόλης για σύντομο χρονικό διάστημα.

Ο Τζιοβάνι Μπατίστα Μάλμπι σημείωσε το 1620 ότι η πόλη και η γη της Βόζια, ακόμη και αν κυβερνούνταν από τους Τατάρους, κατοικούνταν από Ρουμάνους, περιγράφοντάς τους ότι είχαν την ορθόδοξη θρησκεία και μια παραφθαρμένη λατινοϊταλική γλώσσα, με σλαβικές επιρροές, καθώς εκείνη την εποχή η παλαιά σλαβική γλώσσα ήταν η εκκλησιαστική γλώσσα σε όλες τις ρουμανικές χώρες. Την ίδια εθνική νότα έκανε και ο Νικολό Μπάρσι από τη Λούκκα τον ίδιο αιώνα.

Ο Λάβρεν Πιασετσίνσκι, γραμματέας του Πολωνού βασιλιά Σιγισμούνδου Γ' της Πολωνίας, ταξιδεύοντας με μια διπλωματική αποστολή στο Γκαζί Γκιράι Χαν, διασχίζοντας την περιοχή Τσετάτεα Άλμπα (Ak-Kerman) και την περιοχή Βόζιαή Οτσέακοβ, βρήκε μόνο «μολδαβικά χωριά υπό την κυριαρχία του Τατάρ Χαν, που τα κυβερνούσε στο όνομά του ο Ναζίλ Αγά» («sate moldoveneşti pe care le ţine hanul tătărăsc şi pe care le guvernează în numele lui sluga lui Nazyl aga») ^[2] Παρόμοιες επισημάνσεις έγιναν από τον Τζιοβάνι Μποτέρο (1540–161) στο βιβλίο Οικουμενικές σχέσεις (Relazioni universali)(Βενετία 1591), τον Τζιάν Λορέντσο ντ' Ανανία στο βιβλίο Το Παγκόσμιο Εργοστάσιο του Κόσμου ή Κοσμογραφία (L'Universale fabbrica del Mondo, ovvero Cosmografia) (Νάπολη 1573, Βενετία 1596 κ.λπ.) και από τον Τζιοβάνι Αντόνιο Μαγκίνι (1555–1617), από την Πάδοβα, στην Παγκόσμια Γεωγραφία (în Geographie universae) (Βενετία 156).

Ο Ντάνιελ Κρμαν έγραψε ότι εκτός από τους Τούρκους και τους Τατάρους, τους κατακτητές της Βόζια, η πόλη κατοικήθηκε από Μολδαβούς (Ρουμάνους) και πλήθος Ελλήνων εμπόρων.

Ρωσική κατάκτηση Επεξεργασία

Η πόλη και το φρούριο μετά την κατάληψη της από τους Ρώσους το 1737

Κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου (1735–1739), η Ρωσική Αυτοκρατορία, θεωρώντας το Οθωμανικό φρούριο ως το κλειδί, για να αποκτήσει τον έλεγχο των παραλίων της Μαύρης Θάλασσας, την πολιόρκησε το 1737. Τα ρωσικά στρατεύματα με διοικητή τον στρατάρχη φον Μίνιχ κατέλαβαν το φρούριο καταιγιστικά (Ιούλιος 1737), αλλά τον επόμενο χρόνο η Ρωσία το εγκατέλειψε, αποδίδοντάς το στην Τουρκία το 1739. Η πολιορκία του 1737 έγινε διάσημη ως το υπόβαθρο μιας από τις ιστορίες του φανταστικού Βαρώνου Μυνχάουζεν.

Κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου του 1787-1792, οι ρωσικές χερσαίες δυνάμεις υπό τον Αλεξάντερ Σουβόροφ και ναυτικές μονάδες υπό τον Τζον Πολ Τζόουνς ξεκίνησαν μια δεύτερη πολιορκία του Οτσάκοφ, η οποία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1788 και διήρκεσε έξι μήνες. Τον Δεκέμβριο του 1788, σε θερμοκρασίες −23 °C (−9 °F), οι Ρώσοι εισέβαλαν στο φρούριο, με αποτέλεσμα τρομερές απώλειες ζωών. Η πολιορκία έγινε το θέμα μιας περίφημης ωδής του Γαβριήλ Ντερζάβιν. ^[3] Η ναυμαχία του Οτσάκοφ (Ιούλιος 1788) έλαβε χώρα παράλληλα με την πόλη κατά την ίδια εκστρατεία. Η Συνθήκη του Ιασίου του 1792 μεταβίβασε τον Όζι στη Ρωσική Αυτοκρατορία, η οποία τον μετονόμασε σε Οτσάκοβ (Ochakov) (ρωσικά: Оча́ков‎‎).

Αρχικά η Ρωσική Αυτοκρατορία σχεδίαζε να ιδρύσει μια «Νέα Μολδαβία» ως σημείο έλξης για τους Ρουμάνους από τη Μολδαβία, τη Βλαχία και άλλες ρουμανόφωνες περιοχές. ^[4] Οι Ρουμάνοι έγιναν μειονότητα στην περιοχή ως αποτέλεσμα της πολιτικής της Ρωσικής Αυτοκρατορίας για τους σλαβικούς εποικισμούς. ^[5]

Αγγλογαλλική κατοχή Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου το φρούριο Κίνμπουρν απέναντι από το Οτσάκιβ βομβαρδίστηκε από τον αγγλο-γαλλικό στόλο και καταλήφθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1855, κατά τη διάρκεια της Μάχης του Κίνμπουρν. Το φρούριο παρέμεινε στα χέρια των Αγγλογάλλων για τους υπόλοιπους μήνες του πολέμου, ενώ οι Ρώσοι εγκατέλειψαν το Οτσάκιβ και κατέστρεψαν το οχυρό που βρισκόταν εκεί. Μετά από αυτόν τον πόλεμο, οι παράκτιες άμυνες γύρω από το Οτσάκιβ ανοικοδομήθηκαν και ενισχύθηκαν.

Πρόσφατη ιστορία Επεξεργασία

Με την ίδρυση του ουκρανικού κράτους ως Λαϊκής Δημοκρατίας της Ουκρανίας το ουκρανικό όνομα της πόλης έγινε επίσημο. Το Οτσάκιβ ήταν μέρος της ΣΣΔ της Ουκρανίας της Σοβιετικής Ένωσης και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου καταλήφθηκε από τη Ρουμανία μεταξύ 1941 και 1944. Αυτή ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της πόλης που η εθνολογική και κοινωνιολογική έρευνα των Ρουμάνων επιζώντων του Οτσάκιβ έγινε από τον Άντον Γκολοπέντσια. ^[6]

Παρόν Επεξεργασία

Σήμερα το Οτσάκιβ είναι μια πόλη-θέρετρο και ένα ψαρολίμανο. Ο εκτιμώμενος πληθυσμός είναι περίπου 16.900 (κατά το έτος 2001).

Το κύριο αξιοθέατο της πόλης είναι το κτήριο του Μουσείου Σουβόροφ, το οποίο χρησίμευε ως τζαμί τον 15ο αιώνα. Μετατράπηκε σε ναό του Αγίου Νικολάου το 1804 και ανακατασκευάστηκε σε ψευδορωσικό ρυθμό το 1842.

Όχι μακριά από την πόλη βρίσκεται το Ιστορικό-Αρχαιολογικό Καταφύγιο "Ολβία" και το νησί Μπερεζάν. Στη χερσόνησο Κίνμπουρν βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο "Λευκή όχθη του Σβιάτοσλαβ" και το "δάσος Βολζίν" του καταφυγίου Βιόσφαιρας της Μαύρης Θάλασσας.