Ουρμπέν Λεβεριέ

Γάλλος μαθηματικός και αστρονόμος

Ο Ουρμπέν Ζαν Ζοζέφ Λεβεριέ (γαλλικά: Urbain Jean Joseph Le Verrier‎‎, 11 Μαρτίου 181123 Σεπτεμβρίου 1877) ήταν Γάλλος μαθηματικός ο οποίος ειδικευόταν στην ουράνια μηχανική και είναι γνωστός για την πρόβλεψη της ύπαρξης και της θέσης του Ποσειδώνα χρησιμοποιώντας μόνο μαθηματικά. Οι υπολογισμοί του έγιναν για να εξηγήσουν τις αποκλίσεις στην τροχιά του Ουρανού και στους νόμους του Κέπλερ και του Νεύτωνα. Ο Λεβεριέ έστειλε τις συντεταγμένες στον Γιόχαν Γκότφριντ Γκάλε στο Βερολίνο, ζητώντας του να τους επαληθεύσει. Ο Γκάλε εντόπισε τον Ποσειδώνα την ίδια νύχτα που έλαβε την επιστολή του Λεβεριέ, με 1° διαφορά από την προβλεπόμενη θέση. Η ανακάλυψη του Ποσειδώνα θεωρείται ευρέως ως μια δραματική επικύρωση της Ουράνιας μηχανικής, και είναι μία από τις πιο αξιόλογες στιγμές της επιστήμης του 19ου αιώνα.

Ουρμπέν Λεβεριέ
Γέννηση11  Μαρτίου 1811[1][2][3]
Σαιν-Λο[4][5][6]
Θάνατος23  Σεπτεμβρίου 1877[1][2][3]
Παρίσι[4][7]
ΥπηκοότηταΓαλλία
ΣπουδέςΛύκειο Λουί-λε-Γκραν, Πολυτεχνική Σχολή και Πανεπιστήμιο της Καέν
Γνωστός γιαΑνακάλυψη του Ποσειδώνα
ΣύζυγοςLucille Clotilde Choquet
ΒραβεύσειςΜετάλλιο Κόπλυ (1846), Μέγας Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής, Χρυσό Μετάλλιο της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας (1868), Χρυσό Μετάλλιο της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας (1876), γενικός διαγωνισμός, μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών, αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (4  Φεβρουαρίου 1847) και 72 ονόματα στον Πύργο του Άιφελ
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςουράνια μηχανική και αστρονομία
Αξίωμαμέλος της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, Μέλος του Γενικού Συμβουλίου και Γερουσιαστής της Β΄ Αυτοκρατορίας
Ιδιότητααστρονόμος, μαθηματικός, πολιτικός, μετεωρολόγος και συγγραφέας
Φοιτητές τουÉmile Gautier
Υπογραφή

Βιογραφία

Επεξεργασία

Τα πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Ο Λεβεριέ γεννήθηκε στο Σαιν-Λο, Μανς, Γαλλία και σπούδασε στην École Polytechnique. Για ένα μικρό διάστημα σπούδασε χημεία υπό την επίβλεψη του Ζοζέφ Λουί Γκέι-Λουσάκ, γράφοντας εργασίες για τους συνδυασμούς του φωσφόρου με το υδρογόνο, και του φωσφόρου με το οξυγόνο.[8] Στη συνέχεια άλλαξε και σπούδασε αστρονομία, και ειδικότερα Ουράνια μηχανική, και δέχθηκε μια θέση εργασίας στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής ζωής του εκεί, και τελικά έγινε διευθυντής του αστεροσκοπείου το 1854-1870 και ξανά από το 1873 έως το 1877.

Το 1846 ο Λεβεριέ έγινε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών, και το 1855, εξελέγη ένα ξένο μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών της Σουηδίας. Το όνομα του Λεβεριέ είναι ένα από τα 72 ονόματα χαραγμένα στον Πύργο του Άιφελ.

Σταδιοδρομία

Επεξεργασία

Οι πρώτες εργασίες του

Επεξεργασία

Το πρώτο έργο του Λεβεριέ στην αστρονομία παρουσιάστηκε στην Ακαδημία των Επιστημών τον Σεπτέμβριο του 1839 με τίτλο "Sur les variations séculaires des orbites des planètes". Το έργο αυτό απευθυνόταν στο πλέον σημαντικό ερώτημα για την αστρονομία, για τότε, τη σταθερότητα του ηλιακού συστήματος, που είχε πρωτοερευνηθεί από τον Λαπλάς. Ο Λεβεριέ κατάφερε να εξαγάγει κάποια σημαντικά όρια σχετικά με τις κινήσεις στο ηλιακό σύστημα, αλλά λόγω των ανακριβών γνώσεων όσον αφορά στη μάζα των πλανητών, τα αποτελέσματά του ήταν αβέβαια.

Από το 1844 έως το 1847, ο Λεβεριέ δημοσίευσε μια σειρά από έργα για περιοδικούς κομήτες, και ειδικότερα για τους Λέξελ, Faye και DeVico. Με αυτό του το έργο κατάφερε να δείξει κάποιες ενδιαφέρουσες αλληλεπιδράσεις με τον πλανήτη Δία, αποδεικνύοντας ότι ορισμένοι κομήτες ήταν στην πραγματικότητα η επανεμφάνιση ήδη γνωστών κομητών σε διαφορετικές τροχιές.[9]

Ανακάλυψη του Ποσειδώνα

Επεξεργασία

Το πιο διάσημο επίτευγμα του Λεβεριέ είναι η πρόβλεψή του για την ύπαρξη του τότε άγνωστου πλανήτη Ποσειδώνα, χρησιμοποιώντας μόνο τα μαθηματικά και τις αστρονομικές παρατηρήσεις του γνωστού πλανήτη Ουρανού. Ενθαρρυμένος από τον φυσικό Αραγκό,[10] διευθυντή του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, ο Λεβεριέ ασχολήθηκε εντατικά για μήνες σε πολύπλοκους υπολογισμούς για να εξηγήσει τις μικρές αλλά συστηματικές αποκλίσεις μεταξύ της παρατηρούμενης τροχιάς του Ουρανού και της τροχιάς που προβλεπόταν από τους νόμους της βαρύτητας του Νεύτωνα. Την ίδια στιγμή, αλλά χωρίς να είναι σε γνώση του Λεβεριέ, παρόμοιοι υπολογισμοί γίνονταν και από τον Τζον Κόουτς Άνταμς στην Αγγλία. Ο Λεβεριέ ανακοίνωσε την οριστική προβλεπόμενη θέση του αθέατου πλανήτη που διατάρασσε την τροχιά του πλανήτη Ουρανού, δημοσίως, στη Γαλλική Ακαδημία στις 31 Αυγούστου του 1846, δύο ημέρες πριν η τελική λύση του Άνταμς ταχυδρομηθεί μυστικά στο Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς. Ο Λεβεριέ διαβίβασε τις προβλέψεις του έως τις 18 Σεπτεμβρίου σε μια επιστολή προς τον Γιόχαν Γκότφριντ Γκάλε του Αστεροσκοπείου του Βερολίνου. Η επιστολή έφτασε πέντε ημέρες αργότερα, και ο πλανήτης βρέθηκε με το διοπτρικό τηλεσκόπιο Φράουνχοφερ του Βερολίνου, το ίδιο βράδυ, 23 Σεπτεμβρίου 1846, από τον Γκάλε και τον Χάινριχ ντ' Αρέ εντός 1° της προβλεπόμενης θέσης του κοντά στο όριο μεταξύ των αστερισμών Αιγόκερω και Υδροχόου.

Πίνακες των πλανητών

Επεξεργασία

Στις αρχές του 19ου αιώνα οι μέθοδοι πρόβλεψης των κινήσεων των πλανητών ήταν κάπως διάσπαρτες, είχαν αναπτυχθεί επί σειρά δεκαετιών από πολλούς διαφορετικούς ερευνητές. Το 1847, ο Λεβεριέ ανέλαβε το καθήκον να «ενοποιήσει ... σε ένα ενιαίο έργο ολόκληρο το πλανητικό σύστημα, να θέσει τα πάντα σε αρμονία, αν είναι δυνατόν, αλλιώς, να δηλώσει με βεβαιότητα ότι υπάρχουν ακόμη άγνωστες αιτίες των διαταραχών ...»,[11] ένα έργο που θα τον απασχολήσει μέχρι τον θάνατό του.

Ο Λεβεριέ άρχισε με την επαναξιολόγηση, στην 7η τάξη, της τεχνικής υπολογισμού των πλανητικών διαταραχών γνωστή ως πάρελξη. Αυτό το τμήμα, είχε ως αποτέλεσμα 469 μαθηματικούς όρους και ήταν πλήρες από το 1849. Έπειτα άρχισε να συλλέγει παρατηρήσεις για τις θέσεις των πλανητών αρχίζοντας από το 1750. Η εξέταση και η διόρθωση των ασυνεπειών με τα πιο πρόσφατα δεδομένα τον απασχόλησε μέχρι το 1852.[9]

Ο Λεβεριέ δημοσίευσε στα Χρονικά του Αστεροσκοπείου του Παρισιού τους πίνακες με τις κινήσεις όλων των γνωστών πλανητών το 1858.[12] Οι πίνακες αυτοί αποτέλεσαν τη βάση της αστρονομίας στο Connaissance des Temps, το αστρονομικό ημερολόγιο του "Bureau des Longitudes", μέχρι περίπου το 1912.[13] Εκείνη την εποχή, το έργο του Λεβεριέ για τους εξωτερικούς πλανήτες αναθεωρήθηκε και επεκτάθηκε από τον Gaillot.[14]

Μετάπτωση του Ερμή

Επεξεργασία

Ο Λεβεριέ ξεκίνησε να μελετά την κίνηση του Ερμή από το 1843, με μια έκθεση με τίτλο Détermination nouvelle de l ’orbite de Mercure et de ses perturbations (Ένας νέος προσδιορισμός της τροχιάς του Ερμή και των διαταραχών του).[9] Το 1859 ο Λεβεριέ ήταν ο πρώτος που αναφέρθηκε στο ότι η αργή μετάπτωση της τροχιάς του Ερμή γύρω από τον Ήλιο δεν μπορούσε να εξηγηθεί πλήρως από την νευτώνεια μηχανική και τις διαταραχές από τους γνωστούς πλανήτες. Πρότεινε διάφορες πιθανές εξηγήσεις, όπως ότι ένας άλλος πλανήτης (ή ίσως, αντ' αυτού, μια σειρά από μικρότερα «σώματα») ενδέχεται να υπάρχουν σε μια τροχιά ακόμα πιο κοντά στον Ήλιο από ότι αυτή του Ερμή, που ευθύνονται για αυτήν τη διαταραχή.[15] (Άλλες εξηγήσεις περιλαμβάνουν μια ελαφρά πλάτυνση του σχήματος του Ήλιου). Η επιτυχία της ανακάλυψης του Ποσειδώνα με βάση τις διαταραχές στην τροχιά του Ουρανού οδήγησε τους αστρονόμους να πιστέψουν, εν μέρει, σε αυτή την πιθανή εξήγηση, και ο υποθετικός πλανήτης να πάρει ακόμη και όνομα, το όνομα Βούλκαν. Ωστόσο, αυτός ο πλανήτης δεν βρέθηκε ποτέ,[16] και η ανώμαλη μετάπτωση του Ερμή τελικά εξηγείται από τη γενική θεωρία της σχετικότητας.

Τα τελευταία χρόνια

Επεξεργασία

Ο τρόπος διαχείρισης του Λεβεριέ δεν ήταν αποδεκτός από το προσωπικό του Αστεροσκοπείου του Παρισιού και αυτό οδήγησε το 1870 στην εκδίωξη του από αυτό. Τον διαδέχθηκε ο Ντελωναί, αλλά επανήλθε το 1873 όταν ο Ντελωναί πνίγηκε. Έτσι ο Λεβεριέ επέστρεψε στη θέση του και παρέμεινε σε αυτή μέχρι τον θάνατό του το 1877.[8]

Ο Λεβεριέ είχε γυναίκα και παιδιά.[17] Πέθανε στο Παρίσι στη Γαλλία και τάφηκε στο Κοιμητήριο του Μονπαρνάς. Μια μεγάλη πέτρινη ουράνια σφαίρα είναι τοποθετημένη πάνω από τον τάφο του. Θα πρέπει να τον θυμόμαστε από τη φράση που αποδίδεται στον Φρανσουά Αραγκό: «Ο άνθρωπος που ανακάλυψε έναν πλανήτη με τη μύτη της πένας του".

Ονομάστηκαν προς τιμή του

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 (Γαλλικά) senat.fr. senateur-2nd-empire/le_verrier_urbain_jean_joseph0036e2.
  2. 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 13009244x. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  4. 4,0 4,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  5. english.turkcebilgi.com/Neptune+(planet).
  6. iopscience.iop.org/0031-9120/33/2/002.
  7. (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. urbain-jean-joseph-leverrier. Ανακτήθηκε στις 1  Δεκεμβρίου 2020.
  8. 8,0 8,1 Ball, Robert S. (1907). Great Astronomers. Sir Isaac Pitman and Sons, Ltd., Bath and New York. σελίδες 335–353. , at Google books
  9. 9,0 9,1 9,2 Tisserand, M.F. (1880). «Les Travaux de LeVerrier». Annales de l'Observatoire de Paris, Mémoires, XV (στα French). , at SAO/NASA ADS
  10. «Arago summary». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Αυγούστου 2004. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2015. 
  11. Lévy, J. (1968). «Trois siècles de mécanique céleste à l'Observatoire de Paris». L'Astronomie, 82 (στα French). σελ. 381. , at SAO/NASA ADS
  12. LeVerrier (1858). «Théorie et Tables du Mouvement Apparent du Soleil». Annales de l'Observatoire Impérial de Paris, IV (στα French). , at SAO/NASA ADS
  13. Downing, A.M.W. (1910). «Leverrier's tables of Saturn, Uranus, and Neptune». The Observatory, 33. σελ. 404. , at SAO/NASA ADS
  14. Gaillot (1913). «Tables Rectifiées du Mouvement de Jupiter». Annales de l'Observatoire de Paris, Mémoires, XXXI (στα French). , at SAO/NASA ADS
  15. U. Le Verrier (1859), (in French), "Lettre de M. Le Verrier à M. Faye sur la théorie de Mercure et sur le mouvement du périhélie de cette planète", Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Académie des sciences (Paris), vol. 49 (1859), pp. 379–383. (At p. 383 in the same volume Le Verrier's report is followed by another, from Faye, enthusiastically recommending to astronomers to search for a previously undetected intra-mercurial object.)
  16. Baum, Richard· Sheehan, William (1997). In Search of Planet Vulcan, The Ghost in Newton's Clockwork Machine. New York: Plenum Press. ISBN 0-306-45567-6. 
  17. «Urbain Jean Joseph Le Verrier». Encyclopaedia Britannica. LoveToKnow Classic Encyclopedia. 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2008. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Urbain Le Verrier στο Wikimedia Commons