Ο Εξορκιστής
Ο εξορκιστής (αγγλικά: The Exorcist) είναι αμερικανική κινηματογραφική υπερφυσική ταινία τρόμου του 1973. Έχει λάβει 2 βραβεία Όσκαρ. Ήταν η πιο επιτυχημένη και εμπορική ταινία τρόμου για πάνω από 40 χρόνια, έως το 2017 που εκθρονίστηκε από Το αυτό[14] (χωρίς να λάβουμε υπόψιν τον πληθωρισμό που έχει μεσολαβήσει και την διαφορά των τιμών των εισιτηρίων από το 1973 έως το 2017. Ο Εξορκιστής παραμένει εισπρακτικά πρώτος με συνολικές εισπράξεις $998.710.500 μόνο στις ΗΠΑ και χωρίς να συμπεριλάβουμε και τις διεθνείς εισπράξεις, που είναι ισόποσες με τις αμερικανικές.[15]
| Ο εξορκιστής The Exorcist | |
|---|---|
 | |
| Σκηνοθεσία | Γουίλιαμ Φρίντκιν[1][2][3] |
| Παραγωγή | Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι |
| Σενάριο | Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι[2] |
| Βασισμένο σε | The Exorcist |
| Πρωταγωνιστές | Έλεν Μπέρστιν[4][3][5], Μαξ φον Σίντοφ[4][3][5], Λι Τζ. Κομπ[4][3][6], Kitty Winn[4][3][6], Τζακ ΜακΓκόουραν[4][3][6], Linda Blair[4][3][5], William O'Malley[4], Peter Masterson[4][3], Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι[4][7], Ρούντολφ Σίντλερ[4][7], Τζέισον Μίλερ[4][3][5] και Eileen Dietz[8] |
| Ηθοποιοί φωνής | Μερσέντες Μακέμπριτζ[4] |
| Μουσική | Steve Boeddeker |
| Φωτογραφία | Όουεν Ρόισμαν και Μπίλι Ουίλιαμς |
| Μοντάζ | Bud S. Smith και Evan A. Lottman |
| Εταιρεία παραγωγής | Warner Bros. και Warner Bros. Pictures |
| Διανομή | Warner Bros. και Netflix |
| Πρώτη προβολή | 26 Δεκεμβρίου 1973 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής)[9] και 20 Σεπτεμβρίου 1974 (Γερμανία)[10] |
| Διάρκεια | 122 λεπτά[11] |
| Προέλευση | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής[11] |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Προϋπολογισμός | 12.000.000 δολάριο ΗΠΑ[12] |
| Ακαθάριστα έσοδα | 441.306.145 δολάριο ΗΠΑ[13] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Το 2010 η ταινία χαρακτηρίστηκε από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.[16]
Υπόθεση
ΕπεξεργασίαΤο σενάριο είναι εμπνευσμένο από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι (William Peter Blatty), και αφορά την κατάληψη ενός κοριτσιού από δαιμονικό πνεύμα και τις απεγνωσμένες προσπάθειες της μητέρας της για να τη σώσει μέσω εξορκισμών από διάφορους ιερείς.
Όπως παρατηρεί ο καθηγητής της ιστορίας στο Πανεπιστημίου του Παρισιού, Robert Muchembled, στην ταινία ο εξορκιστής, όπως και σε άλλες παρόμοιες, οι νέοι γίνονται οι ευνοούμενοι φορείς του κακού. Το γεγονός αυτό «φανέρωνε πως υπήρχε δυσκολία στη μεταβίβαση των ρόλων σε μια κοινωνία που βρισκόταν σε σύγχηση, καθώς και έντονη ενοχή στις γενιές των ενηλίκων, που θεωρούν ότι εγκαταλείπουν στις επερχόμενες γενιές μόνο ερείπια και ότι αυτό, αναπόφευκτα, θα προκαλέσει το μίσος των κληρονόμων ενός τέτοιου κόσμου».[17]
Καστ
Επεξεργασία- Βασιλική Μαλλιαρού - μητέρα Καρά[18][19]
- Λίντα Μπλερ - Ρέγκαν Μακνέλ
- Έλεν Μπέρστιν - Κρις Μακνέλ
- Τζέισον Μίλερ - πατήρ Ντάμιεν Κάρρας
- Μαξ φον Σίντοφ - πατήρ Λάνκεστερ Μέριν
- Λι Τζέι Κομπ - Γουίλιαμ Κίντερμαν
- Μερσέντες Μακάμπριτζ - Παζούζου (φωνή)
- Κίτι Γουιν - Σάρον Σπένσερ
- Τζακ Μακγκόουραν - Μπρουκ Ντένιγκς
- Πάτερ Γουίλιαμ Ο' Μάλευ - πατήρ Τζόζεφ Ντάιερ
- Ρόμπερτ Σάιμονς - δρ Τάνεϊ
- Μπάρτον Χέιμαν - δρ Σάμουελ Κλεν
- Άρθουρ Στόρτς - ο ψυχίατρος
- Τίτος Βανδής - ο θείος του πατέρα Κάρρας
- Έιλεν Ντιτζ - Παζούζου
- Ο Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι έχει μια μικρή ομιλία σε μια σκηνή με την Κρις
Άλλες πληροφορίες
Επεξεργασία- Ο εξορκιστής έγινε η πιο κερδοφόρα ταινία τρόμου όλων των εποχών και είχε σημαντική επιρροή στο κοινό, εισπράττοντας 402.500.000 δολάρια παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ ο θρίαμβός της υπήρξε μεγάλος: 30 εκατομμύρια θεατές.[20] Εισέπραξε απροσδόκητα καλές κριτικές και ήταν υποψήφιο για δέκα βραβεία Όσκαρ.
- Το βιβλίο, αλλά και η ταινία, είναι εμπνευσμένα από ένα καταγεγραμμένο περιστατικό εξορκισμού του 1949, σε ένα δεκατετράχρονο αγόρι.
- Το βιβλίο στο οποίο είχε βασιστεί η ταινία πούλησε στις ΗΠΑ 6 εκατομμύρια αντίτυπα.[21]
Εκδοχές
ΕπεξεργασίαΤο 2000 ο σκηνοθέτης Γουίλιαμ Φρίντκιν και ο σεναριογράφος Γουίλιαμ Πήτερ Μπλάτι αποφάσισαν να προσθέσουν άλλα 11 λεπτά υλικό στην ταινία με επεξεργασμένο ήχο και εικόνα και να την προβάλλουν στον κινηματογράφο. Η εκδοχή αυτή ονομάστηκε ''Extended Director's Cut''.
Ο εξορκισμός του 1949
ΕπεξεργασίαΤο μυθιστόρημα του Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι είναι εμπνευσμένο από πραγματικό εξορκισμό, ο οποίος πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ το 1949.
Στις 26 Ιανουαρίου 1949 πέθανε στο Κότατζ Σίτι κοντά στη Ουάσινγκτον η θεία του Ρόλαντ Ντόου (γεννηθείς το 1935), ο οποίος, προφανώς επηρεασμένος από τον θάνατό της άλλαξε συμπεριφορά με τέτοιο τρόπο ώστε να «διαπιστωθεί» ότι δαίμονες έχουν αναλάβει το έλεγχο του προσώπου του.
Από την πλευρά της μητέρας του είχε δεχτεί αυστηρά θρησκευτική ανατροφή, ενώ η θεία του τον είχε μάθει περί αποκρυφισμού και χρήσης της πνευματιστικής δέλτου (Ouija board). Ψάχνοντας βοήθεια, η μητέρα του απευθύνθηκε αρχικά στον ρωμαιοκαθολικό ιερέα Άλμπερτ Χιουζ της εκκλησίας Σεντ Τζέιμς της γειτονικής πόλης Μάουντ Ράινερ. Στις 11 Μαρτίου ο Ρόλαντ Ντόου δέχτηκε πρώτη φορά την επίσκεψη του εξορκιστή Γουίλιαμ Σ. Μπόουντερν και των βοηθών του Ρέιμοντ Φ. Μπίσοπ και Γουόλτερ Χάλοραν.
Στις 16 Μαρτίου ο αρχιεπίσκοπος Τζόζεφ Ε. Ρίτερ έδωσε την άδεια του να πραγματοποιηθεί εξορκισμός, ο οποίος διάρκεσε μέχρι την 18 Απριλίου.
- Ο πατήρ Γουόλτερ Χάλοραν παρατήρησε ο ίδιος το αγόρι κατά τη διάρκεια του εξορκισμού να μιλάει λατινικά. Οι φράσεις του όμως ήταν μέρος της ρωμαιοκαθολικής λειτουργίας η γλώσσα της οποίας ήταν μέχρι το 1965 τα λατινικά.
- Επίσης κατά τη διάρκεια του εξορκισμού διαπιστώθηκε η αξιοσημείωτη ευστοχία του Ρόλαντ στο φτύσιμο. Την ικανότητα αυτή όμως, κατά το μεγαλύτερο του αδερφό, είχε αποκτήσει ήδη πριν.
- Επίσης το κρεβάτι του Ρόλαντ κινήθηκε στο δωμάτιο του. Το γεγονός αυτό εξηγείται αφού το κρεβάτι είχε τροχούς και με κάθε απότομη κίνηση του δεκατετράχρονου επάνω του μετακινούνταν.
Στις 20 Αυγούστου 1949 ο εξορκισμός δημοσιεύτηκε σε άρθρο της εφημερίδας Washington Post. Αυτό θα διαβάσει αργότερα ο τότε εικοσάχρονος Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι, φοιτητής του πανεπιστημίου Τζώρτζταουν και θα του σταθεί έμπνευση για μυθιστόρημά του.
Συνέχειες και πρίκουελ
ΕπεξεργασίαΤην ταινία ακολούθησαν αρκετές συνέχειες και πρίκουελ, καμιά όμως από αυτές δεν είχε ανάλογη επιτυχία. Αυτές είναι:
Συνέχειες
Επεξεργασία- Ο αιρετικός: Εξορκιστής ΙΙ (Exorcist II: The Heretic, 1977) σκηνοθεσίας Τζον Μπούρμαν
- Εξορκιστής 3 (The Exorcist III, 1990) σκηνοθεσίας Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι
Πρίκουελ
ΕπεξεργασίαΚαι τα δύο πρίκουελ έχουν το ίδιο σενάριο.
- Εξορκιστής: Η αρχή του κακού (Exorcist: The Beginning, 2004) σκηνοθεσίας Ρένι Χάρλιν
- Η κυριαρχία του κακού (Dominion: Prequel to the Exorcist, 2005) σκηνοθεσίας Πολ Σρέιντερ
Δείτε επίσης
Επεξεργασία- Ο Εξορκισμός της Έμιλι Ρόουζ (The Exorcism of Emily Rose, 2005) σκηνοθεσίας Σκοτ Ντέρικσον
- Requiem (2006) σκηνοθεσίας Χανς Κρίστιαν Σμιντ
- Κατάλογος των καλύτερων ταινιών
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ www
.imdb .com /title /tt0070047 /. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2016. - ↑ 2,0 2,1 www
.cinemarx .ro /filme /The-Exorcist-Exorcistul-11813 .html. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2016. - ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 www
.ofdb .de /film /277,Der-Exorzist. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2016. - ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 www
.imdb .com /title /tt0070047 /fullcredits. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2016. - ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 www
.allocine .fr /film /fichefilm _gen _cfilm=27765 .html. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2016. - ↑ 6,0 6,1 6,2 bbfc
.co .uk /releases /exorcist-9. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2016. - ↑ 7,0 7,1 www
.cinematografo .it /cinedatabase /film /l-esorcista /19781 /. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2016. - ↑ (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
- ↑ (Αγγλικά) Internet Movie Database. www
.imdb .com /title /tt0070047 /releaseinfo /. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2023. - ↑ (Αγγλικά) Internet Movie Database. www
.imdb .com /title /tt0070047 /releaseinfo. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2016. - ↑ 11,0 11,1 exorcist-5.
- ↑ www
.the-numbers .com /movies /1973 /0XRCS .php. - ↑ www
.boxofficemojo .com /movies /?id=exorcist .htm. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2019. - ↑ Newsroom (4 Οκτωβρίου 2017). «Το «Αυτό»: Η πιο εμπορική ταινία τρόμου όλων των εποχών εκθρονίζει τον «Εξορκιστή»». CNN.gr. http://www.cnn.gr/style/psyxagogia/story/100202/to-ayto-h-pio-emporiki-tainia-tromoy-olon-ton-epoxon-ekthronizei-ton-exorkisti. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2018.
- ↑ [1]
- ↑ «Ο πλήρης κατάλογος ταινιών του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου των Η.Π.Α» (στα Αγγλικά). loc.gov. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ Robert Muchembled, Μια ιστορία του διαβόλου, 12ος-20ός αιώνας, μτφρ. Ευγενία Τσελέντη, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα, 2003, σελ.400.
- ↑ «Βασιλική Μαλλιαρού 1883 – 1973» από sansimera.gr. Αρχειοθετήθηκε 05/03/2019. Ανακτήθηκε 05/03/2019.
- ↑ «Εις μνήμην Βασιλικής Μαλλιαρού. Ήταν η μητέρα του ''Εξορκιστή'' Father Karras» από lifo.gr. Δημοσιεύθηκε 28/08/2013. Αρχειοθετήθηκε 06/06/2018. Ανακτήθηκε 05/03/2019.
- ↑ όπ.π. σελ. 377
- ↑ όπ.π.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Andrews, Eleanor· Hockenhull, Stella· Pheasant-Kelly, Fran, επιμ. (2015). Spaces of the Cinematic Home: Behind the Screen Door. Routledge. ISBN 9780815396383.
- Biskind, Peter (1999). Easy Riders Raging Bulls: How the Sex-Drugs-And Rock 'N Roll Generation Saved Hollywood. Simon & Schuster. ISBN 978-0-68485-708-4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2020.
- Blatty, William Peter (2015). William Peter Blatty on "The Exorcist": From Novel to Screen. Tom Doherty Associates. ISBN 9781466834804. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2022.
- Creed, Barbara (1993). «Chapter 3: Woman as Possessed Monster: The Exorcist». The Monstrous-Feminine: Film, Feminism and Psychoanalysis (PDF). London: Routledge. ISBN 9781136750755. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2022.
- Kermode, Mark (2003). The Exorcist. BFI Modern Classics (Revised 2nd έκδοση). British Film Institute. ISBN 978-0-85170-967-3. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2020.
- King, Stephen (1983). Danse Macabre (2011 έκδοση). Pocket Books. ISBN 9781439171165. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2022.
- Konow, David (2012). «It's only a movie». Reel Terror: The Scary, Bloody, Gory, Hundred-Year History of Classic Horror Films. Macmillan. ISBN 978-1-25001-359-0.
- Laycock, Joseph (2009). «The Folk Piety of William Peter Blatty: The Exorcist in the Context of Secularization». Interdisciplinary Journal of Research on Religion 5: 3–25. ISSN 1556-3723. https://www.religjournal.com/pdf/ijrr05006.pdf. Ανακτήθηκε στις October 12, 2022.
- McCabe, Bob (1999). The Exorcist. London: Omnibus. ISBN 0-7119-7509-4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2020.
- McDannell, Colleen (2007). «9: Catholic Horror». Στο: Colleen McDannell, επιμ. Catholics In The Movies. Oxford University Press. σελίδες 197–226. ISBN 9780195306569. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2022.
- Ilkka Mäyrä, Frans (1999). Demonic Texts and Textual Demons: The Demonic Tradition, the Self and Popular Fiction (PDF). Tampere, Finland: Tampere University Press. ISBN 9514445082. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2022.
- Muir, John Kenneth (2002). Horror Films of the 1970s. McFarland. ISBN 978-0-78649-156-8.
- Travers, Peter· Rieff, Stephanie (1974). The Story Behind The Exorcist. Signet Books. ISBN 9780451062079.
- Zinoman, Jason (2011). «Chapter Five: 'Shock or Awe'». Shock Value: How a Few Eccentric Outsiders Gave Us Nightmares, Conquered Hollywood, and Invented Modern Horror. Penguin Books. ISBN 9781101516966. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Επίσημος ιστότοπος
- Ο Εξορκιστής στην IMDb
- Ο Εξορκιστής στον κατάλογο του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου
- Ο Εξορκιστής στο Box Office Mojo
- Ο Εξορκιστής στο Rotten Tomatoes
- The Exorcist at filmsite.org
- Ο Εξορκιστής στο cine.gr