Ο γάμος του Φιγκαρό (θεατρικό έργο)
Ο γάμος του Φιγκαρό (γαλλικός τίτλος: La Folle Journée ou Le Mariage de Figaro, Η τρελή μέρα ή ο γάμος του Φιγκαρό) είναι πεντάπρακτη κωμωδία σε πρόζα του Πιερ-Ωγκυστέν Καρόν ντε Μπωμαρσαί που δημοσιεύθηκε το 1778. Το έργο είναι το δεύτερο της τριλογίας του Φιγκαρό, το πρώτο είναι Ο κουρέας της Σεβίλλης (1775) και ακολουθεί Η ένοχη μητέρα (1792).
 Εικονογράφηση του 1785 | |
| Συγγραφέας | Πιερ Μπωμαρσαί |
|---|---|
| Τίτλος | La Folle Journée, ou le Mariage de Figaro |
| Γλώσσα | Γαλλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1779 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1778 |
| Μορφή | θεατρικό έργο |
| Χαρακτήρες | Figaro, Μαρτσελίνα, Count Almaviva, d:Q107287251, d:Q107299869, d:Q107307298 και Rosina |
| LΤ ID | 132609 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Το έργο παρουσιάσθηκε ιδιωτικά το 1783 αλλά η πρώτη επίσημη δημόσια παράσταση πραγματοποιήθηκε το 1784, λόγω της λογοκρισίας.[1]
Αριστούργημα του γαλλικού και παγκόσμιου θεάτρου, κωμικό έργο με φρενήρη ρυθμό, θεωρείται επίσης, με την καταγγελία των προνομίων των ευγενών, ως ένας από τους προάγγελους της Γαλλικής Επανάστασης, πολιτικό έργο και σάτιρα των ανισοτήτων της κοινωνίας και της δικαιοσύνης του Παλαιού Καθεστώτος.[2]
Παρουσίαση Επεξεργασία
Στο πρώτο έργο, Ο κουρέας της Σεβίλλης (1775), ο Ισπανός κόμης Αλμαβίβα έχει ερωτευτεί μια κοπέλα, τη Ροζίνα. Μεταμφιέζεται για να διασφαλίσει ότι θα τον αγαπήσει για τον χαρακτήρα του και όχι για τα πλούτη του, αλλά όλα ματαιώνονται όταν ο κηδεμόνας της Ροζίνας, ο γιατρός δον Μπάρτολο, ετοιμάζεται να την παντρευτεί. Ο κόμης συναντά έναν πρώην υπηρέτη του (τώρα κουρέα), τον Φιγκαρό, ο οποίος με τα τεχνάσματά του τον βοηθάει και το πρώτο μέρος της τριλογίας τελειώνει με τον γάμο του κόμη με τη Ροζίνα.
Ο γάμος του Φίγκαρο ξεκινά τρία χρόνια μετά το τέλος του Κουρέα της Σεβίλλης και ο Φιγκαρό πρόκειται να παντρευτεί τη Σουζάνα. Και οι δύο ανήκουν στο προσωπικό του κόμη. Στα τρία χρόνια από τότε που ο Φιγκαρό βοήθησε στον γάμο του κόμη και της Ροζίνας, ο κόμης έχει ήδη βαρεθεί τον γάμο του, στρέφει την προσοχή του στη Σουζάνα και θέλει να ασκήσει το «δικαίωμα της πρώτης νύκτας», προνόμιο στο οποίο ο Φιγκαρό αντιτίθεται. Έτσι, ο Φιγκαρό, η Σουζάνα και η σύζυγος του κόμη ενώνονται για να τιμωρήσουν τον άπιστο σύζυγο. Τελικά καταφέρνουν να τον γελοιοποιήσουν και να τον αναγκάσουν να ζητήσει συγγνώμη για τις πράξεις του μπροστά σε όλο το πλήθος.[3]
Το έργο είναι μια κωμωδία καταστάσεων γεμάτο εκπλήξεις με παρεξηγήσεις, διαδοχικές περιπέτειες, απίθανες ανατροπές, μεταμφιέσεις και ανταλλαγή ρόλων. Χάρη στη μεγάλη δημοτικότητα του Κουρέα της Σεβίλλης, η παράσταση του Γάμου του Φιγκαρό άνοιξε σε τεράστια επιτυχία. Θεωρείται ότι έκανε εισπράξεις 100.000 φράγκα στις πρώτες 20 παραστάσεις και το θέατρο ήταν τόσο γεμάτο που τρεις άνθρωποι φέρεται να σκοτώθηκαν στην κοσμοσυρροή της βραδιάς των εγκαινίων.
Δύο χρόνια μετά την πρώτη παράσταση, το έργο διασκευάστηκε σε όπερα από τον Μότσαρτ: Οι Γάμοι του Φίγκαρο σε λιμπρέτο του Λορέντζο Ντα Πόντε (1786). Το 1799, μια άλλη όπερα βασισμένη στο ίδιο έργο, Η τρελή μέρα ή ο γάμος του Φιγκαρό, παρουσιάστηκε στη Βενετία σε λιμπρέτο του Γκαετάνο Ρόσι και μουσική του Μάρκος Πορτουγκάλ.
Πολιτική επιρροή Επεξεργασία
Στο έργο ο συγγραφέας υπογραμμίζει τις κοινωνικές ανισότητες και την ασυνείδητη υπακοή που έχουν οι υπηρέτες προς τον κύριό τους. Αντικατοπτρίζει ξεκάθαρα τις επαναστατικές ιδέες του Μπωμαρσαί που είχε ισχυρή επιρροή στα πολιτικά γεγονότα της εποχής του.
Από τη δημοσίευσή του το 1778, προκάλεσε μεγάλη αναταραχή, γιατί η ιδέα ότι ένας απλός υπηρέτης μπορούσε να συνωμοτήσει εναντίον του κυρίου του και να πετύχει τους σκοπούς του ήταν νέα και, για τους ευγενείς, εξαιρετικά επικίνδυνη. Από τότε, η βασιλική επιτροπή λογοκρισίας απαγόρευσε την παράσταση του έργου καθώς θεωρήθηκε ανατρεπτικό για το πολιτικό καθεστώς της μοναρχίας.[1]
Ο επαναστάτης Ζωρζ Νταντόν το σχολίασε με τη φράση: «Σκότωσε την αριστοκρατία!» και ο Ναπολέων Βοναπάρτης: «Είναι ήδη η Επανάσταση σε δράση!».
Ένα σημαντικό τμήμα του έργου - που προκάλεσε την ιδιαίτερη αντίδραση του Λουδοβίκου ΙΣΤ' - είναι ο μακρύς μονόλογος του Φιγκαρό στην Ε' πράξη, όπου προκαλεί ευθέως τον κόμη:
«Όχι, κύριε κόμη, δεν θα την έχεις... δεν θα την έχεις! Ακριβώς επειδή είσαι μεγάλος ευγενής, νομίζεις ότι είσαι μεγάλη ιδιοφυΐα. Αρχοντιά, περιουσία, βαθμός, θέση! Πόσο περήφανο κάνουν έναν άντρα να νιώθει! Τι έχεις κάνει για να αξίζεις τέτοια πλεονεκτήματα; Έκανες τον κόπο να γεννηθείς και τίποτα παραπάνω. Κατά τα άλλα, ένας πολύ συνηθισμένος άνθρωπος! Ενώ εγώ, χαμένος ανάμεσα στο σκοτεινό πλήθος, χρειάστηκε να αναπτύξω περισσότερη γνώση, περισσότερους υπολογισμούς και δεξιότητες απλώς και μόνο για να επιβιώσω από ό,τι θα αρκούσε για να κυβερνήσω όλες τις επαρχίες της Ισπανίας για έναν αιώνα!»
Υπόθεση Επεξεργασία
Το έργο διαδραματίζεται στα μέσα του 18ου αιώνα, στον πύργο του κόμη Αλμαβίβα κοντά στη Σεβίλλη κατά τη διάρκεια μιας ημέρας.
Α' πράξη Επεξεργασία
Ο Φιγκαρό, που τώρα είναι υπηρέτης του κόμη, και η Σουζάνα, καμαριέρα της κόμισσας, πρόκειται να παντρευτούν αργότερα εκείνη την ημέρα και συζητούν στο νέο τους υπνοδωμάτιο. Η Σουζάνα αποκαλύπτει στον Φιγκαρό την υποψία της ότι ο κόμης τους παραχώρησε το συγκεκριμένο δωμάτιο επειδή είναι κοντά στο δικό του και ότι την πιέζει να σχετισθεί ερωτικά μαζί του. Ο Φιγκαρό αμέσως προσπαθεί να βρει μια λύση σ' αυτό το πρόβλημα. Εμφανίζονται ο δον Μπάρτολο με την οικονόμο του Μαρσελίνα, συζητώντας μια μήνυση που πρόκειται να καταθέσουν κατά του Φιγκαρό, ο οποίος χρωστάει στη Μαρσελίνα χρήματα και της έχει υποσχεθεί να την παντρευτεί εάν δεν καταφέρει να επιστρέψει το ποσό. Ο γάμος του με τη Σουζάνα θα ακυρώσει ενδεχομένως το συμβόλαιο. Ο δον Μπάρτολο απολαμβάνει τα νέα ότι η Ροζίνα είναι δυστυχισμένη στο γάμο της και επί πλέον θέλει να εκδικηθεί τον Φιγκαρό, που παλαιότερα είχε βοηθήσει τον κόμη να την παντρευτεί.[4]
Εμφανίζεται ο νεαρός παιχνιδιάρης Κερουμπίνο, ερωτευμένος με όλες τις γυναίκες και κυρίως με την κόμισσα, και λέει στη Σουζάνα ότι τον απέλυσαν επειδή τον έπιασαν να κρύβεται στην κρεβατοκάμαρα της Φανσέτ, της κόρης του κηπουρού. Η κουβέντα διακόπτεται από την είσοδο του κόμη και, καθώς η Σουζάνα και ο Κερουμπίνο δεν θέλουν να βρεθούν μόνοι στο υπνοδωμάτιο μαζί, ο Κερουμπίνο κρύβεται πίσω από μια πολυθρόνα. Ο κόμης αρχίζει να κάνει ερωτικές προτάσεις στη Σουζάνα (η οποία συνεχίζει να αρνείται να υποκύψει). Στη συνέχεια φθάνει ο δον Μπαζίλιο, ο δάσκαλος της μουσικής, και ο κόμης κρύβεται πίσω από την πολυθρόνα. Ο Κερουμπίνο βρέθηκε πάνω στην πολυθρόνα για να μην τον βρει ο κόμης και η Σουζάνα τον κρύβει με ένα φόρεμα. Ο δον Μπαζίλιο στέκεται στην πόρτα και λέει στη Σουζάνα για μια φήμη για ερωτική σχέση μεταξύ της κόμισσας και του Κερουμπίνο. Ο κόμης εξοργίζεται και βγαίνει από την κρυψώνα του. Δικαιολογεί την απόλυση του Κερουμπίνο στον δον Μπαζίλιο και την τρομοκρατημένη Σουζάνα (τώρα ανήσυχη μήπως ο Μπαζίλιο πιστέψει ότι αυτή και ο κόμης έχουν σχέση). Αναπαριστώντας την εύρεση του Κερουμπίνο στο δωμάτιο της Φανσέτ, σηκώνει το φόρεμα που καλύπτει τον Κερουμπίνο, αποκαλύπτοντάς τον για δεύτερη φορά και ωρύεται ότι θα το αποκαλύψει στον Φιγκαρό. Ο κόμης φοβάται ότι ο Κερουμπίνο θα αποκαλύψει τις ερωτικές προτάσεις του στη Σουζάν και έτσι τον διώχνει αμέσως στον στρατό. Ο Φιγκαρό μπαίνει με την κόμισσα και με μια ομάδα χωρικών καλεσμένων στο γάμο, έτοιμοι να ξεκινήσουν αμέσως τη γαμήλια τελετή. Ζητούν από τον κόμη να καταργήσει το ταπεινωτικό φεουδαρχικό «δικαίωμα της πρώτης νύκτας». Ο κόμης τους πείθει να περιμένουν λίγες ώρες ακόμα, δίνοντας στον εαυτό του περισσότερο χρόνο για να εφαρμόσει τα σχέδιά του.
Β΄ πράξη Επεξεργασία
Fragonard_Alexandre_btv1b8438413c.jpg)
Η σκηνή είναι το υπνοδωμάτιο της κόμισσας. Η Σουζάνα μόλις της γνωστοποίησε τις ερωτικές βλέψεις του κόμη και η κόμισα είναι αναστατωμένη. Ο Φιγκαρό μπαίνει και τους λέει ότι έχει θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο για να φέρει τον κόμη στην αγκαλιά της γυναίκας του και να τον αποτρέψει από τις προθέσεις του προς τη Σουζάνα, διαδίδοντας μια ψευδή φήμη ότι η κόμισσα έχει σχέση και ότι ο αγαπημένος της θα εμφανιστεί στο γάμο. Αυτό, ελπίζει, θα παρακινήσει τον κόμη να ζηλέψει τη γυναίκα του και να αφήσει τον γάμο να προχωρήσει. Συγχρόνως, η Σουζάνα θα συμφωνήσει με την πρόταση του κόμη να τον συναντήσει αλλά στη θέση της θα στείλουν τον Κερουμπίνο ντυμένο με το φόρεμα της Σουζάνας. Βρίσκουν τον Κερουμπίνο πριν να φύγει για το στρατό και αρχίζουν να τον ντύνουν, αλλά μόλις η Σουζάνα βγαίνει από το δωμάτιο, μπαίνει ο κόμης. Ο Κερουμπίνο κρύβεται, μισοντυμένος, στο βεστιάριο της κόμισας, ενώ ο κόμης γίνεται όλο και πιο καχύποπτος. Φεύγει για να πάρει εργαλεία για να ανοίξει την πόρτα του βεστιάριου, δίνοντας στον Κερουμπίνο αρκετό χρόνο να το σκάσει από το παράθυρο και στη Σουζάνα να πάρει τη θέση του. Όταν ο κόμης ανοίγει την πόρτα, εμφανίζεται η Σουζάνα. Ο κόμης ηρεμεί και ζητά συγνώμη από την έκπληκτη κόμισα, τη στιγμή που ο κηπουρός Αντόνιο φθάνει ουρλιάζοντας ότι ένας μισοντυμένος άντρας μόλις πήδηξε από το παράθυρο της κόμισσας. Ο Φιγκαρό δηλώνει ότι ήταν εκείνος. Ακριβώς τότε ο δον Μπάρτολο, ο δον Μπαζίλιο, η Μαρσελίνα και ένας δικαστής έρχονται να ενημερώσουν τον Φιγκαρό ότι η δίκη του ξεκινά. [5]
Γ΄ πράξη Επεξεργασία
Ο Φιγκαρό και ο κόμης συζητούν, ώσπου η Σουζάνα πλησιάζει τον κόμη και του λέει ότι αποφάσισε ότι θα ξεκινήσει σχέση μαζί του και θα τον συναντήσει μετά το γάμο. Η κόμισσα υποσχέθηκε να εμφανιστεί στη θέση της Σουζάνας. Ο κόμης χαίρεται, αλλά προβληματίζεται όταν την ακούει να λέει στον Φιγκαρό ότι αυτό έγινε μόνο για να κερδίσουν την υπόθεση.
Στη συνέχεια διεξάγεται η δίκη. Πολύς λόγος γίνεται για το γεγονός ότι ο Φιγκαρό δεν έχει επίθετο και αυτός εξηγεί ότι είναι επειδή τον απήγαγαν όταν ήταν μωρό και δεν γνωρίζει το πραγματικό του όνομα. Ο δικαστής καταλήγει υπέρ της Μαρσελίνας, αναγκάζοντας ουσιαστικά τον Φιγκαρό να την παντρευτεί, όταν η Μαρσελίνα αναγνωρίζει ξαφνικά ένα σημάδι εκ γενετής στο χέρι του Φιγκαρό - είναι ο γιος της και ο γιατρός δον Μπάρτολο είναι ο πατέρας του. Ακριβώς τότε η Σουζάνα εμφανίζεται με αρκετά χρήματα, που της έδωσε η κόμισσα, για να ξεπληρώσει τη Μαρσελίνα.
Ο Φιγκαρό είναι ενθουσιασμένος που ανακάλυψε τους γονείς του, αλλά ο θείος της Σουζάνας, ο Αντόνιο, επιμένει ότι ο γάμος δεν μπορεί να γίνει, επειδή ο Φιγκαρό είναι νόθος. Η Μαρσελίνα και ο δον Μπάρτολο πείθονται να παντρευτούν για να διορθωθεί το πρόβλημα.
Δ΄ πράξη Επεξεργασία
Ο Φιγκαρό λέει στη Σουζάνα ότι ο κόμης πιστεύει ότι θα την συναντήσει αργότερα στον κήπο, αλλά θα τον αφήσουν εκεί περιμένοντας όλη τη νύχτα. Αυτή συμφωνεί, αλλά η κόμισσα θέλει να συνεχίσει το παιχνίδι. Μαζί του γράφουν ένα σημείωμα, εν αγνοία του Φιγκαρό. Η κόμισσα δανείζει στη Σουζάνα το φόρεμά της. Εκείνη τη στιγμή, η Φανσέτ μπαίνει με τον Κερουμπίνο, μεταμφιεσμένο σε κορίτσι, και άλλα κορίτσια για να δώσουν στην κόμισσα λουλούδια. Ο Κερουμπίνο αποκαλύπτεται και ο κόμης ετοιμάζεται να τον τιμωρήσει. Η Φανσέτ ξαφνικά παραδέχεται ότι αυτή και ο κόμης παλαιότερα είχαν σχέσεις, και ότι, αφού της έχει υποσχεθεί ότι θα της δώσει ό,τι επιθυμεί, δεν πρέπει να τιμωρήσει τον Κερουμπίνο αλλά να της τον δώσει για σύζυγο. Αργότερα, ο γάμος διακόπτεται από τον δον Μπαζίλιο, ο οποίος ήθελε να παντρευτεί ο ίδιος τη Μαρσελίνα αλλά μόλις μαθαίνει ότι ο Φιγκαρό είναι γιος της τρομοκρατείται τόσο πολύ που εγκαταλείπει τα σχέδιά του.
Ο γάμος τελικά ολοκληρώνεται. Ωστόσο, ο Φιγκαρό βλέπει τον κόμη να ανοίγει το γράμμα της Σουζάνας, και πιστεύει ότι η μυστική επικοινωνία της Σουζάνας σημαίνει ότι είναι άπιστη και, συγκρατώντας τα δάκρυά του, ανακοινώνει στη Μαρσελίνα ότι πρόκειται να εκδικηθεί τόσο τον κόμη όσο και την γυναίκα του.
Ε΄πράξη Επεξεργασία
Στους κήπους του πύργου κάτω από τις καστανιές, ο Φιγκαρό συγκέντρωσε μια ομάδα ανδρών και πηγαίνουν να συλλάβουν επ'αυτοφόρω τον κόμη και τη Σουζάνα, για να τους ταπεινώσει και για να εξασφαλίσει εύκολα διαζύγιο. Μετά από έναν κόλαφο κατά της αριστοκρατίας και αναλογιζόμενος τις δυστυχίες της ζωής του, ο Φιγκαρό κρύβεται εκεί κοντά. Η κόμισσα και η Σουζάνα μπαίνουν τότε, ντυμένες η καθεμία με τα ρούχα της άλλης. Γνωρίζουν ότι ο Φιγκαρό παρακολουθεί και η Σουζάνα είναι αναστατωμένη που ο σύζυγός της την αμφισβητεί και νομίζει ότι τον απατάει. Αμέσως μετά έρχεται ο κόμης και η μεταμφιεσμένη κόμισσα φεύγει μαζί του.
Ο Φιγκαρό εξοργισμένος πηγαίνει στη γυναίκα που νομίζει ότι είναι η κόμισσα για να παραπονεθεί και συνειδητοποιεί ότι μιλάει με την ίδια τη Σουζάνα, η οποία τον επιπλήττει για την έλλειψη εμπιστοσύνης. Ο Φιγκαρό συμφωνεί ότι ήταν ανόητος και γρήγορα συμφιλιώνονται. Ακριβώς τότε ο κόμης βγαίνει και βλέπει την γυναίκα του να φιλάει τον Φιγκαρό και τρέχει να τους σταματήσει. Σ' αυτή τη στιγμή φτάνουν όλοι που είχαν λάβει οδηγίες να έρθουν κατόπιν εντολής του Φιγκαρό και η πραγματική κόμισσα αποκαλύπτεται. Ο κόμης πέφτει στα γόνατα και την εκλιπαρεί για συγχώρεση, την οποία εκείνη του δίνει. Έτσι, η τρελή αυτή ημέρα καταλήγει σε αίσιο τέλος.[6]
Διασκευές Επεξεργασία
Το έργο διασκευάστηκε αρκετές φορές για την όπερα. Οι πιο γνωστές όπερες είναι Οι Γάμοι του Φίγκαρο του Μότσαρτ σε λιμπρέτο του Λορέντζο Ντα Πόντε (1786) και Η τρελή μέρα ή ο γάμος του Φιγκαρό, που παρουσιάστηκε στη Βενετία το 1799 σε λιμπρέτο του Γκαετάνο Ρόσι και μουσική του Μάρκος Πορτουγκάλ. Διασκευάστηκε επίσης για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. [7]
Μεταφράσεις στα ελληνικά Επεξεργασία
- Οι γάμοι του Φίγκαρο, μετάφραση: Παύλος Μάτεσις, εκδόσεις Καστανιώτης, 2001[8]
- Οι γάμοι του Φίγκαρο, μετάφραση: Μαρία Σπηλιοπούλου, εκδόσεις Modern Times, 2005 (παιδικό)
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 . «superprof.fr/La Folle Journée, ou le Mariage de Figaro».
- ↑ . «gallica.bnf.fr/essentiels/beaumarchais/mariage-figaro/propos-oeuvre».
- ↑ . «youscribe.com/page/resume-mariage-de-figaro».
- ↑ . «gallica.bnf.fr/La folle journée, ou Le mariage de Figaro».
- ↑ . «schoolmouv.fr/fiches-de-lecture/le-mariage-de-figaro-beaumarchais/fiche-de-lecture».
- ↑ . «education.toutcomment.com/article/le-mariage-de-figaro-resume-scene-par-scene-beaumarchais».
- ↑ . «imdb.com/La folle journée ou Le mariage de Figaro/1989».
- ↑ . «politeianet.gr/books/-beaumarchais-pierre-kastaniotis-oi-gamoi-tou-figkaro».