Ο εσταυρωμένος Χριστός (Γκόγια)

Ελαιογραφία σε μουσαμά (1780) του Ισπανού καλλιτέχνη Φρανθίσκο Γκόγια, που απεικονίζει τη Σταύρωση του Ιησού.

Ο εσταυρωμένος Χριστός (Cristo crucificado) είναι ένας πίνακας - ελαιογραφία σε καμβά - που ζωγράφισε ο Ισπανός καλλιτέχνης Φρανθίσκο Γκόγια το 1780, ο οποίος αναπαριστά τη Σταύρωση του Ιησού. Με το έργο αυτό, το οποίο ο Γκόγια παρουσίασε στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Σαν Φρανθίσκο, ο Γκόγια αρχίζει να θεωρείται ως ακαδημαϊκός καλλιτέχνης. Σήμερα ο πίνακας ανήκει στη συλλογή του Μουσείου ντελ Πράδο.

Ο εσταυρωμένος Χριστός
ΟνομασίαΟ εσταυρωμένος Χριστός
ΔημιουργόςQ5432
Έτος δημιουργίας1780
ΕίδοςΕλαιογραφία σε μουσαμά
Ύψος255 εκ.
Πλάτος154 εκ.
ΠόληΜαδρίτη
ΜουσείοΜουσείο ντελ Πράδο
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ανάλυση Επεξεργασία

 
Ο Χριστός στον Σταυρό, Άντον Ράφαελ Μενγκς, ελαιογραφία σε καμβά, 198 × 115 εκ., 1765-1768, Palacio Real, Aranjuez
 
Ο εσταυρωμένος Χριστός, Ντιέγκο Βελάσκεθ, ελαιογραφία σε καμβά, 248 × 169 εκ., περ. 1632, Μουσείο ντελ Πράδο

Ο πίνακας έχει νεοκλασικό ύφος, ωστόσο, βασίζεται στην παραδοσιακή ισπανική εικονογραφία της Σταύρωσης και έχει επηρεαστεί από τον χειρισμό του συγκεκριμένου θέματος από τον Βελάσκεθ (δανείζεται και το μαύρο φόντο δίχως τοπίο) και τον Άντον Ράφαελ Μενγκς (από τον οποίο δανείζεται το προωθημένο δεξί πόδι). Ο Γκόγια ακολουθεί τους εικονογραφικούς κανόνες της ισπανικής Μπαρόκ για την απεικόνιση της Σταύρωσης όπως αυτοί καθιερώθηκαν από τον Φρανθίσκο Πατσέκο - μαύρο φόντο, τέσσερα αντί για τρία νύχια, υποστηριζόμενα πόδια, και επιγραφή (ΙΗΣΟΥΣ ΝΑΖΩΡΑΙΟΣ Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΙΟΥΔΑΙΩΝ) σε τρεις γλώσσες. Ακολουθώντας αυτούς τους κανόνες ο Γκόγια αποφεύγει να δώσει έμφαση σε λατρευτικά χαρακτηριστικά όπως το δράμα και η παρουσία αίματος, ώστε η προσοχή του θεατή να εστιάζεται στο απαλό ύφος του έργου, καθώς η πρόθεσή του ήταν να ικανοποιήσει τους ακαδημαϊκούς, μεταξύ των οποίων κυριαρχούσε ο νεοκλασικισμός του Μένγκς.

Ζωγραφισμένο με χαλαρή και ζωντανή πινελιά, το κεφάλι του Ιησού είναι σηκωμένο και γυρισμένο προς τα αριστερά, κοιτώντας δραματικά προς τα πάνω, πιθανώς ως μια αναπαράσταση μιας εκστατικής κίνησης καθώς λέει Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλειπες; (Κατά Ματθαίον 27:46, Κατά Μάρκον 15:34), αν και η ηρεμία που παρουσιάζει στο σύνολό του ο πίνακας αποφεύγει την πρόκληση συγκίνησης.

Με αυτό το έργο ο Γκόγια επιδιώκει να δείξει στους ακαδημαϊκούς τη δουλειά του σε έναν από τους πιο δύσκολους τομείς, που απαιτούσε γνώση της ανθρώπινης ανατομίας, ζωγραφίζοντας ένα γυμνό, υπό την κάλυψη του θρησκευτικού πλαισίου μέσα στο οποίο το παρουσίασε, σε συμφωνία με την ισπανική παράδοση. Η τεχνική που χρησιμοποιείται αναλύει τη δυσκολία του απαλού χειρισμού της εικόνας σε σφουμάτο καθώς και στην πηγή του φωτός (η οποία φαίνεται να είναι το γυμνό στέρνο του Ιησού) και τη μετάβαση στις σκοτεινές περιοχές, κρύβοντας τα όρια του σχεδίου. Οι διαφανείς περιοχές, οι λάμψεις και οι διαβαθμίσεις αντιμετωπίζονται με λεπτότητα με σκιές γκρίζου και απαλού γαλάζιου, και πινελιές έντονου λευκού ώστε να έχουν μεγαλύτερη ένταση τα λαμπερά φωτεινά σημεία. Οι γραμμές της σύνθεσης ακολουθούν το κλασικό S συνδυαζόμενες με τα βίαια χαρακτηριστικά του Μπαρόκ. Το προωθημένο δεξί πόδι, το ελαφρώς λοξό ισχίο και η κλίση του κεφαλιού δίνουν στο έργο δυναμική προσέγγιση όπως επιβάλλεται από τους κλασσικούς κανόνες για να αποφευχθεί η εντύπωση της δυσκαμψίας.

Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία

Παρότι οι σύγχρονοι του Γκόγια θαύμαζαν τον πίνακα, η αναγνώρισή του μειώθηκε κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, όταν οι κριτικοί προτιμούσαν να βλέπουν τον Γκόγια ως έναν ρομαντικό ζωγράφο με πενιχρή ή καθόλου Καθολική πίστη, με ελάχιστο ενδιαφέρον για την ακαδημαϊκή ή τη θρησκευτική ζωγραφική. Ωστόσο, ο μεταμοντερνισμός έχει αξιολογήσει τον Γκόγια και το έργο του ως σύνολο, σε όλες τις εκφάνσεις του, λαμβάνοντας υπ' όψιν πως Ο εσταυρωμένος Χριστός πρόκειται για ένα έργο με το οποίο ο Γκόγια επιζητούσε την επαγγελματική αναγνώριση.

Πηγές Επεξεργασία