Θάνατος του Γιούρι Γκαγκάριν

Στις 27 Μαρτίου 1968 ο Γιούρι Γκαγκάριν, ο πρώτος άνθρωπος που επισκέφτηκε το διάστημα, πέθανε στη διάρκεια αεροπορικού ατυχήματος, ενώ εκτελούσε ερευνητική πτήση με το αεροπλάνο МиГ-15УТИ υπό τον έλεγχο του αεροπόρου και εκπαιδευτή Βλαντιμίρ Σεριόγκιν, κοντά στο χωριό Νοβοσιόλοβο, της περιφέρειας Κιρζάτς, της επαρχίας Βλαντιμίρ.

Επιθανάτια επιγραφή του  Γιούρι Γκαγκάριν στον τοίχο του Κρεμλίνου 
Συμμετέχοντες στην αποστολή του διαστημοπλοίου Союз ТМА-15М αφήνουν λουλούδια στον τάφο του Γιούρι Γκαγκάριν και του Βλαντιμίρ Σεριόγκιν στον τοίχο του Κρεμλίνου. Έτος 2014.

Στην  ΕΣΣΔ ανακηρύχθηκε πανεθνικό πένθος. Αυτή ήταν και η πρώτη περίπτωση στην ιστορία της ΕΣΣΔ που μια ημέρα πένθους ανακηρύχθηκε με αφορμή τον θάνατο ενός ανθρώπου που έχασε τη ζωή του κατά την εκτέλεση κρατικού καθήκοντος[1].

 Στις 28 Μαρτίου στις 21:15 έγινε καύση σε ότι είχε απομείνει από το σώμα Γιούρι Γκαγκάριν και του Βλαντιμίρ Σ. Σερέγκιν [2]. Οι τεφροδόχοι φυλάσσονται στο τείχος του Κρεμλίνου[3].

Πληροφορίες για το πολεμικό αεροσκάφος Επεξεργασία

Το εκπαιδευτικό αεροσκάφος МиГ-15УТИ № 612739, πάνω στο οποίο (σύμφωνα με το ημερολόγιο του Καμάνιν) συνετρίβησαν οι Γκαγκάριν και Σεριόγκιν, είχε κατασκευαστεί στις 19 Μαρτίου 1956 στο εργοστάσιο Aero Vodochody στην Τσεχοσλοβακία. Μετά την κυκλοφορία του υπέστη δύο επισκευές: την πρώτη στις 13 Ιουλίου 1962 και τη δεύτερη στις 30 Μαρτίου 1967. Ο κινητήρας του РД-45ФА № 84445А, που κατασκευάστηκε στις 25 Δεκεμβρίου 1954 με προβλεπόμενες 100 ώρες πτήσεις μεταξύ των επισκευών, πέρασε τέσσερις επισκευές (1957, 1959, 1964 και 1967). Μετά την τελευταία επισκευή ο κινητήρας δούλεψε 66 ώρες και 51 λεπτά[4].

Αεροπορική καταστροφή Επεξεργασία

Μετά την υποστήριξη της διπλωματικής του εργασίας στην Ακαδημία Ζούκοφσκ και παρατεταμένης διακοπής των πτήσεων ο Γιούρι Γκαγκάριν ξεκίνησε τη θερινή πρακτική — εκπαιδευτικές πτήσεις με το εκπαιδευτικό πολεμικό αεροπλάνο МиГ-15УТИ. Κατά την περίοδο από τις 13 μέχρι τις  22 Μαρτίου 1968 πραγματοποίησε 18 πτήσεις συνολικής διάρκειας 7 ωρών. Πριν την πραγματοποίηση ανεξάρτητων πτήσεων τού απέμεναν οι τελευταίες δύο ελεγχόμενες πτήσεις μαζί με τον πιλότο εκπαιδευτή, συνταγματάρχη και ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης Βλαντιμίρ Σεριόγκιν[5].

Το πρωί της 27ης Μαρτίου 1968 στις 10:18 ο Γκαγκάριν και ο Σεριόγκιν απογειώθηκαν με το εκπαιδευτικό αεροσκάφος МиГ-15УТИ από το αεροδρόμιο Τσακαλόφσκι στο Σιόλκοβο, κοντά στη Μόσχα. Την ώρα της πτήσης οι συνθήκες ορατότητας ήταν φυσιολογικές, αλλά το ύψος του χαμηλότερου ορίου του νέφους ήταν στα  900 μ. πάνω από τη χειμερινή επιφάνεια. Η εκπλήρωση των καθηκόντων στη ζώνη του πιλοτηρίου θα έπρεπε να διαρκεί όχι περισσότερο από 20 λεπτά, αλλά ήδη στις 10:31 ο Γκαγκάριν ανακοίνωσε το τέλος της αποστολής, και ζήτησε την άδεια να γυρίσει και να πετάξει προς τη βάση. Μετά απ' αυτό η επαφή με το αεροπλάνο χάθηκε. 

Όταν κατέστη ξεκάθαρο ότι στο αεροπλάνο ήδη θα είχαν τελειώσει τα καύσιμα, στη ζώνη πτήσεων ξεκίνησαν αναζητήσεις, οι οποίες διήρκεσαν περισσότερο από 3 ώρες. Στις 14:50 ένα από τα ελικόπτερα κατάφερε να έχει εικόνα από τα συντρίμμια του αεροπλάνου МиГ-15УТИ περίπου στα 65 χιλιόμετρα από το αεροδρόμιο, στην περιοχή του χωριού Νοβοσιόλοβο, στα 18 χλμ. από την πόλη Κιρζάτσα στην Περιφέρεια του Βλαντιμίρ[5]. Το πρωί της επόμενης μέρας στη θέση της πτώσης του αεροσκάφους ξεκίνησαν να εργάζονται μέλη της Κυβερνητικής επιτροπής. Βρέθηκαν κομμάτια από το σώμα του Σεριόγκιν και του Γκαγκάριν, που αναγνωρίστηκαν από συγγενείς και συνεργάτες τους. Στον τόπο της αεροπορικής καταστροφής βρέθηκαν προσωπικά αντικείμενα των πιλότων, βιβλιαράκι τσέπης με κανόνες πλοήγησης και φωτογραφίες του Καραλιόφ, κι επίσης στο κλαδί βρέθηκε ένα κομματάκι από το μπουφάν πτήσης του Γκαγκάριν με κουπόνια για φαγητό[6].

Αίτια της αεροπορικής καταστροφής Επεξεργασία

Επίσημη εκδοχή Επεξεργασία

Συσταθείσα για την έρευνα των αιτιών της καταστροφής  η Κυβερνητική επιτροπή  αποτελούνταν από τρεις υποεπιτροπές:

  • για την διαπίστωση της προετοιμασίας του εξοπλισμού της πτήσης, την προετοιμασία της οργάνωσης και της διασφάλισης των πτήσεων της 27ης Μαρτίου (υποεπιτροπή πτήσης) 
  • για τη διαπίστωσης και ανάλυση των υλικών τμημάτων του αεροπλάνου  МиГ-15УТИ (υποεπιτροπή μηχανικών)
  • από την άποψη της εκτίμησης της κατάστασης των πιλότων από τη στιγμή και κατά τη διάρκεια της πτήσης, επίσημη ταυτοποίηση των νεκρών (ιατρική υποεπιτροπή).

Στα αποτελέσματα η αναφορά της επιτροπής ήταν απόρρητα και οι λεπτομέρειές της γνωστές μόνο σε άρθρα και συνεντεύξεις από τα μεμονωμένα μέλη της. Οι αίτιες και οι συνθήκες της καταστροφής παραμένουν σε ασαφείς σε όλες τις λεπτομέρειες.

Η ανάλυση των αποτυπωμάτων των ρολογιών της καμπίνας και του χεριού του Γκαγκάριν έδειξε, ότι η καταστροφή συνέβη στις 10:31, δηλαδή σε 50—70 δευτερόλεπτα μετά την  τελευταία επικοινωνία με τον Γκαγκάριν[7].

Τα επίσημα συμπεράσματα της επιτροπής ήσαν τα εξής: το πλήρωμα από τις αλλαγές κατά την πτήση του εναέριου περιβάλλοντος (οι λεπτομέρειες δεν εξειδικεύτηκαν με ακρίβεια) πραγματοποίησε μια απότομη μανούβρα και περιήλθε σε μια περιστροφή. Παρά τις προσπάθειες των πιλότων να φέρουν τη μηχανή σε οριζόντια πτήση, το αεροπλάνο  συνετρίβη στο έδαφος και το πλήρωμα πέθανε. Λάθη ή αστοχίες τεχνικού υλικού δεν εντοπίστηκαν. Η χημική ανάλυση των υπολειμμάτων και του αίματος των πιλότων δεν έφερε στο φως εξωτερικές χημικές ουσίες [8].

 
Αναμνηστική πλάκα αφιερωμένη στον  Γιούρι Γκαγκάριν. Αφιερωμένη στον επικεφαλής του «Κέντρου για την προετοιμασία αστροναυτών Γ. Α. Γκαγκάριν» από τον εκπρόσωπο της ΝΑΣΑ, 21 Ιανουαρίου  1971.[9]

Ξεχωριστά εργάστηκε η επιτροπή της KGB για να ξεκαθαρίσει σύμφωνα με τη «δική της γραμμή», αν υπήρξε συνωμοσία, τρομοκρατική ενέργεια ή κακή πρόθεση. Η επιτροπή της ΚαΓκεΜπε αποκάλυψε πολλές παραβιάσεις στην εργασία του μη ιπτάμενου προσωπικού του αεροδρομίου[10].

Στην 50η επέτειο της πτήσης του Γκαγκάριν στον κόσμο ανοίχτηκαν μυστικά έγγραφα συμπερασμάτων της κυβερνητικής επιτροπής για τις ενδεχόμενες αιτίες  του θανάτου του. Η πιο πιθανή αιτία της πτώσης του αεροπλάνου, σύμφωνα με τα δεδομένα των αρχείων του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας, θεωρείται ο απότομος ελιγμός παρέκκλισης από τη ζώνη της ατμόσφαιρας ή, κάτι που είναι λιγότερο προφανές, για την πρόληψη της εισόδου στο ανώτερο στρώμα νέφωσης. Ο ελιγμός ως αποτέλεσμα  προκάλεσε την πτώση του αεροπλάνου σε μια κριτική κατάσταση πτήσης και στην πτώση[11][12].

Η απουσία ξεκάθαρης δημοσίευσης της επίσημης έκδοσης[13][14] και των αντικειμενικών αποδείξεων προκάλεσε μια σειρά υποθέσεων και  μη επίσημων εκδόσεων για το θάνατο των πιλότων. Το θέμα αυτό συνεχίζει να προβληματίζει την κοινή γνώμη μέχρι σήμερα. Ανάμεσα σε αυτές τις εναλλακτικές που εναντιώνονται στις επίσημες διαβεβαιώσεις και πηγές, υπάρχουν εκδόσεις όπως η έκδοση για το θάνατο στη διάρκεια αυτής της ίδιας εκπαιδευτικής πτήσης, όπως και απολύτως διαφορετικές εκδόσεις, που αμφισβητούν το θάνατο και αναφέρονται σε σκοτεινά πολιτικά κίνητρα[15].

Ταινίες  Επεξεργασία

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Белоцерковский С. М. Гибель Гагарина. Факты и домыслы. — М.: Машиностроение, 1992. — 156 с. ISBN 5-217-01901-8.
  • Шершер Э. А., Дроговоз И. Г. Тайна гибели Гагарина. Почему падают самолёты / Биография несущего винта от Леонардо да Винчи до Игоря Сикорского. — Харвест, 2006. — 592 с. — 3000 экз. ISBN 985-13-7559-4.
  • Белоцерковский С. М., Леонов А. А. Последний полёт Αρχειοθετήθηκε 2014-11-07 στο Wayback Machine. // Наука и жизнь : журнал. — 1987. — № 5. — С. 74—84.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Обстоятельства гибели космонавта № 1» (στα Ρωσικά). multiring.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 
  2. «Как погиб Юрий Гагарин» (στα Ρωσικά). Свободная Пресса. 27 Μαρτίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2013. 
  3. Алексей Сергеевич Абрамов. У кремлёвской стены. — Политическая литература, 1987.
  4. Н. Каманин. Ещё раз о гибели любимца века. Генеральное журналистское расследование Αρχειοθετήθηκε 2013-10-14 στο Wayback Machine. (рус.). Энциклопедия космонавтики (26 марта 2013). Проверено 12 октября 2013. .
  5. 5,0 5,1 Александр Жуленко (13 Δεκεμβρίου 2009). «Гагарин: от триумфа до гибели» (στα Ρωσικά). Энциклопедия «Космонавтика». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 
  6. Игорь Кузнецов. «Гагарин и Серёгин погибли ещё в воздухе» (στα Ρωσικά). nesteroff99.narod.ru. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2013. 
  7. Александр Емельяненков, Валентин Дудин (30 Μαρτίου 2004). «Последняя минута Юрия Гагарина» (στα Ρωσικά). «Российская газета» № 3441. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 
  8. С. М. Белоцерковский, А. А. Леонов (1 Ιουνίου 1987). «Последний полёт» (στα Ρωσικά). Наука и жизнь № 5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 
  9. «Тайны смерти - смерть Юрия Гагарина» (στα Ρωσικά). Энциклопедия людей и идей. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2013. 
  10. Гагарина сгубили российское разгильдяйство и безалаберность (рус.). Комсомольская правда (26 марта 2003). Проверено 12 октября 2013. .
  11. «К юбилею полёта Гагарина в космос рассекретили выводы госкомиссии о причинах его гибели» (στα Ρωσικά). NEWSru.com. 8 Απριλίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 
  12. «Рассекречены данные о возможной причине падения самолёта Гагарина» (στα Ρωσικά). РИА Новости. 8 Απριλίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 
  13. «Заключение комиссии никогда не было опубликовано, наш народ и весь мир остались в неведении о предполагаемой причине гибели Гагарина и Серёгина.» // С. А. Микоян. Воспоминания военного лётчика-испытателя Αρχειοθετήθηκε 2014-10-20 στο Wayback Machine.. — М.: Техника молодёжи, 2002. — 478 с.
  14. «Как погиб Гагарин» (στα Ρωσικά). Интерфакс. 6 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 
  15. Столичные новости, № 9 (10 Μαρτίου 2004). «Каким он парнем был» (στα Ρωσικά). Энциклопедия космонавтики. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2013.