Ο λόγος της Μπριζ

«Ο λόγος της Μπριζ» είναι πολιτικός λόγος που εκφώνησε η Βρετανίδα Πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ, στο Κολλέγιο της Ευρώπης^(D/R), στην πόλη Μπριζ του Βελγίου, στις 20 Σεπτεμβρίου του 1988.

Η ομιλίας της - εναντίον της Ευρωπαϊκής ενοποίησης^(D/R) - έχει μείνει ιστορική, καθώς αποτελεί μέχρι και σήμερα, το «μανιφέστο του βρετανικού Ευρωσκεπτικισμού». ^[1]Θεωρείται η πιο βαρυσήμαντη πολιτική ομιλία της Θάτσερ ^[2] που επηρέασε και τους μεταγενέστερους Βρετανούς πολιτικούς στο θέμα της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θεμελιωτής του ρεύματος του σύγχρονου Ευρωσκεπτικισμού. ^[3]^[4]

Θεωρείται επίσης μια από τις αιτίες της παραίτησης του Νάιτζελ Λόσον^(D/R) από το Υπουργείο των Οικονομικών τον Οκτώβριο του 1989 ^[5]καθώς και της παραίτησης του Υπουργού Εξωτερικών Τζέφρυ Χάου^(D/R) τον Νοέμβριο του 1990, ο οποίος μάλιστα κατέκρινε τη Θάτσερ ότι με το αντι-ευρωπαϊκό σκεπτικό της ρισκάρει σοβαρά το μέλλον του έθνους.^[4] Σύμφωνα μάλιστα με τον στενό συνεργάτη της Πρωθυπουργού και συν-συγγραφέα του λόγου, τον Λόρδο Πάουελ^(D/R), ο λόγος και το περιεχόμενό του ήταν εμβάθυνε το χάσμα μεταξύ της Πρωθυπουργού και του υπουργικού συμβουλίου της που τελικά την οδήγησε στην πτώση. ^[6]

Η «ομιλία της Μπριζ» χρησιμοποιήθηκε πλειστάκις κατά τη διάρκεια των ετών που πέρασαν μέχρι την τελική έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την 1η Ιανουαρίου του 2020. Τόσο ο Μπόρις Τζόνσον ηγέτης τότε της εκστρατείας "Vote Leave" εν όψει του Βρετανικού δημοψηφίσματος του 2016 όσο και στελέχη της κυβέρνησης Μέι χρησιμοποίησαν φράσεις, σκέψεις και ιδέες της ομιλίας αυτής.^[7]

Τρεις μήνες μετά, τον Φεβρουάριο του 1989, με την υποστήριξη της Θάτσερ, διαμορφώθηκε ο όμιλος πολιτικής σκέψης, που θα αναπτύξει και θα οργανώσει τον βρετανικό σκεπτικισμό για το ευρωπαϊκό εγχείρημα, το "The Bruges Group" που ονομάστηκε έτσι για να τιμήσει τη συγκεκριμένη ομιλία.^[8]

Ο λόγος Επεξεργασία

Στα τέλη Μαρτίου του 1988 ο Πρύτανης του «Κολλεγίου της Ευρώπης» προσκάλεσε τη Βρετανίδα Πρωθυπουργό ως επίτιμη ομιλήτρια στην εκδήλωση που θα πραγματοποιούσε το Κολλέγιο με αφορμή την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 1988 - 1989. Η εκδήλωση θα λάβαινε χώρα στο ιστορικό μνημείο της πόλης, στην αίθουσα δεξιώσεων του Καμπαναριού της Μπριζ^(D/R), και το Κολλέγιο επιθυμούσε η Θάτσερ να τιμήσει την εκδήλωση που συνέπιπτε και με την επέτειο των 40 χρόνων της λειτουργίας του ακαδημαϊκού ιδρύματος.
Η πρόσκληση έγινε δεκτή, και το επιτελείο της Θάτσερ άρχισε να προετοιμάζει το λόγο. Ο λόγος συντάχτηκε με βάση τις εισηγήσεις του "Policy Planning Staff" (PPS), του Πωλ Λέβερ - επικεφαλής της βρετανικής αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και του Χιου Τόμας, διευθυντή τότε της βρετανικης συντηρητικής δεξαμενής σκέψης "Centre for Policy Studies".

Ο Ζακ Ντελόρ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τότε και υπέρμαχος της ομοσπονδοποίησης της Ευρώπης, είχε εκείνη τη χρονιά εντείνει την προσπάθεια προώθησης της Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Τον Ιούλιο του 1988 είχε μάλιστα δηλώσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι σε 10 χρόνια από τώρα, το 80% της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής των κρατών - μελών θα καθορίζεται από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μετασχηματίζεται σε ένα είδος κυβέρνησης - εμβρυικής μορφής. ^[9].

Η Μάργκαρετ Θάτσερ θεώρησε πως ήταν στιγμή κομβικής σημασίας προκειμένου να θέσει τα όρια του Ηνωμένου Βασιλείου, στο όραμα της ενοποίησης. Το Ηνωμένο Βασίλειο επιθυμούσε την οικονομική και τελωνειακή ένωση μόνο και δεν ήταν διατεθειμένο να παραχωρήσει κανένα ποσοστό εθνικής κυριαρχίας, ή όπως χαρακτηριστικά το εξέφρασε η ίδια η Πρωθυπουργός σε μια αποστροφή του λόγου της : «Δεν περιορίσαμε επιτυχώς το κράτος στη Βρετανία, μόνο και μόνο για να μας επιβληθεί ξανά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με ένα ευρωπαϊκό υπερκράτος να ασκεί μια νέα κυριαρχία από τις Βρυξέλλες».

Αποσπάσματα Επεξεργασία

Η Μάργκαρετ Θάτσερ το 1988

Πρέπει να σας συγχαρώ για το κουράγιο σας. Αν πιστεύετε κάποια από τα πράγματα που έχουν γραφτεί ή ακουστεί για τις απόψεις μου σχετικά με την Ευρώπη είναι σα να καλέσατε τον Τζέγκις Χαν να σας μιλήσει για τις αρετές της ειρηνικής συνύπαρξης.

Η Ευρώπη δεν είναι δημιούργημα της Συνθήκης της Ρώμης.

Η ευρωπαϊκή ιδέα δεν αποτελεί ιδιοκτησία κάποιας ομάδας ούτε κάποιου θεσμικού οργάνου.

Εμείς οι Βρετανοί είμαστε εξίσου κληρονόμοι της κληρονομιάς του ευρωπαϊκού πολιτισμού όπως κάθε άλλο έθνος. Οι δεσμοί μας με την υπόλοιπη Ευρώπη ήταν ο κυρίαρχος παράγοντας στην ιστορία μας. Για τριακόσια χρόνια, ήμαστε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και οι χάρτες μας εντοπίζουν ακόμα τις ευθείες χαράξεις των δρόμων που έχτισαν οι Ρωμαίοι.

Κι εμείς οι Βρετανοί έχουμε συνεισφέρει με έναν πολύ ειδικό τρόπο στην Ευρώπη. Μέσα στους αιώνες πολεμήσαμε για να αποτρέψουμε να πέσει στην κυριαρχία μίας και μοναδικής δύναμης. Πολεμήσαμε και θυσιαστήκαμε για την ελευθερία.

Αν δεν είχαμε την προθυμία να πολεμήσουμε και να πεθάνουμε, η Ευρώπη θα ήταν προ πολλού ενωμένη, αλλά όχι στο όνομα της ελευθερίας και της δικαιοσύνης

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δεν είναι αυτοσκοπός. Ούτε είναι ένα θεσμικό εργαλείο για να προσαρμόζεται συνεχώς στις επιταγές κάποιων αφηρημένων θεωρητικών εννοιών. Αλλά ούτε και πρέπει να παγιωθεί στη λογική ενός ατελείωτου κανονιστικού πλαισίου.

Η μοίρα μας είναι συνδεδεμένη με την Ευρώπη ως μέλος της Κοινότητας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το μέλλον μας εξαρτάται μόνο από την Ευρώπη. Το ίδιο ισχύει για όλες τις χώρες, τη Γαλλία, την Ισπανία και οποιοδήποτε άλλο μέλος.

Δεν περιορίσαμε επιτυχώς το κράτος στη Βρετανία, μόνο και μόνο για να μας επιβληθεί ξανά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με ένα ευρωπαϊκό υπερκράτος να ασκεί μια νέα κυριαρχία από τις Βρυξέλλες.

Η Κοινότητα αυτή καθεαυτή δεν είναι αυτοσκοπός. Ούτε και είναι μια θεσμική διεργασία που πρέπει μονίμως να διαμορφώνεται σύμφωνα με τις επιταγές κάποιου αόριστου θεωρητικού σκεπτικού. Ούτε και πρέπει να παγιωθεί στη λογική ενός ατελείωτου κανονιστικού πλαισίου.

Το να περιορίσεις την εθνικότητα των κρατών και να μεταφέρεις την εξουσία στις Βρυξέλλες θα ήταν επιζήμιο και καταστροφικό για την επίτευξη των στόχων που όλοι θέλουμε να δούμε να εκπληρώνονται. Η Ευρώπη θα είναι δυνατή ακριβώς επειδή θα έχει τη Γαλλία ως Γαλλία, την Ισπανία ως Ισπανία, τη Βρετανία ως Βρετανία, και όλες τις χώρες ελεύθερες στο να διατηρήσουν τις παραδόσεις και την ταυτότητά τους.

Θα ήταν τρέλα να επιχειρήσουμε να προσδώσουμε στις χώρες μια ευρωπαϊκή εθνικότητα. Δεν καθορίσαμε τα σύνορά μας με την προοπτική να αλλάξουν ξανά στο όνομα ενός ευρωπαϊκού υπερ-κράτους υπό μία νέα κυριαρχία των Βρυξελλών

Το να προσπαθήσεις να καταπιέσεις την εθνική οντότητα συγκεντρώνοντας την εξουσία στις Βρυξέλλες θα ήταν επιζήμιο και καταστροφικό.

Ασφαλώς και θέλουμε να δούμε την Ευρώπη περισσότερο ενωμένη και αφοσιωμένη σε ένα κοινό σκοπό. Αλλά πρέπει να γίνει με έναν τρόπο που θα διατηρεί τις διαφορετικές παραδόσεις, τις κοινοβουλευτικές εξουσίες και μία αίσθηση εθνικής υπερηφάνειας στη χώρα του καθενός.

^[10]