Πέκος (ποταμός)
Συντεταγμένες: 35°58′25.2″N 105°33′31.6″W / 35.973667°N 105.558778°W
Ο Πέκος (αγγλικά: Pecos River, ισπανικά: Rio Pecos) είναι μεγάλος ποταμός των δυτικών ΗΠΑ. Πηγάζει από το βορειοκεντρικό Νέο Μεξικό και, αφού διασχίσει μεγάλο τμήμα του δυτικού Τέξας, εκβάλλει στον Ρίο Γκράντε. Οι πηγές του βρίσκονται στις ανατολικές πλαγιές της Oροσειράς Σάνγκρε δε Κρίστο (Sangre de Cristo Range) της Κομητείας Μόρα (Mora County), βόρεια της φερώνυμης κωμόπολης Πέκος (Pecos), στα 3.700 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Το μήκος του ποταμού από τις πηγές του μέχρι τo σημείο συμβολής του με τον Ρίο Γκράντε, κοντά στην πόλη Ντελ Ρίο (Del Rio) του νοτιοδυτικού Τέξας, ανέρχεται στα 1.490 χλμ. Η λεκάνη απορροής του καλύπτει έκταση που φτάνει τα 115.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.[1]
| Πέκος | |
|---|---|
 | |
| Εκβολές | Ρίο Γκράντε |
| Χώρα | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής |
| Μήκος | 1.490 χλμ |
| Μέση εκροή | 8 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο |
| Παραπόταμοι | Rio Hondo, Tunas Creek, Howard Draw και Live Oak Creek (Crockett County, Texas) |
| wikidata () | |
Ονομασία Επεξεργασία
Η ονομασία Pecos έχει τη ρίζα της στη λέξη p'æyok'ona της γλώσσας που μιλάνε οι Κερίζ (Keres), ενός ολιγοπληθούς αυτόχθονος λαού του Νέου Μεξικού.[2] Ιστορικά, ο ποταμός αναφέρεται και ως Ναταγές (Río Natagés) στη γλώσσα των Ινδιάνων Μεσκαλέρο (Mescalero), μιας υποφυλής των Απάτσι.[3]
Ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Το Νέο Μεξικό και το Τέξας διεκδικούσαν ανέκαθεν τα δικαιώματα ύδρευσης στον ποταμό, έως ότου η κυβέρνηση των ΗΠΑ διευθέτησε τη διαφορά το 1949 με το Σύμφωνο του ποταμού Pecos (Τhe Pecos River Compact).[4] Ωστόσο, η συμφωνία διευθέτησης υπογράφηκε μεταξύ τους, μόλις το 2003.[5] Ο ποταμός Πέκος έπαιξε μεγάλο ρόλο στην εξερεύνηση του Τέξας από τους Ισπανούς. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η φράση «...δυτικά του Πέκος...» (...west of the Pecos...) ήταν μια κλισέ αναφορά στην ερημιά της Άγριας Δύσης. Γραφικές, καλτ φιγούρες, όπως ο έμπορος, ο μπάρμαν και ο ειρηνοδίκης (για παράδειγμα, ο φημισμένος Ρόι Μπιν, περιγράφονταν συχνά ως «...ο μόνος νόμος δυτικά των Pecos...».[6]
Φράγματα Επεξεργασία
Πολλά φράγματα, με τις αντίστοιχες τεχνητές λίμνες που δημιουργήθηκαν, υπάρχουν κατά μήκος του ποταμού, όπως η λίμνη Σάντα Ρόζα (Santa Rosa), 188 χλμ. ανατολικά της Αλμπουκέρκης και η λίμνη Σάμνερ (Sumner), που σχηματίστηκε το 1939. Δύο φράγματα βρίσκονται βόρεια του Κάρλσμπαντ (Carlsbad) στο Νέο Μεξικό, το Άβαλον (Avalon Dam) και το Μπράντλι (Brantley Dam), για να υποβοηθήσουν την άρδευση περίπου 25.000 στρεμμάτων. Το Τέξας έχει, επίσης, φράξει τον ποταμό στο Ρεντ Μπλαφ (Red Bluff), στο δυτικό τμήμα της πολιτείας. Μάλιστα, το τμήμα της τεχνητής λίμνης που εκτείνεται στο Νέο Μεξικό αποτελεί το χαμηλότερο σημείο σ’ αυτή την πολιτεία.[7][8]
Υδραγωγείο Επεξεργασία
Στον Πέκος έχει κατασκευαστεί υδραγωγείο (The Pecos River Flume) που μεταφέρει νερό άρδευσης πάνω από τον ποταμό. Η κατασκευή πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1889-1890 και ήταν μέρος των έργων αποκατάστασης του ποταμού. Το υδραγωγείο κατασκευάστηκε αρχικά από ξύλο και είχε μήκος 44 μέτρα και βάθος 2,4 μέτρα. Το 1902, μια πλημμύρα κατέστρεψε τον αγωγό και στη συνέχεια ξανακτίστηκε με χρήση σκυροδέματος. Μάλιστα, τότε ήταν το μεγαλύτερο τσιμεντένιο υδραγωγείο στον κόσμο. Σήμερα, το υδραγωγείο και η γύρω περιοχή έχουν αξιοποιηθεί από την πόλη του Κάρλσμπαντ και έχουν μετατραπεί σε τουριστικό αξιοθέατο, με βελτιώσεις στο πάρκο κατά μήκος του ποταμού και προβολείς για να προσφέρουν εντυπωσιακή νυκτερινή θέα.[9][10]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ https://pubs.usgs.gov/of/1987/ofr87-242/
- ↑ Bright
- ↑ https://maps.lib.utexas.edu/maps/atlas_texas/texas_spanish_missions.jpg
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ Hathorn
- ↑ Hufstetler & Johnson
- ↑ http://pecosbasin.tamu.edu/media/1916/redbluffirrigationdistrict.pdf
- ↑ https://books.google.gr/books?id=VR4vU_bkWj8C&pg=PA116&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
- ↑ https://books.google.gr/books?id=BvPwAAAAIAAJ&redir_esc=y
Πηγές Επεξεργασία
- Bright, William (2004): Native American placenames of the United States. University of Oklahoma Press. p. 375. ISBN 978-0-8061-3598-4.
- Billy Hathorn: Roy Bean, Temple Houston, Bill Longley, Ranald Mackenzie, Buffalo Bill, Jr., and the Texas Rangers: Depictions of West Texans in Series Television, 1955 to 1967,West Texas Historical Review, Vol. 89 (2013), p. 109
- Hufstetler, Mark; Johnson, Lon (1993): Brantley Dam: A New Look for the Project. WATERING THE LAND - The Turbulent History of the Carlsbad Irrigation District. National Park Service.