Παλαιοχώρι Δωριέων Φθιώτιδας

Το Παλαιοχώρι Δωριέων είναι χωριό του Δήμου Αμφίκλειας - Ελάτειας στο Νομό Φθιώτιδας, περίπου 30 χιλιόμετρα από τη Λαμία. Λέγεται από τους ντόπιους και "λιάστρα", καθώς είναι χτισμένο στις πλαγιές του όρους Καλλίδρομο. Κατά την απογραφή του 2011 είχε 287 κατοίκους.

Παλαιοχώρι Δωριέων
Παλαιοχώρι Δωριέων
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Δήμος	Αμφίκλειας - Ελάτειας
Γεωγραφία και στατιστική
Νομός	Φθιώτιδας
Υψόμετρο	520
Πληθυσμός	287 (2011)
Άλλα
Παλαιά ονομασία	Γλούνιτσα

Θεωρείται μια από τις πόλεις της αρχαίας Τετράπολης. Βόρεια του χωριού έχουν ανασκαφεί πελασγικά τείχη, στη θέση «Προφήτης Ηλίας», και Μυκηναϊκός οικισμός.

Οδηγός - Τοποθεσία

Το Παλαιοχώρι Δωριέων βρίσκεται στους πρόποδες του Καλλιδρόμου σε υψόμετρο 514 μέτρων. Κτισμένο ανάμεσα σε δυο μικρά ρέματα ,το κρουνόρεμα και το γουλιαμόρεμα, που το προστατεύουν απο τις πλημμύρες. Το μέρος είναι πλαγερό, κατάφυτο, ευάερο και ευήλιο και γι'αυτό το Παλαιοχώρι οι κατοικοί του το λένε και λιάστρα. Βόρεια του υπάρχει το ύψωμα του προφήτη Ηλία, με την ομώνυμη εκκλησία και τα αρχαία πελασγικά τείχη και νότια απλώνεται ο κάμπος του Βοιωτικού Κηφισού. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο χώριο του δήμου και ολόκληρης της περιοχής σε καλλιεργίσημες εκτάσεις.

Τα παλιά σπίτια στο χωριό είναι όλα χτισμένα με πέτρα και φέρουν όλα ανεξαιρέτως κεραμοσκεπή. Πολλά απ’ αυτά είναι δίπατα (διώροφα) και άλλα μονώροφα. Στα δίπατα σπίτια το κατώγι χρησίμευε ως αποθήκη για τα διάφορα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα: λάδι, κρασί, τυρί, μαλλί, δημητριακά κλπ. Χρησίμευε ακόμη καμιά φορά ως σταύλος για τα μεταφορικά ζώα, που δεν έλειπαν από κανένα σπίτι, και για την αποθήκευση του σανού, του αχύρου καθώς και διαφόρων ζωοτροφών. Στον πάνω όροφο ήταν τα υπνοδωμάτια, το σαλόνι και η κουζίνα που βρίσκονταν ενίοτε και στο κατώγι ή στην αυλή. Η επικοινωνία γινόταν εσωτερικά με ξύλινη σκάλα το λεγόμενο καταρράχτη. Υπήρχε επίσης πολλές φορές και εξωτερική πέτρινη σκάλα που οδηγούσε στον πάνω όροφο. Στην κορυφή του κεφαλόσκαλου σχηματιζόταν ο λεγόμενος πόντζος (εξώστης) και από κάτω δημιουργούνταν ένας θόλος που οδηγούσε στο κατώγι. Όλα τα σπίτια είχαν τους βοηθητικούς τους χώρους, όπως το φούρνο και το αχούρι για τα ζώα, που βρισκόταν στον κήπο ή την αυλή.Με πολύ μεγάλη παραγωγή σιτηρών και βαμβακιού. Επίσης καλλιεργούνται καλαμπόκια, αμπέλια και ελιές σε μικρότερο βαθμό. Η κτηνοτροφία είναι περιορισμένη.

Ιστορικά στοιχεία

Θεωρείται μια από τις πόλεις της αρχαίας Τετράπολις όμως αυτό είναι τεκμηριωμένο. Στις γύρω τοποθεσίες από το Παλαιοχώρι μπορεί κανείς να βρει αντικείμενα και τείχη που μαρτυρούν την ύπαρξη οικισμού από τα μυκηναϊκά χρόνια Πιο σαφή δεδομένα έχουμε από τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Το Παλαιοχώρι λόγω της εύκολης πρόσβασης του είχε κατοικηθεί από Τούρκους .Στο χωριό μνημονεύει ο Μακρυγιάννης οτι ο Καραϊσκάκης χτύπησε την εφοδιοπομπή των Τούρκων που πήγαιναν στα Βασιλικά. Επίσης στο χωρίο συναντήθηκαν οι οπλαρχηγοί Πανουργιάς ,Γκούρας ,Τράκκας και Δυοβουνιώτης και έβγαλαν την απόφαση να αντισταθούν στη χαλκωμάτα.

Η μετονομασία του χωριού από ΚΥΤΙΝΙΟΝ σε Παλαιοχώριον Δωριέων  έγινε για να δηλωθεί η παλαιότητα του χωριού από τους κατοίκους του.

Το Παλαιοχώρι και οι κάτοικοί του σε όλη τη νεότερη ιστορία του έθνους έδωσαν το αίμα τους και συνέδραμαν στου αγώνες του έθνους. Από το πόλεμο του 1897, τους Βαλκανικούς πολέμους, τη μικρασιατική καταστροφή, το πόλεμο του 1940. Οι Παλαιοχωρίτες αγωνίστηκαν και έδωσαν και το αίμα τους για την ελευθερία της πατρίδας τους. Γι' αυτό το λόγο έχει στηθεί ιερό που μνημονεύει τους πεσόντες σε όλους αυτούς τους αγώνες.

Μνημεία

Το πιο αρχαίο μνημείο που υπάρχει στο Παλαιοχώρι είναι τα Πελασγικά τείχη

που βρίσκονται στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία. Είναι πέτρες λαξευμένες τετραγωνικά 2 - 3 μέτρων μήκους, πλάτους και 1 μέτρου πάχους. Αυτό μας δηλώνει ότι κάποτε εδώ κατοικούσαν Πελασγοί.

Ναοί.- Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στη κοίμηση της Θεοτόκου. Κτισμένη το 1920. Ρυθμού μικτού με κολώνες και τρούλο. Πλινθόκτιστη εξολοκλήρου πολύ κομψή, είναι το κέντρο της θρησκευτικής λατρείας του χωριού. Εορτάζει στις 15 Αυγούστου.Το ξωκκλήσι του προφήτη Ηλία. Παμπάλαιο εκκλησάκι στη κορυφή του ομώνυμου υψώματος. Μέσα σ'ένα κατάφυτο τοπίο γεμάτο από πελώρια κυπαρίσσια και βελανιδιές είναι κτισμένο το εκκλησάκι του Αη Λιά. Πρόσφατα ανακαινισμένο, γιορτάζει στις 20 Ιουλίου.

Βρύσες

Η βρύση της μότσου είναι η πιο γνωστή και ιστορική βρύση του χωριού. Βρίσκεται ανατολικά του χωριού μέσα σ' ένα δασύλλιο από λεύκες και αιωνόβια πλατάνια. Για πολλά χρόνια τα νερά της υπήρξαν το μόνο πόσιμο υδάτινο πόρο του χωριού. Ένας τοπικός μύθος λέει ότι όποιος πιει νερό από τη βρύση παντρεύεται με ντόπια.

Αξιοθέατα

Η λίμνη Νευρόπολη που ανήκει στην κοινότητα είναι πολύ κοντά μόλις 6,5χλμ. Πρόκειται για μια φυσική λεκάνη στην οποία μαζεύεται το νερό ειδικότερα όταν λιώνουν τα χιόνια. Εντυπωσιάζει με την βλάστησή του που αποτελείται από έλατα, βελανιδιές,πεύκα,κέδρα,κουμαριές και πολλά είδη μανιταριών.Ανήκει στο δίκτυο NATURA

Το δημοτικό σχολείο του χωριού άρχισε να κατασκευάζεται το 1895 και αποπερατώθηκε στα 1902. Πανέμορφης αισθητικής το κτήριο κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα. Το σχολείο πλέον δεν λειτουργεί ως εκπαιδευτήριο λόγω έλλειψης παιδιών. Πλέον λειτουργεί ως λαογραφικό μουσείο και αίθουσα εκδηλώσεων του πολιτιστικού συλλόγου του χωριού. Στον ίδιο χώρο λειτουργεί απο το 2018 το Κέντρο Ενημέρωσης Επισκεπτών για το όρος Καλλίδρομο.