Παναγιώτης Δοξαράς
Ο Παναγιώτης Δοξαράς (Κουτήφαρι Μάνης, 1662 – Κέρκυρα, 1729) ήταν Έλληνας ζωγράφος, ιδρυτής της Επτανησιακής Σχολής. Τα έργα του συνδέθηκαν με πολλούς εξέχοντες Αγιογράφους και καλλιτέχνες που ανήκαν στην Κρητική Σχολή όπως Ηλίας Μόσκος, Θεόδωρος Πουλάκης, Στέφανος Τσαγκαρόλος, Σπυρίδων Σπεράντζας και Βίκτωρ. Η Επτανησιακή Σχολή αναδύθηκε την εποχή που επικρατούσε η Μπαρόκ ζωγραφική και συνεχίστηκε την μετέπειτα Μπαρόκ περίοδο του Ροκοκό. Ο γιος του Νικόλαος Δοξαράς συνέχισε το ίδιο κίνημα την εποχή που κυριαρχούσε ο Νεοκλασικισμός. Ο Παναγιώτης και ο γιος του Νικόλαος εξευγένισαν την Σχολή που δέχτηκε πολύ έντονες επιδράσεις από την Βενετική Σχολή. Η Σχολή του επηρέασε πολλούς Ιταλούς ζωγράφους της εποχής, από αυτήν προήλθε ο μετέπειτα Ζακυνθινός Αγιογράφος Νικόλαος Καντούνης. Ο διδάσκαλος του Παναγιώτη Δοξαρά ήταν ο περίφημος Κρητικός Αγιογράφος Λέος Μόσχος, σπούδασε ζωγραφική μαζί του στην Δημοκρατία της Βενετίας. Ο Παναγιώτης Δοξαράς δημιούργησε προσωπογραφίες του διάσημου στρατηγού Ματίας φον ντερ Σούλενμπουργκ. Εισήγαγε στην τέχνη του πολλά Βενετσιάνικα στοιχεία αλλάζοντας σημαντικά την παλιότερη Ελληνο-Ιταλική τέχνη της Κρητικής Σχολής. Θεωρείται ο πατέρας του Ελληνικού Ροκοκό και του Νεοελληνικού διαφωτισμού στην τέχνη.[5][6][7]
| Παναγιώτης Δοξαράς | |
|---|---|
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Παναγιώτης Δοξαράς (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 1662[1][2][3] Μάνη |
| Θάνατος | 1729[1][2][3] Κέρκυρα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Ιδιότητα | ζωγράφος[4], συγγραφέας και αγιογράφος |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Πατέρας του ήταν ο Νικόλαος Δοξαράς με καταγωγή από την Καλαμάτα. Το 1664, η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Ζάκυνθο, όπου έλαβε μαθήματα αγιογραφίας από τον Λέο (ή Λέω) Μόσκο. Το 1694 κατατάχθηκε στον στρατό των Βενετών και πολέμησε στη Χίο εναντίον των Οθωμανών. Το 1696 εγκατέλειψε τον ενετικό στρατό αλλά συνέχισε να του προσφέρει υπηρεσίες στρατολογώντας πολεμιστές για τον κατά των Οθωμανών πόλεμο. Οι Βενετοί τον αντάμειψαν δίνοντάς του αρχικά τον τίτλο του ιππότη, και αργότερα (1721) κτήματα στη Λευκάδα.
Από το 1699 έως το 1704 σπούδασε ζωγραφική στη Βενετία και από το 1704 μέχρι το 1715 έζησε στην Καλαμάτα. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στα Επτάνησα, ανάμεσα στη Ζάκυνθο, τη Λευκάδα και την Κέρκυρα.
Το έργο του Παναγιώτη Δοξαρά σηματοδοτεί τη στροφή της ελληνικής ζωγραφικής από τη βυζαντινή αγιογραφία προς τη δυτικοευρωπαϊκή αναγεννησιακή τέχνη. Ο Δοξαράς θαύμαζε τους Ιταλούς ζωγράφους και ειδικότερα τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, το έργο του οποίου Τέχνη ζωγραφίας (Trattato della pittura) μετέφρασε. Επίσης, μετέφρασε το έργο του Λέον Μπαττίστα Αλμπέρτι και του Andrea Pozzo για τη ζωγραφική. Το 1726, συνέγραψε τη δική του πραγματεία Περί ζωγραφίας[8], η οποία όμως εκδόθηκε πολύ αργότερα (1871).
Το έργο του Δοξαρά, αν και είναι κυρίως θρησκευτικό, εντούτοις αποτελεί την πρώτη απόπειρα Έλληνα να απεικονίσει πρόσωπα ρεαλιστικά. Ζωγράφισε την «Ουρανία» (οροφή) του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, αλλά οι εικόνες του φθαρήκαν και αντικαταστάθηκαν από άλλες στα μέσα του 19ου αι. Είναι επίσης ο πρώτος Έλληνας που έφτιαξε πορτρέτα, με πλέον γνωστό την ολόσωμη προσωπογραφία του κόμη von der Schulenburg, στρατάρχη της Βενετίας και υπερασπιστή της Κέρκυρας.
- Επιλογή έργων
-
Παναγία, Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη -
Η Αγία Οικογένεια, Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη -
Η λειτουργία του Αγίου Σπυρίδωνος (σχέδιο), Αθήνα, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο -
Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ καταβάλλει τον Σατανά, Κέρκυρα, παράρτημα Εθνικής Πινακοθήκης
.jpg)
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 124658113. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500073727. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. B00053485. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
- ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 20 Φεβρουαρίου 2004. 500073727. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ Drakopoulou, Eugenia (2010). Greek painters after the fall (1450-1830) Volume C. Center for Modern Greek Studies E.I.E. σσ. 272–274
- ↑ Κουτσιλιέρη, Ανάργυρου: Ιστορία της Μάνης. Παπαδήμας, Αθήνα 1993
- ↑ Hatzidakis, Manolis (1987). Greek painters after the fall (1450-1830) Volume A. Center for Modern Greek Studies E.I.E. σσ. 280–281
- ↑ Γιάνης Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983, σελ. 93
Πηγές Επεξεργασία
- Γιάνης Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος,εκδ.Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Δοξαράς, Παναγιώτης, Περί ζωγραφίας, εκδ. Σπ. Π. Λάμπρου, εν Αθήναις, 1871; Αθήνα (Εκάτη 1996
- Λάμπρου, Σπ.: Συμπληρωματικαί ειδήσεις περί του ζωγράφου Παναγιώτου Δοξαρά Ν. *Ελληνομνήμων ή Σύμμικτα Ελληνικά, τ. 1, 1843
- Σάθας, Κ.: Νεοελληνική Φιλολογία, Αθήνα 1868
- Σάθας, Κ.: Τουρκοκρατούμενη Ελλάς, Αθήνα 1868
- Τσιτσέλης, Ηλίας: Κεφαλληνιακά Σύμμικτα, Αθήνα 1960
- Παπαντωνίου, Ζαχαρίας: Κριτικά, Εστία 1966
- Δεληγιάννης, Δ.: «Η πραγματεία του Παναγιώτη Δοξαρά Περί ζωγραφίας 1726». Διπλή Εικόνα, τεύχος 4-5, Αθήνα 1985
- Κόντογλου, Φώτης: «Π. Δοξαράς». Λεξικό Κ. Ελευθερουδάκη τόμ. Δ΄ σελ. 700
- Κουτσιλιέρης, Ανάργυρος: Ιστορία της Μάνης. Παπαδήμας, Αθήνα 1993
- Αλεβίζου, Χλόη-Ντενίζ,ΤΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ, Ο Παναγιώτης Δοξαράς, το Περί ζωγραφίας κατά το αψκστ' και οι άλλες μεταφράσεις, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2005.
- Bentchev, Ivan: Griechische und bulgarische Malerbücher. Technologie. Recklinghausen; Museen der Stadt Recklinghausen, 2004 (Beiträge zur Kunst des christlichen Ostens; Band 11, herausgegeben von Eva Haustein-Bartsch) ISBN 3-929040-74-3, S. 130-153
- Мутафов, Е.: Европеизация на хартия, София 2001, с. 143-150
- Мутафов, Емануел: Панайотис Доксарас "За живописта". Ерминия за различните верници — превод от гръцки език и коментар // Паметници, реставрация, музеи, 2004, бр. 2, май, c. 9-17
- Бенчев, Иван: Доксарас, Панайотис // Православная Энциклопедия (ПЭ), т. XV, М. 2007, C. 576