Πανελλήνιες εξετάσεις

θεσμός του ελληνικού κράτους

Οι Πανελλήνιες εξετάσεις (επίσημα αναφερόμενες ως Πανελλαδικές εξετάσεις) είναι θεσμός του ελληνικού κράτους για την εισαγωγή των μαθητών του Λυκείου στα ΑΕΙ της χώρας. Ως θεσμός, εισήχθη το 1964, με το Βασιλικό Διάταγμα 378/1964 (ΦΕΚ 111), επί κυβέρνησης Γεώργιου Παπανδρέου. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν οι έχοντες ενδεικτικό Β' Τάξης πάσης φύσεως Λυκείου και απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Λαμβάνουν χώρα στο τέλος της σχολικής χρονιάς, μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου, κάθε χρόνο για τους μαθητές της Γ' Λυκείου και οργανώνονται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Τα θέματα είναι κοινά για όλους τους υποψηφίους που μετέχουν της διαδικασίας. Τα θέματα μεταδίδονται κεντρικά από το υπουργείο Παιδείας προς όλα τα εξεταστικά κέντρα. Τα αποτελέσματα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανακοινώνονται συνήθως τέλη Αυγούστου, με εξαίρεση το 2022 που ανακοινώθηκαν στις 28 Ιουλίου.

Ένα έγγραφο με τα αποτελέσματα των υποψηφίων σε λύκειο του Άργους στα αρχαία ελληνικά και στα λατινικά. Αυτά αποστέλλονται στα σχολεία αμέσως μετά την διόρθωση των θεμάτων και τοιχοκολλούνται με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων.

Οι Πανελλήνιες Εξετάσεις χαρακτηρίζονται ως το πιο αδιάβλητο σύστημα εισαγωγής.[εκκρεμεί παραπομπή] Τα θέματα των εξετάσεων αποφασίζονται με άκρα μυστικότητα σε ειδικό χώρο του Υπουργείου Παιδείας, την ημέρα πριν την εξέταση, με σκοπό την αποφυγή διαρροής θεμάτων.[1] Σύμφωνα με το υπουργείο, ο θεσμός κοστίζει κάθε χρόνο περίπου 13 εκατομμύρια ευρώ.[2]

Πρόκειται για μια εξεταστική διαδικασία, που αν και κάθε μαθητής ή οποιοσδήποτε με απολυτήριο λυκείου μπορεί να συμμετάσχει όσες φορές θέλει, έχει μεγάλο ψυχολογικό αντίκτυπο για κάθε μαθητή. Οι περισσότεροι μαθητές καταφεύγουν στα φροντιστήρια[3] ή στα ιδιαίτερα μαθήματα με σκοπό την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος, φαινόμενο που συμβαίνει μαζικά ακόμη και στις οικογένειες με μειωμένα εισοδήματα. Παράλληλα, οι μετεξεταστικές διαδικασίες, όπως οι ημέρες πριν την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, η ανακοίνωση των βάσεων και η επείγουσα εύρεση σπιτιού για όσους εισαχθούν σε πανεπιστήμιο άλλης πόλης, αποτελούν αγχώδεις διαδικασίες για τους μαθητές και τους γονείς τους.[4] Οι πανελλήνιες εξετάσεις αποτελούν μια εξαιρετικά ψυχοφθόρο διαδικασία για τους μαθητές, λόγω της μεγάλης ύλης που πρέπει να γνωρίζει ο μαθητής προκειμένου να συμμετάσχει πετυχημένα στις εξετάσεις, αλλά και της κυρίαρχης κοινωνικής άποψης που επικρατεί, διαχρονικά, για την μεγάλη σημασία που έχουν οι εξετάσεις για τη ζωή του κάθε μαθητή. Μάλιστα, έχουν αναφερθεί συχνά ακόμη και κρίσεις πανικού σε μαθητές λόγω των εξετάσεων,[5] αϋπνίες για καιρό πριν τις εξετάσεις,[6] ακόμη και αυτοκτονίες καθοδόν προς τις εξετάσεις[7] ή μετά από ανεπιτυχή αποτελέσματα, ή συχνά και εξαφανίσεις ανεπιτυχόντων από τα σπίτια τους (τα δύο τελευταία, λόγω βίαιης αντίδρασης των γονιών τους στο ανεπιτυχές αποτέλεσμα). Η ύλη θεωρείται σαν αιτία για την αποστροφή μαθητών από διάφορα μαθήματα όπως η Ιστορία. Τέλος, ενδεικτικό της σημασίας των Πανελληνίων εξετάσεων στην Ελλάδα είναι ότι κάθε προσωπική ιστορία επιτυχόντα καλύπτεται εκτεταμένα από τα Μέσα ενημέρωσης, τοπικά και εθνικά, σε βαθμό μάλιστα που αριστούχοι επιτυχόντες έχουν προσκληθεί ακόμη και στο δείπνο που γίνεται κάθε Ιούλιο για τον ετήσιο εορτασμό για την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974, στο Προεδρικό Μέγαρο.[8]

Ιστορία Επεξεργασία

Με τον νόμο 2905 της 27ης Ιουλίου 1922 θεσπίστηκαν για πρώτη φορά εισαγωγικές εξετάσεις (προηγουμένως αρκούσε απολυτήριο Γυμνασίου και μια αίτηση, και η είσοδος στα πανεπιστήμια τότε ήταν ελεύθερη), που εφαρμόστηκαν δύο χρόνια αργότερα στη Φυσικομαθηματική Σχολή και το 1926 στις υπόλοιπες σχολές του ΕΚΠΑ. Οι εισιτήριες εξετάσεις του 1964 ήταν οι πρώτες εξετάσεις που οργάνωσε κεντρικά και ενιαία το Υπουργείο Παιδείας για όλα τα ΑΕΙ με το Β.Δ. 378/1964 (ΦΕΚ 111).

Έως το 1963 οι μαθητές έδιναν τις εξετάσεις που ήθελαν οι ίδιοι και τις διοργάνωνε ξεχωριστά κάθε πανεπιστήμιο. Οι μέρες διεξαγωγής δεν συνέπιπταν μεταξύ των πανεπιστημίων και αν περνούσε σε μια σχολή έπρεπε να περάσει αναγκαστικά σε μια από αυτές.[9]

Οι πρώτες εξετάσεις του 1964 έλαβαν χώρα με την χρήση του πρώτου ηλεκτρονικού υπολογιστή στην Ελλάδα, ενός IBM 1401 με 41 κιλομπάιτ που είχε προμηθευτεί η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, το 1963. Έτσι στήθηκε ένα σύστημα αδιάβλητων εξετάσεων, με τον υπολογιστή, ο οποίος καταλάμβανε μια έκταση 200 τ.μ. και λειτουργούσε με διάτρητες καρτέλες και μαγνητικές ταινίες. Το έργο αυτό ανέλαβε ο Χρήστος Γκούβης, ενώ πλαισιώθηκε από μια ομάδα 20 προγραμματιστών. Λόγω της τότε τεχνολογίας των υπολογιστών, έκαναν τρεις μήνες για να βγουν τα αποτελέσματα.[9] Τότε περνούσε κάθε μαθητής ο οποίος έβγαζε συνολική βαθμολογία 190 βαθμών.

Ακολούθησε το ακαδημαϊκό απολυτήριο (Α και Β τύπος) που ίσχυσε από το 1965 έως το 1966 με το Ν.Δ 4379/1964, Ν.Δ. 277/1965, 377/1965, 546/1965, 424/1966 και οι γενικές εισιτήριες εξετάσεις (κύκλοι σχολών ΑΕΙ και ΚΑΤΕΕ) που ίσχυσαν από το 1967 έως το 1979 με το Α.Ν. 40/1967 (ΦΕΚ 104), Ν.Δ. 237/1969, Ν.Δ. 1137/1972, Ν.Δ. 1161/1972, αριθμ. 252/1974 γνωμοδότηση ΣτΕ και Π.Δ. 327/1974 (ΦΕΚ 123), σύστημα στο οποίο επέλεγε ο υποψήφιος μία σχολή και εξεταζόταν στα μαθήματα που ζητούσε. Συγκεκριμένα οι κύκλοι ήταν[10]:

1968 - 1979
Φιλολογικός Κύκλος Νομικός Κύκλος Πολυτεχνικός Κύκλος Φυσικομαθηματικός Κύκλος - Γεωπονοδασολογικός Κύκλος Ιατρικός Κύκλος Φαρμακευτικός Κύκλος Οικονομικός Κύκλος Διδασκαλικός - Γυμναστικός Κύκλος Νηπιαγωγικός Κύκλος Τεχνικός Κύκλος Ιερατικός Κύκλος
Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα Έκθεση Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα
Αρχαία Λατινικά Χημεία Φυσική Ανθρωπολογία Ανθρωπολογία Ιστορία Ιστορία Ιστορία Φυσική - Χημεία Αρχαία
Ιστορία Ιστορία Φυσική Άλγεβρα Χημεία Χημεία Φυσική - Χημεία Φυσική - Χημεία Αρχαία Γεωμετρία - Τριγωνομετρία Ιστορία
Λατινικά Αρχαία Τριγωνομετρία Γεωμετρία Φυσική Φυσική Μαθηματικά Αρχαία Άλγεβρα Λατινικά
Γερμανικά Γερμανικά Γεωμετρία Χημεία
Γαλλικά Γαλλικά Άλγεβρα Τριγωνομετρία
Αγγλικά Αγγλικά Ελεύθερο σχέδιο
Ιταλικά Ιταλικά


Ο όρος πανελλήνιες εξετάσεις εισήχθη με τον 1035/1980 (ΦΕΚ 60), γνωστό και ως Νόμος Ράλλη, που ίσχυσε από το 1980 έως το 1982 και αφορούσαν εξετάσεις στις δυο τελευταίες τάξεις του Λυκείου. Ακολούθησε το σύστημα των "Δεσμών" με τις Γενικές Εξετάσεις που ίσχυσε από το 1983 έως το 1999 (Ν. 1351/83 ΦΕΚ 56). Υπήρχαν τέσσερις δέσμες μαθημάτων:

1983-1999
1η Δέσμη 2η Δέσμη 3η Δέσμη 4η Δέσμη
Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα Νεοελληνική Γλώσσα
Μαθηματικά Φυσική Αρχαία Μαθηματικά
Φυσική Χημεία Ιστορία Ιστορία
Χημεία Βιολογία Λατινικά Κοινωνιολογία (1983-1993)

Πολιτική Οικονομία (1993-1999)

Η συνολική βαθμολογία για κάθε θέμα ήταν 0–160 που ήταν το άθροισμα των βαθμολογιών των 2 εξεταστών με βάση την κλίμακα 0–80 το καθένα. Υπήρχε η δυνατότητα αναβαθμολόγησης από έναν 3ο εξεταστή, που θα καθόριζε την τελική βαθμολογία, εάν υπήρχε μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο πρώτων βαθμολογιών. Τότε ο τελικός βαθμός του γραπτού ήταν η συνολική βαθμολόγηση του αναβαθμολογητή επί 2.

Μέγιστη δυνατή συνολική βαθμολογία = (160 x 1,15)+ (160 x 0,95) + (160 x 0,95) + (160 x 0,95) x 10 = 6.400 μόρια.

Με τον Νόμο 1771/88 ΦΕΚ 71, εγκύκλιος Β3/159/8.1.91 αποσυνδέθηκαν οι απολυτήριες από τις εισαγωγικές εξετάσεις. Σε τυχόν αποτυχία εισαγωγής, ο υποψήφιος είχε τη δυνατότητα να διατηρήσει μέχρι δύο φορές τη βαθμολογία του σε όσα μαθήματα επέλεγε να κατοχυρώσει (ως αποτέλεσμα, ο μέγιστος αριθμός που δοκίμαζαν να δώσουν πανελλήνιες οι υποψήφιοι ήταν 3 φορές, αν και στην πράξη η μεγάλη πλειοψηφία διέκοπτε μετά τη δεύτερη χρονιά). Το 1995 εισήχθη η αστυνομική ακαδημία. Το 1996 καταργήθηκαν οι ειδικές διατάξεις που προέβλεπαν της χωρίς εξέταση εισαγωγή στα ΤΕΙ των αποφοίτων τμημάτων ειδικότητας ΤΕΕ και εξετάζονταν πλέον σε τρία μαθήματα. Το 1999 καταργείται το σύστημα των Δεσμών απ' τον Γεράσιμο Αρσένη και επανέρχονται οι πανελλαδικές εξετάσεις (προαγωγικές και απολυτήριες) στη Β και Γ Λυκείου με τον Ν. 2525/1997 (ΦΕΚ 188 Α) και οι δέσμες αντικαθίστανται απ' τις κατευθύνσεις (Θεωρητική, Θετική και Τεχνολογική), με τη διαφορά ότι την περίοδο 1999-2001 τα εξεταζόμενα μαθήματα ήταν 14 και με τον Ν. 2909/2001 (ΦΕΚ 90 Α ́) μειώθηκαν σε 9. Το 2006 επί Υπουργίας Μαριέττας Γιαννάκου καταργούνται οι πανελλήνιες στη Β΄ και τα μαθήματα μειώνονται σε 6 ενώ εισάγεται η βάση των 10.000 μορίων για την εισαγωγή σε ΑΕΙ και ΤΕΙ,[11] κάτι το οποίο καταργείται το 2010.[12][13]

Θεωρητική Κατεύθυνση Θετική Κατεύθυνση Τεχνολογική Κατεύθυνση:Κύκλος Τεχνολογίας και Παραγωγής Τεχνολογική Κατεύθυνση: Κύκλος Πληροφορικής και Υπηρεσιών
Αρχαία Ελληνικά (5) Μαθηματικά (5) Μαθηματικά (5) Μαθηματικά (5)
Ιστορία (2) Φυσική (3) Φυσική (3) Φυσική (3)
Λατινικά (2.5) Χημεία (2) Χημεία-Βιοχημεία (2) Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (2)
Νεοελληνική Λογοτεχνία (2.5) Βιολογία (2) Ηλεκτρολογία (2) Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Υπηρεσιών (2)

Το Σύστημα "Νέο Λύκειο" που ίσχυσε από το 2013 με τον Ν. 4186/2013 κατήργησε τις κατευθύνσεις και τις αντικατέστησε με τις υπάρχουσες ομάδες προσανατολισμού:

2013-2018
Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών, Νομικών και Κοινωνικών Επιστημών Σπουδών Ομάδα Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών Ομάδα Προσανατολισμού Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής
Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Μαθηματικά Μαθηματικά
Ιστορία Φυσική Οικονομία
Κοινωνιολογία Βιολογία Κοινωνιολογία
Λογοτεχνία Χημεία Πληροφορική
Λατινικά Πληροφορική Ιστορία

Το Νέο Σύστημα 2016 με τον Ν. 4327/2015 καθόρισε τρεις Ομάδες Προσανατολισμού με πέντε επιστημονικά πεδία (1o Επιστημονικό Πεδίο: Ανθρωπιστικές, Νομικές και Κοινωνικές Επιστήμες, 2o Επιστημονικό Πεδίο: Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες, 3o Επιστημονικό Πεδίο: Επιστήμες Υγείας και Ζωής, 4o Επιστημονικό Πεδίο: Επιστήμες της Εκπαίδευσης, 5o Επιστημονικό Πεδίο: Επιστήμες Οικονομίας και Πληροφορικής) και τη δυνατότητα εξέτασης σε αντίστοιχο μάθημα Γενικής Παιδείας ετέρου πεδίου, έχει τη δυνατότητα ανοίγματος σχολών από το πεδίο εκείνο, με μειωμένα μόρια. Το 2018, το σύστημα λαμβάνει τη μορφή που είχε, τα επιστημονικά πεδία μειώθηκαν σε τέσσερα (καταργήθηκε το 4ο) έως το 2020 με τη διαφορά ότι το 2019 τα Λατινικά αντικαταστάθηκαν από την Κοινωνιολογία η οποία εξετάστηκε τελευταία φορά το 2021. Γενικά, δημοφιλέστερη κατεύθυνση είναι τα οικονομικά, τα οποία πέρασαν την θεωρητική ως αποτέλεσμα και των μεγαλύτερων επαγγελματικών προοπτικών που παρέχουν οι σχολές του.

Αριθμός υποψηφίων ανά Πεδίο[14]
Έτος 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023
1ο Πεδίο Ανθρωπιστικών, Νομικών

& Κοινωνικών Σπουδών

24.878 26.319 27.182 24.818 21.610 22.594 18.276 18.990
2ο Πεδίο Θετικών & Τεχνολογικών Επιστημών 19.380 21.487 22.866 21.521 15.190 14.683 14.200 13.239
3ο Πεδίο Επιστημών Υγείας & Ζωής 13.182 23.881 24.507 21.890 11.017 12.805 13.676 13.940
4ο Πεδίο Επιστημών της Εκπαίδευσης 8.044 13.841 καταργήθηκε - - - - -
5ο Πεδίο Επιστημών Οικονομίας & Πληροφορικής 20.130 19.686 22.385 23.793 23.367 24.059 25.116 26.696

Το σύστημα πρόσβασης Επεξεργασία

Το υφιστάμενο σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση αποτελεί τροποποίηση του Νέου Λυκείου του Ν.4186/2013, αλλά στην ουσία είναι ένα διαφορετικό σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που μοιάζει αρκετά με το σύστημα των Δεσμών.

Το σύστημα στηρίζεται σε υπολογισμό βαθμού πρόσβασης με βάση τις πανελλαδικές εξετάσεις και ανάλογα με την ομάδα προσανατολισμού που επιλέγει ο κάθε μαθητής. Ειδικότερα στην Β' Λυκείου οι μαθητές επιλέγουν μια από τις δυο ομάδες προσανατολισμού (Ανθρωπιστικές ή Θετικές Επιστήμες) και στην Γ' Λυκείου με την έναρξη του σχολικού έτους επιλέγουν υποχρεωτικά μια ομάδα μαθημάτων προσανατολισμού από τις 3 προσφερόμενες:

  • Ομάδα Ανθρωπιστικών Σπουδών: Ανθρωπιστικές, Νομικές και Κοινωνικές Επιστήμες
  • Ομάδα Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας: Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες και Επιστήμες Υγείας και Ζωής
  • Ομάδα Οικονομίας και Πληροφορικής: Επιστημών Οικονομίας και Πληροφορικής

Ο υποψήφιος καλείται να καταθέσει το μηχανογραφικό του δελτίο με τις σχολές, τμήματα ή εισαγωγικές κατευθύνσεις. Η αρχική πρόβλεψη για μη υπέρβαση 10% του συνόλου του πεδίου του και, σε περίπτωση μη εισαγωγής, συμπλήρωσης εκ νέου, άνευ περιορισμού, με βάσει τις ΕΒΕ μηχανογραφικού[15] ("δεύτερο μηχανογραφικό") δεν εφαρμόστηκε ποτέ και καταργήθηκε το 2023.[16]

Ο υποψήφιος εξετάζεται σε 4 μαθήματα τα οποία είναι:

2022 -
Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών, Νομικών και Κοινωνικών Επιστημών Σπουδών (1ο Επιστημονικό Πεδίο) Ομάδα Προσανατολισμών Θετικών και Σπουδών Υγείας (2ο Επιστημονικό Πεδίο) Ομάδα Προσανατολισμών Θετικών και Σπουδών Υγείας (3ο Επιστημονικό Πεδίο) Ομάδα Προσανατολισμού Οικονομίας και Πληροφορικής (4ο Επιστημονικό Πεδίο)
Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία
Αρχαία Ελληνικά Μαθηματικά Βιολογία Μαθηματικά
Ιστορία Φυσική Χημεία Οικονομία (ΑΟΘ)
Λατινικά Χημεία Φυσική Πληροφορική (ΑΕΠΠ)

Πλέον, τον συντελεστή βαρύτητας τον καθορίζει η εκάστοτε σχολή.

Ο μαθητής εξετάζεται σε επιπλέον μαθήματα, εφόσον επιθυμεί εισαγωγή σε σχολή που απαιτεί ειδικό μάθημα.

Τα ειδικά μαθήματα είναι τα εξής:

  • Ξένες Γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ισπανικά
  • Ελεύθερο Σχέδιο
  • Γραμμικό Σχέδιο
  • Αρμονία
  • Έλεγχος Μουσικών Ακουστικών Ικανοτήτων
  • Αγωνίσματα
  • Ψυχομετρικές δοκιμασίες (για μη πολιτικές σχολές)

Όλα τα ειδικά μαθήματα εξετάζονται σε καθορισμένα από το Υπουργείο Παιδείας εξεταστικά κέντρα είτε στις 8.30 π.μ. είτε στις 10.00 π.μ..

Η διάρκεια εξέτασης για τα μαθήματα:

- των ξένων γλωσσών και της Αρμονίας είναι τρεις (3) ώρες,

- των Σχεδίων (Ελεύθερο και Γραμμικό) είναι έξι (6) ώρες,

- του ειδικού μαθήματος «ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ» είναι περίπου είκοσι (20) λεπτά.

Οι Πανελλαδικές από το Γενικό Λύκειο ή την Ομάδα Β΄ του ΕΠΑΛ οδηγούν σε οποιαδήποτε Τριτοβάθμια σχολή. Οι Πανελλαδικές από την Ομάδα Α΄ οδηγούν μόνο στις Σχολές Υπαξιωματικών και σε συγκεκριμένα ΤΕΙ ανάλογα με τη ειδικότητα του μαθητή του ΕΠΑΛ.[17]

Οι υποψήφιοι για εισαγωγή, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων απόλυσης από το Γενικό Λύκειο και των αποτελεσμάτων των Εξετάσεων Εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, καταθέτουν δήλωση προτίμησης (μηχανογραφικό δελτίο) για ένα (1) κατ’ ανώτατο όριο Επιστημονικό Πεδίο και για συγκεκριμένες σχολές του πεδίου αυτού.

Για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν προσμετράται ούτε ο βαθμός του απολυτηρίου, ούτε οι βαθμοί των τάξεων του Λυκείου, ούτε οι προφορικοί βαθμοί των 4 πανελλαδικών μαθημάτων, αλλά μόνο οι γραπτοί βαθμοί των 4 πανελλαδικών μαθημάτων.

Η καθιέρωση ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα πανεπιστημιακά τμήματα ισχύει από τις πανελλήνιες εξετάσεις του 2021. Ακόμη δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης σε ΔΙΕΚ μέσω του μηχανογραφικού δελτίου.[18]

Ο αριθμός εισακτέων[19] επηρεάζει σημαντικά την τελική διαμόρφωση των βάσεων εισαγωγής, ενώ η ελάχιστη βάση εισαγωγής δεν αλλάζει το τοπίο στις υψηλόβαθμες σχολές του μηχανογραφικού με το νέο σύστημα, σε πλήρη αντιδιαστολή με τις χαμηλόβαθμες σχολές, όπου υπερισχύει λειτουργώντας ως πρόσθετος κόφτης.[20]

Το 2022 έκανε την εμφάνιση του ένα νέο σύστημα εισαγωγής με τους συντελεστές βαρύτητας. Το σύστημα των συντελεστών βαρύτητας έχει επικριθεί από αναλυτές όπως ο Στράτος Στρατηγάκης για το γεγονός ότι διευρύνουν τις ανισότητες.[21] Θεωρώντας ότι οι μαθητές έχουν κενά στη γλώσσα, το Υπουργείο Παιδείας και οι σχολές έχουν επιλέξει να δώσουν, σε μεγάλο βαθμό, μεγαλύτερο συντελεστή στη γλώσσα σε σχέση με άλλα μαθήματα, ή κάποιο άλλο μάθημα. Υπάρχουν και σχολές που δίνουν συντελεστή 25% σε όλα τα μαθήματα.[22] Αυτό το αποτέλεσμα έχει οδηγήσει τους μαθητές να έχουν μεγάλες διαφορές στη βαθμολογία ανάλογα με τη σχολή, π.χ. υποψήφιος που έγραψε 15.900 μόρια θα πάρει 15.400 μόρια αν προτεραιοποιηθεί ένα μάθημα που έγραψε λιγότερο καλά, ή πάνω από 16.000 μόρια αν προτεραιοποιηθεί ένα μάθημα στο οποίο έγραψε καλύτερα. Ή εναλλακτικά, άλλα μόρια θα έχει ένας στη Νομική Αθήνας και άλλα στη Νομική Θεσσαλονίκης επειδή έγραψε λιγότερο ή περισσότερο καλά σε μάθημα με μικρότερο ή μεγαλύτερο συντελεστή.

Διαδικασία επιλογής θεμάτων Επεξεργασία

Τα θέματα των πανελλαδικών εξετάσεων επιλέγονται από την Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων, υπαγόμενη στον Εθνικό Οργανισμό Εξετάσεων, τα δεκαεννέα μέλη[23] της οποίας ανανεώνονται κάθε χρόνο και τα στοιχεία τους δεν αποκαλύπτονται. Απαγορεύεται να μετάσχει οποιοσδήποτε έχει συγγένεια με υποψήφιο εξ' αίματος και εξ' αγχίστείας μέχρι Γ' βαθμού ή παραδίδει μαθήματα του εξεταζόμενου μαθήματος, εργάζεται σε φροντιστήριο ή συγγράφει βοήθημα σχετικό με το μάθημα. Πρόεδρός της είναι ο Πρόεδρος ή αντιπρόεδρος του ΙΕΠ, τέως Π.Ι. Η επιτροπή συνεδριάζει σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του ΥΠΕΠΘ και τα μέλη της απαγορεύεται να εξέλθουν από τον χώρο συνεδρίασης, αν δεν παρέλθει ο προσδιορισμένος ελάχιστος χρόνος δυνατής αποχώρησης των εξεταζομένων. Τα μέλη, κατά τον χρόνο παραμονής τους, δεν έχουν καμία επαφή με τον εξωτερικό κόσμο από το απόγευμα της προηγουμένης που έχουν εισέλθει στον χώρο. Η τριμελής επιτροπή περίπου στις 24:00 εισηγείται τα θέματα και η Κεντρική Επιτροπή ξεκινά τη διαβούλευση μέχρι τις 07:00 όπου έχουν οριστικοποιηθεί. Στο μεσοδιάστημα, καλείται ένα μέλος της επιτροπής, να λύσει τα θέματα σε διάστημα μικρότερο των δύο ωρών, εν αντιθέσει με τους υποψηφίους που διαθέτουν τρεις ωρολογιακές ώρες.

Βαθμολόγηση[2] Επεξεργασία

Μετά την παραλαβή των τετραδίων, αυτά ανακατεύονται παρουσία της επιτροπής του βαθμολογικού κέντρου και μοιράζονται σε φακέλους των 30. Κάθε βαθμολογητής εξετάζει τουλάχιστον δύο φακέλους (60 τετράδια).

Δύο βαθμολογητές βαθμολογούν το γραπτό του κάθε μαθητή, και ο μαθητής λαμβάνει σαν τελικό βαθμό τον μέσο όρο του βαθμού που έδωσαν οι δύο βαθμολογητές. Ο πρώτος βαθμολογητής (ο επιλεγόμενος «κόκκινος», λόγω του χρώματος στυλό που χρησιμοποιεί) απλώς εξετάζει τις απαντήσεις του υποψηφίου και τις βαθμολογεί. Η επιτροπή ελέγχει την αρτιότητα της βαθμολόγησης και την επικαλύπτει με αδιαφανές αυτοκόλλητο. Ο δεύτερος («πράσινος») βαθμολογητής, καταγράφει τη βαθμολογία και σημειώνει πάνω στο γραπτό. Αν η απόκλιση μεταξύ των δύο βαθμολογητών ξεπερνά τους 12 βαθμούς στα 100, τότε υπάρχει τρίτος βαθμολογητής, που λαμβάνει αναγκαστικά υπόψη (αποκαλύπτει) τη βαθμολογία των δύο προηγούμενων και τις επισημάνσεις του δευτέρου. Η βαθμολογία τότε καθορίζεται από τον μέσο όρο των βαθμών των τριών βαθμολογητών. Πέραν του τρίτου βαθμολογητή, το γραπτό δεν υπόκειται σε άλλη βαθμολόγηση και η βαθμολογία δεν επιδέχεται αναθεώρηση.

Ωστόσο, το γραπτό κάθε εξεταζόμενου φυλάσσεται για έναν χρόνο και ο ίδιος έχει τη δυνατότητα να ζητήσει την επίδειξη του γραπτού του (αυτό ισχύει στα νεότερα χρόνια, ενώ αντιθέτως στον 20ό αιώνα απαγορευόταν εντελώς η δυνατότητα να δει εξεταζόμενος τα γραπτά του, τα οποία μάλιστα τότε καταστρέφονταν ελάχιστους μήνες μετά τις εξετάσεις). Η αίτηση γίνεται τον Σεπτέμβριο του έτους στο οποίο εξετάστηκε με παράβολο από 50 (για προβολή 3 δοκιμίων) έως 80 ευρώ (για προβολή άνω των 3 δοκιμίων). Η επίδειξη των γραπτών γίνεται κατά τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο για να αποφευχθεί οποιαδήποτε αντίρρηση ή αντίδραση από τον ενδιαφερόμενο. Τα γραπτά προβάλλονται στον ενδιαφερόμενο με φωτοτυπίες. Δεν τίθεται θέμα αναβαθμολόγησης μετά το πέρας των εξετάσεων, καθώς τα μηχανογραφικά δελτία των υποψηφίων έχουν ήδη κατατεθεί και μάλιστα έχουν ήδη αρχίσει τα μαθήματα σε όλα τα ΑΕΙ της χώρας.[24]

Αδιαβλητότητα και σύστημα μετάδοσης Επεξεργασία

Σπάνια έχει τεθεί ζήτημα διαβλητότητας σχετικά με τη διεξαγωγή, ωστόσο υπάρχει συγκεκριμένο παράδειγμα μεγάλης διαρροής θεμάτων, το έτος 1979, στο μάθημα των Μαθηματικών. Γυμνασιάρχης, Διευθυντής προγραμματισμού του Υπουργείου Παιδείας και γραμματέας της Ανώτατης Επιτροπής, πίεζε εντονότερα το στυλό με το οποίο έγραφε τα θέματα των Μαθηματικών ώστε να αποτυπωθούν σε λευκές κόλλες κάτω από τα γραφόμενα.[25][26][27] Με αυτό τον τρόπο, ιχνηλάτησε μετά τα θέματα και τα διέρρευσε σε αρκετά φροντιστήρια της χώρας, με οικονομικούς και πολιτικούς σκοπούς (για να εκθέσει την κυβέρνηση στην κοινή γνώμη). Η διαρροή των θεμάτων κατέστη εφικτή, καθώς τα θέματα τότε καθορίζονταν αρκετές ημέρες νωρίτερα από τις εξετάσεις (αντί της προηγούμενης μέρας, όπως ισχύει στα νεότερα χρόνια), ώστε να αποσταλούν έγκαιρα στις σχολικές μονάδες της χώρας, καθώς η ηλεκτρονική αποστολή τότε δεν ήταν διαδεδομένη ως τεχνολογία και τα θέματα αποστέλλονταν στα σχολεία - εξεταστικά κέντρα με αυτοκίνητα της Αστυνομίας.

Παρόμοιο γεγονός διαρροής σημειώθηκε το 2007, παρά την ανάπτυξη συστήματος ασφαλούς μετάδοσης: καθηγητές από δημόσια σχολεία της χώρας - σε εντελώς διαφορετικές γεωγραφικές ενότητες - έλαβαν τα θέματα κανονικά, μέσω των συστημάτων των σχολικών μονάδων και στη συνέχεια τα πήραν με USΒ (στικ μνήμης) και τα μετέδωσαν από φορητό υπολογιστή μέσω Διαδικτύου σε φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης.[28]

Πρακτική Επεξεργασία

Συνήθως οι μαθητές προσέρχονται στον χώρο εξετάσεων (τη σχολική μονάδα) στις 8 π.μ. Γύρω στις 8:35, οι μαθητές εισέρχονται στην αίθουσα εξέτασης και η μετάδοση των θεμάτων γίνεται γύρω στις 8:50 π.μ., με τους μαθητές να έχουν τρεις ώρες στην διάθεση τους. Η ώρα δυνατής αποχώρησης είναι- για τα "γενικά" μαθήματα των ΓΕΛ- και των ΕΠΑ.Λ. η 10 π.μ. (η ώρα που βγαίνουν στο Διαδίκτυο τα θέματα), εξασφαλίζοντας ότι δεν θα υπάρξει καμία διαρροή. Σε κάθε περίπτωση, η ώρα δηλώνεται εκ των προτέρων στις οδηγίες των θεμάτων. Μετά το πέρας της εξέτασης, τα προσωπικά στοιχεία του/της υποψηφίου καλύπτονται με αδιαφανές αυτοκόλλητο, το οποίο αφαιρείται μετά την ολοκλήρωση της βαθμολογίας.

Παράλληλα, σαν μέσο εξασφάλισης του αδιάβλητου, επιτηρητές στα εξεταστικά κέντρα είναι μόνο καθηγητές από άλλα σχολεία: π.χ. στο 1ο Γενικό Λύκειο Άργους μπορούν να είναι επιτηρητές μόνο καθηγητές από τα άλλα λύκεια ή γυμνάσια της πόλης.

Συστήματα μετάδοσης

Το πρώτο σύστημα ασφαλούς μετάδοσης, το «VBI» (από τα αρχικά των λέξεων Vertical Blanking Interval, κατακόρυφο διάστημα αμαύρωσης) ή EdCast (Educational Broadcast, εκπαιδευτική εκπομπή) εγκαινιάστηκε το 1999. Η μετάδοση των θεμάτων γινόταν μέσω των επίγειων και δορυφορικών τηλεοπτικών συχνοτήτων της ΕΡΤ.[29] Το 2013, μετά το Κλείσιμο της ΕΡΤ, οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ εξέφρασαν ανησυχία για την ομαλή λειτουργία του συστήματος,[30] η οποία όμως πραγματοποιήθηκε αισίως μέσω επίγειων συχνοτήτων της ΔΤ και δορυφορικών της Nova.

Το 2016, η ηγεσία του Υπουργείου ζήτησε από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων την κατάρτιση ενός νέου συστήματος ασφαλούς μετάδοσης, καθώς ο υπάρχων εξοπλισμός συμπλήρωνε αρκετά χρόνια λειτουργίας.[31] Το νέο σύστημα, που ονομάζεται Σύστημα Ασφαλούς Μετάδοσης (ΣΑΜ), βασίζεται στη μετάδοση κρυπτογραφημένων πληροφοριών μέσω του διαδικτύου[32] και εγκαινιάστηκε στις Εξετάσεις του 2021.

Εξαγγελίες κατάργησης Επεξεργασία

Η πρώτη εξαγγελία κατάργησης των Πανελληνίων εξετάσεων έγινε στη διακήρυξη της προγραμματικής πολιτικής του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος «Συμβόλαιο με το λαό», το 1981.[33][34][35][36] Ωστόσο, παρά τη μακρόχρονη παραμονή του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, ουδέποτε αποπειράθηκε την ολική κατάργηση των εξετάσεων για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, παρά μόνον την κατ’ όνομα αντικατάσταση τους από τις «Γενικές εξετάσεις» το 1983 με τις 4 δέσμες.[1] Οι κατοπινές εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ αφορούσαν κυρίως τον τρόπο και το περιεχόμενο των εξετάσεων. Το 2000, μετονομάστηκαν επίσης από «πανελλήνιες» σε «πανελλαδικές» από την Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Σημίτη, αν και ο όρος «πανελλαδικές» είχε επικρατήσει στην κοινή γνώμη και στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της Ελλάδας ήδη από τη δεκαετία του 1980.

Η δεύτερη εξαγγελία για την κατάργηση των Πανελλαδικών - πλέον - εξετάσεων διατυπώθηκε από τον Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) το 2014.[37][38] Όμως και σε αυτή την περίπτωση, μετά την ανάληψη της εξουσίας, δεν εφαρμόστηκε έμπρακτα, αν και δεν έπαψε να επαναλαμβάνεται κατά τη διάρκεια της τετραετούς διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ[39][40][41]και κατόπιν αυτής.[42] Μεταξύ άλλων, το 2023, ενόψει των Βουλευτικών Εκλογών της 21ης Μαΐου 2023, ο Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε[43] την δέσμευση του για άμεση κατάργηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής πριν τις Πανελλαδικές του Ιουνίου, εφόσον εκλεγεί, δήλωση την οποία επέκρινε η Νέα Δημοκρατία.[44]

Προβλέψεις για την εξέλιξη των βάσεων Επεξεργασία

Συχνά το ερώτημα που τίθεται κάθε χρονιά, σχετίζεται με την άνοδο ή κάθοδο των βάσεων εισαγωγής στα ελληνικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα κ.ά.. Ωστόσο, η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι δύσκολο να βρεθεί, διότι στις Πανελλήνιες εξετάσεις δεν υπάρχουν σταθεροί παράγοντες που μπορούν να αναδείξουν με βεβαιότητα την εξέλιξη των αποτελεσμάτων.

Αρχικά, ως βάση εισαγωγής σε ένα τμήμα (σχολή ή πανεπιστήμιο), γενικά, ορίζεται ο βαθμός (τα μόρια) του τελευταίου υποψηφίου που εισάγεται σε αυτό. Λόγου χάρην, η βάση του ΕΚΠΑ του τμήματος Ιατρικής το έτος 2020 είχε 18.250 μόρια και 129 επιτυχόντες (για τα ΓΕ.Λ.)[45]. Αυτό σημαίνει, ότι ο 129ος υποψήφιος που εισήχθη στο τμήμα είχε 18.250 μόρια. Όσοι, πέρα από αυτόν, είχαν λιγότερα μόρια (και είχαν επιλέξει τη σχολή αυτή) δεν επιτρεπόταν η εισαγωγή τους στο συγκεκριμένο τμήμα.

Έτσι, οι βάσεις καθορίζονται από τις επιδόσεις των υποψηφίων κάθε χρονιά. Παρ' όλα αυτά, αυτός δεν είναι ο μόνος παράγοντας που προσδιορίζει τη μεταβολή των βάσεων. Η δυσκολία των θεμάτων που επιλέγουν οι θεματοδότες της ΚΕΕ (Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων), οι κοινωνικές εξελίξεις που επικρατούν κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς (βλ. πανδημία), ο αριθμός των εισακτέων κάθε τμήματος, οι υπουργικές αποφάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης, η προτίμηση ενός τμήματος έναντι των άλλων και ο αριθμός των υποψηφίων έχουν σημαντική επίδραση στον καθορισμό των βάσεων.

Ειδικότερα, τα δύσκολα θέματα των Πανελλήνιων αναπόφευκτα μειώνουν τις επιδόσεις των μαθητών, με αποτέλεσμα τη μείωση της βάσης σε τμήματα τα οποία δεν είναι «πρώτης επιλογής». Αντιθέτως, τα εύκολα θέματα αυξάνουν τις επιδόσεις των μαθητών, αυξάνοντας καθολικά και τις βάσεις. Επιπλέον, όσο μειώνεται ο αριθμός των εισακτέων κάθε σχολής, αυξάνεται και ο ανταγωνισμός, επιτρέποντας την εισαγωγή περιορισμένου όγκου μαθητών, δηλαδή αυτών, των οποίων ο βαθμός είναι συγκριτικά μεγαλύτερος από τους ετέρους τους που επέλεξαν την ίδια σχολή.

Συνήθως, αναφέρουμε την Ιατρική, την Νομική στη Θεσσαλονίκη ή Αθήνα (μεγάλα αστικά κέντρα, εν γένει) και τις σχολές ΣΣΑΣ, ως τμήματα τα οποία είναι αρκετά δύσκολο να εισαχθεί κάποιος[46]. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι σχολές "πρώτης επιλογής", δηλαδή σχολές οι οποίες τοποθετούνται ιεραρχικά στο μηχανογραφικό των υποψηφίων σε μεγαλύτερη θέση. Αυτό σημαίνει, ότι 1822 υποψήφιοι επιδιώκουν να εισαχθούν στη Νομική του ΕΚΠΑ (το έτος 2020), οι οποίοι την έχουν επιλέξει σε ανώτερο επίπεδο, η οποία σχολή δέχεται μόλις 359 υποψηφίους (για τα ΓΕ.Λ.)[47]. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα υψηλό ανταγωνισμό και μάλιστα μεταξύ υποψηφίων που κατά τη πλειοψηφία επιτυγχάνουν αντικειμενικά υψηλούς βαθμούς, άρα και υψηλές βάσεις για αυτές τις σχολές. Πάντως, οι τάσεις των βάσεων δείχνουν ότι ακόμη και σε τέτοιες σχολές υπάρχει πτώση των βάσεων, ακόμη και 500 μορίων στην Θεσσαλονίκη, δείχνοντας ότι η εισαγωγή της ΕΒΕ και η μείωση των εισακτέων δεν ανακόπτουν την διαχρονική τάση μείωσης των βάσεων.[48]

Δύο ακόμη ειδικές περιπτώσεις, είναι οι υγειονομικές προκλήσεις της χώρας και ο εγκλεισμός στο σπίτι λόγω της πανδημίας του COVID-19, ο οποίος αναπόφευκτα επιδρά σημαντικά στη συγκέντρωση και την επίδοση των μαθητών, αποφοίτων κλπ., καθώς και η προσθήκη νέων παραμέτρων, όπως αυτής της ΕΒΕ. Η ΕΒΕ (Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής) φαίνεται ότι θα εξαφανίσει από το τοπίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πολλά τμήματα,[49] των οποίων η βάση κινείται υπό του μέσου όρου των υποψηφίων (υπό του 10). Ωστόσο, υψηλόβαθμες σχολές ή ακόμη και σχολές με μέτρια βάση (15.000>) δεν ενδέχεται να επηρεαστούν σημαντικά από την νέα αυτή παράμετρο διότι «προτιμούνται» και δέχονται υποψηφίους με εξίσου μεγάλους βαθμούς.

Λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω είναι σαφές, ότι υπάρχουν πολλές συνιστώσες που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα και όλες, χωρίς καμία εξαίρεση, είναι μεταβλητές, καθιστώντας τη πρόβλεψη βάσεων άσκοπη και πρακτικά αδύνατη.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 «Πώς βγαίνουν τα θέματα των Πανελληνίων; | LiFO». www.lifo.gr. 5 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2021. 
  2. 2,0 2,1 «Το κόστος των Πανελλαδικών». Alfavita. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2022. 
  3. «Το 80% των μαθητών λυκείου σε φροντιστήρια». 
  4. «Μέχρι και 30% έχουν αυξηθεί τα ενοίκια - Γολγοθάς για τους φοιτητές να βρουν σπίτι». in.gr. 3 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2022. 
  5. «Πώς οι Πανελλήνιες μετατράπηκαν σε ψυχοφθόρες και πνευματοκτόνες εξετάσεις». www.news247.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2022. 
  6. «Πανελλήνιες: Θυμηθήκαμε τις στιγμές που μας στιγμάτισαν». parallaximag.gr. 13 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2022. 
  7. «ΤΡΑΓΩΔΙΑ: 18χρονος μαθητής αυτοκτόνησε, πηγαίνοντας να δώσει Πανελλαδικές εξετάσεις». 
  8. «Επέτειος Αποκατάστασης της Δημοκρατίας: Οι καλεσμένοι, τα πηγαδάκια και τα πειράγματα στο Προεδρικό Μέγαρο». www.ertnews.gr. 25 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2022. 
  9. 9,0 9,1 «Πώς ήταν το πρώτο ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης αποτελεσμάτων για εισαγωγή σε ΑΕΙ». in.gr. 29 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2022. 
  10. «Γενικές εισιτήριες 1968». 
  11. ΙΝ, Σύνταξη (15 Μαρτίου 2004). «Τέλος στις Πανελλαδικές Εξετάσεις της Β Λυκείου από τη σχολική χρονιά 2004-05». in.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2023. 
  12. «Παρελθόν η βάση του δέκα». ΤΑ ΝΕΑ. 14 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2023. 
  13. «Καταργείται η βάση του 10». TVXS - TV Χωρίς Σύνορα. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2023. 
  14. Ο αριθμός των υποψηφίων ανά επιστημονικό πεδίο βασίζεται στα επίσημα στατιστικά του Υπουργείου Παιδείας για τις βαθμολογίες των υποψηφίων. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται από τον αριθμό των υποψηφίων που συμμετείχε σε κάθε ένα μάθημα που καθορίζει το αν ένας υποψήφιος έχει δυνατότητα να δηλώσει σχολές κάποιου πεδίου. Ο αριθμός που αναφέρεται εδώ είναι ο μέγιστος δυνατός αριθμός υποψηφίων που μπορεί να δηλώσει σχολές του κάθε πεδίου. https://aeitei.gr/ypopsifioi-ana-pedio.php?year=2019
  15. Φ.251/61361/Α5 –ΦΕΚ B 2278 – 31.05.2021
  16. «Πανελλαδικές: Μπήκε η "σφραγίδα" για την κατάργηση του δεύτερου Μηχανογραφικού». esos.gr. 17 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2023. 
  17. «Πώς μπορώ να περάσω στην Ανώτατη Εκπαίδευση (Πανεπιστήμια ή ΤΕΙ);». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαΐου 2017. 
  18. «Πανελλήνιες 2021: Τι αλλάζει στην πρόσβαση στην Τριτοβάθμια με το νέο νομοσχέδιο | ipaidia.gr». www.iPaidia.gr. 13 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. 
  19. «ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ - 20-04-21 Ρυθμίσεις του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για επείγοντα εκπαιδευτικά ζητήματα». www.minedu.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2021. 
  20. «Πανελλήνιες 2021: Όλα όσα αλλάζουν στις Στρατιωτικές Σχολές | iPaidia.gr». www.ipaidia.gr. 29 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2021. 
  21. «Νέοι συντελεστές βαρύτητας: οι αδικίες μεγαλώνουν». m.naftemporiki.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2022. 
  22. «Πανελλαδικές Εξετάσεις 2022: Πρωταγωνιστεί το μάθημα "Νεοελληνική Γλώσσα" καθώς έχει τους υψηλότερους συντελεστές». Alfavita. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2022. 
  23. «Οι Καθηγητές που θα επιλέξουν τα θέματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων». Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2023. 
  24. Bikakis, Master (19 Μαΐου 2017). «Πανελλήνιες Εξετάσεις: Αναβαθμολόγηση και Επίδειξη Γραπτών». Filologika.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2022. 
  25. Newsroom. «Το σκάνδαλο με τα φροντιστήρια | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  26. Web, Tο Ποντίκι (28 Ιουνίου 2020). ««Σκάνδαλο Ράμμος»: Η διαρροή θεμάτων που γκρέμισε το αδιάβλητο των πανελλαδικών εξετάσεων». topontiki.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  27. «Όταν οι πανελλήνιες του 1979 τινάχθηκαν στον αέρα εξαιτίας διαρροής θεμάτων». Newsbeast.gr. 26 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2021. 
  28. «Πανελλήνιες εξετάσεις 2007». ΤΑ ΝΕΑ. 22 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  29. «Για 14ο έτος εστάλησαν επιτυχώς τα θέματα των Πανελληνίων Εξετάσεων μέσω συστήματος Vertical Blanking Interval (VBI) | Quest Holdings». www.quest.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  30. «Ανακοίνωση εργαζομένων της ΕΡΤ για τις πανελλαδικές εξετάσεις». Flashnews.gr - Οι ειδήσεις την ώρα που συμβαίνουν. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  31. «Το υπουργείο παρήγγειλε μελέτη για νέα συστήματα μετάδοσης των θεμάτων των Πανελληνίων Εξετάσεων». esos.gr. 14 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  32. Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (1 Ιανουαρίου 1980). «Πανελλήνιες εξετάσεις 2021: Αλλαγές στη μετάδοση θεμάτων υπό το φόβο χάκερς». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  33. Διακήρυξη Κυβερνητικής Πολιτικής — Συμβόλαιο με το Λαό. Αθήνα: Γραφείο εκδόσεων Κέντρου Μελετών και Διαφώτισης, ΠΑΣΟΚ. 1981. σελ. 51. Η ριζική αλλαγή στο εκπαιδευτικό σύστημα και μέτρα, όπως η κατάργηση των εξετάσεων για το Λύκειο και των σημερινών Πανελληνίων εξετάσεων για την εισαγωγή στα Α.Ε.Ι., θα εξαλείψουν την παραπαιδεία. 
  34. Διακήρυξη Κυβερνητικής Πολιτικής — Συμβόλαιο με το λαό. Αθήνα: Γραφείο εκδόσεων ΚΕ.ΜΕ.ΔΙΑ., ΠΑΣΟΚ. 1981. σελ. 53. Καταργούνται οι Πανελλήνιες εξετάσεις εισαγωγής στα Πανεπιστήμια και γενικότερα στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση. 
  35. Διακήρυξη Κυβερνητικής Πολιτικής — Συμβόλαιο με το λαό. Αθήνα: Γραφείο εκδόσεων ΚΕ.ΜΕ.ΔΙΑ., ΠΑΣΟΚ. 1981. σελ. 54. Η κατάργηση των Πανελληνίων εξετάσεων βραχυπρόθεσμα θα στηριχθεί σε μια σειρά προπαρασκευαστικών μαθημάτων, ενταγμένων μέσα στο πρόγραμμα των Λυκείων, με απεριόριστες δυνατότητες δοκιμών κρίσης και αξιολόγησης κατά εκπαιδευτική περιφέρεια. 
  36. Βότσης, Γιώργος (Τρίτη 13 Οκτωβρίου 1981). [http://repository.costas-simitis.gr/sf-repository/handle/11649/9281 «Όσα δεν είπε ο Ανδρέας - η τελευταία συνέντευξη πριν γίνει Πρωθυπουργός Πανελλήνιες: να, με ποιό σύστημα θα τις αντικαταστήσουμε»]. Ελευθεροτυπία: σελ. 7. http://repository.costas-simitis.gr/sf-repository/handle/11649/9281. 
  37. «Κατάργηση πανελλαδικών και επιλογή των φοιτητών από ΑΕΙ-ΤΕΙ σκέφτεται ο ΣΥΡΙΖΑ». m.tvxs.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  38. «ΣΥΡΙΖΑ: Θα καταργήσουμε τις Πανελλαδικές | LiFO». www.lifo.gr. 28 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  39. Newsroom (16 Μαΐου 2016). «Να καταργηθούν οι πανελλήνιες εξετάσεις, λέει ο ΣΥΡΙΖΑ». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  40. «O ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται την κατάργηση...των Πανελλαδικών εξετάσεων». www.parapolitika.gr. 16 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  41. «"Κωλοτούμπα" του ΣΥΡΙΖΑ και στην κατάργηση των Πανελλαδικών». Ελεύθερος Τύπος. 
  42. «Εισαγωγή στα ΑΕΙ χωρίς Πανελλαδικές ζητά από την Κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ- Πρόταση πέντε μέτρων άμεσης εφαρμογής». esos.gr. 13 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. 
  43. «Αλέξης Τσίπρας / Θα καταργήσουμε την ΕΒΕ και θα θεραπεύσουμε τις αδικίες που προκάλεσε». Αυγή. 27 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2023. 
  44. Newsroom. «Ν.Δ. σε ΣΥΡΙΖΑ για την κατάργηση της ΕΒΕ: «Βόμβα» στις Πανελλαδικές λίγο πριν αρχίσουν». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2023. 
  45. «Ιατρικής - Αθήνα - Βάσεις». aeitei.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021. 
  46. Οικονομίδη, Ελπίδα (29 Απριλίου 2021). «Πανελλήνιες 2021: Όλα όσα αλλάζουν στις Στρατιωτικές Σχολές». Ipaidia.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021. 
  47. «Νομικής - Αθήνα - Βάσεις». aeitei.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021. 
  48. Newsroom (28 Ιουλίου 2022). «Βάσεις 2022: Πτώση σε Ιατρική και Νομική Θεσσαλονίκης, άνοδος στις οικονομικές σχολές». Newsbomb. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2022. 
  49. «Πανελλήνιες 2021: Ποιά τμήματα χάνουν και ποιά κερδίζουν εισακτέους – Παραδείγματα | ipaidia.gr». Ipaidia.gr. 14 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία