Πανελλήνιο πρωτάθλημα στίβου Μαραθώνιος ανδρών
Ο μαραθώνιος δρόμος είναι από τα αγωνίσματα που εντάχθηκαν στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα στίβου ανδρών από την πρώτη διοργάνωση το 1896. Η δημιουργία του αγωνίσματος ήταν ιδέα του Γάλλου Μισέλ Μπρελ, που πρότεινε την ένταξη του στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας το 1896. Ο μαραθώνιος δρόμος γίνεται προς τιμήν του Αθηναίου δρομέα-αγγελιοφόρου (δεν είναι γνωστό αν ήταν ο Φειδιππίδης ή κάποιος άλλος), ο οποίος έτρεξε από τον Μαραθώνα έπειτα από την ιστορική μάχη προκειμένου να αναγγείλει στους Αθηναίους τη νίκη αλλά και να τους ειδοποιήσει να πάρουν τα όπλα και να προστατεύσουν την πόλη, αφού έρχονταν προς τα εκεί περσικά πλοία. Ο κατάκοπος δρομέας μόλις ανακοίνωσε το μήνυμά του "Νενικήκαμεν" έπεσε νεκρός.
Το ξεκίνημα
ΕπεξεργασίαΜόλις μαθεύτηκε, τον Ιανουάριο του 1896, πως στο πρόγραμμα των Α΄ Ολυμπιακών Αγώνων εντάχθηκε και ένας αγώνας δρόμου στη διαδρομή που είχε διατρέξει ο αθηναίος αγγελιοφόρος το 490 π.Χ., διάφοροι αθλητικοί σύλλογοι άρχισαν να διοργανώνουν αγώνες δρόμου σε διαδρομές γύρω στα 40 χλμ. Στις 18 Φεβρουαρίου, ο "Όμιλος Πεζοπόρων Πειραιώς" διοργάνωσε αγώνα 40 χλμ στη διαδρομή "Πειραιάς-Ελευσίνα-Δαφνί" με νικητή τον Κελαϊδή. Την ίδια ημέρα, ο αθλητής του ΑΟ Αθηνών Σπύρος Μπελόκας έτρεξε 40 χλμ. στη διαδρομή "Ριζάρειος Σχολή-Πικέρμι-Ριζάρειος" σε 3 ώρες 48΄. Στην Πάτρα ο Χρήστος Δουβανάς της Γ.Ε. Πατρών έτρεξε 42 χλμ σε 3 ώρ. 07΄.
Η πρώτη δοκιμή στην κλασική διαδρομή έγινε από τον αθλητή του Εθνικού Γ.Σ. Γεώργιο Γρηγορίου στις αρχές Φεβρουαρίου, ο οποίος αφού μετέβη πεζή στο Μαραθώνα, την επόμενη μέρα ξεκίνησε από τον Τύμβο και έφτασε στο γυμναστήριο του Εθνικού μετά από 2 ώρ. 50΄, διανύοντας περίπου 36 χλμ. Στις 11 Φεβρουαρίου έγινε νέα δοκιμή από τον Εθνικό Γ.Σ. με επίσημο χαρακτήρα. Μετείχαν οι αθλητές Γεώργιος Γρηγορίου και Ιωάννης Γιαννούλης. Ο Γιαννούλης εγκατέλειψε στο Πικέρμι, ενώ ο Γρηγορίου τερμάτισε σε 3 ώρ. 45΄. Στις 17 Φεβρουαρίου δοκίμασε την διαδρομή και ο Πανελλήνιος Γ.Σ. με τέσσερις αθλητές του, τους Δεληγιάννη, Κουντούρη, Ροδάκη και Γερακάρη. Πρώτος τερμάτισε ο Δημήτριος Δεληγιάννης σε 3 ώρ. 52΄ 31΄΄. Η διανυθείσα διαδρομή υπολογίστηκε λίγο πάνω από τα 40 χλμ.
Η πρώτη διοργάνωση
ΕπεξεργασίαΤο Πανελλήνιο πρωτάθλημα μαραθωνίου, που θα αποτελούσε και αγώνα πρόκρισης για την Ολυμπιάδα διεξήχθη την Κυριακή, 10 Μαρτίου 1896. Η διαδρομή είχε μετρηθεί στα 40 χλμ. Δήλωσαν συμμετοχή 33 δρομείς αλλά στην αφετηρία εμφανίστηκαν 25. Το πρωί τους δόθηκε ένα λιτό γεύμα με αυγά, πορτοκάλια και καφέ και η εκκίνηση δόθηκε στις 2 μ.μ. στην έξοδο του χωριού. Τους δρομείς συνόδευε ένας έφιππος επόπτης για τον καθένα, ενώ είχε ληφθεί πρόβλεψη να καταβρεχτεί η διαδρομή ώστε να μην σηκώνεται σκόνη. Ως το Πικέρμι προηγούνταν ο Δουβανάς και ο Δεληγιάννης. Εκεί ο μεν Δουβανάς εγκατέλειψε ενώ ο Δεληγιάννης διέκοψε να ξεκουραστεί, με αποτέλεσμα να τους προσπεράσουν ο Βασιλάκος και ο Μπελόκας. Ως το Χαρβάτι είχαν απομείνει μόνον 15 δρομείς. Στην Αγ. Παρασκευή η σειρά ήταν: Χαρ. Βασιλάκος (ΠΓΣ), Σπ. Μπελόκας (ΑΟ Αθηνών), Δημ. Δεληγιάννης (ΠΓΣ), η οποία ήταν η τελική κατάταξη στον τερματισμό. Ακολούθησαν οι: Δημ. Χρηστόπουλος (Γ.Ε. Πατρών), Γ. Γρηγορίου (Εθνικός ΓΣ), Ευ. Γερακάκης (ΠΓΣ).
Οι έξι πρώτοι προκρίθηκαν να λάβουν μέρος στους Α΄ Ολυμπιακούς αγώνες αλλά επειδή ξεσηκώθηκαν πολλοί νέοι φερέλπιδες αθλητές, κυρίως χωρικοί της περιοχής Μαρουσίου - Χαλανδρίου, διοργανώθηκε ειδικός προκριματικός μαραθώνιος, και ορίστηκε να προκριθούν για τους Ολυμπιακούς, οι έξι πρώτοι ή όσοι φέρουν καλύτερο χρόνο από το 3:18΄00΄΄ του πανελληνιονίκη Βασιλάκου. Στον αγώνα αυτό μετείχε και ο Σπύρος Λούης που τερμάτισε 5ος με 3 ώρ. 18΄ 27΄΄ κερδίζοντας την πρόκριση για την ολυμπιάδα, στην οποία θα ανακηρυσσόταν ολυμπιονίκης.
Οι νικητές
ΕπεξεργασίαΤο πανελλήνιο πρωτάθλημα Μαραθωνίου δρόμου είναι καθαρά ατομικό αγώνισμα και δεν ανακηρύσσει πρωταθλητή σύλλογο.Οι αθλητές των συλλόγων βαθμολογούνται ατομικά και το άθροισμα της βαθμολογίας τους (με συντελεστή) προστίθεται στη βαθμολογία κάθε συλλόγου,στο ανοιχτό πρωτάθλημα στίβου το καλοκαίρι[1].
| Έτος | Αθλητής | Χρόνος | Σύλλογος αθλητή |
|---|---|---|---|
| 1896 | Χαρίλαος Βασιλάκος | 3 ώρες 17.00.0 | ανεξάρτητος (μετέπειτα Πανελλήνιος Γ.Σ.) |
| 1906 | Αναστάσιος Κουτουλάκης | 3 ώρες 04.29.3 | Εθνικός Γ.Σ. |
| 1909 | Χρήστος Μηλίγγος | 3 ώρες 07.23.1 | Εθνικός Γ.Σ. |
| 1910 | Σωτήριος Πλιάκος | 3 ώρες 03.35.0 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 1911 | Χρήστος Μηλίγγος | 3 ώρες 07.14.4 | ΑΟ Διαγόρας Αθηνών |
| 1920[2] | Γεώργιος Κουλουμπέρδας | 3 ώρες 27.34.0 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 1924 | Διαμαντής Κάντζας | 3 ώρες 05.47.4 | Πειραϊκός Σύνδεσμος |
| 1926 | Στάθης Μανωλόπουλος | 3 ώρες 35.42.4 | Ο.Φ. Καλαμών |
| 1927 | Αστέριος Λουκάς | 3 ώρες 42.06.0 | Γ.Σ. Ηρακλής |
| 1928 | Αθανάσιος Μπεκιάρης | 3 ώρες 15.44.2 | Μ.Γ.Σ. Αναγέννηση Σερρών |
| 1929 | Χρήστος Σάρρας | 3 ώρες 12.31.1 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1931 | Χρήστος Σάρρας | 3 ώρες 11.20.3 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1932 | Χρήστος Σάρρας | 3 ώρες 06.35.0 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1933 | Στέλιος Κυριακίδης | 3 ώρες 03.05.0 | Γ.Σ. Ολύμπια Λεμεσού |
| 1934 | Στέλιος Κυριακίδης | 2 ώρες 49.42.0 | Γ.Σ. Ολύμπια Λεμεσού |
| 1936 | Στέλιος Κυριακίδης | 3 ώρες 06.30.0 | Γ.Σ. Ολύμπια Λεμεσού |
| 1937 | Στέφανος Στεφάνου | 2 ώρες 56.00.0 | ΑΕΚ |
| 1938 | Βασίλης Κουσίδης | 3 ώρες 24.04.0 | ΑΕΚ |
| 1939 | Στέλιος Κυριακίδης | 2 ώρες 52.07.0 | Γ.Σ. Ολύμπια Λεμεσού |
| 1948 | Χρήστος Βαρτζάκης | 3 ώρες 01.58.0 | Πειραϊκός Σύνδεσμος |
| 1949 | Δημήτρης Δερβένης | 2 ώρες 57.17.0 | Εθνικός Γ.Σ. |
| 1950 | Αθανάσιος Ραγάζος | 2 ώρες 59.18.0 | Γ.Σ. Αλμυρού |
| 1951 | Δημήτρης Δερβένης | 2 ώρες 55.38.0 | Εθνικός Γ.Σ. |
| 1952 | Δημήτρης Δερβένης | 3 ώρες 11.29.6 | Εθνικός Γ.Σ. |
| 1953 | Χρήστος Βαρτζάκης | 3 ώρες 13.15.0 | Πειραϊκός Σύνδεσμος |
| 1954 | Μέλης Χαραλάμπους[3] | 3 ώρες 06.01.0 | Γ.Σ. Ολύμπια Λεμεσού |
| 1955 | Χαρίλαος Κλαψινάκης | 3 ώρες 14.43.6 | Κεραυνός Ρεθύμνου |
| 1956 | Ιωάννης Χασομέρης | 3 ώρες 10.18.0 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1957 | Ιωάννης Γλέντζος | 3 ώρες 00.01.0 | ΑΕΚ |
| 1958 | Δημήτρης Δερβένης | 3 ώρες 15.48.0 | Εθνικός Γ.Σ. |
| 1959 | Ιωάννης Χριστόπουλος | 3 ώρες 16.37.0 | Π.Α.Ο.Κ. |
| 1960 | Δημήτρης Δερβένης | 3 ώρες 08.54.0 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1961 | Παναγιώτης Μπεθάνης | 2 ώρες 51.52.4 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1962 | Δημήτρης Μοσχονάς | 2 ώρες 49.17.0 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1963 | Κώστας Πονήρης | 2 ώρες 46.17.0 | Εθνικός Γ.Σ. |
| 1964 | Αθανάσιος Μαρτάκης | 3 ώρες 06.15.2 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 1965 | Δημήτρης Βούρος | 2 ώρες 59.58.6 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1966 | Δημήτρης Βούρος | 3 ώρες 08.10.0 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1967 | Γιώργος Φακιολάς | 3 ώρες 05.28.6 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1968 | Δημήτρης Βούρος | 2 ώρες 29.09.4 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1969 | Δημήτρης Βούρος | 2 ώρες 23.33.8 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1970 | Νίκος Αυλακιώτης | 2 ώρες 35.10.8 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 1971 | Νίκος Αυλακιώτης | 2 ώρες 41.17.4 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 1972 | Χρήστος Μήτσικας | 2 ώρες 32.53.0 | ΓΣ Λάρισας |
| 1973 | Ιωάννης Βιρβίλης | 2 ώρες 22.53.0 | ΑΕΚ |
| 1974 | Φάνης Τσιμιγκάτος | 2 ώρες 24.48.0 | Παναχαϊκή Γ.Ε. |
| 1975 | Παύλος Μακρίδης | 2 ώρες 36.33.0 | Α.Γ.Σ. Ιωαννίνων |
| 1976 | Νίκος Αργυρόπουλος | 2 ώρες 31.41.8 | Παναχαϊκή Γ.Ε. |
| 1977 | Φάνης Τσιμιγκάτος | 2 ώρες 39.36.4 | Παναχαϊκή Γ.Ε. |
| 1978 | Φάνης Τσιμιγκάτος | 2 ώρες 27.44.0 | Παναχαϊκή Γ.Ε. |
| 1979 | Σπύρος Νάκος | 2 ώρες 33.40.8 | Σ.Ε.Φ.Α. Αρκαδικός |
| 1980 | Φάνης Τσιμιγκάτος | 2 ώρες 25.24.0 | Παναχαϊκή Γ.Ε. |
| 1981 | Φάνης Τσιμιγκάτος | 2 ώρες 25.55.0 | Παναχαϊκή Γ.Ε. |
| 1982 | Στ. Καρακατσάνης | 2 ώρες 19.20.0 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 1983 | Τάσος Ψαθάς | 2 ώρες 17.12.0 | Π.Α.Ο.Κ. |
| 1984 | Μιχάλης Κούσης | 2 ώρες 16.40.0 | Γ.Ε. Αγρινίου |
| 1985 | Μιχάλης Κούσης | 2 ώρες 22.50.0 | Γ.Ε. Αγρινίου |
| 1986 | Τάσος Ψαθάς | 2 ώρες 17.12.0 | Π.Α.Ο.Κ. |
| 1987 | Γιώργος Αφορδακός | 2 ώρες 20.58.0 | ΟΦΗ |
| 1988 | Γιώργος Αφορδακός | 2 ώρες 17.08.0 | ΟΦΗ |
| 1989 | Χρήστος Παπαχρήστος | 2 ώρες 24.19.0 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 1990 | Γιώργος Μάλλιαρης | 2 ώρες 30.40.0 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 1991 | Θεόδωρος Φωτόπουλος | 2 ώρες 28.18.0 | Γ.Σ. Κηφισιάς |
| 1992 | Χρ. Σωτηρόπουλος | 2 ώρες 16.26.0 | Α.Σ. Άρης |
| 1993 | Νίκος Πολιάς | 2 ώρες 28.12.0 | Πειραϊκός Σύνδεσμος |
| 1994 | Σπύρος Ανδριόπουλος | 2 ώρες 17.07.0 | Α.Π.Σ. Πάτραι |
| 1995 | Νίκος Πολιάς | 2 ώρες 27.27.0 | Πειραϊκός Σύνδεσμος |
| 1996 | Νίκος Πολιάς | 2 ώρες 19.14.0 | Πειραϊκός Σύνδεσμος |
| 1997 | Σπύρος Ανδριόπουλος | 2 ώρες 13.15.0 | Α.Π.Σ. Πάτραι |
| 1998 | Νικήτας Μαρκάκης | 2 ώρες 26.52.0 | Ολυμπιακός |
| 1999 | Νίκος Πολιάς | 2 ώρες 18.38.0 | Ολυμπιακός |
| 2000 | Νίκος Πολιάς | 2 ώρες 20.50.02. | Ολυμπιακός |
| 2001 | Νίκος Πολιάς | 2 ώρες 23.57.3 | Ολυμπιακός |
| 2002 | Βασίλης Ζαμπέλης | 2 ώρες 20.36 | Γ.Σ. Ελευθέριος Βενιζέλος |
| 2003 | Νίκος Πολιάς | 2 ώρες 23:16 | Ολυμπιακός |
| 2004 | Κώστας Γουγούσης | 2 ώρες 27:03 | Γ.Α.Σ. Κορησού |
| 2005 | Γεράσιμος Κόκοτος | 2 ώρες 24.52 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 2006 | Ιωάννης Κανελλόπουλος | 2 ώρες 24.21 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 2007 | Γιώργος Καραβίδας | 2 ώρες. 23.21 | ΑΕΚ |
| 2008 | Γιώργος Καραβίδας | 2 ώρες 23.51 | ΑΕΚ |
| 2009 | Δημήτρης Θεοδωρακάκος | 2 ώρες 26.27 | Ολυμπιακός |
| 2010 | Μιχάλης Παρμάκης | 2 ώρες 20.48 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 2011 | Δημήτρης Θεοδωρακάκος | 2 ώρες 24.10 | Ολυμπιακός |
| 2012 | Μιχάλης Παρμάκης | 2 ώρες 21.56 | Α.Ο. Τρίτων Χαλκίδας |
| 2013 | Χριστόφορος Μερούσης | 2 ώρες 24.09 | Φ.Ο. Βροντάδου Χίου |
| 2014 | Χριστόφορος Μερούσης | 2 ώρες 25.15 | Φ.Ο. Βροντάδου Χίου |
| 2015 | Χριστόφορος Μερούσης | 2 ώρες 21.22 | Φ.Ο. Βροντάδου Χίου |
| 2016 | Χριστόφορος Μερούσης | 2 ώρες 24.58 | Φ.Ο. Βροντάδου Χίου |
| 2017 | Κωνσταντίνος Γκελαούζος | 2 ώρες 27.21 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 2018 | Κωνσταντίνος Γκελαούζος | 2 ώρες 21.54 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 2019 | Κωνσταντίνος Γκελαούζος | 2 ώρες 19.02 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 2020 | (Ματαιώθηκε λόγω Covid-19) | ||
| 2021 | Κωνσταντίνος Γκελαούζος | 2 ώρες 16.49 | Παναθηναϊκός Α.Ο. |
| 2022[4] | Χαράλαμπος Πιτσώλης | 2 ώρες 23.44 | Γ.Α.Σ. Ιλισσός |
| 2023[5] | Παναγιώτης Καραΐσκος | 2 ώρες 22.37 | Πανελλήνιος Γ.Σ. |
| 2024[6] | Χαράλαμπος Πιτσώλης | 2 ώρες 18.56 | Γ.Α.Σ. Ιλισσός |
Πολυνίκεις αθλητές
Επεξεργασία| Αθλητής | Πρωτιές | Χρονιές | Σύλλογος |
|---|---|---|---|
| Νίκος Πολιάς | 1993, 1995, 1996, 1999, 2000, 2001, 2003 |  Πειραϊκός Σύνδεσμος,  Ολυμπιακός Σ.Φ.Π.
| |
| Δημήτρης Δερβένης | 1949, 1951, 1952, 1958, 1960 |  Εθνικός Γ.Σ.
| |
| Φάνης Τσιμιγκάτος | 1974, 1977, 1978, 1980, 1981 |  Παναχαϊκή Γ.Ε.
| |
| Στέλιος Κυριακίδης | 1933, 1934, 1936, 1939 |  Γ.Σ. Ολύμπια Λεμεσού
| |
| Δημήτρης Βούρος | 1965, 1966, 1968, 1969 |  Παναθηναϊκός Α.Ο.
| |
| Χριστόφορος Μερούσης | 2013, 2014, 2015, 2016 |  Φ.Ο. Βροντάδου Χίου
| |
| Χρήστος Σάρρας | 1929, 1931, 1932 | Παναθηναϊκός Α.Ο.
| |
| Κωνσταντίνος Γκελαούζος | 2017, 2018, 2019, 2021 | Παναθηναϊκός Α.Ο.
|
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠηγές
Επεξεργασία- Ηρακλής Αθανασόπουλος, "Μαραθώνιος και Μαραθώνας. Η πλήρης διατριβή για την κλασσική διαδρομή", Αθήνα 2010.
- ΣΕΓΑΣ: Αποτελέσματα μαραθωνίου 2021 Αρχειοθετήθηκε 2022-10-08 στο Wayback Machine.
Αναφορές
Επεξεργασία- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ Διεξήχθη στην κλασική διαδρομή αλλά σε απόσταση 40 χλμ. κατά τους αγώνες πρόκρισης για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 1920. Δεδομένου ότι το αγώνισμα του μαραθωνίου δεν είχε διεξαχθεί κατά το Πανελλήνιο πρωτάθλημα στίβου ανδρών 1920, από πολλούς συμπεριλαμβάνεται στους αγώνες του πανελλήνιου πρωταθλήματος μαραθωνίου. εφ. "Εμπρός", 22/6/1920.
- ↑ "Ο Κύπριος Χαραλάμπους πρωταθλητής του Μαραθωνίου", εφ. "Ελευθερία", 11/5/1954, σ. 4. και Ηρ. Αθανασόπουλος, "Μαραθώνιος & Μαραθώνας", Αθήνα 2010, σελ. 199.
- ↑ «2022: 39ος Αυθεντικός Μαραθώνιος – Αποτελέσματα και όλα όσα έγιναν στον αγώνα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Νοεμβρίου 2002. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ «2023: 40ος Αυθεντικός Μαραθώνιος – Πανελληνιονίκης ο Καραΐσκος, βαλκανιονίκης ο Πιτσώλης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2023.
- ↑ «2023: 41ος Αυθεντικός Μαραθώνιος». Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2024.