Παπαμαλέκος

Το προσώνυμο Παπαμαλέκος, ή Παπα-Μαλέκος, έφερε ο Εμμανουήλ Μαλεκάκης (1864-1917) Έλληνας κληρικός, θρυλικός οπλαρχηγός στη Κρητική Επανάσταση (1895-1898) με ιδιαίτερη ηρωική δράση στη πολιορκία του Βάμου.

Παπαμαλέκος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1864
Θάνατος	1917
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ιερέας

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Εμμανουήλ Μαλεκάκης γεννήθηκε στον Βάμο Αποκορώνου των Χανίων το 1864. Χειροτονήθηκε ιερέας το 1888. Τον επόμενο χρόνο, μετά τον ατυχή αγώνα του 1889 και την κατάργηση εκ μέρους της Υψηλής Πύλης των μέτρων που προέβλεπε η Σύμβαση της Χαλέπας, της αυτόνομης κυβέρνησης της Κρήτης, στέλνοντας τον Σακίρ πασά με ισχυρή στρατιωτική δύναμη, ο Παπα-Μανώλης Μαλεκάκης συγκρότησε 15μελή επαναστατική ομάδα από εκλεκτούς αγωνιστές και κατέφυγε στα Λευκά Όρη, απ΄ όπου και άρχισε συνεχή δράση παρενοχλώντας και τρομοκρατώντας τους Τούρκους, περιορίζοντας τις αυθαιρεσίες τους, γενόμενος έτσι γνωστότερος ως "Παπαμαλέκος".
Υπήρξε από τους πρώτους στη μύηση της νέας κρητικής επανάστασης μετά τα έκτροπα που συνέβαιναν κατά των Αρμενίων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (1894-1895). Ερχόμενος σε επαφή με τον Μ. Κούνδουρο και τον Γ. Μυλωνογιάννη σε έγερση συμμετείχε από τους πρώτους στη Μεταπολιτευτική Επιτροπή Κρήτης,στην οποία ορίσθηκε ταμίας.

Κατά την τελευταία συνάθροιση που έγινε στο Νίππο για τη λήψη απόφασης έναρξης πολιορκίας του Βάμου και την κατάλυση της τουρκικής διοίκησης δεν δίστασε να ζητήσει τη δίκη ακόμα και τον θάνατο επισκόπου της περιοχής που προέτρεπε ν΄ απόσχουν όλοι από επαναστατική δράση, αλλά και οποιουδήποτε άλλου που είχε ίδια αντίληψη. Κατά την πολιορκία του Βάμου που ακολούθησε ήταν ένας από εκείνους τους οπλαρχηγούς της περιοχής του που εισήλθαν στον Βάμο και άρχισαν τη σταδιακή κατάληψή του. Στην επιχείρηση αυτή κατέλαβε δύο φορές τον φούρνο που παρασκεύαζε άρτο για τους αποκλεισμένους Τούρκους τον οποίο και κατάσχεσε όλη την ποσότητα υπέρ των εξεγερμένων Κρητών. Ο άθλος του αυτός τον κατέστησε θρύλο. Συμμετείχε επίσης και σε πολλές άλλες μάχες που διακρίθηκε για τον ηρωισμό του μέχρι το 1898.

Όταν κατήλθε στη Κρήτη ο πρίγκιπας Γεώργιος ο Παπαμαλέκος ήλθε στην Αθήνα και διορίσθηκε εφημέριος στον Πειραιά όπου και παρέμεινε μέχρι το 1916 όταν και επέστρεψε στη γενέτειρά του. Πέθανε το επόμενο έτος. Τιμήθηκε με παράσημα τόσο από τον΄Βασιλέα Γεώργιο τον Α΄ όσο και από την Κρητική Πολιτεία. Ευτύχησε να δει την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα και την ύψωση της ελληνικής σημαίας στην πατρίδα του.

Σημείωση

• Ο αδελφός του Παπα-Μαλέκου, Λεωνίδας Μαλεκάκης, επίσης οπλαρχηγός, που υπήρξε ήρωας στον Μακεδονικό Αγώνα αν και δεν ήταν ιερωμένος έμεινε περισσότερο γνωστός με το προσώνυμο του αδελφού του.
• Το ριζίτικο "Μαύρο πουλίν εκάθησε στου Βάμου τα Σεράγια" αναφέρεται στον Λεωνίδα Παπαμαλέκο.

Πηγές

• "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ.ΙΘ΄, σελ.570.