Πατέρες της Ερήμου
Οι Πατέρες της Ερήμου, ονομάζονται επίσης Ασκητικοί Πατέρες ή Μοναχοί της Ερήμου, ήταν πρωτοχριστιανοί ασκητές των οποίων η άσκηση του ασκητισμού στην αιγυπτιακή έρημο, ξεκινώντας από τον 3ο αιώνα, αποτέλεσε τη βάση του χριστιανικού μοναχισμού. Ακολουθώντας το παράδειγμα της ζωής του Ιησού στη φτώχεια, στην υπηρεσία και στην αυταπάρνηση, οι πρώτοι αυτοί μοναχοί αφοσιώθηκαν σε όρκους λιτότητας, προσευχής και εργασίας.[1][2] Αν και ο μοναχισμός έχει παρακμάσει τους τελευταίους αιώνες, διάφορες ενδείξεις για την επιρροή του είναι ακόμα αρκετά εμφανείς.[3][4]
Την εποχή εκείνη η εκκλησία είχε νομιμοποιηθεί και ενσωματωθεί στο ρωμαϊκό κράτος. Έτσι, ένας αυξανόμενος αριθμός ανδρών και ορισμένων γυναικών επιζητούσε την απομόνωση στην έρημο, υπό την καθοδήγηση πολλές φορές ενός επικεφαλής μοναχού ορισμένων υποψηφίων. Συνήθως τα μέλη βρίσκονταν σε απομόνωση, το καθένα στο δικό του κελί, μέχρι την έκτη μέρα της εβδομάδας, οπότε συγκεντρώνονταν όλοι σε μια κεντρική τοποθεσία, συνήθως για μια ολονύκτια αγρυπνία που τελείωνε με τη Θεία Ευχαριστία όταν ήταν παρών ιερέας. Έπειτα, παραχωρούνταν ένα κοινό γεύμα (λεγόταν αγάπη), όπου ο καθένας αντάλλασσε τους κόπους της δουλειάς του με πρώτες ύλες και απαραίτητα για τη ζωή, οπότε και επέστρεφε στο κελί του για έξι ακόμη μέρες μοναξιάς.[3]
Στις σύντομες επαφές μεταξύ τους, οι μοναχοί ανέπτυξαν ένα μεγάλο σύνολο ρήσεων που μεταδόθηκαν προφορικά (στα κοπτικά), τα οποία ονομάζονταν «ρητά (αποφθέγματα) των πατέρων». Αυτά καταγράφηκαν αργότερα (στα ελληνικά) από κάποιους μοναχούς που ήθελαν να διατηρήσουν τις παραδόσεις των γερόντων. Τα αποφθέγματα αυτά (σχεδόν 3.000 σώζονται) επρόκειτο να ασκήσουν (και εξακολουθούν να ασκούν) μια τεράστια διαμορφωτική επιρροή στο μοναστικό κίνημα, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν τη σημαντικότερη πηγή πληροφοριών για τους πατέρες της ερήμου.[3]
Ίσως ο πρώτος από τους ασκητές της ερήμου ήταν ο Όσιος Παύλος ο Θηβαίος, ενώ ο πιο γνωστός θεωρείται ο Άγιος Αντώνιος ο Μέγας, ο οποίος θεωρείται ο ιδρυτής και πατέρας του οργανωμένου χριστιανικού μοναχισμού.[1] Άλλοι γνωστοί πατέρες της ερήμου ήταν ο Παχώμιος, ο Όσιος Μακάριος ο Αιγύπτιος, ο Όσιος Αρσένιος ο Μέγας, η Οσία Συγκλητική, όπως επίσης και είκοσι επτά πατέρες (αββάς) και τρεις μητέρες (αμμά) των οποίων οι 1.202 ρήσεις συγκεντρώθηκαν στα Αποφθέγματα των Πατέρων (λατ: Apophthegmata Patrum).[1][5]
Η ανατολική μοναστική παράδοση στο Άγιο Όρος και η δυτική διακυβέρνηση του Τάγματος του Αγίου Βενέδικτου επηρεάστηκαν έντονα από τις παραδόσεις που ξεκίνησαν στην έρημο. Μεγάλο μέρος της ανατολικής χριστιανικής πνευματικότητας, συμπεριλαμβανομένου του κινήματος των Ησυχαστών, είχε τις ρίζες του στις πρακτικές των μοναχών της ερήμου. Ακόμη και οι Γερμανοί ευαγγελικοί, οι Πιετιστές στην Πενσυλβάνια, το κίνημα Devotio Moderna και οι Αγγλοι μεθοδιστές θεωρούνται από τους σύγχρονους μελετητές ότι επηρεάστηκαν από τους πατέρες της ερήμου.[6]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Desert Fathers | Description, History, & Legacy | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ «Who Were the Desert Fathers?» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «An Introduction to the Desert Fathers | FifteenEightyFour | Cambridge University Press» (στα Αγγλικά). 16 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ Wortley, John (6 Ιουνίου 2019). An Introduction to the Desert Fathers. Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-48102-1.
- ↑ Chryssavgis, John (2008). In the Heart of the Desert: The Spirituality of the Desert Fathers and Mothers. World Wisdom, Inc. ISBN 978-1-933316-56-7.
- ↑ Christie, Douglas E.· Burton-Christie, Douglas (1993). The Word in the Desert: Scripture and the Quest for Holiness in Early Christian Monasticism. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-508333-0.