Πατριάρχης Διονύσιος Γ΄

Οικουμενικός Πατριάρχης

Ο Διονύσιος Γ΄ ο Βαρδαλής ή Παρδαλίς ή Σπανός διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως την περίοδο 1662-1665[1].

Διονύσιος Γ΄ Βαρδαλής
Ο Διονύσιος Γ΄ στο Ημερολόγιο Εθνικών Φιλανθρωπικών Καταστημάτων (1907)
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Διονύσιος Γ΄ (Ελληνικά)
Γέννηση1615 (περίπου)
Άνδρος
Θάνατος14  Οκτωβρίου 1696
Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας
Χώρα πολιτογράφησηςΟθωμανική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταχριστιανός ιερέας
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΟικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
μητροπολίτης
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφικά στοιχεία

Επεξεργασία

Καταγωγή

Επεξεργασία

Καταγόταν από την Άνδρο[α]. Συχνά εντοπίζεται στις πηγές με το επώνυμο Βαρδαλής και συγχέεται με τον Κύριλλο Γ' τον από Τυρνόβου[β]. Ο πατέρας και ο αδελφός του ήταν τραπεζίτες στην Κωνσταντινούπολη και θεωρούνταν μεγιστάνες[3].

Εκκλησιαστική δράση

Επεξεργασία

Ήταν Μέγας Πρωτοσύγκελλος του Πατριαρχείου ως το 1652[4], οπότε εξελέγη Μητροπολίτης Λαρίσης[γ]. Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι το 1662, ενώ μετά τον απαγχονισμό του Μητροπολίτη Προύσης Γαβριήλ, ανέλαβε «προεδρικώς» και τη Μητρόπολη αυτή από το 1659.

Στις 29 Ιουνίου 1662[6] εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης[δ]. Με προτροπή του, ο Μανουήλ Καστοριανός ίδρυσε το 1663 το ανώτερο τμήμα της Μεγάλης του Γένους Σχολής, το οποίο αργότερα ονομάστηκε Πατριαρχική Ακαδημία[8]. Αναμείχθηκε επίσης στις εκκλησιαστικές έριδες της Ρωσίας, που προκλήθηκαν λόγω των αλλαγών που επιχείρησε ο Πατριάρχης Νίκων[9].

Παύθηκε στις 21 Οκτωβρίου 1665[3] και τον Απρίλιο του 1666 ανέλαβε «προεδρικώς» τη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης[10]. Το 1669 πήγε στα Ιεροσόλυμα και μετά εγκαταστάθηκε στο Άγιο Όρος. Εκεί ανακαίνισε με δικά του έξοδα τη Μονή Μεγίστης Λαύρας και τη Σκήτη της Αγίας Άννας (της οποίας ανοικοδόμησε και το «κυριακό»[11], στις οποίες εναλλάξ διέμενε[12]. Εκεί πέθανε και τάφηκε στις 14 Οκτωβρίου 1696. Σώζεται εικόνα του έξω από το καθολικό της Μονής Μεγίστης Λαύρας[13].

Υποσημειώσεις και παραπομπές

Επεξεργασία

Υποσημειώσεις

Επεξεργασία
  1. Στην Άνδρο, το επώνυμο Βαρδαλής απαντά στις περιοχές Κορθίου και στην πρωτεύουσα του νησιού[2].
  2. Πάντως το επώνυμο Βραδαλής απαντά από τον 13ο αιώνα όταν ο βυζαντινός ποιητής Μανουήλ Φιλής σε επίγραμμά του προς την Παναγία μνημονεύει το όνομα Μανουήλ Βαρδαλής. Πρόσωπο με το όνομα Λέοντας Βραδαλής ζει στα τέλη του 13ου με αρχές του 14ου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη και ήταν λόγιος διευθυντής του ορφανοτροφείου της πόλης.
  3. Χειροτονήθηκε τον Ιούλιο του 1652[5].
  4. Σώζεται ελληνική μετάφραση του μπερατίου που εξέδωσε ο Σουλτάνος Μωάμεθ Δ΄ για τον ορισμό του[7].

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Grumel 1958, σελ. 438.
  2. Πασχάλης 1931, σελ. 318-319.
  3. 3,0 3,1 Μανουήλ Γεδεών, σελ. 589.
  4. Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 258. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2022. 
  5. Πασχάλης 1931, σελ. 320.
  6. Μανουήλ Γεδεών, σελ. 588.
  7. Ζαχαριάδου 1996, σελ. 49.
  8. Πασχάλης 1931, σελ. 323.
  9. Πασχάλης 1931, σελ. 328-329.
  10. Πασχάλης 1931, σελ. 329.
  11. Χαρίλαος Τζώγας, Η περί μνημοσύνων έρις εν Αγίω Όρει κατά τον ΙΗ’ αιώνα Αρχειοθετήθηκε 2021-04-15 στο Wayback Machine., Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), 1969, σελ. 65
  12. «kellion». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2008. 
  13. Μανουήλ Γεδεών, σελ. 590.


τίτλοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας
Προκάτοχος
Παΐσιος
Μητροπολίτης Λαρίσης
1652-1662
Διάδοχος
Διονύσιος
Προκάτοχος
Γαβριήλ
Μητροπολίτης Προύσης
1659-1662
Διάδοχος
Παρθένιος
Προκάτοχος
Παρθένιος Δ΄
Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
1662-1665
Διάδοχος
Παρθένιος Δ΄