Πεντηκοστή

Επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους αποστόλους

Πεντηκοστή ονομάζεται κατά την Καινή Διαθήκη η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους που συνέβη την πεντηκοστή ημέρα από το Πάσχα των Εβραίων (Πράξεις Β΄ 1-41). Σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού, κάθε χρόνο, οι χριστιανοί εορτάζουν με ιδιαίτερη λαμπρότητα την εορτή της Πεντηκοστής και αυτό διότι θεολογικά η ημέρα αυτή θεωρείται η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας.

Συνήθης αγιογραφία της "Πεντηκοστής"
Η επιφοίτηση του αγίου πνεύματος, ελαιογραφία του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, αρχές 17ου αιώνα.

Η εορτή αντιστοιχεί επίσης με τη μεγάλη εβραϊκή γιορτή του Σαβουώτ, η οποία στις Εβραϊκές Γραφές (Παλαιά Διαθήκη) αποκαλείται Γιορτή του Θερισμού ή Γιορτή των Εβδομάδων. (Έξοδος 23:16· 34:22) η οποία ήταν καθαρά γεωργική εορτή με τελείως διαφορετικό περιεχόμενο. Η τήρηση της λάβαινε χώρα την πεντηκοστή ημέρα μετά τις 16 Νισάν του Ιουδαϊκού ημερολογίου, την ημέρα κατά την οποία η κεφαλή κάθε οικογένειας προσέφερε στον Θεό ένα δεμάτι κριθάρι, που υποδήλωνε την επιθυμία για ειρηνική σχέση μαζί Του. (Λευιτικό 23:15, 16) Οι προσφορές για αυτή τη γεωργική γιορτή γίνονταν μέσω του ιερατείου αρχικά στην Σκηνή του Μαρτυρίου, ενώ αργότερα στον Ναό στην Ιερουσαλήμ.

Την ημέρα της Πεντηκοστής έλαβε χώρα η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους 12 μαθητές (περιλαμβανομένων και των αποστόλων του Ιησού) οπότε, σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων, έλαβαν Άγιο Πνεύμα μιλώντας σε ξένες γλώσσες (γλωσσολαλιά) «για τα θαυμαστά έργα του Θεού», γεγονός που έγινε αντιληπτό από Ιουδαίους και προσήλυτους που ήταν στην Ιερουσαλήμ για τη γιορτή των Εβδομάδων. Ως αποτέλεσμα, έπειτα και από το κήρυγμα του Πέτρου, βαφτίστηκαν εκείνη την ημέρα 3.000 νέα μέλη της χριστιανικής εκκλησίας. (Πράξεις 1:13-15· 2:1-41) Εκείνη η ημέρα ήταν 50 ημέρες μετά την ανάσταση του Ιησού Χριστού που συνέπεσε στις 16 Νισάν.

Η «Πεντηκοστή» άρχισε να γιορτάζεται από τους αποστολικούς χρόνους είτε στο ναό των Ιεροσολύμων μαζί με τους Ιουδαίους (Πράξεις κ΄ 16), είτε χωριστά. Σύμφωνα με τους εκκλησιαστικούς Πατέρες και συγγραφείς του β' μισού του 4ου αιώνα γίνεται λόγος περί του εορτασμού από τους αποστολικούς χρόνους όπου κατά την εορτή αυτή γινόταν και η βάπτιση των κατηχουμένων όπου και για το λόγο αυτό συνεχίζεται και ψάλλεται ο τρισάγιος ύμνος: «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε...».

Η Πεντηκοστή είναι εβδομαδιαία εορτή δηλαδή εορτάζεται όλες τις ημέρες της εβδομάδας με ιδιαίτερη έξαρση το Σάββατο. Από τις μεθεόρτιες ημέρες ξεχωρίζει η Δευτέρα που είναι αφιερωμένη στο Άγιο Πνεύμα όπου και επαναλαμβάνεται ομοίως όλη η ακολουθία της Κυριακής.

Το γεγονός της Πεντηκοστής εντάσσεται στην 3η περίοδο της ιστορίας της Εκκλησίας Επεξεργασία

Σύμφωνα με τη διδασκαλία των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας, η ιστορία της Εκκλησίας -της οποίας Κεφαλή είναι ο Χριστός- χωρίζεται σε 3 περιόδους:

1. Την 1η περίοδο κατά την οποία η εκκλησία υπήρχε στην αιώνια βουλή και σοφία του Τριαδικού Θεού πριν τη δημιουργία του κόσμου.

2. Τη 2η περίοδο η οποία ξεκινά με τη δημιουργία του κόσμου κατά την οποία ο Τριαδικός Θεός έρχεται σε κοινωνία με τους αγγέλους και τους ανθρώπους.

3. Την 3η περίοδο που ξεκινά με τη Γέννηση του Χριστού και συνεχίζεται μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία. Στην περίοδο αυτή εντάσσεται η Πεντηκοστή μετά την οποία υπάρχει εντονότερη η παρουσία και Χάρη του Αγίου Πνεύματος

(Ιγνατίου Αντιοχείας, «επιστολή Προς Εφεσίους»· Επιφανίου Κωνσταντίας, Προοίμιο Παναρίου· Μεγάλου Αθανασίου, «λόγος Κατά Αρειανών»· Ιωάννου Χρυσοστόμου, «ομιλία Προ της εξορίας»· Γρηγορίου Νύσσης, «Λόγος Κατηχητικός ο Μέγας (17)»).

Πεντηκοστή, Εκκλησία, Κοινωνία Επεξεργασία

Η Εκκλησία μας μετά την Πασχάλια περίοδο εορτάζει την Πεντηκοστή. Το Άγιο Πνεύμα είναι το κέντρο της εορτής ως η δύναμη που συγκροτεί την όλη Εκκλησία. Η Εκκλησία είναι Θεανθρώπινος οργανισμός που έχει την απαρχή του στη βούληση τους Τριαδικού Θεού, και εκτείνεται στην αιωνιότητα. Κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο Χριστός. Μέλη του σώματος της εκκλησίας είναι όλοι οι πιστοί βαπτισμένοι χριστιανοί, "εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος" Κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο Χριστός. Μέλη του σώματος της εκκλησίας είναι όλοι οι πιστοί βαπτισμένοι χριστιανοί, "εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος" σε οποιοδήποτε κοινωνικό, πολιτιστικό, πολιτικό φορέα ανήκουν ή ενεργοποιούνται ως πολίτες, χωρίς κάποια αυτοπροσδιοριστική η ετεροπροσδιοριστική διάκριση γνησιότητας μεταξύ τους.

Η ενάσκηση των ρόλων του προσώπου που είναι ταυτόχρονα μέλος της Εκκλησίας και μέλος της Πολιτείας, γίνεται σε διακριτό πλαίσιο της Συναλληλίας Εκκλησίας -Πολιτείας του Συνοδικού συστήματος και του Συντάγματος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι αδύνατο , η Εκκλησία, ως εκ της φύσεώς της να περιοριστεί ή να εκπροσωπηθεί στα όρια ενδοκοσμικών σχημάτων οργανώσεων η κινημάτων. Εάν μπορούσε να συμβεί αυτό, τότε η Εκκλησία θα νοούνταν ως ένας πεπερασμένος θνησιγενής ανθρώπινος οργανισμός . Δεν θα είχε την αιώνια σωτηριολογική της θεανθρώπινη υπόσταση -διάσταση, που συνιστά και το λόγο της ύπαρξής της. (Κορ. 12,27- Κολ. 1,24, Iω, 1,14) Η κατανόηση της Εκκλησίας με όρους στρατευμένης θρησκευτικότητας, που προσεγγίζει την ηθική, όχι σαν βίωση της θεολογίας, αλλά σαν ηθικισμό λιγότερο η περισσότερο χρησιμοθηρικό, αλλοιώνει την οντολογική προοπτική και αποστολή της.

Θεολογία της Πεντηκοστής Επεξεργασία

Σύμφωνα με την ορθόδοξη θεολογία οι ρίζες της Εκκλησίας ευρίσκονται μέσα στον χώρο του Τριαδικού Θεού, μέσα στην κοινωνία Αυτού μετά των Αγίων Αγγέλων και του πρώτου δημιουργηθέντος ανθρώπου από τον Τριαδικό Θεό. Όμως, διά της παρακοής του ανθρώπου διεσπάσθη η πρώτη Εκκλησία και έτσι έχουμε κατόπιν την στροφή του ανθρώπου και της κτίσεως ολοκλήρου κατά του Θεού.[1]

 
Πεντηκοστή, Θεοφάνης Κρητικός, 14ος αι. Mονή Σταυρονικήτα

Για τον λόγο αυτό, όταν λέγει και υπόσχεται ο Θεός στον άνθρωπο ότι θα κατέλθει ο Υιός και Λόγος του Θεού Πατρός, για να σώσει και λυτρώσει τον άνθρωπο, τίθενται και πάλι τα θεμέλια της νέας Εκκλησίας. Και όντως κατέβηκε ο Υιός και Λόγος του Θεού Πατρός, για να σώσει και να λυτρώσει τον πεπτωκότα άνθρωπο.[2]

Πάνω σε αυτή την βάση της Ενανθρωπήσεώς Του έφτιαξε και πάλι το σκάφος της Εκκλησίας, το οποίο οδήγησε στον χώρο της σωτηρίας και λυτρώσεως, αφού κατά την ημέρα της Πεντηκοστής έρχεται το τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, το Πανάγιο Πνεύμα, το εκπορευόμενο εκ του Πατρός και αποστελλόμενο υπό του Υιού και Λόγου του Θεού Πατρός και γίνεται η ψυχή του μυστικού Σώματος του Χριστού, της Εκκλησίας.[3]

Ως αποτέλεσμα τούτου του κοσμοσωτηρίου γεγονότος εξέλιπε η σύγχυση.Τώρα υπάρχει ένωση. Το Πανάγιο Πνεύμα ένωσε τους πάντες. Υπάρχει μία γλώσσα, η οποία γίνεται κατανοητή από όλους. Κι αυτή είναι η γλώσσα της αληθείας και της αγάπης. «Όταν δε έλθη εκείνος, το πνεύμα της αληθείας, οδηγήσει υμάς εν τη αληθεία πάση» (Ιωάν. 16, 13) και «εντολήν καινήν δίδωμι υμίν, ίνα αγαπάτε αλλήλους» (Ιωάν. 13, 34).

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • π. Θεόδωρος Ι. Κουμαριανός, «Οι εορτές της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής.» Εισήγηση στο Η΄ Πανελλήνιο Λειτουργικό Συμπόσιο Στελεχών Ιερών Μητροπόλεων, Βόλος, Οκτώβριος 2006. «Το χριστιανικόν εορτολόγιον», Κλάδος Εκδόσεων της Επικοινωνιακής και Μορφωτικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι 2007, σελ. 211-235.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Κύριλλος, Δρ. Θεολογίας, Κωστόπουλος (4/6/2023). «Η δυνατότητα γνώσεως της αιωνίου αληθείας, της οντολογικής αγάπης και της αληθινής ενότητος». Πελοπόννησος Εφημερίδα. https://pelop.gr/. 
  2. Κύριλλος, Κωστόπουλος Δρ. Θεολογίας. Θεολογικές και Φιλοσοφικές Προσεγγίσεις. Πάτρα: Π.Κούλης. σελ. 75-79. ISBN 960-92530-0-8. 
  3. π. Γεώργιος, Φλωρόφσκι. Αγία Γραφή - Εκκλησία - Παράδοση. Θεσσαλονίκη: Αθανάσιος Αλτιντζής 2019. σελ. 30-35. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία