Πεπτωκότες (Χριστιανισμός)

Πεπτωκότες (Λατ. lapsi, ενικός lapsus) ονόμαζαν στην αρχαία εκκλησία τους αποστατημένους ή εκπεσόντες Χριστιανούς, κατά τους διωγμούς την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Οι «πεπτωκότες» αρνούνταν να δώσουν ομολογία πίστης και προτιμούσαν να αποφύγουν το μαρτύριο. Οι αιτίες για την υποχώρηση ως προς την πίστη τους ήταν ποικίλες, όπως

  • εκείνοι που συμμετείχαν σε παγανιστικές θυσίες (sacrificati, από το Λατ. sacrificare «θυσιάζω»),
  • εκείνοι που πρόσφεραν θυμίαμα ενώπιον ομοιώματος του αυτοκράτορα (thurificati, από το Λατ. thurificare «καίω θυμίαμα»)
  • εκείνοι που πλήρωναν για να αποκτήσουν πιστοποιητικά (libellum, «επιστολή, πιστοποιητικό») που βεβαίωναν ότι είχαν επιστρέψει στον παγανισμό (libellatici),
  • σε εκείνους που παρέδιδαν ιερά βιβλία ή/και σκεύη ή που πρόδιδαν τα ονόματα ομοπίστων τους (traditores, από το Λατ. tradere «παραδίδω, προδίδω») και
  • εκείνους που έκαναν ψευδείς δηλώσεις ή πλήρωναν για να γλιτώσουν τη ζωή τους (acta facientes, δηλ. «εκείνοι που εκτελούν τις πράξεις»).

Ο εκκλησιαστικός χειρισμός των πεπτωκότων μετά το πέρας των διωγμών, ιδίως κατά τον 3ο αιώνα, αποτέλεσαν αιτία για διαμάχες και σχίσματα στην αρχαία χριστιανική εκκλησία όσον αφορά τον τρόπο που θα μπορούσαν να επανέλθουν στους κόλπους της. Αρχικά η εκκλησία κρατούσε αυστηρή στάση, αφού ζητούσε μετάνοια έως την «επιθανάτια κλίνη» όπου και ο Χριστός θα αποφάσιζε για την ψυχή του μετανοούντα. Οι πεπτωκότες κατά κύριο λόγο απαγορευόταν να συμμετέχουν στη Θεία Ευχαριστία. Με τα χρόνια και με την αύξηση των πεπτωκότων η εκκλησία στο σύνολό της υιοθέτησε μια πιο διαλλακτική στάση που αρχικά έγινε αιτία συγκρούσεων και σχισμάτων, ιδίως στη Δύση. Αργότερα η ονομασία πήρε την έννοια αυτών που αποχώρησαν από την εκκλησία ή έχασαν την πίστη τους και αποφάσισαν να επιστρέψουν.

  • Βλάσιος Φειδάς, Εκκλησιαστική ιστορία, Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 2003.
  • Erwin L. Lueker, Luther Poellot & Paul Jackson, Christian Cyclopedia, Concordia Publishing House, 2000.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  • The Catholic Encyclopedia, λήμμα Lapsi. (Τόμ. IX, εκδ. 1910)