Περιφέρεια Αττικής
- Αυτό το λήμμα αφορά τον δευτεροβάθμιο ΟΤΑ της Αττικής. Για άλλες χρήσεις, δείτε: Αττική (αποσαφήνιση)
Η Περιφέρεια Αττικής αποτελεί μία από τις 13 περιφέρειες της Ελλάδας[1] με βάση το άρθρο 61 του Νόμου 1622/86, όπως αυτές καθορίστηκαν από το Προεδρικό Διάταγμα 51/1987, αποτελούμενη από τον Νομό Αττικής με έδρα την Αθήνα.[2][3]
| Περιφέρεια Αττικής | ||
| Περιφέρεια | ||
| ||
.svg) | ||
| Χώρα |  Ελλάδα
| |
| Πρωτεύουσα (και μεγαλύτερη πόλη) |
Αθήνα | |
| Μεγαλύτερος δήμος | Δήμος Αθηναίων | |
| Διοίκηση | ||
| • Περιφερειάρχης | Γιώργος Πατούλης | |
| • Αντιπεριφερειάρχες | Λίστα *Κεντρικού Τομέα Αθηνών: Δημόπουλος Γεώργιος
| |
| Διοικητική διαίρεση | ||
| • Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Διοίκηση Αττικής | |
| • Περιφερειακές Ενότητες | ||
| • Δήμοι | 66 | |
| Επίσημη γλώσσα(ες) | Ελληνικά | |
| Καθομιλουμένη γλώσσα(ες) | Ελληνικά | |
| Έκταση | ||
| • Συνολική | 3.808 χλμ² | |
| • Κατάταξη | 12η θέση | |
| • Γεωγ. πλάτος | 38°4′59.88″N | |
| • Γεωγ. μήκος | 23°30′0″E | |
| Πληθυσμός | ||
| • Συνολικός | 3.814.064 (απογραφή 2021) | |
| • Κατάταξη πληθ. | 1η θέση | |
| • Πυκνότητα | 995,92 κάτ./τ.χμ. | |
| • Κατάταξη πυκν. | 1η θέση | |
| • Ψηλότερο σημείο | Πάρνηθα 1.413 μ. | |
| Συντομογραφίες | GR30 ISO 3166-2:GR | |
| Ιστότοπος | www.patt.gov.gr | |
Στο παρελθόν, η περιφέρεια Αττικής διαιρούνταν σε τέσσερις νομαρχίες που περιλαμβάνονταν αυτόνομες στον αριθμό των λοιπών Νομών της Ελλάδας: τη Νομαρχία Αθηνών, τη Νομαρχία Πειραιώς, τη Νομαρχία Ανατολικής Αττικής και τη Νομαρχία Δυτικής Αττικής. Τα νομαρχιακά διαμερίσματα Αθηνών και Πειραιώς συγκροτούσαν τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αθηνών - Πειραιώς, η οποία ήταν γνωστή και ως Υπερνομαρχία Αθηνών - Πειραιώς.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, το οποίο τέθηκε σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2011, η ισχύουσα διοικητική διαίρεση της Αττικής έπαψε να υφίσταται και οργανώθηκε σε νέες διοικητικές μονάδες.[4] Με βάση τον νέο νόμο και τη νέα διοικητική διαίρεση που προκύπτει από αυτόν, καταργήθηκαν τα τέσσερα νομαρχιακά διαμερίσματα και η περιφέρεια διαιρείται σε οκτώ περιφερειακές ενότητες. Η πρώην Νομαρχία Αθηνών διασπάστηκε σε τέσσερις περιφερειακές ενότητες: Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Βορείου Τομέα Αθηνών, Δυτικού Τομέα Αθηνών και Νοτίου Τομέα Αθηνών. Η πρώην Νομαρχία Πειραιώς διασπάστηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς και στην Περιφερειακή Ενότητα Νήσων Αττικής, ενώ οι Νομαρχίες Ανατολικής Αττικής και Δυτικής Αττικής μετατράπηκαν στις αντίστοιχες περιφερειακές ενότητες Ανατολικής και Δυτικής Αττικής. Επίσης, σύμφωνα με τον νέο νόμο συνίσταται η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής, η οποία εκτείνεται στα όρια της περιφέρειας Αττικής με έδρα την Αθήνα.[5]
Γεωγραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Βρισκόμενη στο ανατολικό άκρο της Στερεάς Ελλάδας, η Περιφέρεια Αττικής καλύπτει περίπου 3.808 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εκτός από την Αθήνα, εντός της περιφέρειας υπάρχουν οι πόλεις της Ελευσίνας, των Μεγάρων, του Λαυρίου, και Μαραθώνα, καθώς και ένα μικρό μέρος της Πελοποννήσου και τα νησιά Σαλαμίνα, Αίγινα, Πόρο, Ύδρα, Σπέτσες, Κύθηρα και Αντικύθηρα. Περίπου 3.750.000 άνθρωποι ζουν στην περιοχή, εκ των οποίων περισσότερο από το 95% είναι κάτοικοι της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας.
Αποτελεί την πρώτη σε πληθυσμό και πιο πυκνοκατοικημένη περιφέρεια της Ελλάδας, αφού σε αυτήν βρίσκεται το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, που αποτελεί την πρωτεύουσα της Ελλάδας, συγκεντρώνοντας το 1/3 του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή 3.761.810 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Γεωγραφικά η Αττική χωρίζεται σε δύο μεγάλες υποενότητες, την περιοχή πρωτευούσης και το υπόλοιπο Αττικής. Η περιοχή πρωτευούσης περιλαμβάνει το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, δηλαδή όλους τους δήμους Αθηνών-Πειραιώς που ανήκαν στην τέως διοίκηση πρωτευούσης, και οριοθετείται από τον Σαρωνικό κόλπο και τα βουνά της Πάρνηθας, του Υμηττού και της Πεντέλης που ορίζουν το λεκανοπέδιο Αττικής. Το υπόλοιπο Αττικής καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης της περιφέρειας και αποτελείται από το ανατολικό και δυτικό τμήμα, τα νησιά του Σαρωνικού και την επαρχία Τροιζηνίας που βρίσκεται στην Πελοπόννησο.
Δημογραφικά χαρακτηριστικά Επεξεργασία
Η Περιφέρεια Αττικής συγκεντρώνει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021 από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), ο μόνιμος πληθυσμός της περιφέρειας ανέρχεται σε 3.814.064 κατοίκους.[6]
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού της Αττικής άρχισε να φθίνει σταδιακά. Κατά την δεκαετία του 1990 όμως και κυρίως χάρη στην μετανάστευση ανακόπηκε η πτώση. Ο σημερινός πληθυσμός ετεροδημοτών στην περιφέρεια υπολογίστηκε στις 1.142.056 και ο αριθμός αλλοδαπών στις 376.732. Πιθανότατα ο πραγματικός αριθμός των αλλοδαπών είναι μεγαλύτερος όμως, καθώς υπάρχει σημαντικό ποσοστό παράνομων μεταναστών που ίσως ήθελαν να αποφύγουν την απογραφή τους.
Η Αττική είναι μία από τις τέσσερις περιφέρειες της χώρας στις οποίες σημειώνεται φυσική αύξηση του πληθυσμού, με αυξανόμενο μάλιστα ρυθμό από το 1999. Μεταξύ των απογραφών 1991 και 2001 ο πληθυσμός της αυξήθηκε 6,8%, αύξηση σχεδόν ίση με του συνόλου της χώρας (6,9%).
Στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας στατιστικής διάρθρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τον γεωκώδικα NUTS, η περιφέρεια Αττικής αποτελεί τη μόνη περιφέρεια της Ελλάδας που λαμβάνεται στατιστικά υπόψη από τους φορείς της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και την αρμόδια στατιστική αρχή της, της Eurostat.
Διοικητική διαίρεση Επεξεργασία
Η διοικητική διαίρεση της περιφέρειας συνοπτικά είναι η παρακάτω:
Περιφερειακές εκλογές Επεξεργασία
2019 Επεξεργασία
Στις περιφερειακές εκλογές του 2019, κέρδισε ο υποψήφιος της ΝΔ, Γιώργος Πατούλης, επικρατώντας της απερχόμενης περιφερειάρχη, Ρένας Δούρου με ποσοστό γύρω στο 66% στον δεύτερο γύρο των εκλογών έναντι γύρω στο 35% για την Ρένα Δούρου.
| Υποψήφιος Περιφερειάρχης | Συνδυασμός | Κόμμα Στήριξης | % 1ου γύρου |
Ψήφοι 1ου γύρου |
% 2ου γύρου |
Ψήφοι 2ου γύρου |
Σύνολο εδρών | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Γιώργος Πατούλης | Νέα Αρχή για την Αττική | Νέα Δημοκρατία | 37,63 | 600.041 | 65,79 | 728.118 | 38 | ||
| Ρένα Δούρου | Δύναμη Ζωής | ΣΥΡΙΖΑ | 19,71 | 314.320 | 34,21 | 378.571 | 20 | ||
| Γιάννης Σγουρός | Ανεξάρτητη Αυτοδιοίκηση Αττικής | Κίνημα Αλλαγής | 17,40 | 277.470 | 17 | ||||
| Γιάννης Πρωτούλης | Λαϊκή Συσπείρωση Αττικής | ΚΚΕ | 8,28 | 132.003 | 8 | ||||
| Ηλίας Παναγιώταρος | Ελληνική Αυγή για την Αττική | Χρυσή Αυγή | 5,59 | 89.147 | 6 | ||||
| Γιώργος Δημητρίου | Οικολογική Συμμαχία για την Περιφέρεια Αττικής | - | 2,80 | 44.689 | 3 | ||||
| Θάνος Τζήμερος | Δημιουργία | δημιουργία, ξανά! | 2,67 | 42.579 | 3 | ||||
| Νίκος Παπαδάκης | Αττική - Πράσινη Περιφέρεια | Πράσινο Κίνημα | 1,79 | 28.592 | 2 | ||||
| Κώστας Τουλγαρίδης | Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αττική | ΑΝΤΑΡΣΥΑ | 1,77 | 28.215 | 2 | ||||
| Μαριάνα Τσίχλη | Ανυπότακτη Αττική | Λαϊκή Ενότητα | 1,37 | 21.835 | 1 | ||||
| Ανδρέας Κούρτης | Ανεξάρτητη Συμμαχία για την Αττική | - | 0,97 | 15.543 | 1 | ||||
2014 Επεξεργασία
Στην πρώτη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών του 2014, που διεξήχθησαν στις 18 Μαΐου προηγήθηκε η υποψήφια με τον ΣΥΡΙΖΑ, Ρένα Δούρου με ποσοστό 23,8%. Δεύτερος βγήκε ο ανεξάρτητος υποψήφιος Γιάννης Σγουρός με ποσοστό 22,11%. Στις επαναληπτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25 Μαΐου του 2014 περιφερειάρχης αναδείχθηκε η Ρένα Δούρου με ποσοστό 50,82% και με οριακή διαφορά από τον Γιάννη Σγουρό που έλαβε 49,18%. Η συμμετοχή στον πρώτο γύρο ήταν 61,12% και στον δεύτερο 62,35%
| Υποψήφιος - Συνδυασμός | Κόμμα | % 1ου γύρου |
Ψήφοι 1ου γύρου |
% 2ου γύρου |
Ψήφοι 2ου γύρου |
Σύνολο εδρών |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ρένα Δούρου / ΔΥΝΑΜΗ ΖΩΗΣ | ΣΥΡΙΖΑ | 23,8 | 386.833 | 50,82 | 794.231 | 61 |
| Γιάννης Σγουρός / ΑΤΤΙΚΗ | Κοινωνία Αξιών | 22,11 | 359.302 | 49,18 | 768.609 | 12 |
| Γιώργος Κουμουτσάκος / 180° - Η ΑΤΤΙΚΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΠΡΟΣΩΠΟ | ΝΔ | 14,08 | 228.913 | 7 | ||
| Ηλίας Παναγιώταρος / ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ | Χρυσή Αυγή | 11,13 | 180.908 | 6 | ||
| Αθανάσιος Παφίλης / ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΑΤΤΙΚΗΣ | ΚΚΕ | 10,66 | 173.325 | 5 | ||
| Παύλος Χαϊκάλης / ΑΤΤΙΚΗ, ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΜΕ ΣΤΟ ΑΥΡΙΟ | Ανεξάρτητοι Έλληνες | 7,17 | 116.464 | 4 | ||
| Θάνος Τζήμερος / ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΜΑΖΙ | δημιουργία, ξανά! | 2,97 | 48.242 | 2 | ||
| Αντώνιος Γάκης / ΑΝΑΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ | Οικολόγοι Πράσινοι | 2,24 | 36.449 | 1 | ||
| Δέσποινα Κουτσούμπα / ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ - ΑΝΤΑΡΣΙΑ ΣΕ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΕ ΔΝΤ | ΑΝΤΑΡΣΥΑ | 2,09 | 33.895 | 1 | ||
| Πέτρος Μαντούβαλος / ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ | Νέα ΜΕΡΑ | 2,00 | 32.478 | 1 | ||
| Μαρία Γιαννακάκη / ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ – ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ | ΔΗΜΑΡ | 1,76 | 28.601 | 1 |
2010 Επεξεργασία
Στις περιφερειακές εκλογές του 2010, που διεξήχθησαν στις 7 Νοεμβρίου, προηγήθηκε στον πρώτο γύρο ο υποψήφιος που στηριζόταν από το ΠΑΣΟΚ Γιάννης Σγουρός, με ποσοστό 24,06%, ακολουθούμενος από τον υποψήφιο που στηριζόταν από την Νέα Δημοκρατία Βασίλη Κικίλια, που συγκέντρωσε ποσοστό 20,43%. Στις επαναληπτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 14 Νοεμβρίου 2010, περιφερειάρχης Αττικής εξελέγη ο Γιάννης Σγουρός που συγκέντρωσε ποσοστό 52,87% έναντι 47,13% του αντιπάλου του Βασίλη Κικίλια. Η συμμετοχή των ψηφοφόρων στον πρώτο γύρο ήταν 56,40% ενώ στον δεύτερο 42,32%.[7]
| Υποψήφιος - Συνδυασμός (κόμμα) | % 1ου γύρου |
Ψήφοι 1ου γύρου |
% 2ου γύρου |
Ψήφοι 2ου γύρου |
Σύνολο εδρών |
|---|---|---|---|---|---|
| Γιάννης Σγουρός / ΑΤΤΙΚΗ (ΠΑΣΟΚ) | 24,05 | 343.792 | 52,87 | 522.838 | 61 |
| Βασίλης Κικίλιας / ΑΤΤΙΚΗ ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ (ΝΔ) | 20,45 | 292.391 | 47,13 | 466.134 | 12 |
| Γιάννης Δημαράς / ΑΡΜΑ ΠΟΛΙΤΩΝ (Πανελλήνιο Άρμα Πολιτών) | 15,96 | 228.115 | 8 | ||
| Αθανάσιος Παφίλης / ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΑΤΤΙΚΗΣ (ΚΚΕ) | 14,44 | 206.473 | 8 | ||
| Άδωνις Γεωργιάδης / ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ (ΛΑ.Ο.Σ.) | 6,57 | 93.397 | 3 | ||
| Αλέξης Μητρόπουλος / ΑΤΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, ΟΧΙ ΣΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ (τμήμα ΣΥΡΙΖΑ) | 6,23 | 89.036 | 3 | ||
| Κωνσταντίνος Διάκος / ΑΤΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ (Οικολόγοι Πράσινοι) | 4,04 | 57.750 | 2 | ||
| Γρηγόρης Ψαριανός / ΑΤΤΙΚΗ ΓΗ (ΔΗΜΑΡ) | 3,81 | 54.480 | 2 | ||
| Άγγελος Χάγιος / ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ (ΑΝΤΑΡΣΥΑ) | 2,29 | 32.678 | 1 | ||
| Αλέκος Αλαβάνος / ΜΕΤΩΠΟ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ (τμήμα ΣΥΡΙΖΑ) | 2,16 | 30.926 | 1 |
Περιφερειάρχες Επεξεργασία
Γενικοί Γραμματείς Περιφέρειας Επεξεργασία
- 1987-1989 Θανάσης Τσιμπούκης
- 1989-90 Ν. Νικολαράκος
- 14 Μαΐου 1990 - 19 Φεβρουαρίου 1991 Γεώργιος Βουρδουμπάς του Δημητρίου
Αιρετοί Επεξεργασία
- 2011-2014 Γιάννης Σγουρός
- 2014-2019 Ρένα Δούρου
- 2019-σήμερα: Γιώργος Πατούλης
Παλαιότερες μορφές Επεξεργασία
Η σημερινή διοικητική μορφή και διαίρεση της Περιφέρειας Αττικής καθιερώθηκε το 2011, κατ' εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του προγράμματος «Καλλικράτης».
Υφίσταται ως περιφέρεια από το 1987 με τη σημαντική διαφορά ωστόσο συγκριτικά με το σήμερα ότι δεν αποτελούσε Ο.Τ.Α. και η σύσταση της ως διοικητική διαίρεση, όπως και οι άλλες περιφέρειες, είχε χαρακτήρα κατά βάσιν επικουρικό για την κεντρική διοίκηση της χώρας, ενώ ο εκάστοτε γενικός γραμματέας ήταν διορισμένος από την κυβέρνηση και όχι εκλεγμένος περιφερειάρχης[8][9].
Για την παλαιότερη διοικητική διαίρεση που είχε καθιερωθεί με το σχέδιο «Καποδίστριας» το 1997, δείτε τα εξής λήμματα:
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021.
- ↑ Π.Δ. 51/1987 «Καθορισμός των περιφερειών της χώρας για το σχεδιασμό, προγραμματισμό και συντονισμό της περιφερειακής ανάπτυξης.» (ΦΕΚ 26/06.03.1987)
- ↑ Ν. 1622/1986 «Τοπική αυτοδιοίκηση - περιφερειακή ανάπτυξη και δημοκρατικός προγραμματισμός.» (ΦΕΚ 92/14.07.1986)
- ↑ Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης.» (ΦΕΚ 87Α/07.06.2010)
- ↑ «Σύσταση Αποκεντρωμένης Διοίκησης». Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2010.
- ↑ «Μόνιμος Πληθυσμός - ELSTAT». www.statistics.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2023.
- ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, εκλογικά αποτελέσματα
- ↑ Π.Δ. 51/87 - «Καθορισμός των Περιφερειών της Χώρας για το σχεδιασμό, προγραμματισμό και συντονισμό της Περιφερειακής Ανάπτυξης».
- ↑ Ν.1622/86 - «Τοπική Αυτοδιοίκηση - Περιφερειακή Ανάπτυξη - Δημοκρατικός Προγραμματισμός», (ΦΕΚ 92/τ.Α΄/14-7-1986), Εφημερίς της Κυβερνήσεως.