Πεφωτισμένη δεσποτεία

Η πεφωτισμένη δεσποτεία (ή πεφωτισμένη μοναρχία) είναι ένας τρόπος για να περιγραφεί η διακυβέρνηση ορισμένων μοναρχών της Ευρώπης του 18ου και 19ου αιώνα, που επηρεάστηκαν από τις ιδέες του Διαφωτισμού. Ο εισηγητής αυτού του όρου υπήρξε ο Βολταίρος ο οποίος είχε φιλικές σχέσεις με τους περισσότερους από αυτούς τους μονάρχες.

Ο Βολταίρος περιόδευε στις Βασιλικές Αυλές της Ευρώπης διαδίδοντας τις ιδέες του. Στον πίνακα αυτόν του Αδόλφου Βον Μένζελ, απεικονίζεται με τον Φρειδερίκο τον Μεγάλο.

Οι μονάρχες

Οι «Πεφωτισμένοι Μονάρχες» ξεχώριζαν τους εαυτούς τους από τους «παραδοσιακούς» μονάρχες στον τρόπο διακυβέρνησης. Συγκεκριμένα υιοθετούσαν τις ιδέες του Διαφωτισμού και κυρίως έδιναν έμφαση στην Λογική με την οποία προσπαθούσαν να διακυβερνήσουν την χώρα τους. Υποστήριζαν την ανεξιθρησκία, την ελευθερία του λόγου και του τύπου και την κατοχύρωση της ιδιωτικής περιουσίας. Οι περισσότεροι ασχολούνταν με τις τέχνες, την επιστήμη και την εκπαίδευση γενικά.

Παρόλα αυτά δεν πραγματοποίησαν ριζικές αλλαγές στον τρόπο διακυβέρνησης αφού θεωρούσαν τους εαυτούς τους μόνιμους κυβερνήτες, αφού είχαν λόγω καταγωγής κληρονομήσει το αξίωμα. Κάθε ένας υιοθέτησε διαφορετικές ιδέες του Διαφωτισμού και σε διαφορετικό βαθμό.

Στην πλειονότητα τους προσπάθησαν να βελτιώσουν τις ζωές των υποτελών τους με σκοπό την ενδυνάμωση της εξουσίας τους. Παραδείγματος χάριν, βοήθησαν στην κατάργηση της Δουλείας σε πολλά μέρη της Ευρώπης.

Αναφορές

• Jackson J. Spielvogel -- Western Civilization -- Volume II: Since 1500 (2003) p.493, 517.
• Scott, H. M, -- Enlightened Absolutism: Reform and Reformers in Late Eighteenth Century Europe (1990), ISBN 0-472-10173-0.