Πιερ-Σιμόν ντε Λαπλάς

Γάλλος μαθηματικός, αστρονόμος και φιλόσοφος
(Ανακατεύθυνση από Πιερ Σιμόν Λαπλάς)

Ο Πιερ Σιμόν Λαπλάς FRS[7] (γαλλ. Pierre-Simon Laplace‎‎, 23 Μαρτίου 17495 Μαρτίου 1827) ήταν Γάλλος μαθηματικός, αστρονόμος και φιλόσοφος. Οι μελέτες του πάνω στη μηχανική του αστρονομικού συστήματος έδωσαν τεράστια ώθηση στην έρευνα του διαστήματος.[8]

Πιέρ Σιμόν Λαπλάς
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Pierre Simon Laplace (Γαλλικά)
Γέννηση23  Μαρτίου 1749[1][2][3]
Μπωμόν-αν-Ωζ[4][5]
Θάνατος5  Μαρτίου 1827[1][2][6]
Παρίσι[5]
ΥπηκοότηταΓαλλία
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Καέν και Collège du Bois
ΣύζυγοςMarie Anne Charlotte de Courty de Romange
ΤέκναCharles Émile de Laplace
ΒραβεύσειςΜεγαλόσταυρος της Λεγεώνας της Τιμής (22  Μαΐου 1825), Μέγας Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής (14  Ιουνίου 1804), Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής (2  Οκτωβρίου 1803), Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Επανένωσης (3  Απριλίου 1813), Εταίρος της Βασιλικής Εταιρίας, Βασιλική Εταιρεία, μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών, Τάγμα της Επανένωσης και 72 ονόματα στον Πύργο του Άιφελ
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςουράνια μηχανική, Θεωρία πιθανοτήτων, Μαθηματική ανάλυση, μαθηματικά, μηχανική και αστρονομία
ΑξίωμαΜέλος της Βουλής των Ομοτίμων της Γαλλίας (4  Ιουνίου 1814, 5  Μαρτίου 1827), μέλος της Γερουσίας των συντηρητικών (24  Δεκεμβρίου 1799, Απριλίου 1814), Υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας (12  Νοεμβρίου 1799, 25  Δεκεμβρίου 1799), πρόεδρος, 8η έδρα της Γαλλικής Ακαδημίας (11  Απριλίου 1816, 5  Μαρτίου 1827) και πρόεδρος (1  Ιανουαρίου 1812, 31  Δεκεμβρίου 1812)
Ιδιότηταμαθηματικός, αστρονόμος, φυσικός, πολιτικός, φιλόσοφος, διδάσκων πανεπιστημίου, θεωρητικός φυσικός, στατιστικολόγος και συγγραφέας
Διδακτορικός καθηγητήςΖαν λε Ροντ ντ' Αλαμπέρ
Υπογραφή

Βιογραφία Επεξεργασία

Γεννήθηκε το 1749 στο Μπωμόν-αν-Ωζ, στη στρατιωτική σχολή του οποίου σπούδασε με τη βοήθεια των συμπατριωτών του, επειδή προερχόταν από φτωχή οικογένεια. Σε ηλικία 18 ετών (1767) διορίστηκε καθηγητής των μαθηματικών στη στρατιωτική σχολή του Παρισιού. Άρχισε από τότε να ασχολείται πολύ σοβαρά με την έρευνα και το 1773 παρουσίασε πρότυπη μαθηματική εργασία επί διαφορικού λογισμού. Τότε έγινε μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Γαλλίας και πρόεδρος της επιτροπής οργάνωσης του Πολυτεχνείου. Εκλέχθηκε γερουσιαστής και αργότερα έφτασε μέχρι το αξίωμα του υπουργού εσωτερικών. Το 1804 έλαβε τον τίτλο του κόμητα και το 1817 τον τίτλο του μαρκήσιου, μετά από την αποκατάσταση των Βουρβόνων. Πέθανε το 1827.[8]

Συνέγραψε σειρά έργων που εξέδωσε αργότερα η γαλλική κυβέρνηση σε επτά τόμους και στη συνέχεια και η Ακαδημία των Επιστημών.

Έργο Επεξεργασία

Ερεύνησε πολλά θέματα που προβλημάτιζαν την εποχή του πάνω στην ουράνια μηχανική,[9] συμπεριλαμβανομένης της ελλειπτικής κίνησης των πλανητών, της τροχιάς της Σελήνης, του σχήματος της Γης, της μεθόδου για τον υπολογισμό της απόστασης του Ήλιου από την Γη, των τροχιών του Δία και Κρόνου κλπ. Η θεωρία του για την κοσμογονία εκτίθεται μέσα από το έργο του «Έκθεση του συστήματος του κόσμου» που εξέδωσε το 1796. Σημειώνεται πως το έργο αυτό επανεκδόθηκε το 1824 μαζί με την «Ιστορία της Αστρονομίας».[8]

Είναι επίσης αυτός που επινόησε την περίφημη εξίσωση Λαπλάς. Αν και ο μετασχηματισμός Λαπλάς ονομάζεται προς τιμή του Λαπλάς (διότι χρησιμοποίησε το μετασχηματισμό στην εργασία του για τη θεωρία πιθανοτήτων), ο μετασχηματισμός αυτός ανακαλύφθηκε αρχικά από τον Ελβετό μαθηματικό Λέοναρντ Όιλερ. Ο μετασχηματισμός Λαπλάς εμφανίζεται σε όλους τους κλάδους της μαθηματικής φυσικής. Επίσης μεγάλη ήταν η συνεισφορά του στην αναλυτική θεωρία των πιθανοτήτων.

Ακόμη, μια άλλη συνεισφορά του Λαπλάς, αγγίζοντας τον τομέα της στατιστικής φυσικής, ήταν ο «Δαίμονα του Λαπλάς». Η βασική ιδέα ήταν πως αφορούσε έναν υποθετικό δαίμονα που, αν γνώριζε την ακριβή θέση του κάθε ατόμου στο Σύμπαν, τότε θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τους νόμους του Νεύτωνα για να αποκαλύψει όλη την πορεία των κοσμικών γεγονότων, του παρελθόντος και του παρόντος: Αν θεωρηθεί για μια στιγμή ότι υπάρχει μια νοημοσύνη ικανή να κατανοήσει όλες τις δυνάμεις που κινητοποιούν τη φύση, καθώς και την αντίστοιχη κατάσταση των όντων που τη συνθέτουν, θα περιέκλειε στον ίδιο μαθηματικό τύπο τις κινήσεις των μεγαλύτερων ατόμων. Αφού γι αυτήν τίποτα δε θα ήταν αβέβαιο, το μέλλον, όπως ακριβώς και το παρελθόν, θα φάνταζε στα μάτια της ως παρόν.[10]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119110516. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  3. (Γαλλικά) Βάση δεδομένων Léonore. Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας. LH//1477/83. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. Arthur Berry: «A Short History of Astronomy» (Βρετανικά αγγλικά) John Murray. Λονδίνο. 1898.
  5. 5,0 5,1 (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. Pierre-Simon-Laplace. Ανακτήθηκε στις 1  Δεκεμβρίου 2020.
  6. (Αγγλικά) SNAC. w6bz69tb. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  7. «Fellow of the Royal Society». Maths History (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2023. 
  8. 8,0 8,1 8,2 «Pierre-Simon Laplace - Biography». Maths History (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2023. 
  9. Laplace, Pierre Simon (1829). Mécanique céleste. 
  10. Άνταμ Φάουερ (2007). Ο δαίμονας του Λαπλάς. Μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης. Μίνωας. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία