Ο πολιτισμός της Γεωργίας έχει εξελιχθεί κατά την διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της χώρας, προσδίδοντας της μια μοναδική εθνική ταυτότητα και μια ισχυρή λογοτεχνική παράδοση με βάση την γεωργιανή γλώσσα και αλφάβητο. Αυτή η ισχυρή αίσθηση της εθνικής ταυτότητας έχει βοηθήσει στην διατήρηση του πολιτισμού της Γεωργίας παρά τις περιόδους ξένης κατοχής.

Πολιτισμός της Αρχαίας και Παλαιάς Γεωργία Επεξεργασία

Το γεωργιανό αλφάβητο λέγεται ότι εφευρέθηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. και τροποποιήθηκε από τον Φαρνάβαζο Α΄ της Ιβηρίας το 284 π.Χ. σύμφωνα με την παράδοση, αλλά η περισσότερη σύγχρονη βιβλιογραφία βάζει ως χρονολογία της δημιουργίας του τον 5ο αιώνα μ.Χ. όπου βρίσκονται και τα πρώτα παραδείγματα.

Ο μεσαιωνικός πολιτικός επηρεάστηκε πολύ από τον Ανατολικό Ορθόδοξο Χριστιανισμό και την Γεωργιανή Ορθόδοξη και Αποστολική Εκκλησία, η οποία προωθούσε και συχνά χρηματοδοτούσε την δημιουργία έργων θρησκευτικής αφοίσωσης. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι εκκλησίες, μοναστήρια και έργα τέχνης (όπως εικόνες καιαγιογραφίες αγίων). Έχουν γραφτεί και έργα εθνικής ιστορίας, μυθολογίας, και αγιογραφίας.

Εκκλησιαστική τέχνη Επεξεργασία

 
Η εικόνα από το Μαρτβίλι (10ος αιώνας)
 
Γεωργιανή πανοπλία για παρέλαση, με χρυσές πλάκες

Σημερινός πολιτισμός Επεξεργασία

 
Τοιχογραφία στο αρχαίο μοναστήρι Σίο-Μγβίμε

Ξεκινώντας από τις αρχές του 16ου αιώνα[1] αν και ορισμένες πτυχές του πιο πρόσφατου πολιτισμού είχαν ενσωματωθεί ήδη από τον 12ο αιώνα,[2] μέχρι τη διάρκεια του 19ου αιώνα, ο γεωργιανός πολιτισμός δέχτηκε πολλές περσικές επιρροές.[3] Αν και κυρίως πιο αυτό είναι ορατό στις ανώτερες τάξεις, περσικά στοιχεία ενσωματώθηκαν σε όλο το γεωργιανό πολιτισμό, ειδικά στην ζωγραφική, την αρχιτεκτονική και την λογοτεχνία.[4] Ο γάλλος ταξιδιώτης Ζαν Σαρντέν που επισκέφθηκε την Γεωργία το 1672 γράφει ότι οι γεωργιανοί ακολουθούσαν τα περσικά έθιμα.[5] Δεδομένου ότι πολλοί γεωργιανοί βασιλιάδες, πρίγκιπες και ευγενείς γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν στο Ιράν, δεν αποτελεί έκπληξη που υπάρχουν πολλά περσικά στοιχεία στο γεωργιανό πολιτισμό.[6]

Κατά τη σύγχρονη περίοδο, από τον 17ο αιώνα και μετά, ο γεωργιανός πολιτισμός έχει επηρεαστεί πολύ από πολιτιστικές καινοτομίες της Ευρώπης.

Το πρώτο γεωργιανό τυπογραφείο ιδρύθηκε στη δεκαετία του 1620 στην Ιταλία, ενώ το 1709 ιδρύθηκε το πρώτο σε γεωργιανό έδαφος, στην Τιφλίδα.

Το γεωργιανό θέατρο έχει μακρά ιστορία. Η παλαιότερη εθνική μορφή του είναι η Σαχιόμπα, η οποία υπάρχει από τον 3ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 17ο αιώνα. Το 1791 ο Γκιόργκι Αβαλισβίλι (1769-1850, Γεωργιανός συγγραφέας, διπλωμάτης και δραματουργός) ιδρύει το Γεωργιανό Εθνικό Θέατρο. Οι κύριοι ηθοποιοί του ήταν οι Ντιμίτρι-Αλέξι Μεσχισβίλι, Δαβίδ Μαχαβέλι, Δαβίδ Μπαγκρατιόνι, Ντιμίτρι Τσολοκασβίλι και άλλοι.

 
Χάλκινος κορμός του 2ου αιώνα π.Χ. από τη Δυτική Γεωργία, στο Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας.

Στην Τιφλίδα, το Μουσείο του Καυκάσου ιδρύθηκε το 1845. Στη δεκαετία του 1920 μετονομάστηκε σε Κρατικό Μουσείο της Γεωργίας.Το Κρατικό Θέατρο Όπερας και Μπαλέτου της Γεωργίας ιδρύθηκε το 1851.

Οι κύριοι εκπρόσωποι του γεωργιανού πολιτισμού είναι οι ποιητές και συγγραφείς Νικολόζ Μπαρατασβίλι, Αλεξάντερ Ορμπελιάνι, Βαχτάνγκ Ορμπελιάνι, Ντιμίτρι Κιπιάνι, Γκριγκόλ Ορμπελιάνι, Ιλία Τσαβτσαβάντζε, Ακάκι Τσερετέλι, Αλεξάντερ Καζμπέγκι, Ραπίελ Εριστάβι, Μαμιά Γκουριέλι, Ιακόμπ Γκογκεμπασβίλι, Σιμόν Γκουγκουνάβα. Γνωστοί ηθοποιοί της εποχής είναι ο Μπάμπο Αβαλισβίλι-Χερχεουλίντζε, Νικολόζ Αβαλισβίλι, Νικολόζ Αλέξι-Μεσχισβίλι. Γνωστοί ζωγράφοι οι Ρομανόζ Γκβελεσιάνι, Γκριγκόλ Μαϊσουράντζε, Αλεξάντρε Μπερίντζε. Γνωστοί μεταφραστές οι Ιβάνε Ματσαμπέλι, Οκροπίρ Μπαγκραγτιόνι, Σαρντιόν Αλέξι-Μεσχισβίλι. Οι Χαρλάμπι Σαβανέλι και Πιλίμον Κορίντζε ήταν τραγουδιστές της όπερας, ο Λάντο Αγκνιασβίλι λαϊκός τραγουδιστής και ο Αλιόζ Μιζαντάρι συνθέτης.

Ο πρώτος κινηματογράφος στη Γεωργία ιδρύθηκε στην Τιφλίδα στις 16 Νοεμβρίου 1896. Το πρώτο γεωργιανό ντοκιμαντέρ με τίτλο "Το ταξίδι της Ακάκι Τσερετέλι στο Ράτσα-Λετσχούμι" γυρίστηκε το 1912 από τον Βασίλ Αμασουκέλι (1886-1977) ενώ η πρώτη γεωργιανή μεγάλου μήκους ταινία με τίτλο "Κριστίνε" γυρίστηκε το 1916 από τον Αλεξάντρε Τσουτσουνάβα (1881-1955).

Η κρατική ακαδημία τεχνών της Τιφλίδας ιδρύθηκε το 1917.

Ο γεωργιανός πολιτισμός υπέφερε για μεγάλα διαστήματα υπό το καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, κατά την οποία επιβλήθηκε πολιτική εκρωσισμού αλλά πολλοί Γεωργιανοί αντιστάθηκαν σθεναρά. Μετά την ανεξαρτησία της Γεωργίας το 1991, υπάρχει μια πολιτιστική αναβίωση έχει πραγματοποιηθεί, αν και παρεμποδίζεται μερικώς από τις οικονομικές και πολιτικές δυσκολίες στη μετασοβιετική εποχή.

Κουζίνα Επεξεργασία

Η γεωργιανή κουζίνα, αναφέρεται στο στυλ μαγειρικής και τα πιάτα των Γεωργιανών. Η γεωργιανή κουζίνα είναι μοναδική, αλλά έχει επιρροές από χώρες του Καυκάσου, της Ανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Κάθε ιστορική επαρχία της Γεωργίας έχει τη δική του ξεχωριστή γαστρονομική παράδοση, με παραλλαγές όπως οι κουζίνες της Αμπχαζία, της Μεγκρελίας, της Καχετίας, της Ιμερετίας, της Σβανετίας, της Πσαβίας, της Τουσίας, του Κάρτλι, του Γκούρια, της Μέσχιας, της Ρατσίας και της Ατζαρίας. Έχει πολλά πιάτα με συστατικό το κρέας, αλλά η γεωργιανή κουζίνα προσφέρει και πολλά χορτοφαγικά πιάτα.

Η γεωργιανή κουζίνα έχει δημιουργηθεί από την ευρεία ανταλλαγή μαγειρικών ιδεών στον εμπορικό Δρόμο του Μεταξιού από εμπόρους και ταξιδιώτες.[7] Η σημασία του φαγητού και του ποτού στο γεωργιανό πολιτισμό είναι περισσότερο εμφανή στην γιορτή "σούπρα", όπου παρασκευάζεται μια μεγάλη ποικιλία φαγητών συνοδευόμενη από τοπικό κρασί, ένα από τα αρχαιότερα στο κόσμο, παραγόμενο σε αρχαία αυθεντικά υπόγεια πήλινα δοχεία, τα κβέβρι (8ος αιώνας π.Χ.). Σε μια γεωργιανή εορτή ο ρόλος του ταμάντα είναι σημαντικός και τιμάται.

 
Μητέρα και Γιος από Niko Pirosmani

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Willem Floor, Edmund Herzig. Iran and the World in the Safavid Age I.B.Tauris, 15 sep. 2012 (ISBN 1850439303) p 494
  2. Betz, Hans Dieter (2008). Religion past and present. Brill (originally from the University of Michigan. σελ. 361. (...) Since the 12th century and under Persian cultural influence, secular literature also developed (in Georgia) 
  3. Kennan, Hans Dieter (2013). Vagabond Life: The Caucasus Journals of George Kennan. University of Washington Press. σελ. 32. (...) Iranian power and cultural influence dominated eastern Georgia until the coming of the Russians 
  4. Willem Floor, Edmund Herzig. Iran and the World in the Safavid Age I.B.Tauris, 15 sep. 2012 (ISBN 1850439303) p 494
  5. Willem Floor, Edmund Herzig. Iran and the World in the Safavid Age I.B.Tauris, 15 sep. 2012 (ISBN 1850439303) p 494
  6. Willem Floor, Edmund Herzig. Iran and the World in the Safavid Age I.B.Tauris, 15 sep. 2012 (ISBN 1850439303) p 494
  7. Food Cultures of the World Encyclopedia, Volume 1, Ken Albala, p. 125