Ο Πολιτισμός της Τεραμάρα ήταν ένας περίπλοκος πολιτισμός που βρισκόταν σε ακμή στην Κοιλάδα του Πάδου, στην Αιμιλία και σε ολόκληρη την Βόρεια Ιταλία στην μετέπειτα Εποχή του Χαλκού (1700 π.Χ.-1150 π.Χ.).[1][2][3] Το όνομα του πολιτισμού προέρχεται από την "μαύρη γη" στην οποία βρέθηκαν υπολείμματα οικιστικών τύμβων. Το όνομα "Τερα-μάρα" μεταφράζεται ως "γη της μάργας", η "μάργα" ήταν μια λιμναία απόθεση, το χώμα αυτό στις αγροτικές εργασίες ήταν μαύρο γι΄αυτό πήρε και το όνομα "μελανή γη".[4] Οι αρχαιολόγοι εργάστηκαν σκληρά την περίοδο 1860-1910 και ανέσκαψαν όλες αυτές τις περιοχές.[5] Οι τοποθεσίες ονομάστηκαν από τους ντόπιους χωρικούς της περιοχής "Τεραμάρε" και "Μαρνιέ" και ήταν γνωστές για την γονιμότητα του εδάφους. Ο Μπαρτολομέο Γκαστάλντι ξεκίνησε τις μελέτες (1860), ανακάλυψε Τυρφώνες και πολλές λιμναίες τοποθεσίες στην βόρεια Ιταλία με ενδείξεις κατοικίας. Οι θέσεις αυτές χρησιμοποιήθηκαν σαν τόπος κατοικίας, όχι ταφής, παρόμοιες κατοικίες με πασσάλους βρέθηκαν στα βόρεια.[6] Ο αρχαιολόγος Πελεγκρίνο Στρόμπελ ξεκίνησε μελέτες σε έναν παρόμοιο λιμναίο οικισμό κοντά στην Πάρμα (1862), το συμπέρασμα του ήταν ότι οι εγκαταστάσεις ήταν προϊστορικές.

Η περιοχή ακμής του Πολιτισμού της Τεραμάρε

Οικισμοί Επεξεργασία

Με βάση την θεωρία του Γκαετάνο Κιέριτσι ότι οι λιμναίοι οικισμοί στα βόρεια εκπροσωπούσαν πανάρχαιους Ρωμαϊκούς πληθυσμούς κατέληξε στο συμπέρασμα για την εγκατάσταση Ινδο-Ευρωπαίων στην Ιταλία από τα βόρεια. Σε πείσμα των τοπικών διαφορών ανάμεσα στους οικισμούς ήταν όλοι τραπεζοειδείς και οι δρόμοι είχαν κατασκευαστεί με ένα ορθογώνιο σχέδιο, πολλά σπίτια ήταν πάνω σε πασσάλους παρά το ότι το έδαφος ήταν στερεό. Ο οικισμός προστατευόταν από μια μεγάλη εξωτερική τάφρο με ένα χαντάκι στο οποίο έτρεχε νερό.[7] Οι 60 οικισμοί που βρέθηκαν στην μέση Εποχή του Χαλκού στην Αιμιλία δεν ήταν μεγαλύτεροι από 5 στρέμματα με πυκνότητα 1 ανά 25 τετραγωνικά χιλιόμετρα, στην μετέπειτα Εποχή του Χαλκού οι περισσότεροι οικισμοί είχαν ερημωθεί για να εγκατασταθούν οι κάτοικοι σε μεγαλύτερους.[8] Πολλά αντικείμενα όπως τσεκούρια, σπαθιά, ξυράφια, μαχαίρια ήταν κατασκευασμένα από μπρούτζο και όχι από πέτρα, βρέθηκαν λίθινα χυτήρια μέσα στα οποία γινόταν η κατασκευή του μπρούτζου.[9][10] Την ίδια εποχή βρέθηκαν στην βόρεια Ιταλία μικρές πήλινες φιγούρες με παράσταση ζώων, ήταν η αρχαιότερη πλαστική τέχνη στην Ιταλία.[11] Σύμφωνα με τον Γουίλιαμ Ρίτζγουεϊ οι τάφοι ήταν μεικτοί τόσο με απλή ταφή όσο και με καύση, δεν βρέθηκαν ωστόσο αγγεία με στάχτη, η καύση ήταν πιθανότατα μεταγενέστερη πρακτική.[12]

Κοινωνία Επεξεργασία

 
Αναπαράσταση του Τεραμάρε ντε Μοντάλε

Την εποχή που ξεκίνησε η Μέση Εποχή του Χαλκού οι Τεραμάρε (1550 π.Χ.-1450 π.Χ.) ήταν ένα πολυκεντρικό οικιστικό σύστημα με μικρές διαφορές από τον έναν οικισμό στον άλλον. Η πυκνότητα των οικισμών σταδιακά αυξήθηκε, μελετήθηκαν σε βάθος και το συμπέρασμα ήταν ότι η απόσταση μεταξύ τους δεν ήταν μεγαλύτερη από 2 χιλιόμετρα, τα χωριά είχαν έκταση 1-2 εκτάρια και ο πληθυσμός περιείχε 250/260 κατοίκους ανά οικισμό. Την περίοδο (1450 π.Χ.-1350 π.Χ.) η έκταση των οικισμών σταδιακά αυξήθηκε, σε μερικούς έφτασε ακόμα και τα 20 εκτάρια. Οι τάφροι που περικύκλωναν τους οικισμούς ήταν εντυπωσιακοί, έφταναν σε πλάτος ακόμα και στα 30 μέτρα. Στην μετέπειτα περίοδο (1350 π.Χ.-1150 π.Χ.) δημιουργήθηκαν ηγεμονίες, ο συνολικός αριθμός των οικισμών μειώθηκε αλλά έγιναν σε μέγεθος πολύ μεγαλύτεροι, παρατηρείται τάση αστικοποίησης του πληθυσμού. Η κατάρρευση του Πολιτισμού της Τεραμάρε (1200 π.Χ.) ξεκίνησε με την ερήμωση του πληθυσμού από άγνωστες αιτίες, μια πιθανή εξήγηση ήταν οι επιδρομές που έκαναν εκείνη την εποχή οι Λαοί της Θάλασσας αλλά δεν έχει εξακριβωθεί. Ο πληθυσμός ήταν τεράστιος έφτανε ακόμα και τους 200.000 κατοίκους, η ξηρασία και η έλλειψη τροφής ήταν σίγουρα μία από τις αιτίες που οδήγησαν στην κατάρρευση των κοινωνιών. Από το 1150 π.Χ. οι περιοχές της Αιμιλίας ερημώθηκαν, δεν κέρδισαν ποτέ ξανά την ακμή τους και παρέμειναν ακατοίκητες μέχρι την Ρωμαϊκή περίοδο. Η μνήμη του Πολιτισμού της Τεραμάρε διατηρήθηκε στην Αρχαία Ελλάδα για πολλούς αιώνες. Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς αναφέρει ότι Πελασγοί εγκαταστάθηκαν στην περιοχή δύο αιώνες πριν ξεσπάσει ο Τρωικός Πόλεμος αλλά η πείνα τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν την περιοχή και να μετακινηθούν νότια μαζί με τους Αβορίγινες.[13]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. http://nuke.costumilombardi.it/Portals/0/k%C3%A0%20cartina%20Terramaricoli%20297.jpg
  2. Pearce, Mark (December 1, 1998). "New research on the terramare of northern Italy". Antiquity. 72 (278): 743–746
  3. https://www.britannica.com/topic/Terramare-culture
  4. Pearce, Mark (December 1, 1998). "New research on the terramare of northern Italy". Antiquity. 72 (278): 743–746
  5. Rykwert, Joseph (1999). The idea of a town: the anthropology of urban form in Rome, Italy and the ancient world (4th ed.). Cambridge, MA: MIT Press. σ. 73
  6. Menotti, Francesco (2004). Living on the lake in prehistoric Europe: 150 years of lake-dwelling research (illustrated ed.). Routledge. σσ. 84–85
  7. Mitchell, John Malcolm (1911). "Terramara". In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. Vol. 26 (11th ed.). Cambridge University Press. σσ. 658–659
  8. Pearce, Mark (December 1, 1998). "New research on the terramare of northern Italy". Antiquity. 72 (278): 743–746
  9. Barbieri, Monia; Cavazzuti, Claudio (2014). "Stone moulds from Terramare (Northern Italy): Analytical Approach and Experimental Reproduction"
  10. https://experimentalarchaeologyuk.files.wordpress.com/2013/01/stone-moulds-from-terramare-a-poster-presented-at-the-7th-experimental-archaeology-conference-2013-by-barbieri-and-cavazzuti.pdf
  11. Mitchell, John Malcolm (1911). "Terramara". In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. Vol. 26 (11th ed.). Cambridge University Press. σσ. 658–659
  12. Mitchell, John Malcolm (1911). "Terramara". In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. Vol. 26 (11th ed.). Cambridge University Press. σσ. 658–659
  13. Cardarelli, Andrea (2009). "The Collapse of the Terramare Culture and growth of new economic and social System during the late Bronze Age in Italy". Scienze dell'antichità: Storia Archeologia Antropologia. 15

Πηγές Επεξεργασία

  • Mallory, J.P. (1997). "Terramare Culture". Encyclopedia of Indo-European culture. Chicago: Fitzroy Dearborn.
  • Pigorini, Luigi. "Le più antiche civiltà dell'Italia". Bollettino di Paleoetnologia Italiana.
  • Burton, William (1911). "Ceramics" . In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. Vol. 5 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 703–760. See specifically
  • Cardarelli, Andrea (2009). "The Collapse of the Terramare Culture and growth of new economic and social System during the late Bronze Age in Italy". Scienze dell'antichità: Storia Archeologia Antropologia. 15
  • Pearce, Mark (December 1, 1998). "New research on the terramare of northern Italy". Antiquity. 72 (278): 743–746
  • Rykwert, Joseph (1999). The idea of a town: the anthropology of urban form in Rome, Italy and the ancient world (4th ed.). Cambridge, MA: MIT Press.
  • Menotti, Francesco (2004). Living on the lake in prehistoric Europe: 150 years of lake-dwelling research (illustrated ed.). Routledge.